O día 13 de Novembro de 2023, no Diario de Pontevedra publicouse na contraportada do xornal un artigo de David Acevedo, dispúxenme a lelo dado que se refería a un deportista da nosa cidade, titulábase:
EL CAMPEÓN QUE CORTABA LEÑA, seguía o titular dicindo: Joaquín González García fue la primera gran leyenda del atletismo gallego al dominar durante una década el lanzamiento de peso y de disco en España. La Guerra Civil truncó su vida.
Por mor desta noticia, na cal se comentaba a vida deportiva de Joaquín González e que era o pai de Nené (Leonor Sara González Prieto, Vigo 1933) chamoume a atención dita publicación debido a que facía referencia na que dicía que Joaquín fora mestre na parroquia de Cerponzóns.
Debido a sorpresa que levei, decidín chamar a Nené para que me contase algún recordo que tivese do seu pai e que eu puidese publicar.
Un par de días despois tiven a oportunidade de poder estar con Nené, coñecía a esta muller, chea de vitalidade e optimismo, por medio dos medios informativos e de vela nalgún acto reivindicativo en que participávamos os dous, onde os nosos comentarios e pareceres estiveron sempre relacionados co acto do momento, sen chegar a ter unha relación máis persoal na que dese lugar para falar da nosa vida persoal e familiar, e mira por onde, co artigo de David, chegou o momento de poder falar con Nené e así coñecernos mellor.
Quedamos de vernos nunha cafetería, cando cheguei xa estaba esperarando por min, veume entrar e preguntoume: eres ti?
-Si son eu, Esperón.
– É que queres de min?
-Que me fales do teu pai, decateime que foi mestre na miña parroquia de Cerponzóns.
Sentamos, Nené pediu un té, eu un café con leite.
E Nené comenzou a contarme…
O meu pai era asturiano, naceu no ano 1903, en Arriondas, un pobo situado aos pés do Sueve, e franqueado polos rios Sella e Piloña, chegou a Pontevedra no 1923 cos seus curmáns Ramón e Alberto e o seu tío Joaquín, que era enxeñeiro de camiños. O seu tío quería que o meu pai seguise os seus pasos, pero el fíxose mestre e ademais foi un magnífico atleta, lanzador de peso, disco, martelo e xavelina, sendo o primeiro galego en ser internacional.
Hubo unha época que vivíamos no Parador de Turismo, na planta superior, un lugar frio, sin calefacción, a situación era a qué había, non cabía outra cousa, na primeira planta do Parador estaba a Graduada Álvarez Limeses, miña nai era a directora da parte femenina.
Na época en que viviron no Parador, Joaquín trouxo a vivir coa súa familia a unha muller asturiana, Keti, que tiña ao seu marido no cárcere que había en Figueirido.
Na Pontevedra daqueles tempos, había moitos asturianos, nunha reunión que adoitaban facer de cando en vez, Joaquín decatouse do mal que o pasaba Keti para poder visitar ao seu marido, do custoso que era poder vir desde Asturias a Pontevedra e por ese motivo, Joaquín ofreceulle a súa casa. Así era o meu pai, comentábame Nené.
Meu pai compartía espazos con apelidos como os Rei, os Adrio ou os Poza, coñecidos en Pontevedra pola súa ideoloxía de esquerdas, debido a iso e seguramente tamén o pertencer en Asturias a movementos obreiros, o réxime castigouno enviándoo a exercer a praza de mestre a un dos lugares máis afastados de Pontevedra, ao lugar de O Pazo, situado en Barcia de Mera, Concello de Covelo, mui preto de Mondariz.
E alá tívose que ir, para non estar só levoume con él, quedándose miña nai en Pontevedra coas miñas dúas irmás.
Estando en Barcia de Mera, enchinme de piollos, tiveron que cortarme o pelo a cero, a min coñecíanme por O Homiño do Mestre.
Ao meu pai sempre lle gustou pescar, era a súa debilidade e o atletismo a súa paixón, naquel lugar tiña dificultades para poder adestrar, xa que as leiras que había polos arredores eran pequenas, para manterse en forma, ía polas casas e cortáballes a leña.
No ano 1930 foi un ano especial para él, e para o atletismo galego, converteuse no primeiro atleta galego en ser internacional, chegando a ser campión de España de xavelina, disco, peso e martelo. Ademáis, estivo de forma activa na orixe de entidades emblemáticas como a Sociedade Ximnástica, a SD Teucro ou o Club de Pesca da nosa cidade de Pontevedra.
Con todo nunca lle deron a oportunidade de ter escola na cidade de Pontevedra. As súas ideas políticas cernaron esa posibilidade.
Joaquín González estivo tamén de mestre en Cerponzóns, seguro que tamén estivo polo Río Rons pescando é quizáis tamén cortando leña polas casas adiante da parroquia.
Na revista Galicia Atlética, Alfonso Pousada, que seguiu minuciosamente a súa traxectoria, contabilízalle un total de 15 medallas (4 de ouro, 5 de prata e 6 de bronce) en campionatos nacionais desde 1930 a 1940.
Nunha descrición biográfica aparecida en 1951 no boletín da Federación Catalá de Atletismo, consideráseselle como “un dos lanzadores máis relevantes que xamais existisen nos anais do atletismo nacional”.
ANÉCDOTA.
El periodista David Acevedo publicó un hermoso texto donde sale a relucir la sensibilidad y bonhomía de este gallego de adopción que fue Joaquín González. El texto dice así: “Un día a finales de agosto de 1955 tres jóvenes se personaron en su casa cuando ya se encontraba gravemente enfermo (falleció pocas semanas después). Pese a ello, los recibió con cariño y los saludó atentamente, como en él era habitual. Le explicaron que habían sido alumnos suyos en Barcia de Mera (un pequeño lugar en los confines de la provincia de Pontevedra a donde había sido destinado tras la Guerra Civil por sus pensamientos de izquierda), donde les había enseñado a plantar árboles y a cuidarlos. Habían acudido a él para entregarle un sobre con una parte del dinero que habían recaudado por la venta de la madera de aquellos árboles que habían “sembrado” años atrás. A pesar de que la situación económica de su familia no era excelente, lo rechazó pidiendo que lo destinasen a comprar árboles para que los jóvenes de ese lugar pudieran seguir plantándolos. Esta historia resume la calidad humana de alguien a quien sus vecinos llamaban el ‘maestro tolo’ por los ejercicios físicos que hacía (ya estaba retirado de las competiciones) y porque una vez le pidió a sus vecinos que le dejasen ir casa por casa a cortarles la leña porque así le valía de entrenamiento”.
Nota: Decir en relación a ésta anécdota que naquel momento a familia atopábase pasando un mal momento económico, Joaquín González tiña un tumor cerebral, a medicina era totalmente privada e non había cartos. A muller de Joaquin o ver aqueles mozos cun sobre cheo de billetes mirou a luz, pero o seu marido non o aceptou.
Di o artigo de David Acevedo, do día 13 de novembro, que o xesto que tiveron os antigos alumnos co seu mestre, de querer entregarlle aqueles cartos, demostrou o respecto e admiración que sentían por el.
Seguro que os meus veciños de Cerponzóns que tiveron a sorte de ter un mestre como Joaquín, tamén sentiron o mesmo que os rapaces de Barcia de Mera.
Joaquín González faleceu no ano 1955, estando de mestre na parroquia de Lérez, seguramente como consecuencia dun <itus> que lle deu na propia escola, as súas cinzas, xunto coas da súa dona, están depositadas no cemitério de San Mauro.
Tras o seu falecemento, exactamente o 17 de setembro de 1955 pensouse en darlle o seu nome ao estadio de atletismo que se proxectaba na Xunqueira, así como unha rúa que accedía ao mesmo. “Decidiuse nun pleno do Concello por unanimidade”, coméntame a súa filla Nené. “Pero iso nunca levou a efecto. Desapareceu a documentación relativa a aquel pleno”. Aínda así, Pontevedra rendelle admiración á súa figura cunha rúa nos arredores do Campo de Fútbol de Pasarón.
Para saber mais dos logros atléticos de Joaquín González, éste é o enlace de Vida Atlética : https://vidaatleticadegalicia.org/joaquin-gonzalez/
O Roque de Cerponzóns 