Filla de Camila Fuentes Fuentes e de Ramón Fuentes Blanco, nace no ano 1919
A señora Camila e o señor Ramón tiveron moitos fillos , entre eles a Maruja, unha muller que sempre a tiven no meu recordo de nenez, ela chegoume a coñecer, en cambio eu non manteño recordo de Maruja debido a que cando se marchou para a Arxentina eu tiña un ano de edade.
Pero na miña casa en multitude de ocasións falábase de Maruja, e iso fíxome querer saber máis sobre a súa vida e a da súa familia.
Agora despois de establecer contacto con algúns dos seus fillos e dun neto chegou o momento de escribir algo sobre ela, agora xa teño unha base coa cal poder falar sobre esta muller á cal sempre a tiven nos meus recordos de infancia.
Maruja foise para a Arxentina no ano 1961, é cando os meus pais quedan á fronte do ultramarinos e taberna que ata aquel momento rexentaba Maruja no lugar de Tilve, enfrente a casa de Hermosinda.
A súa situación de viúva, con dous fillos máis un terceiro que estaba xa vivindo en Buenos Aires fai que emigre buscando o mellor para a súa familia.
Maruja casou en Cerponzons o 18 de Outubro do ano 1942, o seu marido era de nacionalidade arxentina, e en tempos da guerra civil española presentouse voluntario, esta guerra marcouno para sempre, unha tuberculose contraída nesa época levoulle á morte con só 33 anos de idade.
Os dous anos de casados Constante encontra traballo no Concello de Pontevedra, pero o pouco tempo con 30 anos de idade, Constante afectado da súa grave enfermidade márchase para a súa Arxentina, quizais buscando un lugar onde a climatoloxía lle sexa máis beneficiosa que a da nosa terra galega, tres anos despois falleceu.
Anteriormente á marcha de Maruja para Buenos Aires tamén marchara o seu fillo maior Juan,foise moi novo a vivir en casa da súa avoa e tía por parte de pai.A intención era de darlle estudos e así foi.
Despois cando corría o ano 61 chega Maruja á Arxentina, alí atopa unha casa cun baixo comercial e ponse a preparalo para convertelo nun Ultramarinos, os seus coñecementos anteriores en Cerponzons fai que se decida a seguir traballando nesta actividade.
Pero a vida de Maruja ten pouco percorrido, a desgraza chega de novo á familia, unha leucemia galopante fai mella nela e morre aos 51 anos de idade, un 9 de Febreiro do 1970.
Os seus fillos, coa axuda da familia, van saíndo adiante e co paso dos anos a ilusión de Constante de volver á terra que o viu nacer fai que no ano 2001 veña acompañado do seu sobriño Sebas e a esposa deste, Paola. José, pai de Sebas, volve a España 40 anos despois da súa marcha da parroquia, pola contra o irmán maior dos tres, Juan, nunca máis volveu.
Despois de pasar 10 anos vivindo aquí de novo, concretamente en Lérez, regresan á Arxentina sobre o ano 2012, a súa estancia durante estes anos fixo que se fosen para terras arxentinas con dúas galleguiñas, as fillas de Sebas nacidas en Pontevedra, Lucero Castro e Avril Castro.
Nesta foto vemos a Maruja co seu fillo José, nos seus brazos ten a filla de Lino, irmán de Maruja.
Éste e Constantino Castro Fariña, o marido de Maruja :
Estos son os datos donde embarcou:
BARCO TUCUMÁN 2): Flota Argentina de Navegación de Ultramar. Vapor de ultramar y carga, construido en el año 1945 en el astillero Bethlehem Steel, de Estados Unidos. Capacidad para 827 pasajeros, 26 en primera clase y el resto para inmigrantes. Capacidad de carga 5390 m3. Se propulsaba con una turbina con 6000 CV, siendo su velocidad de servicio de 15 nudos. Fue incorporado en 1947 y desguazado en 1969 en Taiwan. Perteneció a la empresa Dodero hasta su estatización.
También llegaron ese mismo día y en el mismo barco :
El 26 de enero de 1949, arribaron al puerto de Bs. As., Jerónimo Manuel Becares Villar, su cónyuge Gertrudis Cenador Fernández y sus pequeños hijos Manuel Ezequiel de 6 años y Jesús Ezequiel Becares Cenador, de un año. Los mencionados, oriundos de Castro Calbón en León, embarcaron en Vigo y se radicaron en Argentina en primera instancia en Hilario Ascasubi y luego en Bahía Blanca.
Junto a ellos, arribaron a la Argentina, Vicente Becares Villar, su cónyuge Esperanza Alonso Pérez y su hija Vicenta Becares. Estos, originarios de la misma localidad, embarcaron también en Vigo y se radicaron en Hilario Ascasubi.
También, el 26 de enero de 1949, llegaron al puerto de Bs. As., Herminia Alvarez Fernández de Arias y su hijo Raúl Arias Alvarez. Oriundos de Rabal, en Orense, embarcaron en Vigo y se radicaron en Capital Federal.
Xa fixo catro anos que visitei ao noso veciño Albino, sempre lle tiven unha especial admiración debido aos anos que estivo á fronte das comisións de festas da parroquia.
De moi pequeno na taberna dos meus pais, a Taberna dá Rons, foi lugar de encontro para muitos veciños, donde se organizaban muitas actividades relacionadas coa nosa parroquia, eu fun testigo de muitas delas, co paso dos anos vaste dando conta do traballo que levaron muitos veciños en beneficio para parroquia. Estivemos falando unhas dúas horas, a súa xordeira fixo que tivese que preguntarlle varias veces as cousas, pero fomos levando a conversación adiante, contoume moitas vivencias, recorda Albino que ao pouco tempo de finalizar o servizo militar un día parou na Taberna de Barbeitos na Cendona….
Alí atopouse cunha persoa que lle preguntou si quería incorporarse a traballar na nova fábrica da Cross, Albino vendo esa oportunidade non o pensou dúas veces e rápidamente achegouse pola fábrica e dérono de alta ao momento, o seu primeiro soldo foron 80 pesetas ao mes. Foi sobre o ano 1950 cando comezou na Cross, alí estivo toda a súa vida traballando, xubílase sendo xa a fábrica propiedade de Ceferino Nogueira.
Contame Albino que os últimos anos pasounos só naquela gran nave, quedouse de vixiante porque lle propuxeran facía uns anos atrás irse para outro lugar pero preferiu quedarse no seu lugar de sempre.Ao pouco tempo de estar traballando na fábrica comezou a súa afección e devoción por facer as festas da parroquia, sobretodo a do día adicado a Sta. Lucia.
Quizáis lle pasou a Albino que ao regresar do servizo militar designóuselle o organizar as festas, antiguamente as comisións de festas formábana veciños que eran designados polo cura, ou ben lles tocaba aos recentemente casados ou os que volvían da mili como Albino, hoxe en día son veciños os que se ofrecen voluntarios para este traballo.
Grazas á colaboración dos veciños da parroquia , Albino comezou un longo camiño de organizador de festas na súa Parroquia durante tantos anos, eu sendo pequeno presenciéi muitas veces como se xuntaban na Taberna, alí programábanse moitas festas, organizábanse para facer a comisión, quen ían a pedir, os lugares a donde irían cada compoñente, quenes irían ao monte a buscar as toradas e as xestas para montar o palco, quen traía as tablas…..porque daquela os palcos onde actuaban as orquestas e as bandas de música facíanse todos os anos no adro da Igrexa, recordo que ás veces nas festas do Patrón tocábanos uns días de temporais e o palco saír voando, que tempos !
Que traballo daba daquela montar un palco ! Non como agora que xa as propias orquestas traen o seu palco móbil e as súas luces e amplificacions etc.
Antes tiñan que ir a algunha cachada cun carro de vacas por aqueles camiños cheos de lama, non había as pistas como hoxe en día, non, moitas molladuras e golpes sufriron os encargados de preparar os palcos, os meus recordos tamén se paran nos días anteriores á festa e acórdome de cando ía co meu pai a montar o mostrador para o posto de bebidas que colocaba o carón da Igrexa todos os anos en fronte mesmo ao palco, alí estaba Albino e os seus compañeiros montando o palco e falando entre eles que haber si suxeitábase mellor que o anterior que saíra voando cara á leira que había máis abaixo onde estaba situado un cruceiro e sitio habitual onde xogabamos os nenos ao fútbol antes de ir a misa.
Coas anécdotas que ten Albino poderíase escribir un libro ou dous polo menos !
Como cando tiñan que ir comprar as ducias de foguetes que se botaban ao finalizar a misa, mercaban os foguetes na cidade e despois viñan as mulleres cargadas desde Pontevedra con eles na cabeza.
Albino ségueme contando as súas vivencias, aínda que algúns deses recordos voullos recordando eu, aqueles que eu vivín ou que me foron contando, sorpréndese e rise dicíndome de paso que non tiña xa idea do que eu lle vou recordando.
Aquelas festas dos anos sesenta e setenta, que son as da miña niñez , eran moi distintas ás de hoxe en día.
Aquí tedes unha procesión, do ano 22/01/1973
Recordolle cousas de novo,cómo o da Benemérita, e Albino así mo confirma cando falamos de que sempre que había festas tiñamos a unha parella da Garda Civil controlando que non houbese ningún alboroto ou pelexa, cousa que era moi normal que sucedese, normalmente a mocidade dunha parroquia contra a doutra, mira que se montaban das boas !
Aínda recordo ler hai pouco que nunha das festas tradicionais dun lugar próximo ao noso que a parella da Garda Civil deu o toque de queda ao ver que a xente resistíase a abandonar a juerga montada ese día , un dos gardas subiuse ao palco, colleu o micro e dixo por baixo daquel espeso bigote : Por orden de la autoridad competente, la fiesta se ha acabado y el que no haya metido bastante mano, que venga mañana más temprano.
Contareivos unha anécdota vivida por min máis adiante, tendo como protagonista principal a Albino, sucedeu na Taberna da Rons.
Pregúntolle cal foi a súa última festa que fixo na parroquia, Albino recórdaa perfectamente, e dime : Juan , a última que organicei foi unha dedicada a San Benito, en Domingo de Pascua.
Os máis novos recordamos os tres días de festas de Xaneiro e a do Corpus, pero antiguamente había varios días máis ao ano que se celebraba algunha máis, a de San Benito e a do Carmen creo recordar tamén se celebraban.
Ben, pois cando chegou o momento por parte de Albino de dar por finalizado o seu peregrinaxe de tantas festas realizadas ao longo de tantos anos, proponlle a Honorio, o seu inseparable compañeiro de comisión durante tantos anos, que teñen que realizar unha gran festa, unha festa que sexa das máis soadas da Parroquia e iso que fixera muitisimas e moi boas, pero esta tiña que superar as anteriores.
Honorio, dixolle Albino, imos traer as dúas mellores orquestas que hai nestes momentos, ti estás tolo Albino contestoulle Honorio, de onde vas sacar o diñeiro ? Traer as dúas mellores orquestas ? Ti sabes o que custa iso ?
Albino non se amilanou e vólvelle a dicir mui serio : TEN QUE SER UNHA FESTAZA !!!
Imos contratar aos SATÉLITES e a COMPOSTELA !!!
Bueno carallo bueno, ti estás tolo ! Albino, iso custa moito ! E aínda por encima a Banda de Música , os fogos….olvídate ! Non hai diñeiro que chegue !
Non se veu abaixo Albino e logo de convencer a Honorio, pronto se puxeron ao choio, comezou Albino chamando ao responsable da Orquesta Os SATÉLITES, dille que quere contratalos para a festa de San Benito e cal sería o seu custo, 300.000 pesetas era o que cobraban daquela, Albino dilles que están contratados e que quería que lle desen o número de teléfono do responsable da Orquesta COMPOSTELA, cousa que fai ao momento e dille a Albino que si necesita convencelos que pode contar con él para o que fixese falta.
Albino chama á Orquesta Compostela e pregúntalles pola súa caché, 350.000 pesetas é o que cobran, entón Albino trata de convencelos de que lle fagan un prezo, que é moito diñeiro e que non lle dá ese custo para poder contratalos.
O responsable da orquesta non é fácil de convencer e a súa negativa a rebaixar o prezo fai que Albino chame ao responsable da Orquesta Satélites, coméntalle que piden 50.000 pesetas máis que eles e que non está disposto a pagar máis de 300.000 pesetas como a eles.
É cando este responsable dille a Albino que non se preocupe, que el se encarga de chamalos e convencelos, así foi e por fin Albino ía poder organizar unha das máis soadas festas de toda a historia da Parroquia.
A anécdota que vos conto agora ocorreu alá polos principios dos anos setenta, tería eu dez anos aproximadamente, levabamos un mes de Xaneiro con moitas choivas e todos andabamos rezando de que para os días de festa escampase, non houbo esa sorte e aquela choiva que nos acompañaba tantos días seguidos reprodúcese aínda máis cargada pero con tormenta, raios, ventos e todo o que poidades imaxinarvos.
Os meus pais tiñan traballo na taberna, chegaran a un acordo coa comisión de festas presidida por Albino para dar para cear ás orquestas que actuaban eses días e ademais tiñamos de invitados aos nosos parentes de Campañó.
Cando xa entrara a noite, na taberna estabamos ceando cos meus parentes, mentras que no atrio da Igrexa intentaban suxeitar ben o palco para que os músicos estivesen tranquilos á hora de estar subidos nel e poder tocar.
Aquel palco parece ser que non lles daba moita confianza e dado que a tormenta non paraba decidiron suspender a verbena. Ao pouco tempo chegaron os da comisión de festas comandada por Albino á taberna, recordo que estrearan unhas gabardinas de cor beig, case brancas, estaban todos guapísimos, entón ao chegar á barra da taberna pediron unha consumición, daquela o habitual era unhas cuncas de viño, a miña nai colleu de xarra e foise cara á bodega, tiña que baixar unas cantas escaleiras e ao chegar viu como que toda a bodega estaba inundada de auga, dita auga colouse pola outra porta que hai na bodega e por onde se metían os barriles de viño.
A miña nai coa xarra na man púxose toda nerviosa ao ver aquela situación, púxose a gritar e a dicir que tiña toda a bodega inundada, que si os garrafons do aguardiente, que si os barriles do viño….Todo a perder !
Entón Albino nin curto nin perezoso díxolle á miña nai :
Carmen non te preocupes ! Déixame a min !
E alí foise baixando as escaleiras da bodega Albino, coa súa gabardina limpa como os chorros do ouro a salvarlle o que puidese a Carmen na bodega. Baixou todolos peldaños e ao chegar ao último (sopostamente era o último ) viu como os garrafons que contiñan a aguardiente perigaban na súa integridade, o que non sabía Albino era que as fundas de cana dos garrafons estaban rotas e coa entrada do auga que houbo pola outra porta as fundas de cana flotaban pola bodega adiante.
Albino non se imaxinaba que houbese tanta auga e as fundas parecían que estaban apoiadas no chan, a primeira intención de Albino foi a de ir polos garrafons, eu desde un pouco máis arriba de onde él estaba miraba como deu un paso á fronte en dirección aos garrafons, cando o seu pé non atopou firme era demasiado tarde, Albino e a sua gabardina metíanse un planchazo no medio da bodega que me quedou gravado para sempre, eu non podía coa risa, a miña nai ao velo subir todopingado e ante a situación que tiña coa bodega inundada tampouco puido resistir a risa, mentres o meu pai e os meus parentes non se decataron porque estaban no salón ceando.
Foi unha noite moi longa, todos empezamos con escobas a botar a auga que entraba pola porta da taberna para fóra, outros poñían trapos para taponar, mentres a miña nai trataba con toallas secar a molladura que tiña Albino encima
Estas fotografías son de recordos que teño eu, algunhas fotos non teñen unha boa calidade, pero son un testimonio de aqueles anos pasados, muitos dos veciños que aparecen xa non están entre nos, pero quedanos estes recordos deles :
Outra foto, con muita xente coñocida:
Botando un baile Albino e Moncho, mentras Juan o da Rons ríe do momento, detrás de Juan están Tino e Adonis. Hubo máis cousas que me contou Albino, pero quedan gardadas na miña memoria e na del, cousas que co paso dos anos o mellor contareinas…..CARTEL DAS FESTAS, XUÑO DE 1968 :..
O DÍA 11 de XANEIRO do 2018 no xornal LA VOZ DE GALICIA, un merecido homenaxe en forma de artigo a cargo de María Hermida :
LA VOZ DE GALICIA Albino Chan anda un poco cabreado. La culpa la tiene un pequeño aparatejo que se quita y pone una y otra vez en el oído para tratar de «escoitar algo». El audífono pita a cada paso y eso a Albino lo pone de bastante mala uva. «¿E que che vou contar, se non oio? Estouche perdido», empieza diciendo desde su casa de A Meán, en la parroquia de Cerponzóns. Así que uno no se atreve a preguntar mucho. Le deja hablar a él. Cuando al fin acomoda el aparato, queda claro que oído es lo único que le falta. Porque de memoria y anécdotas va sobrado. Acaba de soplar las velas de los 89 años y está francamente bien. Aunque, eso sí, rosma cuando se le dice que quizás acabe siendo tan longevo como su madre, que llegó a cumplir los 101. «Non me parece a min que vaia chegar alá, mira que non oio», insiste. Luego, se deja querer. Y de qué manera. Habla y, con su charla, rescata la memoria de los festejos de la parroquia. Resulta que él empezó organizando las celebraciones de Cerponzóns a mediados de los 50. Llevó a su tierra, durante décadas a las mejores formaciones, desde la mítica Poceiro a la Sintonía de Vigo, París de Noia o Manolito el Pescador. Antes de contratarlas, iba a echarles un ojo allí donde tocasen. Y, atención, se plantaba en las verbenas en bicicleta. «Moitos quilómetros fixen», recuerda con sonrisa, dejando atrás el enfado a cuenta de la sordera que tanto le incomoda. Albino no la recuerda con amargura; no parece él dado al lamento. Pero la suya no debió de ser una infancia fácil. Nació en 1928 y el único recuerdo que tiene de su padre es de ir a verlo al Hospital Provincial -dice que «aquel sitio era moi pobre, con camas todas xuntas, moi triste»- antes de que se muriese. Tenía él seis años cuando lo enterraron y a su madre le quedaban todavía dos hijos más pequeños, de cuatro y dos años, por criar. Así que la cosa no pintaba fácil. Dice Albino que, siendo un niño, con ocho o diez años, trepaba por los árboles con soltura de ardilla para recoger piñas y bajar a Pontevedra a venderlas. Luego, cuando todavía era un mozalbete sin barba, empezó a trabajar de albañil. Construyó casas para guardamarinas en Mollavao y ayudó a levantar el edificio de la plaza de abastos de Pontevedra. También se empleó en la construcción de la N-550. Se marchó a la mili y, cuando volvió, estaban levantando la nave de la Cross. Trabajó primero en ella como albañil y se quedó luego como operario en la fábrica de abonos. No se marchó hasta la jubilación, ya que siguió allí cuando la compró Ceferino Nogueira.
El caso es que, en plena juventud, y quizás después de que ya hubiese encontrado al amor de su vida en un baile en Campañó, a Albino lo convencieron para que empezase a organizar los festejos de Cerponzóns. No hizo falta insistirle mucho, ni a él ni a algunos de los que le ayudaron porque, como él reconoce, «encantábame ir ver as orquestras para saber se eran boas e as podiamos traer ou non». Empezó ahí su periplo por las fiestas. Llegaba a ellas con la bicicleta y dispuesto a hacer de ojeador de orquestas, para seleccionar las mejores. ¿Y el dinero, cómo lo juntaban? «Ás veces era complicado… temos contratado sen ter nin un só peso. Pero ao final saiamos adiante. Iamos pedir a Pontevedra e a onde fixese falta, a min poucas veces me dicían que non», cuenta. Señala que muchas veces juntaban más fuera que dentro de la parroquia. Organizaron Santa Lucía, San Vicente, San Benito… no había festejo que se les resistiese.
Exigente a más no poder.
Dice Albino, y lo dice con tal convicción que uno le cree totalmente, que el único requisito«é que as festas sempre foran as mellores».Por Cerponzóns pasaron las formaciones puntera de cada momento. Incluso una orquesta madrileña que estuvo de moda un tiempo y que para Albino fue un fiasco. Tan mal le pareció que sonaba aquello que le pidió a la otra banda que actuaba ese día que les prestase los altavoces. Así de exigente era Albino. Y debe seguir siéndolo, porque no le perdona un pitido al aparato de audición. «Tenme tolo», insiste el hombre.
Albino ha cumplido unos cuantos años desde que organizaba las fiestas. Pero es enseñarle un viejo cartel de unas celebraciones de 1968 en honor del Santísimo Sacramento, con Los Chicos del Jazz en el cartel, y que la emoción de aquel chaval que buscaba orquestas en bici brote de nuevo en su cara: «Éranche bos estes Chicos do Jazz, que ben soaban», recuerda. Antes de decirle adiós, uno le emplaza a repetir la entrevista cuando cumpla los cien. Albino frunce el entrecejo. Y dice: «Non creo que chegue». Uno, entonces, le dice que mejor en el noventa cumpleaños. Y Albino, remacha:
O Roque de Cerponzóns 