5- 22 de XANEIRO do 2017, DÍA DO PATRÓN.

RECORDANDO ESTE DÍA .



Corría o ano 1980 , recordo que por aquel entón se constituía unha asociación de veciños composta por 21 persoas , veciños da parroquia que representaban todos os lugares dela, desde A Bouza ata Liborei, desde A Hermida ata O Bravo , pasando por Pidre , Tilve…..de todos os lugares de Cerponzons.

Na taberna por aqueles tempos era un lugar en que moitas veces reuníanse parte daqueles compoñentes , alí falábase , discutíase e chegábanse a acordos para a realización das necesidades que aqueles momentos eran os máis perentorios.

Fun testemuña de moitos debates , desde moi pequeno crieime entre aqueles veciños que tiñan ” peso ” na parroquia , incluído o cura Don Benito , asiduo á taberna dá Rons , onde era un gran afeccionado ás partidas de cartas .

Que se a obtención dun diñeiro pola venda da madeira do monte había que destinala para o ensanche de pistas máis necesitadas da parroquia , que se uns indicaban que era necesario investilo na Hermida , outros que se na Mean ….

algúns se inclinaban na colocación de puntos de luz , outros xa empezaban a reclamar un campo de fútbol en condicións , en resumidas contas , sempre buscando o mellor para a parroquia.

Como sempre había os negados , os que sempre tiñan algún pero , os que non se conformaban co que a maioría aprobaba e ás veces chegaban ás mans.

As imaxes dalgúns destes homes aínda as teño na memoria , a súa hombría demostrábana cando a súa poder de convicción coas palabras non eran suficientes e encerellábanse a tortazo limpo.

Ver aqueles veciños rodando polo chan non era agradable para ninguén e menos para un neno da miña idade , rompendo todo o que atopaban ao seu alcance , ver á miña nai angustiada , era a única muller que se atopaba sempre con estes fregados na taberna , observar como algúns tentaban separalos e levar de propina un bofeton aínda por encima , tantas e tantas vivencias !

Quizais por ser testemuña destas vivencias , non das pelexas , senón de ver como había moitos dos nosos antepasados que parte do seu tempo empregárono en traballar para a parroquia , quizais porque o meu pai estivo de tesoureiro por varios anos desta asociación que agora teño eu a honra de pertencer , ou quizais da influencia da miña nai por ser como era , sempre tentei contribuír en poder botar unha man nas diferentes asociacións , clubs , etc. ás cales pertencín .

E hoxe é un día polo cal estou satisfeito personalmente e non dudo que tamén o estarán as miñas compañeiras de asociación , por todo o afecto que tivemos con moitos dos nosos veciños , para os 4 membros da asociación á que pertencemos é o mellor pago que se nos pode facer , a consideración de facer algo polo ben xeral da parroquia e que cho agradezan da maneira que hoxe o fixeron .

Non somos 21 os compoñentes , somos catro , facemos o que nas nosas mans podemos realizar , pero tamén vos digo unha cousa , estou convencido de que cada vez seremos máis os que dunha maneira ou doutra seremos capaces de seguir realizando cousas por e para toda a parroquia de Cerponzons.



Domingo 22 de Xaneiro de 2017.

Sobre as dez da mañá foi cando cheguei á miña parroquia , pasei un momento pola Rons e funme ata a Igrexa , alí estiven un momento falando co noso sancristán Lis , o tempo non era moito do que dispoñía e falamos por encima das preocupacións e desgustos do seu traballo , a súa vida etc. Lis , querido veciño , noutro momento teremos que sentarnos e falar con máis detemento , interésanos o teu punto de vista e á tua achega é tamén ben recibida por esta asociación .

Estaba todo xa planeado do día anterior e funme para o lugar de Pidre , Lili foi destino á Hermida , ( por motivos diferentes hoxe só estabamos dous membros da asociación dispoñibles para este día ) .

Eran as once cando empezamos a percorrer os lugares máis afastados do centro da parroquia , así iriamos visitando a maioría dos lugares ata que chegase a hora da misa que era onde quedaramos.

Como realizaramos na festividade do Corpus un percorrido moi parecido , tentamos pasar por outros lugares que da anterior vez non pasaramos , dado o extensa da parroquia o tempo non dá para percorrer todas as casas como ben vos podedes imaxinar.

O que imos facendo desde a asociación é marcando os lugares que imos visitando e para o próximo ano iremos polos que non fomos , creo que entenderedes o noso proceder.

Ben , grazas ao gran invento do teléfono móbil , Lili e eu mantiñamos contacto en todo momento para ir sabendo un do outro como iamos levando as alboradas por O Bravo , O Cunchido , A Mean , O Castrado , San Caetano , Tilve , Liborei , Pidre….

Xenial ! Nin frío nin nada ! Entramos en calor ao pouco de percorrer un par de quilómetros !

Antes de empezar os percorridos os do grupo os Alegres e Lili puideron tomar un café que amablemente convidou Manolo , o propietario de Casa Villaverde.

Ao pouco empezamos , Lili pasábame unha gravación da música dos Alegres , eu enviáballe a dos Algures ! Competencia total ! Que se unha foto dos Alegres pola Hermida , eu enviáballe unha dos de Algures por Ou Vigario …

De súpeto ao son das gaitas os veciños empezaban a asomarse polas xanelas das súas casas , outros saían á porta da súa casa , uns poñíanse a gravarnos cos seus móbiles …..

As felicitacións non se fixeron esperar , e mentres algúns nos agradecían o achegar o grupo de gaitas ás súas casas , nós entregabámoslles unha invitación para a noite por se querían ir botar un baile á discoteca La Luna.

Un deses veciños quedou mirándome e díxome : é a primeira vez que no canto de vir pedir para a festa vides darnos o diñeiro a nós ( dicíao polo valor da entrada á discoteca ) , botou un sorriso e de súpeto pediume outra entrada porque tiña dous fillos casados .

O mesmo ocorríalle a Lili , unha veciña de nome Carmen , fíxolle entrega dun donativo , estaba emocionada por levarlle as gaitas pola súa casa , Lili enviábame un Wasap e comentábame o acontecido, preguntábame que faciamos se nos daban algún diñeiro ( nosa intención era a de non pedir nada , nos tempos que corren non están as cousas para andar a pedir ) .

Outra veciña máis , quedou de levarlle a casa de Lili , ao non ter nese momento dispoñible.

De súpeto a min pásame outro tanto, esta vez é polo Vigario , é Simón o que tamén quere colaborar e dános a súa achega .

Eu díxenlle a Lili que ese diñeiro usariámolo para pagar seguramente algo aos gaiteiros que veñen pola Diputacion ( se é que non lle pagan todo o que cobran por actuar ) .

Así fomos percorrendo a parroquia , cando se achegaba a hora da misa Lili tivo que indicar aos gaiteiros por onde tiñan que dirixirse cara á igrexa desde onde estaban , non tiña tempo para máis , o seu traballo comezaba en dez minutos e tíñase que ir.

Mentres tanto eu achegábame cos meus ata Casa Falcón , necesitabamos mollar a gorxa , e que mellor que facer un alto no camiño e tomar un viño cunha tapa de callos que amablemente nos puxo Manel.

Naquel momento había varios veciños tomando algo , un deles David Falcón , foi o que nos convidou á consumición de todos .

Despois os de Algures dirixíronse cara a Pidre , mientras eu facía a igrexa , alí estiven a entregar entradas e de paso charlando con varios veciños.

Por certo , desde a Asociación agradecemos a presenza da concelleira Pilar Comesaña.



Mentres se oficiaba a misa , no atrio da Igrexa quedamos uns cuantos veciños , o día ofrecíase para estar alí charlando e como ocorre nestes días sinalados poder atoparnos con veciños que hai tempo non nos viamos , este foi o caso por exemplo de atoparme co meu afillado José Ángel e a súa familia.

Ao pouco soaba o himno galego , o grupo de gaitas Os Alegres foron os que fixeron as honras .

Nada máis terminar saíron en procesión os fregueses xunto as figuras de Santa Lucia , San Antonio e o noso Patrón San Vicente .

Unha procesión con escasa participación comparada con outros anos , e iso que o día , como dixen anteriormente, estaba propicio para a celebración .

Non houbo fogos , espectáculo que gusta a moitos dos nosos veciños e que algúns deles así nolo fixo saber a nós como tamén fixeron eco nas redes sociais .

Teño que dicir que a min particularmente non me agrada nada o gasto que se fai en tanto fogo , digo en xeral , ese diñeiro investiríao noutro tipo de espectáculo na festa do patrón se chegase o momento.

O que si estou seguro que se alegraron de que non houbese lumes foron as nosas queridas mascotas que sofren tanto debido á alta emisión de ruído que produce a explosión dos fogos de artificio .

Unha das nosas veciñas comentaba que por parte da Asociación de veciños houbo un certo privilexio cun veciño , que lle levamos o grupo de gaitas á porta da súa casa , bo , pasamos por moitas máis casas claro pero….

Teño que dicir que si , que ten razón, que o fixemos intencionadamente .

Agora quero facervos unha pregunta e gustaríame que respondese todo aquel que coñece a traxectoria deste veciño.

A Asociación de Veciños , neste caso baixo a miña responsabilidade , decidiu achegarse a casa de ALBINO , creo que se merecía que os gaiteiros tivesen con él un momento especial.

E así foi , tomamos dirección á casa de ALBINO e íalles comentando aos gaiteiros quen era ALBINO e o que debemos estar agradecidos toda a parroquia pola súa traxectoria ao longo de tantos anos en ter a responsabilidade de encargarse ( xunto a outro veciño , q.e.p.d. , como foi Honorio ) da celebración de tantas e tantas festas.


Por iso pregúntovos , fixen mal en achegarme a xunto ALBINO ? , chamalo para que saíse a fora da sua casa , comentar unhas palabras con él e cos gaiteiros, facerlle unha fotografía , e dedicarlle un pasodobre ? Non e merecedor ALBINO deste momento ? 

Alégrome daqueles veciños e veciñas que gozaron deste día ao ver pasar e escoitar as alboradas , quizais sexa en todo o ano o que gocen das actividades que ofrecen as asociacións da parroquia , quizais eles non poidan gozar doutras cousas que outros teñen todos os días ao alcance das súas casas e eles por vivir moi afastados dos centros culturais que dispoñemos non son asiduos.

Espero que a próxima reunión de veciños acuda mais xente e así se enteran do que se fala e se di alí con respecto as festas , por poñer un exemplo .

Nada máis por hoxe , terei un apartado para comentar un tema relevante vendo a pouca afluencia de fieles a misa , a asistencia dos veciños aos actos litúrxicos , que pouca xente hubo o domingo , estamos a perder a fe ? 

Non imos á misa do Patrón porque non hai sesión vermouth ?

Don Manuel temos un problema.






DENUNCIA NO SEPRONA POLA DESAPARICIÓN DO RETABLO DO CRUCEIRO DA RONS.

CERPONZONS , 19 de Xaneiro de 2017

Membros da Asociación de Veciños O Chedeiro de Cerponzons acudíron o 19/01/2017 as dependencias do SEPRONA para deixar constancia da desaparición no ano 1996 do retablo que tiña o cruceiro situado o carón da Ponte Malvar e o Rio Rons.

Fixemos entrega da denuncia realizada o día 25 de Xaneiro do ano 1996 polos directivos da Asociación de Veciños en aquel momento , presidida por o noso veciño ( Q.e.p.d. ) Don José Castro Castro.

Na devandita denuncia dáse parte da desaparición do retablo de ánimas que conformaba o cruceiro situado no devandito lugar.

Aínda que pasaron 23 anos nunca é tarde para que nalgún momento poida saberse onde está o noso Patrimonio.

É noso deber como Asociación seguir insistindo e reclamando o noso Patrimonio.

Pero de ánimas do Cruceiro da Rons desaparecido.

EIQUI PÓDESE OLLAR A DESCRIPCIÓN DO CRUCEIRO :

https://roquecerponzons.wordpress.com/2016/11/29/o-cruceiro-de-animas-da-ponte-malvar/

UNIDADE DE SERVIZOS ESPECIAIS :

A finales de la década de los años 70 y debido al considerable incremento en los robos de bienes culturales, que afectaban sobre todo a centros religiosos, surgió en la Dirección General de la Guardia Civil la necesidad de establecer una serie de medidas que paliaran en cierta medida esta plaga. Por este motivo, se asignó a la Unidad de Servicios Especiales dependiente de la Segunda Sección de Estado Mayor, la dirección de las investigaciones que fuesen necesarias llevar a cabo, así como la centralización de la información en todo lo relativo a robos cometidos, archivo de obras sustraídas y personas detenidas. 

Posteriormente, con la creación de las Unidades de Policía Judicial en el año 1.987, estas funciones pasaron a ser realizadas por la Unidad Central Operativa dependiente del Servicio de Policía Judicial, uno de cuyos Grupos está dedicado con carácter exclusivo a estas funciones. En el Reglamento de desarrollo de la Ley 16/1.985 del Patrimonio Histórico Español (R.D. 64/1.994, Disposición Adicional 2ª) se contempla la existencia y misiones de este Grupo: “el Grupo de Patrimonio de la Unidad Central Operativa del Servicio de Policía Judicial de la Guardia Civil actuará, dentro de su respectivo ámbito territorial de competencia, en colaboración directa con el Ministerio de Cultura y con los órganos de las Comunidades Autónomas encargados de la ejecución de la Ley del Patrimonio Histórico Español en la investigación y persecución de las infracciones que contra ésta se realicen”.
Misión
La actividad principal de esta Unidad es la investigación de aquellos delitos que afecten al Patrimonio Cultural y que no puedan ser realizadas por las Unidades Territoriales por su complejidad o porque exceda su ámbito de actuación. No obstante también se llevan a cabo otros cometidos entre las que destacan las siguientes:

* Centralización de toda la información que remiten las distintas Unidades del Cuerpo, referidas a los hechos delictivos que puedan incidir sobre el Patrimonio Histórico Español (robos de obras de arte, expolios arqueológicos, contrabando de bienes culturales, daños a esta clase de bienes, falsificaciones y estafas con obras de arte, etc.), así como de los detenidos e implicados en esta clase de hechos y su modus operandi. Para cumplir esta función se gestionan los ficheros de bienes culturales sustraídos, de los recuperados y de los de desconocida procedencia, todos ellos informatizados.

* Colaboración en el desarrollo de las instrucciones y normas que dicta la Dirección General del Cuerpo encaminadas a mejorar la protección del Patrimonio, así como el asesoramiento a todas las Unidades sobre las disposiciones legales que regulan este Patrimonio y los apoyos de tipo técnico que puedan necesitar.

* Relaciones con las Autoridades del Ministerio de Educación Cultura y Deporte, Comunidades Autónomas, Delegados Diocesanos para el Patrimonio Eclesiástico, Asociaciones de Anticuarios, Profesores Universitarios, Revistas Especializadas, etc. Desde hace dos años el Oficial a cargo del Grupo de Patrimonio Histórico asiste a las reuniones del Consejo de Patrimonio Histórico, organismo en el que están representados los Directores Generales de Cultura de cada Comunidad Autónoma y el Director General de Bellas Artes y Bienes Culturales del Ministerio de Educación y Cultura. Asimismo, en el marco de esta colaboración, miembros del Grupo de Patrimonio asisten como conferenciantes y participantes a numerosas Jornadas, Seminarios y Cursos organizadas por distintas Instituciones Públicas y Privadas. 

* Coordinación con las Unidades especializadas de las Policías de otros países, ya que con frecuencia son descubiertas en el extranjero obras robadas en España, siendo necesario un intercambio ágil de información que permita resolver las diferencias de legislación y procedimentales entre países. En este aspecto son especialmente intensas las relaciones con la Policia Judiciaria Portuguesa, el Comando para la Tutela del Patrimonio Artístico de los Carabinieri Italianos y la Unidad Central del Tráfico Ilícito de Bienes Culturales de la Policía Nacional Francesa con los que ha sido posible la culminación de importantes servicios. 

 
Organización y estructura
Aunque todas las Unidades de la Guardia Civil participan en esta función de protección del Patrimonio Cultural, los Servicios con mayores responsabilidades en esta materia son los siguientes:

* Unidades Territoriales: sobre ellas recae la responsabilidad de la mayor parte de los servicios preventivos, tales como patrullas de prevención de la delincuencia, controles e inspecciones en establecimientos dedicados a la compra y venta de antigüedades.           

* Servicio de Protección de la Naturaleza (SEPRONA): actúa principalmente en la protección del Patrimonio Arqueológico y realiza la inmensa mayoría de las actuaciones por expolio en yacimientos arqueológicos, así como el control de que los objetos artísticos realizados con marfil para el cumplimiento de la normativa CITES.    

* Servicio Marítimo: su área de responsabilidad se centra en la protección del Patrimonio Arqueológico Subacuático, que también está sufriendo numerosos expolios.

* Servicio Fiscal: tiene encomendada la vigilancia en las fronteras y aduanas por lo que se ocupa de impedir la exportación ilícita del territorio español de toda clase de Bienes Culturales.      

* Servicio de Policía Judicial: que se ocupa de la investigación de los actos que atenten contra el Patrimonio Histórico, así como de coordinar las actuaciones del resto de los Servicios mencionados.

Integrada en el Servicio de Policía Judicial y dependiente de la Unidad Central Operativa, se encuentra el Grupo de Patrimonio Histórico, que es la Unidad especializada del Cuerpo en este tipo de delitos, cuyas misiones son: la investigación de hechos relevantes; el análisis de la información disponible; la gestión de los archivos informatizados de obras de arte robadas y de detenidos por esta clase de hechos; y las relaciones con las diversas administraciones e instituciones que trabajan en esta área.Por otra parte, en cada Unidad de Policía Judicial de la Guardia Civil (tanto en las de ámbito provincial como autonómico) se ha designado a una persona para que se ocupe de todos los aspectos relacionados con la protección del Patrimonio Histórico, entre cuyas misiones se encuentra la de servir de enlace con las Autoridades Locales y Autonómicas, siendo los Grupos de Delitos contra el Patrimonio los encargados de investigar las infracciones penales que se cometan contra el Patrimonio Cultural. 

7- HISTORIAS DOS NOSOS VECIÑOS EMIGRADOS

RECORDANDO A EMIGRACIÓN, RECORDANDO O MEU PAI 

Juan Esperon Moldes

Quen non ten nas nosas familias, alguén que nun momento determinado emigrou en busca dun mundo mellor ?

Imaxinarvos o duro que tivo que ser para eles deixar á súa familia , ao seu fogar, á súa terra que os viu nacer. Decidiron buscar novos horizontes para ter un futuro mellor vendo que onde estaban non tiñan oportunidades de ter un traballo que lle dese unha estabilidade .

E alá fóronse , moitos deles nun barco decidíronse a cruzar o charco , coa súa mirada posta na terra que abandonaban , coas bágoas nos seus ollos vían como aquel porto íase quedando lonxe e convertíase nun punto no horizonte.

Como pode chegar ese momento en que decides elixir entre a túa familia , as túas raíces e un futuro que non sabes que vai pasarche naquelas terras afastadas ?

Cuantos deles pensaron en que nunca máis volverían pisar a súa terra ? Cantos deles pensarían en que xamais volverían ver aos seus seres queridos ?

Alá fóronse , cunha maleta cun pouco de roupa e algún que outro recordo , quizais unha fotografía dos seus pais , dos seus irmáns e pouco máis .

E un deles que se marchou foi o meu pai :


JUAN ESPERON MOLDES ( 1925-2001)

Fillo de Ramiro e Constancia , natural de Campaño ( Pontevedra )

Contraeu matrimonio con Carmen Recarey Cochon en San Vicente de Cerponzons, tiveron dous fillos de nome Maria do Carmen e Juan Jose. 

Juan desde moi novo sempre foi moi traballador e á parte dos labores do campo aprendeu o oficio de albañil.

Os seus primeiros traballos de aprendiz de albañil os desenvolveu en Pontevedra cun construtor de apelido Esperon.

Chegou a Republica Arxentina a bordo do vapor Salta o dia 28-04-1950 , daquela o seu estado civil era solteiro .

Rexistrase coa profesión de albañil .


Mentres aquí quedaban as súa nai , coma tantas nais que chorarían día si e día tamén a ausencia dese fillo , cantos pais reprimiron as suas lagrimas ao velos partir ?



Os nosos avós , pais , curmáns , veciños etc.saíron para outro mundo sen billete de regreso , chegaron coas súas mans baleiras , soamente a súa memoria ía chea de recordos e talvez chea de ter a esperanza de poder regresar algún día .

E así comezaron unha nova vida , buscando un traballo, creando unha familia a cal foron contándolle aos seus fillos os seus recordos , lembrándolles todo o que deixaran , relatándolle as súas historias de mocidade , de todo o que habían deixado , e seguramente a promesa dalgún día volver con eles á súa querida terra.

Pero o tempo pasaba e o volver facíase cada vez máis difícil , cada un por diferentes motivos , aquela idea íase perdendo cada día que pasaba.

Algúns deles puideron volver ao cabo de moitos anos , outros soamente quedoulles a satisfacción de poder cultivar nos seus fillos e netos o agarimo por un lugar moi afastado que non coñecían fisicamente pero que o tiñan arquivado na súa memoria debido a tantas e tantas veces que llo contaron de tal maneira que o seu legado seguiu cultivándose neles , e así seguir tendo amor por aquelas tradicións , por aquel pobo que os seus antepasados un día decidiron deixalo por un novo país que os recibiron cos brazos abertos.


Ao ano seguinte de chegar o meu pai fixérono as súas irmás Matilde e Rosa (24-05-1951). Tamén en outras datas emigraron Teresa e Pastor.

O meu pai estivo uns anos e regresou, despois tamén estivo en Venezuela


Foi por pouco tempo , volveu para a súa casa con intención de levar á súa dona e filla , pero os meus avós convencérono de que non se fosen , a miña nai era filla única e non querían quedar sós.



Juan quedou e comezou unha nova vida en Cerponzons …..

Os contactos cos seus irmáns  eran por carta e recordo con emoción aqueles días en que chegaba algunha carta das Américas. Moitas desas cartas foron lidas por min , aínda gardo algunha coma se fose un tesouro. Recordo como o meu pai e a miña nai escoitaban atentamente as novidades que chegaban de Arxentina e do Brasil , emocionábanse de todo o que lle dicían os seus irmáns , tamén había momentos de tristeza e preocupación porque a sorte non lles sorría a todos por igual.

Co paso dos anos ao meu pai cada vez entrábanlle máis ganas de viaxar á Arxentina , os outros irmáns que estaban en Brasil xa regresaran para Pontevedra, pero quedaban duas irmáns cos seus fillos e fillas.

Un día decidiron ir , corría o ano 1986 e Juan e Carmen emprenderon viaxe , esta vez sería máis cómodo que cando Juan se fora  en barco no ano 51 , un avión levounos á nosa querida Arxentina.

Juan foi inmensamente feliz aqueles días que pasou xunto ás súas irmás e os seus sobriños e sobriñas , percorreu os lugares onde el estivera traballando , un deses sitios foi a localidade de Aldo Bonzi , era evidente que tiña unha ilusión enorme volver estar de novo por eses sitios , volver ver aquelas edificacións , aquelas rúas , tomar un café no centro da cidade na cafetería onde el paraba todos os días , La Puerto Rico era o seu nome , ademais de ser un dos lugares onde ao principio traballara por un tempo , xunto cun irmán do seu cuñado , de nome Antonio.



Á volta de Arxentina os meus pais non deixaban de comentarme todo o que visitaran , de como era a vida alí , do ben que o pasaban coas súas antigas amizades e do excelente que o trataron as súas irmás.

Este relato seguramente e coñocido por alguns de vos que alguns dos seus parientes tivo que emigrar , esto foi mais ou menos o viaxe do meu pai no barco que o levou a Buenos Aires :


Barco de nome SALTA


Este non é un buque mítico, pero é onde o meu pai fixo a súa viaxe desde o porto de Vigo a Bos Aires no ano 1950.

Ten certas curiosidades na súa historia. Construído como Portaavións, posteriormente é convertido en barco de pasaje. Participa no salvamento do buque Lakonia, que se afunde tras un incendio. E finaliza os seus dias con graves problemas entre a tripulación e o pasaje.

Este é un extracto periodistico da época, no que se reflicte as vivencias dos inmigrantes que viaxaron neste barco.


A viaxe do Salta


O buque Salta, de fabricación puramente nacional, partiu de Nápoles unha templada noite de outono de 1950.O seu destino era Rosario e nos seus camarotes traía a 294 persoas que viñan de lugares tan distantes como Calabria, España e Portugal. Do outro lado do océano, o contingente foi esperado con ansias por miles de homes, na súa maioría pais de familia, que habían emigrado primeiro intentando escapar da triste realidade que ofrecía a Europa de posguerra.

Agora o destino empezaba a mostrarse máis promisorio, polo que chamaran ás súas mulleres e fillos para emprender unha nova vida en América..

O Salta tardou 22 días en cruzar o Atlántico e amarrar fronte á Estación Fluvial. Os seus camarotes e pisos de madeira foron testemuñas da ansiedade do reencontro. As interminables noites de navegación sorprenderon a decenas de viaxeiros contemplando o mar desde a cuberta. Só un simulacro de accidente logrou sacalos da monotonía e ata lles infundió algo de pánico. Sen previo aviso, as autoridades ordenaron unha rápida evacuación do barco e o medo  apropiouse de todos. A calma volveu algúns minutos máis tarde, cando o capitán anunciou a verdadeira razón dos insistentes silbatazos no medio do océano.

No comedor, as longas mesas con capacidade para dez acodes foron o ámbito ideal sobre o cal planear os destinos e pasos a seguirunha vez que pisasen chan rosarino. Para moitos a experiencia era única. Xamais viaxaran en barco e os máis pequenos estaban fascinados. Pasaban longas horas na cuberta mirando como os peixes saltaban detrás da embarcación. Outros, en tanto, cambiaban as liras , pesetas ou escudos por pesos arxentinos na sucursal bancaria que traballaba a bordo da embarcación. A nova moeda permitíalles comprar gaseosas e golosinas durante a viaxe.

O Salta chegou o 28 de Abril ao porto de Bos Aires no medio dunha copiosa choiva. Alí baixaron algúns inmigrantes e horas máis tarde partiu con rumbo a Rosario. Esa mesma noite, a embarcación comezou a surcar as augas do Paraná. E uns quilómetros río arriba foi abordada polos inspectores sanitarios. Coas primeiras horas da tarde, a Estación Fluvial comezou a vestirse de festa para recibilos.

Por si pode interesar , co meu pai tamén naquelas datas foron no mismo barco :

O 28 de abril de 1950,tamén desembarcaron no porto de Bs. As., Xullo Martín Mielgo, o seu cónyuge Teresa Santos das Heras, e as súas 2 fillos, Ana e Xullo Martín Santos. Proviñan de Almeida de Sayago, en Zamora, embarcaron en Vigo e radicáronse en Ciudadela, en Bs. As. Dores Carrillo Garrido. Oriunda da Coruña, embarcou en Vigo e radicouse no Uruguay. María do Socorro Sánchez Lorenzo. Oriunda de Villagarcia de Arousa, en Pontevedra, embarcou en Vigo e radicouse en Ciudadela.

Miguel Pons Fullana e Rafael Llompart Canaves. Oriundos de Porto Pollenza, en Baleares, embarcaron en Vigo e radicáronse en Laprida.

Ventura Andujar Méndez. Oriundo de Tufions, na Coruña, embarcou en Vigo e radicouse en Vila Soldati, en Capital Federal.

O meu pai foi un home que traballou arreo , todolos días do ano, pero cando chegaban as datas de Semana Santa non facia nada , aunque hubera muito apuro na finca ou na granxa, e durante muitos anos sempre no día de Xoves Santo ou Venres, recordo que sentaba conmigo e me decía :

Xoves Santo e Venres Santo tres días antes de Pascua

Cando o redentor do mundo aos seus discípulos chama.

Chamábaos nun en nun e de dous en dous contábaos

Cal dos que estades aquí morreredes por min mañá ?

Míranse duns a outros e ningún di nada.

Xa viron saír un home por unhas claras montañas.

Eu morrerei polo meu Deus, que morrer por Deus non

Átanlle unha soga ao cuello, o noso señor axeonllábase

Non te axeonlles o meu deus, di o casado.

Alá no monte Calvario acharás as tres criadas

A unha é a Madalena, a outra é a María Marta

A outra é a Virxe María, a que mais dores pasa

A outra lávalle os pés, a outra lávalle a cara

A outra recolle o sangue que Xesucristo derramaba.


Sempre estarás no meu recordo pai.




9- Estudio Histórico – Xeográfico e Galeguización da Toponimia de Cerponzons , ano de 1991

ESTUDIÓ HISTÓRICO – XEOGRÁFICO E GALEGUIZACIÓN DA TOPONIMIA DO CONCELLO DE PONTEVEDRA ( 1991 )

SAN VICENTE DE CERPONZONS.


– [ ] A PARROQUIA DE SAN VICENTE DE CERPONZONS ESTÁ SITUADA Ó NORTE DO TÉRMINO MUNICIPAL DE PONTEVEDRA.

– [ ] FORMA PARTE DO ARCIPRESTAZGO DE MORAÑA DE ARRIBA E DIÓCESE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA.

– [ ] LIMITA POLO NORTE CO CONCELLO DE BARRO , POLO ESTE COA PARROQUIA DE SAN MARTIÑO DE VERDUCIDO , POLO SUR COA DE SAN SALVADOR DE LÉREZ E POLO OESTE COA DE SANTA MARÍA DE ALBA.


          E bastante montañosa , alcanzando a súa máxima altura no OUTEIRO DA PORCA ( 328 m. ) , especialmente na súa parte norte , Monte Acibal , e logo baixa ó sur , alcanzando por esta parte e a oeste unha zona de planicie que forma parte do val de Alba. Predominio das terras pardas máis evolucionadas , as mesotróficas con textura de area.

          As súas montañas configuran unha barreira natural que dificulta as líneas de acceso , así únicamente hai unha vía principal de comunicación que cruza a parroquia de norte a sur ( a N-550 , de Coruña a Tui ) o resto das vías de comunicación son camiños asfaltados e pistas , xeralmente en mal estado , dificultade que aumenta no inverno.

           O río Rons cruza a parroquia en dirección NE-SW ata a súa desembocadura no río Granda ou Alba ( xa na parroquia de Alba ) , e o rego da Costa cruza en sentido W-E ata que verte no Alba


           A flora que predomina na parroquia pódese asociar ó monte ( principalmente eucaliptos e pinos , matorral e toxos ).

           Os núcleos de poboación concéntranse cara a zona sur da parroquia, porque non é tan montañosa como o resto e ó estar cercada polos ríos que a cruzan é a parte na que producen os cultivos ; así gran cantidade de veciños viven do campo , pero a man de obra é fundamentalmente feminina.

Cultívase patacas , legumes e maínzo , o ganado é especialmente vacuno e porcino.

          Evolución da poboación:

– [ ] 1970 Poboación 799 , número de entidades 14 , poboación media 57

– [ ] 1981 Poboación 878 , número de entidades 14 , poboación media 62,70

– [ ] 1991 Poboación 841 , número de entidades 14 , poboación media 60

LUGARES : A BALEA , BOUZA , O BRAVO , O CASTRADO , A COSTA , O CUNCHIDO , A ERMIDA , LEBOREI , A MEÁN , PIDRE , O QUEIMADO , SAN CAETANO , TILVE , VIGARIO.

FESTAS DA PARROQUIA

– [ ] San Vicente , 22 de Xaneiro 

– [ ] Santísimo , domingo seguinte ó Corpus.

– [ ] Virxe do Carme , 16 de Xullo

 TODAS NA IGREXA PARROQUIAL.

      Dentro do Inventario do Patrimonio Histórico-Artístico atropamos na arquitectura relixiosa a Igrexa parroquial e a Casa Rectoral.

        Podemos destacar , das que están dentro do inventario , a Casa Señoran e os muiños de auga.

        A actual parroquia de San Vicente de Cerponzons formaba parte en 1575 do Xuzgado de Cedofeita xunto coas parroquias de Alba , Lérez , Burgo , Campañó , Verducido e os dous Xeves. A súa vez o Xuzgado de Cedofeita dependía do Partido de Pontevedra , no que residía o xuíz nomeado polo arcebispo de Santiago.

        O Catastro do Marqués da Ensenada ( 1752 ) , fai o interrogatorio da parroquia de San Vicente de Cerponzóns , en compañía das de Alba , Verducido, Campañó , Lérez e os dous Poio , ás que se consideraba ” parte de la jurisdicción y partido de esta villa y a quién tienen por cabeza y están sujetas “. Polo tanto, entre 1575 e 1752 , o Xuzgado de Cedofeita desapareceu , inscribíndose as parroquias que o formaban no de Pontevedra , engadíndoselle as de San Salvador e San Xoan de Poio , que no Nomenclator de Floridablanca , realizado en 1785 aparece formando o Partido de Combarron, polo que pensamos que pouco tempo formaron parte os dous Poios ó Partido de Pontevedra.

        A parroquia de San Vicente de Cerponzóns era , di o Catastro , do señorío do arcebispo de Santiago , en recoñocemento desde señorío os seus veciños pagaban anualmente o servicio denominado de ” hangar ” de tradición medieval , que tiña que sustentar ó señor e ós seus enviados cando estés estivesen no lugar onde habitaban os vasalos. Como a maioría dos servicios persoais foise transformando nun imposto anual , así en 1752 , os habitantes da parroquia de Cerponzóns pagaban anualmente ó arcebispo un real por cada veciño casado ou viúvo e medio real polas viúvas.

        O arcebispo obtén pola propiedade das alcabalas de Lérez que era un imposto legalmente do 10% sobre as compra- vendas. En vez de adminístralas directamente o arcebispo chegou a un acordo cos veciños de Cerponzóns para que pagasen unha cantidade fixa tódolos anos , 177 reais ó ano , que se repartían entre eles.

        Os límites da parroquia de Cerponzóns neste momento ( 1752 ) son os seguintes: ” linda por el Levante con Berducido , por el Poniente con Alba , por el Norte con Silva da Portela , y por el Mediodía con Lérez y Alba. Su figura es irregular , con diversas entradas y salidas , por lo más largo tendrá tres cuartos de legua , y por lo ancho cuarto y medio , y se andará su circunferencia en cuatro horas por el mal terreno “.

        Coa reforma administrativa de Javier de Burgos de 1833 , base dos Concellos liberais, a parroquia de Cerponzóns forma parte do Concello de Verducido e os dous Xeves. En 1841 Cerponzóns sepárase do Concello de Verducido para integrarse no de Alba. En 1844 o Concello de Alba solicita a incorporación ó Concello de Pontevedra, pero esta proposta non fructifica en 1853 insiste nuevamente na incorporación, que é redituada pola corporación municipal da capital provincial.

        Despois de 1867 o Concello de Pontevedra inicia unha política de incorporación de parroquias rurais, empezando os trámites para a anexión dos Concellos de Alba , Mourente e Salcedo, o que legalmente acada o 6 de Outubro de 1868. O sexenio revolucionario pospón a incorporación definitiva de Cerponzóns ó Concello de Pontevedra ata o 1 de Xullo de 1869.

TOPONIMIA DA PARROQUIA DE SAN VICENTE DE CERPONZÓNS

     A primeira vista o que nos pode chama-la atención desta parroquia é que precisamente o nome da mesma non está representado en ningún lugar concreto.
Mais atendendo ó conjunto das mesmas que forman o Concello actual de Pontevedra notamos que este non é o único caso , senón que aproximadamente o 50% das mesmas están nesta situación.

– [ ] BALEA

     Balea , derivada da palabra celta BALAZN – significa xesta ou basóira rústrica feita con xestas.

       E frecuente que o tipo de vexetación ou características do terreo dera orixe á voz toponimica coa que se coñoce ó lugar.

– [ ] BOUZA

   BAL-TEUS – significa cinturón o cinto como opina A. Nascentes e outros lingüistas. Deribación que pensamos ten bastantes obxeccións.

       BALSA ( voz preromana hispana , celta ) – significa oquedade empantanada un terreo.

       Pola confusión de ambas etimoloxías mesturándose os resultados fonéticos e semánticos.

       É mui  abundante tanto en Galicia como en Portugal , as veces acompañada cun adxetivo: Bouza Boa , Bouza Valada , Bouzalonga….

       A significación fundamental sería a don terreo a monte , cheo de vexetación de árbores , moi tupido , e na súa parte baixa con matorral.

– [ ] O BRAVO

      Significa agreste e deriva da palabra BRAVUS do baixo latín.

– [ ] O CASTRADO

       Castrado < CASTRARE – extirpar o inutiliza-os órganos reproductores de persoas , animais ou plantas. Pode significar tamén extraer das colmeas do mel.

– [ ] A COSTA

       Costa < COSTA – lado , terreo en pendente, declive. Litoral , veiramar.

– [ ] A ERMIDA

       Ermida < EREMITA – santuario ou capela nun lugar deserto ou solitario.

       O máis importante aquí é a desaparición da intertónica e a sonorización da oclusiva dental xorda , xa que estamos na Romania Occidental , ou sexa , nun territorio que formó u no seu momento parte do Imperio Romano e no que hoxe fallamos unha lingua derivada do latín.

– [ ] LIBOREI

       Leboreiro < LEBORARIU < LEPORE – liebre , terreo con muitas lebres ou relacionado con elas.

       Sonorización da oclusiva intervocálica P que pasa a b.

       Metátese do iode que forma o diptongo ai secundario e que pasa posteriormente a ei no galego.

– [ ] A MEAN

       Palabra de orixe celta que significa Pedra grande , aínda hoxe podemos ver esta pedra con casal enriba e parte do camiño picado na rocha.

– [ ] O QUEIMADO

       Queimar < * CAIMARE < CREMARE por cruce co crego KAIMA significa queimadura . Propoñémo-lo. * CAIMARE , modificación de CREMARE por un cruce coa palabra grega.

       Para Corominas existen obstáculos fonéticos que impiden derriba-lo verbo queimar do latín CREMARE. Estes obstáculos sintetixados son primeiro o E breve latino dá en galego e aberto e non ei que debería proceder de AI , segundo , eliminación do R en CREMARE xa que os grupos iniciáis deste tipo aparecen conservados no galego, por exemplo CREDERE > creer.

– [ ] SAN CAETANO

       Do latín CAIETANUS : habitante de Caieta, hoxe Gaeta. Nome de varón San Caetano de Thiene.

       Foi un eclesiástico italiano do século XV-XVI ( 1480-1547) fundador dos clérigos regulares xunto con Juan Pedro Caraffa ( logo Papa co nome de Paulo IV , bispo de Chienti ) que despois tomaron o nome de teatianos derivado do latín THEATES pola procedencia do seu fundador.

       Esta orde foi creada en Roma entre 1516 e 1517 e aprobada polo Papa Clemente VII o 24 de Xuño de 1524 . O núcleo da orde foi Oratorio do Amor Divino.

       Adicáronse moi especialmente a axudar a ben morrer ós condeados a morte, e influiron coa austeridade da súa vida na reforma católica , mais en séculos posteriores foron decaendo, ate que Pío X os restauró no 1909 . Por confusión , coñécense tamén con este nome os da Compañía de Xesús.

       San Caetano foi canonizado no 1671 e a súa festa celébrase o 7 de Agosto.

       Na Romaria Occidental ( territoris que no seu momento formaron parte do Imperio Romano e nos que hoxen falan linguas derivadas do latín ) os sustantivos veñen prácticamente sempre do acusativo latino , tendo algunhas excepcions como nas palabras que indican nombres propios.

       Este é o caso de Caetano que ten a súa orixe no nominativo latino CAIETANUS , destacando na súa evolución fonética a non desaparición de n intervocálico, e a non sonorización de fonema dental oclusivo /t/ .

Débense estes dous fenómenos a que a procedencia deste nome de varón ten a súa orixe na toponimia dun territorio da Romania Oriental.

– [ ] VIGARIO

       Vigario < VICARIU . En algúns lugares de Galicia é o alcalde de aldea. Membro dun gremio ou cofradía con certa autoridade xuridiccional e con amplas facultades. Vicario.

NOTA : O Cunchido, Pidre e Tilve non aparecen neste documento sobre toponimia.

Grazas o Arquivo do Concello de Pontevedra.

 

10- Nova documentación para o noso Patrimonio Cultural

GRAZAS A COLABORACIÓN DOS RESPONSABLES DO ARQUIVO MUNICIPAL DE PONTEVEDRA.


Bos días desde Cerponzons.

Responsables da sección de Cultura da Asociación de Veciños O CHEDEIRO leva uns meses inmersos no Arquivo Municipal de Pontevedra.


Cunha única finalidade , a de incrementar o patrimonio cultural da nosa parroquia.

Temos que dar as grazas desde a Asociación de Veciños O Chedeiro á colaboración dos responsables do Arquivo Municipal do Concello de Pontevedra pola súa amabilidade e empeño en buscarnos información relacionada coa nosa parroquia de Cerponzons , así coma tamén agradecer de novo o apoio que nos dieron fai tempo a nosa causa que estamos llevando a cabo https://m.facebook.com/PonteMalvarCaminoReal/

Xa temos algunha documentación que nos entregaron no día de hoxe , ainda así teremos que esperar uns días para recibir algunha máis que esta en fase de proceso.

Loitando polo noso Patrimonio

Cerponzons , ao 12 de Xaneiro do ano 2017 .


Como secretario e en nome da Asociación de Veciños O Chedeiro de Cerponzons mantiven unha reunión co director da Escola Superior de Conservación de Restauración de Bens Culturais de Galicia, José Granados .

Indicamos ao señor director o señor Granados da situación actual e os pasos que fomos dando desde a Asociación nestes últimos anos no que respecta a un dos máis importantes valores Patrimoniais que temos na Parroquia , a Ponte Malvar .

Por parte do señor Granados recibimos a grata noticia que xa está programada a actividade que van desenvolver desde a Escola de Conservacion , e que se levará a cabo na próxima primaveira.

Un estudo a fondo de todos as posibles deficiencias que teña a Ponte Malvar será o máis urxente dunha serie de actuacións a desenvolver no mesmo lugar.

1- O MISTERIO DO BALDE DE AUGA.

NUNCA TE ESQUEZAS DE ONDE VÉS , NIN DE ONDE ERES.

“O MISTERIO DO BALDE DE AUGA”.

Botando de novo a vista atrás , volvo á miña nenez de novo , aquela nenez de cando o loito gardábase durante moitos anos , se trillaba na eira , íase lavar ao río , e íase cos baldes para buscar a auga á fonte…
E hoxe vénme á memoria unha historia que vos vou a relatar.


Antes quería facer un repaso sobre como eran aqueles tempos na nosa parroquia , de como era a vida de algún dos nosos veciños e dos nosos antepasados .

Entón a vida dos nosos antepasados viraba ao redor da actividade agrícola fundamentalmente, no campo sempre se vía á muller co seu marido , sementando , no cortello , soamente separábaos a vaca , él por unha banda suxeitando a vaca , ela polo outro ordeñándoa , na horta , xuntos tamén recollendo as hortalizas , apenas se separan , realizan a maioría dos seus quefaceres os dous xuntos.


Ao chegar a noite , os dous reuníanse enfronte ao seu lareira , mentres ceaban , o home atopaba na súa muller a fiel conselleira , na cal busca consello para a venda dalgún animal , colleita , o de facer un arranxo , comprar algún aparello etc. , van facendo un repaso ás cousas que teñan pendentes.Era tamén frecuente que se daba o caso de que o marido estivese emigrado , entón o protagonismo da muller facíase máis ostensible


No seu traballo de labradora , esgotado o seu esforzo corporal pola realización das faenas diarias do campo , comeza á noite , sentada xunto ao lume da súa ” lareira ” outro traballo : o poñer a súa intelixencia para traballar .A venda da vaca na próxima feira , o pago da contribución que aprema ; un preito cun veciño , os traballos para o próximo día ….todo iso vaino examinando e resolvendo , é a cabeza de familia .

A muller daquela época , entre a que inclúo á da anécdota que vos contarei máis adiante , é unha muller cun carácter moi definido , moi semellante á muller irlandesa ou á bretona.


De ollos grises , azuis ou castaños, co seu rostro ovalado que serve de marco a uns cabelos castaño claro . A súa cara branca e fina , pois o sol que temos non as maltrataba e a humidade constante do clima mantiña a súa frescura.


Era muller de corpo recio , aplomada e de osamenta sólida e cadrada , os seus nocellos e muñecas grosas , de mirada apagada e andar lento.
Mui observadora e á vez reflexiva , aínda que algo supersticiosa pola súa orixe celta.A súa indumentaria non variaba moito de vela como a maioría das súas veciñas , aquelas medias grosas de lá , un refaixo de bayeta ou pano que dá volta ao corpo de cintura abaixo , delantal de pano máis ou menos fino , que cinguido á cintura caía sobre o refaixo.A cabeza cuberta cun gran pano , anudado en longo lazo e de calzado era frecuentemente as zocas.


As vivendas dos máis humildes demandaban con urxencia arranxos de todo tipo polas condicións en que estaban. Normalmente na planta baixa , que polo xeral tiñan pouco máis de catro metros de fachada por outros tantos de fondo , era onde se atopaba a lareira , ou sexa o fogar onde se facía a comida , un lugar cun pequeno ventanuco , con pouca entrada de luz , que facía un lugar escuro que case non se vían os que alí habitaban , ao fondo un lugar habilitado como habitación dos nenos , e comunicando co fogar unha cuadra pequena onde se atopaba a vaca , que á súa vez facía de calefacción da casa.


Unha escaleira de madeira conduce ao piso superior , non moi alto , é onde se atopa a habitación de matrimonio , e nalgunhas das casas nin piso superior tiñan .Despois habían outras casas con maiores dimensións e mellores condicións , sólidamente construídas , normalmente de pedra de granito .Tiñan o seu alpendre onde se gardaba a leña , o carro , os instrumentos de labor etc.O que era pouco frecuente era o retrete , e se algún o tiña era moi deficiente , normalmente atopábase no piso superior e comunicaba directamente coa cuadra da vaca.Os traballos no campo eran continuos , así era que había pouco tempo para dedicarllo ao arranxo da casa , e non digamos se o marido ou os fillos maiores estaban emigrados , a muller era a que soportaba todo .




O seu tempo de traballo consumía horas de mañá e parte de noite , sementar , abonar , a recolección dos cultivos , o coidado do gando , non había horas de descanso. En calquera momento podiamos escoitar como pasaba polo camiño o carro co seu característico chirrido camiño do monte, seguramente conducido por unha muller , en dirección da cachada onde ía recoller a descomunal carga de toxo cortada polo seu pai. Pero tamén podiamos ver como os nenos con só sete ou oito anos xa se encargaban de levar as vacas ao pastoreo , mentres as nenas un pouco máis maiores podíalas ver cunha enorme carga de herba na cabeza , subindo lentamente polo empinado camiño cara á Mean aínda teño eu recordos de ver a máis dunha. Mentres en casa os máis pequenos encárganse de avivar o lume , é que non importaba a idade , todos tiñan a súa función , todos traballaban.




Polas mañás e tamén á noitiña se ordeñaba a vaca , o leite viñanno a recoller ou se levaba a un punto determinado de fácil comunicación para entregala á leiteira , algunhas veciñas eran elas mesmas as que baixaban á cidade para vendela. Por suposto que non me esquezo do porco e as galiñas que non faltaban en casa de ninguén.




Durante o ano adoitábase acudir ás feiras de gañado un par de veces polo menos , para ir vender ou comprar algún becerro ou un porco e unhas cantas galiñas , todo dependendo da necesidade de cada casa. Moitas familias estaban compostas por unha unha media duns seis fillos , pero tendo en conta a intensa emigración , case sempre faltan un ou dous fillos maiores , e en ocasións como dixen anteriormente, o pai.  Ademáis de quedar a muller á fronte da casa e da explotación agrícola , ás veces atopámonos que teñen que compartir o traballo do campo cos coidados da lactancia. Eu , como tantos outros nenos e nenas , andabamos metidos nunha cesta de vimbia e xogando coa terra , sen ter moita atención por parte dos nosos pais que estaban enfrascados na faena . De todas as maneiras os nenos salian fortes, máis aínda que polos coidados , pola vida ao aire libre. O leite , o pan de millo e o caldo eran os alimentos máis habituais para os pequenos durante os seus primeiros anos .



No plano da educación , os pais , mentres non fose época de traballos , enviaban aos fillos á escola , pois sempre eran necesarios para algunha actividade en que requirían a súa presenza e antes que ir ao colexio estaba o traballo de casa.En canto os nenos podían intervir en todas as faenas agrícolas, xa deixaban de envialos á escola. Eu aínda lembro o que algúns daqueles nenos tiñan que andar para ir ao colexio , e as molladuras encima e o frío metido no corpo , nin autobuses , nin coches particulares para achegalos había naqueles anos. En días de festa , as familias menos pobres comían pan de trigo , carne de porco , galiñas , arroz , café …e os homes afacían tomar ” caña” . Con respecto á roupa de vestir , a maioría encomendábaselle á modista da parroquia, se se podía o día da festa estreábase e despois de ir a misa e á verbena , esta roupa gardábase para a próxima ocasión . Non foi a primeira vez que cando íbamos a poñer de novo a roupa xa nos quedaba as sollas como se decía antes , e que vegoña pasabas cando ias con eles así ! , e agora ata está de moda ata levar os pantalons tan baixos que se che mira a raia do cú. Mentres as nais a base de remendos e parches ían arranxando os pantalóns , sufridores das picaduras dos toxos , arranxaban as camisas , saias etc. En canto á xestión , administración e contabilidade , case sempre era a muller a que levaba as contas e ata a iniciativa.Aínda que o marido non estivese ausente , non resolvía nada sen contar antes coa súa muller.


As reunións públicas que se mantiñan entre os veciños eran a maioría das veces en cruces ou prazas onde quedaban para falar de temas de interese xeral , como por exemplo na Praza da Estrela no lugar de Pidre.
Onde tamén se concentraba multitude de veciños eran nas festas , coa súa correspondente misa , a procesión dos santos da parroquia , con algún caso de devotos que por cumprir unha promesa ían detrás do santo de xeonllos , a tirada dos foguetes e o baile co grupo de gaiteiros. Despois a comida e á noitiña de novo subir para o atrio da igrexa onde se celebran as verbenas.

Non podía faltar na miña memoria as relacións sociais , unhas relacións que non sempre eran amigables , debido a que sempre se orixinaba algunha disputa por temas de lindes , servidumes , rendas , preitos por augas etc. E as rencillas e calados odios que sempre houbo , e ainda no tempo que estamos existen.Moitas destas discusións eran nas tabernas ou tendas de ultramarinos que existían daquela época ( xa habrá ocasión para falar desto en outro momento ) .

Ben , pois despois de todo isto , vou contarvos a historia que vos dixen ao principio…


Recordo que na maioría das casas da parroquia non había auga corrente nin pozo, as mulleres da parroquia desde nenas exercitábanse na arte de levar na súa cabeza o balde , ían e viñan á fonte que máis preto quédalle da casa .Co seu camiñar erguido , sempre con aquel porte elegante , debido a que tiñan que ir o máis dereitas posibles para que o balde non fose ao chan e así non ter que volver á fonte. Non me estraña que algunha delas , sendo tan xovenciñas , haberán desconxutado máis dun espinazo.



Unha vez , nunha comida familiar sempre xurdían os recordos , as anécdotas, o que me contaban os meus avós e pais que había sucedido facía moitos anos e que me quedaron grabadas na memoria.

A muller á que se refire dita historia estaba de criada duns parentes meus , no lugar de Pidre.

Ela tiña unha serie de obrigacións diarias , unha delas era a de coller o balde de auga e cruzar a estrada para achegarse á fonte que está situada practicamente enfronte á casa donde servía.

Pero houbo un momento que comenzou a suceder algo que non tiña explicación , o balde de auga que pola noite quedaba baleiro aparecía cheo á primeira hora da mañá seguinte.

Ninguén sabía como podía pasar iso , non daba crédito ao que sucedía día tras día . O que lle pasaría pola cabeza a toda a familia ! Preguntábanse uns aos outros se fosen á fonte , todos negaban o ir buscar auga , que eso era cousa da criada e ela negaba rotundamente que non se levantara a buscar auga de noite .Pero resulta que un día pasou algo que deu a explicación ao que estaba a ocorrer , algo que xa estaba a dar a pensar que era cousa de bruxas .E todo foi aclarado cando un día a criada levantouse dormida e diríxese desde a súa habitación cara á cociña , alí recolle o balde e ponllo á cabeza , coa misma abre a porta da casa e vaise en dirección a fonte.A criada realizaba esta operación de ir buscar auga á fonte nun breve espazo de tempo , de cinco a diez minutos cálculo eu .Todo esto sin que nadie se enterase , chegou a fonte e baixou o balde que levaba na cabeza , encheuno de auga e puxo de novo na sua cabeza.


Atravesou a carretera como tódolos días en dirección de novo para a sua casa e foi cando o entrar pola porta tropezou con algo que nunca antes lle había pasado , o balde caiulle por encima dela que a deixou empapadiña , foi cando despertou e tamén fixo que co golpe do balde o caer despertara a toda familia , imaxinaros a situación…Foron xunto a ela , axudaronna a levantarse , mostrábase desorientada e confundida cunha expresión na cara como de ausente , non sabía que facia ali tirada no suelo e toda mollada.

Era sonámbula…

A criada chamábase Carmen, era natural de Bueu, tristemente morreu moi nova.

Aínda na casa donde traballou a recordan cando andaba pola casa cunha almofada ao pescozo, e se lle oía dicir que levaba un carneiro…

Ou cando outra noite escoitábaselle : para cochero ! Que me matas o carneiro !



A PONTE MALVAR 

 A PONTE MALVAR, PASADO E FUTURO.

REPORTAXE 27/01/2019, ESTELA ( Faro de Vigo)

O obxectivo das pontes sempre foi o de unir : beiras, pobos,culturas, identidades…

O obxectivo da Asociación de Veciños O Chedeiro de Cerponzons é o de unir, neste caso o pasado e o futuro da nosa Ponte Malvar, o presente realmente no queremos así……..

Na Ponte Malvar a vexetación progresa imparábel por entre as regañas da cachotaría. 

Cando polo ano 1997 estábase realizando o novo tramo da N 550 na Parroquia de Cerponzons xurdían os primeiros problemas con que nos atopamos os veciños dos lugares máis afectados (A Meán, A Rons e A Balea ).

Xa daquela tiveron os veciños destes lugares que protestar sobre as actuacións que se estaban levando a cabo no entroque do tramo novo co vello e os viales que conectaban con A Meán e A Balea.

Foron uns días moi tensos os que afrontaron os veciños que deixando os seus quefaceres caseiros e profesionais manifestáronse no lugar en que estaban traballando os operarios do Ministerio de Obras Públicas, así o fixeron durante uns días ata que viñera un dos Xefes de Obras Públicas, si mal non recordo un tal Sr. del Río.

Desde a Cidade da Coruña chegou o Inxeniero Xefe para intermediar no conflicto, escoitou as reclamacións dos veciños e sen lograr de todo convencer o señor Inxeniero por fin chegábase a un acordo para acondicionar do mellor xeito posible as entradas aos viais que levan A Balea é A Meán , cómo tamén a realización dun muro mui necesario para o lugar.

Pero os problemas non chegaron a solucionarse totalmente, o tramo antigo da N 550 quedaba totalmente deixado no esquecemento.

Segundo ían pasando os anos, as diferentes directivas da Asociación de Veciños presentaban por rexistro peticións de mantemento, tanto da Ponte Malvar, como do tramo antigo, hoxe en día seguimos igual, mellor dito, peor que nunca.

A PONTE MALVAR

A cronoloxía da Ponte Malvar está ben definida, dita Ponte forma parte da Infraestrutura viaria que habían promovido os Arcebispos Raxoi e Malvar, sucedía esto nos fináis do S. XVIII, sendo deseñado polo arquitecto D. José Pérez Machado.

A ponte e o mesmo trazado da antiga estrada forman parte das iniciativas implementadas polo arcebispos Raxoi e Malvar para mellorar as comunicacións entre Pontevedra e Santiago. O trazado deste Camiño Real, e os diversos elementos que o balizan, ilustran o inicio dunha época de gran interese histórico, na que arrinca a construción e mellora de infraestruturas de comunicación que facilitarán as relacións entre vilas e pobos do país. 

A Ponte Malvar debe o seu nome ao Arzobispo Sebastián Malvar y Pinto, nacido na parroquia de San Martiño de Salcedo (Pontevedra ) O arzobispo naceu en 1730 e falece en Santiago de Compostela en 1795, o seu Arzobispado comprende os anos 1783-1795. 

Logo de varios cargos en diversas cidades que contribuíron á súa formación, en 1783 foi presentado para a Sé de Compostela, cando se atopaba na Igrexa da Santísima Trinidad de Bos Aires. 
Durante o seu exercicio como Arcebispo de Santiago, ordenou a construción do tramo de estrada de Santiago a Tui entre Ponte Valga e o extremo sur da diócesis, exactamente ata Ponte Sampaio, en Pontevedra. 

Fernando Carrera e quen define perfectamente a problemática actual da Ponte Malvar :

O monumento que nos ocupa é unha construción impecable de magníficos paramentos, tanto de mampostería como -na zona central- de sillería granítica de execución moi coidada. Os lenzos laterais mostran unha lixeira inclinación que xera unha sección transversal escuetamente trapezoidal, cun único arco de medio punto sobre o río Rons. En planta, o trazado adáptase ao terreo describindo pequenas curvas a ambos os dous lados, creando unha forma de S moi somera. Nalgunhas zonas aínda conserva restos do orixinal pretil almenado, así mesmo construído con sillares de granito. 

Ante nos podemos observar o seu evidente abandono, de cómo e necesaria unha actuación de limpeza de vexetación e un tratamento das xuntas, unha limpeza nas zonas de sillería é pódese observar tamén que o estados dos lenzos de mampostería e precario.

Un dos danos máis evidentes que sufre a Ponte Malvar derívanse de actuacións diversas derivadas do persistente uso da infraestuctura, probablemente en tempos máis ou menos recentes. Así, instalouse algún cableado cosido aos lenzos, que deforman a súa estética de forma notable. 

VEXETACIÓN OCULTANDO PARCIALMENTE A PONTE

Tan degradante como o anterior é, na nosa opinión, a desaparición baixo diversas capas de asfalto do firme orixinal, probablemente pétreo. E tamén, os diversos elementos de contención (varandas, biondas) que substituíron ao pretil orixinal, con grave perda da percepción orixinal da construción. 

Moito máis simple pero así mesmo negativo é o ocultamento da ponte pola exuberante vexetación que o coloniza a ambos os dous lados e e impide a súa apreciación completa.

Tamén a falta de visibilidade que hai nun punto da Ponte fai que levemos xa durante anos reclamando a corta dos árbores, soamente estando un momento no lugar e ollar pasar algún vehículo a máis velocidade da autorizada para darse de conta do perigo.

Non digamos si ten que pasar andando unha persoa invidente, o paso que hai para peons e imposible de pasar, as silvas impiden totalmente o poder ir andando, tendo que ir polo lugar que lle corresponden os automóviles.

A SAÚDE DA PONTE MALVAR

A necesidade que sempre houbo, ao longo da historia, de facer novas rutas de comunicación fixo que os enxeñeiros e os que deseñaban camiños, estradas, vías férreas etc. víranse obrigados a salvar obstáculos que moitas veces ofrecían os cursos dos ríos.

Así sucedeu coa necesidade de realizar a Ponte Malvar, as primitivas estruturas que permitían vadear a canle do Río Rons, ben a pé ou dacabalo, necesitaban dunha instalación que mellorasen a comunicación por todo o Camiño Real.

Durante máis de 200 anos esta Ponte Malvar soportou millóns de desprazamentos, isto fainos pensar en que os sobre excesos de pesos, as riadas que nos invernos adoitan suceder nas inmediaciones da Ponte Malvar, os temporais de vento etc. necesita cada certo tempo un seguimento e un control sobre a súa “saúde “, preguntámonos si nalgún momento fixéronse na Ponte Malvar os obrigados estudos de control aos que están obrigados a realizar as autoridades responsables.

Normalmente cando solicitamos os responsables do departamento que está a cargo do tema que facemos referencia para saber o estado dalgunha ponte adoitan contestar que cando detectan algunha deficiencia procédese á súa subsanación de forma inmediata, polo cal entendemos que logo das nosas denuncias ao longo destes últimos anos sobre o estado da Ponte Malvar e visto que non se fixo mantemento de ningún tipo ( excepto cortar cada certo tempo as silvas) dános a entender que o estado das estruturas de que se compón a Ponte Malvar é o correcto, é dicir que segundo os encargados de contestarnos, a Ponte Malvar está en perfectas condicións, porque si detectarán algún problema repararíase inmediatamente.

As fotografías que fixemos estos días indican todo o contrario.

O VALOR PATRIMONIAL 

É indiscutible o valor patrimonial da Ponte Malvar. Sexa desde a perspectiva estética (monumental) como desde a histórica, parece merecedor dun trato mellor do que soporta. 

Agora que a Parroquia de Cerponzons vai celebrar o próximo ano 2019 o seu ” Milenio” e momento de que as Administracións den un paso adiante, xa e hora.

Foron muitas as iniciativas das Xuntas Directivas que durante anos levamos dirixindo a Asociación de Veciños, pedindo e reclamando o que para nos e de lei, o arranxo da Ponte Malvar e a súa contorna, xunto co trazado antigo do Camiño Real.

 Esta relación entre patrimonio e veciñanza é un valor esencial que debe ser protexido e estimulado desde as administracións públicas, non queda outra.

Por todo o indicado, entendemos plenamente xustificado o deseño dun plan para a recuperación da Ponte Malvar. Unha iniciativa que persiga a recuperación do seu aspecto orixinal e permita o recoñecemento do monumento na súa configuración completa, eliminando os elementos deformantes (tubaxes, varandas, biondas) e recuperando os perdidos (pretiles). E dado o limitado uso que a día de hoxe ten a vía, defendemos mesmo a recuperación do firme orixinal. 

Todo o anterior debe verse complementado cun programa de mantemento simple pero constante. Esperamos que chegue o día en que a Ponte Malvar sexa un valor patrimonial máis na historia de Cerponzons, un valor coma tantos outros Bens culturais que forman a historia da Parroquia de máis de 1000 anos de existencia.

Unha Ponte Malvar que tivese polo seu contorno o recordo daquel Camiño Real deseñado polo Arzobispo Malvar, o máis fermoso de toda Europa según decían.

A señalización do tramo antigo con especies de árbores aos seus costados, carballos e álamos brancos ( onde ían enroscados os viñedos) e alén unha serie de frutales das mellores especies, recuperando de paso o Leguario que un pouco máis arriba deste tramo, en dirección a Santiago, podemos observar como está falto tamén dunha limpeza e de recuperar o gnomón do reloxo de sol que a esvelta pirámide granítica contén nun dos seus lados.

25 de Setembro de 2018, con motivo do 223 aniversario do falecemento do Arzobispo Malvar.

29 de Xaneiro 2019 (Faro de Vigo) :

Este domingo 29/01/2019 a revista dominical ESTELA ( Faro de Vigo) publicaba un especial sobre 24 bens do patrimonio galego en estado crítico.

E facíao recollendo esta información desde a Asociación Hispania Nostra.

No amplo artigo de Salvador Rodríguez comenta por exemplo que Hispania Nostra é unha prestixiosa asociación que o seu labor é defender o patrimonio cultural en toda o seu integridad conceptual e xeográfica e que desde 1978, a actual raíña emérita Sofía é a súa presidenta de honor.

Hispania Nostra realiza infinidade de actividades, entre elas destacamos a de encargarse da xestión das candidaturas aos Premios Europa Nostra.

Tamén cabe sinalar que desde o ano 2007 iniciaron unha actividade enmarcada co nome de Lista Roja, onde ten como obxectivo de informar sobre elementos patrimoniales en risco de desaparición, destrución, ou alteración esencial dos seus valores. Coa publicación destes bens que se achan nese estado preténdese desde a asociación dar a coñecer a todos nós, autoridades e propietarios destes bens e promover intervencións para a recuperación deles.

Hispania Nostra e a Asociación de Veciños Ou Chedeiro temos o convencimiento de que ” O QUE SE VALORA E APRÉCIASE, CÓIDASE E CUSTÓDIASE”.

Estamos convencidos desde a nosa Asociación que tarde ou cedo as nosas peticións serán escoitadas e chegará o momento que a nosa Ponte Malvar pasará de estar na Lista Vermella á Lista Verde, a actividade onde Hispania Nostra vai recoñecendo as correctas rehabilitaciones de bens que estiveron nun momento na Lista Vermella, que agora por desgraza tócanos a nós estar nela, o que de ningunha dos xeitos queremos chegar a estar en Lista Negra, aquela onde os bens chegaron a tal estado de deterioro que se volven totalmente irreversibles.

PARTES DE UNHA PONTE :

15 de Xuño do 2017 Diario de Pontevedra :


PEDIMOS O TEU APOIO :

POLA RECUPERACIÓN E O ARRANXO DA PONTE MALVAR E O CAMIÑO REAL


Dende a Asociacion de Veciños O Chedeiro de Cerponzons queremos pedirche un momento para que leas esto e si ti crees acertada a nosa iniciativa que nos apoies.

Na parroquia pontevedresa de CERPONZONS temos un lugar que se denomina Tilve , a zona que vos queremos comentar é por onde pasa o río Rons e crúzao a antiga N-550.

Alí atópase a PONTE MALVAR , denominado así por ser unha ponte que mandou construír o Arcebispo Malvar despois do seu periplo en Sudamérica e ao chegar a Pontevedra comezar coa posta en marcha do Camiño Real .

A nosa parroquia esta orgullosa da súa ponte , unha ponte que lamentablemente esta completamente deixada , son moitos os anos que as autoridades competentes deixaron de man a este valor patrimonial que temos na nosa parroquia de Cerponzons.

Os veciños a través da Asociación reclaman unha urxente reparación e unha posta en valor da PONTE MALVAR .

Á súa vez reclamamos que se acondicione o tramo antigo da N-550 , falto de todo , sen ningún tipo de servizos , fóra dos colectores de lixo.

Queremos que co voso apoio esta páxina sexa un faro , onde coas vosas adhesións , sexa a luz que fagamos chegar ás autoridades competentes para que se poñan ao choio e recuperemos o antigo Camiño Real e o tan ansiado arranxo da PONTE MALVAR.

Moitas grazas pola túa colaboración .
https://www.facebook.com/PonteMalvarCaminoReal/ Noticias na TVG
Veciños de Cerponzóns denuncian a deterioración da antiga ponte e camiño real e reclaman melloras de seguridade viaria e abastecemento | Noticias de Galicia | CRTVG http://www.crtvg.es/informativos/vecinos-de-cerponzons-denuncian-a-deterioracion-da-antiga-ponte-e-camino-real-e- reclaman-melloras-de-seguridade-viaria-e-abastecemento-1618738
A raíz do proxecto do Real Plantío auspiciado polo Arzobispo Sebastian Malvar e co arquitecto Jose Perez Machado e a colaboración de Melchor Ricoy constrúese sobre o ano 1797 aproximadamente esta ponte.

Un grupo de veciños do lugar de Tilve/Rons e coa colaboración da Asociacion de Veciños O Chedeiro de Cerponzons estamos movilizándonos para dar a coñocer o deterioro que a Ponte Malvar esta sufrindo o longo dos últimos 30 anos .

O 30 de Marzo do ano 2019 a parroquia de Cerponzons cumplirá 1000 anos de existencia , e queremos chegar a ese día coa Ponte Malvar completamente recuperada e fermosa.

Uns dos poucos valores patrimonias que temos na nosa parroquia e necesario que recupere todo seu esplendor para goce dos veciños e de todos aqueles que veñen a coñocer a parroquia de Cerponzons.

Por esta Ponte que leva o nome do Arzobispo Malvar o cal denominaron co seu apelido por ser dos primeiros que mandou construir a raíz da realización do Camiño Real .

Nestes momentos o seu estado é moi lamentable , as barandillas ( unhas de cemento , outras de metal ) podrecidas son un perigo inminente para calquera cidadán que pase andando e apóiese nunha delas , varias pedras que hai ao principio da ponte están en mal estado de conservación , nun lateral , un quitamedos que se instalou fai anos a todo o longo dificulta en boa medida o paso da xente , a empresa Telefónica grapou unha serie de tuberías cubertas cun enorme latón que produce un efecto feísimo e vai totalmente en contra de cómo cuidar o patrimonio , debido a este latón en varias partes da ponte están en un estado de oxidación que afecta a moitas das pedras dese lateral.

Pola recuperación total da PONTE MALVAR e pola recuperación de un tramo do Camiño Real en recordo o Arzobispo Malvar e asua obra !!!

Grazas polo apoio ! https://www.facebook.com/pontemalvarcaminoreal/

Estos son alguns enlaces relacionados coa nosa causa :

http://www.crtvg.es/informativos/vecinos-de-cerponzons-denuncian-a-deterioracion-da-antiga- ponte-e-camino-real-e-reclaman-melloras-de-seguridade-viaria-e-abastecemento-1618738

Grazas.

CERPONZONS 4 /01/2017

Bos días desde a Asociación de Veciños O Chedeiro de Cerponzons.

 

Con data 22 de Decembro do 2016 , sendo as 13:12 horas entrou na mesa do Congreso dos Deputados de mans do deputado socialista Guillermo Meijón Couselo unha serie de preguntas dirixidas ao Ministerio de Fomento .

 

As preguntas están dirixidas aos responsables de Fomento , desde o seu ministro o señor Don Iñigo da Serna , ata o último funcionario que hai no departamento de Pontevedra , que supoñemos chegaranlle a eles tamén.

 

Guillermo Meijón Couselo

 

Hoxe Guillermo Meijón enviounos desde o Congreso dos Deputados a primeira entrada rexistrada e publicada no boletín do Congreso.

Hai uns meses Guillermo visitou a nosa parroquia de Cerponzons , un dos lugares que estivo a visitar foi o lugar de Tilve , onde está situado a Ponte Malvar e por conseguinte o tramo antigo da estrada N-550 , lugar de paso hai anos do Camiño Real .Enseguida deuse conta da urxente Reparacion que necesita a ponte e o seu contorno.Así foi como membros da Asociación de Veciños O Chedeiro mantivemos con Guillermo unha serie de encontros para estudar a fondo todo o relacionado coa Ponte Malvar e o tramo antigo da N-550 , e así presentar de mans de Guillermo unha serie de preguntas.

 

CERPONZONS ao 23/02/2017

Respostas do Goberno as preguntas feitas  por Guillermo Meijón :

Pola súa banda Guillermo fixo esta declaración :



ARTIGOS RELACIONADOS COA PONTE  :

https://www.lavozdegalicia.es/noticia/pontevedra/2015/10/30/puente-sobreviven/0003_201510P30C2991.htm



14- APOIOS A PONTE MALVAR E O CAMIÑO REAL. Guillermo Meijón pregunta o Ministro de Fomento

SEGUNDA ENTRADA DE PREGUNTAS RELACIONADAS COA PONTE MALVAR


Bos días desde a Asociación de Veciños O Chedeiro de Cerponzons.


Segunda entrada de preguntas entregadas na mesa do Congreso o día 22 de Decembro do 2016 por Guillermo Meijón Couselo.




Esta vez as preguntas centranse no cableado que van atornillados a Ponte , unha das preguntas dirixidas o goberno e que en xulio do 2016 nos había contestado que instaría a empresa responsable a realización das oportunas actuaccions…….



13- APOIOS A PONTE MALVAR E O CAMIÑO REAL. O Diputado Guillermo Meijón pregunta polo mantenimiento da Ponte Malvar

FIXERON ALGUNHA VEZ OS RESPONSABLES DO MINISTERIO DE FOMENTO UN ESTUDIO DO ESTADO ACTUAL DA PONTE ? 


XUÑO DO 2017


DECEMBRO DO 2016


Bos días desde a Asociación de Veciños O Chedeiro de Cerponzons.

Terceira entrada de preguntas entregadas na mesa do Congreso o día 22 de Decembro do 2016 por Guillermo Meijón Couselo.



Son varias as preguntas que se lle fan ao goberno referente ao mantemento da Ponte Malvar , entre elas a que di se o goberno considera suficiente a programación de actividades para o adecuado mantemento do estado da Ponte.