APELLIDO RECAREY/RECAREI

HISTORIA 

Official blazon Escudo de prata, ponte de um arco de vermelho, lavrada do primeiro, movente dos flancos e assente num pé de três faixetas ondeadas de azul e prata; em chefe, três espadelas de azul postas em pala e alinhadas em faixa. Coroa mural de prata de quatro torres. Listel branco com a legenda a negro, em maiúsculas : “ RECAREI “.

ÚLTIMOS DATOS DEL APELLIDO EN GALICIA… 01/01/2018



ORIGEN Y SIGNIFICADO 

Monterroso Devesa, el 17 de agosto de 2000, en un artículo titulado “De Onomástica Galego-Argentina”, aclara que de los infinitos topónimos gallegos, muchos son antropónimos y muy frecuentemente de origen germánico. Y cita textualmente la equivalencia de Recarey/Recarei como fenómeno que ha proliferado en los países americanos proveniente del área galaico-portuguesa. Así, el nombre suevo –Recaredo/Ricardo- origina el topónimo –Recarei- que, por su evolución, dará nacimiento al apellido –Recarey-. 

El profesor de lingüística gallega, Henrique Costas, como fonetista y dialectólogo, dice que es posible una evolución de Recarei a Requerei, bien por asimilación de las vocales átonas (e-a > e-e), o bien por palatización de A átona propia da Costa do Morte e Fisterra interior, donde también existe este apellido. 

Costas da más razones que hacen posible remontarnos a tiempos más remotos: “También es posible que Recarei sea derivado de Recaredii, genitivo de Recaredus, efectivamente un nombre germánico –tanto suevo como visigótico, germánico genérico- como tantos otros existentes en Galicia y en el norte de Portugal –La Gallaecia romana y el reino Suevo de Galicia-. Existen seis aldeas llamadas Recarei y que significan esto precisamente: (lugar, aldea, etc.) de Recaredo”. 

En este sentido, Joao Paulo, sostiene que es un topónimo de origen germano y que significa rico y poderoso. Ricardus, en latín y en el bajo latín de la Edad Media, dio lugar a Ricáredus y Ricarédus, de los cuales derivó a Ricarêdo, nombre de un rey godo que dio origen a Recarei/Recarey -granja, quinta o casa de campo de Recarêdo o de Ricardo-. Recarêdo (586-601) fue el primer rey de los visigodos que se convirtió al cristianismo, en el III Concilio de Toledo, donde se bautizó y proclamó la religión católica. 

El primer dato escrito sobre el apellido aparece en “Notas Viejas Galicianas”, de Péres Constanti: “El 19 de junio de 1579, la Cofradía de San Nicolás de Noia, representada por sus mayordomos Juan de Meira y Juan Villar, marineros, contratan, a testimonio del escribano Gonzalo López, con Juan de Requerey, sastre, vecino de Santa María de Roo –Noia-, que éste, y durante todos los días de su vida, ha de tocar las ferreñas cada año con el gaitero que fuere de la Cofradía, y ha de servir con las dichas sonajas, con su persona y no por otro, la víspera del Corpus Cristi”. 

Lo que procede, en este momento, es realizar un inventario completo de los lugares existentes del topónimo Recarei/Recarey en Galicia y Portugal: 

a) Portugal: 

* –  Recarei de Baixo, localidad del concejo de Matosinhos, distrito de Porto.

* –  Recarei de Cima, localidad del concejo de Matosinhos, distrito de Porto.

* –  Recarei, localidad del concejo de Matosinhos, distrito de Porto.

* –  Recarei, feligresía del concejo de Paredes, distrito de Porto :

Encontramos en el ayuntamiento de Paredes una parroquia que se denomina RECAREI, con una extensión con 14,9 km² de superficie y 4.686 habitantes (2001). Su densidad de población es de 314 hab/km².

Más información: https://es.m.wikipedia.org/wiki/Recarei

b)Galicia: 

* –  Recarei, concejo de Bande –Ourense-, parroquia de Bande –S. Pedro-.

* –  Recarei, concejo de Friol –Lugo-, parroquia de San Cibrao da 
Peregrinación –San Cibrao-.

* –  Recarei, concejo de Santa Comba –A Coruña-, parroquia de Vilamaior – 
Santa María-.

* –  Recarei, concejo de Sanxenxo –Pontevedra-, parroquia de Dorrón – San 
Xoán-.

* –  Recarei, concejo de Tui –Pontevedra-, parroquia de Malvas –Santiago-.

* –  Recarei, concejo de Vedra –A Coruña-, parroquia de Merín –San 
Cristovo-. 
A la vista de los resultados obtenidos y de las pesquisas realizadas, se puede concluir que Requerey no procede de ninguno de los lugares de Portugal, ya que no he encontrado ningún registro del apellido. Por lo tanto, estoy en condición de afirmar que: Requerey viene de Recarey, y éste a su vez es un topónimo de Recaredo. El apellido Requerey es, si no se demuestra lo contrario, gallego. En esas tierras nació y de esas tierras salió para extenderse por España e Iberoamérica, como demostraré a continuación. 
Xurxo Andeiro, genealogista, también apoya la tesis más arriba defendida y apunta que el origen del apellido está en Santa María, parroquia de Vilamaior, concejo de Santa Comba, A Coruña; basándose en que Santa María de Roo es una parroquia de Noia y, Sanxenxo de Entrecruces, una parroquia de Carballo, ambas en la provincia de A Coruña. Estoy de acuerdo con él por las investigaciones realizadas y los datos obtenidos. Todos apuntan a refrendar este lugar como punto de origen del apellido. 

* 
LINAJE E HISTORIA 

Noble y antiguo linaje que, según los datos registrales más antiguos conseguidos, aparece documentado en el siglo XVI en Galicia. La investigación realizada nos señala que su primera casa solar radicó en el lugar Recarei, concejo de Santa Comba, parroquia de Vilarmaior –Santa María-, provincia de A Coruña; siendo por tanto un apellido gallego, anterior al siglo XVI. Dada su especial significación, no desvariamos, si lo retrotraemos a los siglos del X al XII. En la actualidad, no hay nadie en Galicia ni en Portugal que lleve el apellido Requerey. Las causas de ello las veremos a continuación. 

Costa Clavel, Xavier, “Los Gallegos”, Edición Nos, Buenos Aires, 1970, habla de la sangría de la emigración gallega a partir del siglo XV. Lo estipula como una constante histórica debido a la decadencia del reino de Galicia que se intensifica en los siglos posteriores, originando el éxodo incesante y en ritmo creciente de las clases humildes hacia tierras extrañas. Primero la corriente migratoria se canalizó hacia otras zonas de la península, para tomar después un rumbo preferente: América. 

Meijide Pardo, Antonio, dice encontrar numerosas referencias en los archivos gallegos del éxodo predieciochesco. Distingue tres direcciones internas fundamentales: Castilla, Portugal y Andalucía. La emigración a Castilla fue la más numerosa y la más dura. El injusto reparto de la propiedad de la tierra, el estado improductivo del suelo, la ruptura del equilibrio entre el abasto alimenticio y el crecimiento demográfico, incrementaron el impulso de la corriente migratoria a lo largo del siglo XVIII. 

Costa Clavel y Meijide Pardo ponen el dedo en la llega. En esa sangrante marea se diluyó de la madre Galicia el apellido Requerey para ir a asentarse, básicamente, en Andalucía e Iberoamérica. Veamos una muestra de ese proceso. 

El Archivo del Reino de Galicia certifica que en el año 1740-1741 se dicta un auto de la Comisión Ejecutiva, a petición de Juan Francisco López de Sorribas, vecino de Santa María de Zobra, administrador del Voto de Santiago, en el pleito con José Requerey Veloso, vecino de Milmanda, arrendatario del partido de Salas de Abaixo –Catálogo de Protectoría, 103/13-. Este auto confirma la pervivencia del apellido Requerey en el siglo XVIII en Galicia. 

En el siglo XVIII ya lo encontramos en Castilla, ubicado en Medina de Rioseco –Valladolid-, en la persona de doña Francisca Requerey, que casó con Francisco del Rey, procreando a Joana del Rey Requerey, casada con don Francisco Pizarro, el 30 de julio de 1754, en la población anteriormente citada. 

Sanz, genealogista, tomando referencia del “Nobiliario de los Reinos Españoles”, aporta otro dato relevante de la diáspora del apellido Requerey en el siglo XVIII. Don Francisco del Rey Requerey, en la ciudad de Carmona – Sevilla-, contrae nupcias con doña Sofía Francisca Termeyer y Angioletti, siendo padres de doña Josefa del Rey Termeyer, nacida en Cádiz, el 31 de marzo de 1775. 

Bettina Tambussi, directora del CEMLA argentino, certifica que más de quince personas con el apellido Requerey emigraron a Argentina en el siglo XIX. A esto respecto conviene anotar que los flujos migratorios gallegos a partir del siglo XIX se canalizan primordialmente hacia América. La Argentina, Cuba y Uruguay son los países que reciben mayor cantidad de inmigrantes gallegos. En el siglo XX, la emigración se intensificará notablemente también a Venezuela, Brasil, y, en los últimos años, a Alemania y Francia. 

Tras una exhaustiva búsqueda, he podido constatar, hasta el momento, que no se encuentra a nadie de primer apellido Requerey en Venezuela ni en Uruguay ni en Brasil ni en Cuba ni en ninguno de los principales países europeos. Sí queda un significativo número en Argentina. 


Es interesante especificar que en el Archivo General Militar de Segovia, que recoge datos del siglo XVIII y XIX, no aparece ningún militar, del rango que sea, con el apellido Requerey. Hay que tener en cuenta la aportación parcial de este archivo, puesto que no puede ofrecer datos completos de todos las personas que prestaron sus servicios en el ejército. 

De lo que sí puedo dar fe fehaciente es de la instauración del apellido en la Subbética cordobesa, tras una larga y laboriosa investigación de archivo. El primer Requerey que se asienta en la Subbética es Martín Antonio Requerey Sande, nacido en 1745, parroquia de San Ginés, Entre Cruces, Carballo, A Coruña, Arzobispado de Santiago. Llega a Priego de Córdoba en 1781 y se casa con Juana Victoria de la Rosa Ordóñez, natural de la villa, el 6 de julio de 1793. Martín Antonio muere en la villa de Priego, el 10 de junio de 1824, y su esposa fallece en la localidad, el 20 de diciembre de 1835. Martín Antonio Requerey Sande era hijo de Lorenzo Requerey y de Dominga de Sande, ambos naturales de San Ginés, Entre Cruce, Carballo, A Coruña. 

Por tanto, sin ningún atisbo de duda, estoy en condiciones de afirmar que Requerey es un apellido gallego, que se hizo andaluz en el siglo XVIII, teniendo sus más importante solar en la ciudad de Priego de Córdoba. Y es, desde esta última, desde donde se extiende, básicamente, al territorio andaluz, como demostraré a continuación. ( Texto de Rafael Requerey Ballesteros )

RECAREY es el 5727º apellido más común de españa, en todo el territorio español nos encotramos que hay censados 725 con RECAREY como primer apellido, 868 con RECAREY como segundo apellido y un total de 15 con RECAREY en ambos apellidos

Las provincias donde RECAREY es más común son:

 RECAREY en Ourense, siendo el 1679º apellido más común, con 11 habitantes que lo poseen como primer apellido y 14 como segundo apellido

 RECAREY en Lugo, siendo el 1506º apellido más común, con 17 habitantes que lo poseen como primer apellido y 8 como segundo apellido

 RECAREY en Pontevedra, siendo el 1867º apellido más común, con 40 habitantes que lo poseen como primer apellido y 76 como segundo apellido ,  las últimas noticias que tengo son a día 25 de Agosto de 2017 de personas que lleve en primer lugar este apellido en esta provincia son en total 32 y los que lo llevan en segundo lugar son 72

 RECAREY en A Coruña, siendo el 326º apellido más común, con 551 habitantes que lo poseen como primer apellido y 667 como segundo apellido

 RECAREY en León, siendo el 3359º apellido más común, con 7 habitantes que lo poseen como primer apellido y 10 como segundo apellido


Apellidos Relacionados

* Recaray , Recari , Recart , Recarte
Datos de apellido Recarey en España :

PERSONALIDADES CON APELLIDO RECAREY

Luis Espada Recarey , rector de la Universidad de Vigo :

Doutorouse en Ciencias Químicas pola Universidade de Santiago de Compostela e en Química Aplicada pola Universidade de Manchester. Foi catedrático de Enxeñería Química na Escola Técnica Superior de Enxeñeiros Industriais da Universidade de Vigo, da que é profesor emérito.

Foi vicerreitor da USC e o primeiro reitor da Universidade de Vigo (1989-1994). É presidente do Tribunal de Garantías da Universidade de Vigo. En 2002 foi nomeado Valedor do Cidadán do Concello de Vigo.

https://gl.m.wikipedia.org/wiki/Lu%C3%ADs_Espada_Recarey
http://www.farodevigo.es/gran-vigo/2014/09/19/luis-espada-recarey-asociaciones-padres/1096865.html

Chico Recarey , el Rey de la noche brasileña


https://elpais.com/diario/1986/01/10/ultima/505695602_850215.html
http://www.laopinioncoruna.es/galicia/2009/10/30/ultima-noche-imperio-recarey/330845.html

https://elpais.com/diario/2008/07/28/galicia/1217240298_850215.html

Óscar Recarey , uno de los mejores cocteleros
https://www.lavozdegalicia.es/noticia/ferrol/2010/06/03/oscar-recarey-as-acrobaticos-cocteleros/0003_8525356.htm

Carlos Recarey , Capellán en el Ferrol


http://www.elcorreogallego.es/galicia/ecg/un-capellan-ferrol-lleva-riendas-mayor-ciberparroquia-maritima/idEdicion-2017-03-12/idNoticia-1045442/

https://www.lavozdegalicia.es/noticia/coruna/coruna/2018/04/12/buenos-dias-recarey/0003_201804H12C6991.htm

CLARA PÉREZ RECAREY, SOBRINA DE MI ABUELO JESUS :

Clara Pérez Recarey

1 de Julio de 1933

En el periódico ABC sale en el apartado de Deportes un resumen del Campeonato de Boxeo de Castilla .

Un José Recarey vence a Ángel Estevez , categoría Peso Ligero :

Documento donde aparece el nombre de:

Don Celestino Diaz-Varela Recarey Caamaño y Yañez de Ribadeneyra.

Gobernador General de las cuatro provincias gallegas.

Primeros decenios del siglo XIX

Manuel Recarey , mi bisabuelo 

Miña bisavoa é os seus fillos, faltaba por nacer Manuel.

Jesus Recarey Lorenzo,  mi abuelo

Aurora Recarey é o seu fillo Celestino.

A súa   historia : https://roquecerponzons.wordpress.com/2016/10/16/conductor-de-tranvia/

O meu avó Jesus tivo seis irmáns, José, Manuel, Ángel, Engracia , Clara e Aurora.

Cada un deles coa súa historia, por exemplo a de Engracia, unha muller loitadora toda a vida, tivo sete fillos e viviu máis de 100 anos.

Aquí podedes saber algo da súa vida :

Engracia Recarey e a súa familia.

Corría o ano 1966 cando saliu esta entrevista no Diario de Pontevedra.

LA GUARDABARRERAS DE LA ALAMEDA

Engracia Recarey Lorenzo hace 35 años que es empleada de Renfe.

Con un sueldo de noventa pesetas diarias han de mantenerse seis personas.
Desde que el pasado lunes entró en funcionamiento la nueva estación, echamos de menos el paso del tren por la ciudad, con sus pasos a nivel en la Alameda y en la calle de Salvador Moreno. Se acabó el chirrido de las barreras cuando se bajaban avisándonos de que el tren estaba próximo. Se acabaron los momentos de apuro de algunos conductores que quedaban parados en mitad de la vía teniendo que arrimar el hombro todas las personas presentes, para sacarlo de allí, ya que el tren podía venir de un momento a otro. Se acabaron- al menos de momento- los disgustos y preocupaciones de los guardas que tenían que vigilar permanentemente a fin de que, cuando las barreras estaban bajas los chiquillos no se colasen por debajo.

El no ver ya a la guardabarreras de la Alameda me llevó a averiguar su domicilio, allí me presenté a las tres y media de la tarde.


Doña Engracia Recarey Lorenzo vive con su familia en Alba de una casa ruinosa. Piso y tabiques de madera. Remiendos por doquier en el suelo. Una máquina de coser nueva y un transistor de regular tamaño, junto con una baja mesa camilla forrada de cretonas de flores, compoñen todo el mobiliario de la planta. A los lados, dos puertas cerradas, que dan acceso a la cocina y a las habitaciones.

Engracia- sesenta años que parecen ochenta- está con su marido y la hija menor, que tiene trece años. Como ya sabía que iba a visitarla me recibe con la ropa dominguera : falda gris, chaqueta granate y un pañuelo muy oscuro en la cabez. Su marido, muy moreno y sin afeitar, viste también ropa muy oscura.

Los veo recelosos. Necesito media hora a brazo partido para convencerlos de que no era mi intención hacerles daño alguno, sino que únicamente quería hacer una entrevista. Al fin, al saber que no tiene que firmar nada, accede a contestar a algunas preguntas y a dejarse fotografiar tendiendo ropa en el rellano de las escaleras.

-¿ Cuánto tiempo lleva como guardabarreras en el paso a nivel de la Alameda ?

-Allí tres años. Pero estuve antes en otros.

-¿ En dónde ?

-Empecé en el de aquí, de Alba, cuando tenía veintitrés o veinticuatro años. Durante 16 años estuve como suplente, es decir, trabajando los domingos.

-¿ Cuánto ganaba entonces ?

-Tres pesetas diarias.

-¿ Estaba casada ?

-Cuando empecé a trabajar no, me casé poco después.

-¿En dónde vivían?

-En una casa, si es que así se le podía llamar a aquello, que había cerca del paso a nivel.

-¿ En qué trabaja su marido ?

-Era Zapatero, pero enfermo del pulmón y de los bronquios poco después de casados.Los médicos le prohibieron toda clase de trabajos y el peso de la casa recayó en mi.

-¿ Cuántos hijos tuvieron?

-Siete

-¿ A dónde se fue después de estar en el paso a nivel de Alba ?

-Al dejar de ser suplente ingresé en la plantilla. Todavía estuve en el mismo puesto algo más de un año. Después me trasladaron a Porriño y allí estuve trece años.

-¿ Se llevó a la familia con usted ?

-No. Entonces ya vivíamos en esta casa y si la dejaba corría el riesgo de no encontrar otra por el mismo precio cuando regresara a Pontevedra.

-¿ En dónde residía en Porriño ?

-En un ” cortello ” que había cerca del paso. Como yo apenas tenía tiempo libre, me acompañaba alguna hija o mi marido para hacerme la comida.

-¿ Cuál era el horario de trabajo ?

-En Porriño doce horas, desde las ocho de la mañana, hasta la misma hora de la noche. Y aquí en Pontevedra igual.

-¿ Cuánto le pagaban?

-Doce duros por cada ocho horas. En total dieciocho duros diarios.

-¿ No le ayuda financieramente ninguno de sus hijos ?

-Dos están casados y otro en Francia. Una de las hijas se empleó hace poco y todavía es aprendiza. El que está aquí y que trabaja me da doscientas pesetas mensuales, pues el resto como quiere casarse, lo necesita. Luego hay la enferma, como su padre. A ella le compramos la máquina de coser para que nos ayude algo en la ropa de casa.

-¿ No le gustaría ser costurera ?

-No puede. El médico no la deja trabajar mucho y coser a máquina cansa.

-¿ Y usted, ahora que suprimieron el paso a nivel ¿ qué hace ?

– De momento estoy en casa. Aunque la ” Renfe ” nos dijo que pidiera otro paso.

– -¿Lo hará?

– Y cómo no ! Tengo que trabajar para que mis hijos y mi marido coman. La casa está totalmente a mi cargo.

MARICARMEN ( la periodista que hizo esta entrevista )

Unha nova máis relacionada con un Recarey :

Información: http://www.xn--apellidosespaa-2nb.com/apellido/recarey.html
https://www.plusesmas.com/genealogia/escudos/recarey/39357/

Fai clic para acceder a requerey.pdf

Diario de Pontevedra .

4- JOSÉ NIETO BARREIRO 

JOSÉ NIETO BARREIRO, SAXOFONISTA .


Ás veces a vida pasa tan rápido que non sabemos apreciar nin valorar os bos momentos que pasamos.

Hoxe teño o meu recordo nun dos meus ídolos musicais, José Nieto Barreiro, máis coñocido por Pepe O Labaradas 

Comezou moi novo o meu veciño Pepe no mundo da música, lémbroo sendo eu un raparigo de dez anos cando coa súa guitarra comezaba a estudar solfeo, tería él entre quince ou dezaseis anos. Pepe naceu un 24 de Xaneiro , día que se celebraba na parroquia a festa de Santa Lucia, parecía que estaba predestinado a que a súa vida iba estar relacionada coa festa . Pepe ao chegar de Pontevedra parábase na Taberna da Rons, alí estabamos os tres amigos de aventuras (Lito, Manolo e Juanito ) xogando coas bicicletas recicladas daqueles antigos Velosolex que nos dera Manolo, o irmán de Pepe, achegábase O Labaradas a xunto nosa e tocábanos os seus últimos coñecementos do método de solfeo que estaba aprendendo, explicábanos o do re o mi fa sol, o método era a base dicíanos Pepe, que se o diafragma era a cuestión de saber tocar ben o saxo …..

Como decía antes, Pepe cando viña da academia situada en Pontevedra paraba na Rons nos días que chegaba cedo a parroquia e aínda era de día, no inverno practicamente durmía todolos días nun portal dunha casa situada preto de onde ía a estudar o solfeo.

O lugar onde vivía Pepe (A Bouza) era e é un dos sitios máis afastados da parroquia e practicamente no medio do monte, sen muitas casas, nin estrada, nin luces, daquela un camiño de carro era o que o levaba a casa. Sendo tan novo como era, o medo en pasar por aqueles lugares facíanlle que tivese que quedar a durmir de noite nun portal, e volver a casa pola mañá, cantas noites pasou así Pepe! pero a súa afección pola música era tal que podía máis iso que ter que durmir así daquela maneira.

Por aqueles anos 70 tiñamos un interese na música que empezaba a escoitarse na radio e naquela televisión de branco e negro que emitía progamas musicais como Mundo Pop, Estudio Abierto, A su aire etc., enton, xunto aos meus amigos da infancia, Lito e Manolo, comenzamos a sentir a espiral de querer tamén ser famosos no mundo da música e formamos un grupo musical de andar pola casa, realizabamos os ensaios no alboio onde gardaban o carro e demais aveños do campo .

A nosa batería era dous ou tres cubos de plástico e unha tapa dunha tarteira facía de platillos, unha pequena guitarra que me regalara o meu cuñado Gonzalo traída de Barcelona e unha trompeta mercada nas últimas festas do patrón San Vicente. Alí os tres tocábamos e cantábamos os últimos éxitos de Fórmula V, Los Brincos, Juan Pardo, Albert Hamond e de moitísimos máis grupos e cantantes famosos naqueles anos, que dubida cabe que o noso era por pasar o tempo, non tiñamos máis interese que pasar un intre agradable imitando a ser músicos.

Mentres tanto o que si ía en serio era o de Pepe, él si tiña claro que quería ser músico, aínda que tiña tamén o seu traballo porque de algo tiña que levar cartos pa casa e para pagar as súas clases de música e mercar os seus instrumentos.

Naqueles tempos os Beatles estaban a facer furor e creábanse grupos formados por mozos con ganas de pasalo ben e de paso gañarse unhas pesetas, esa era a idea de Pepe e así nolo comentaba, falábanos de grupos que se estaban formando en Pontevedra, lembro nomes de grupos que Pepe me ía dicindo : Os Royal, Os Verdugo, La Camiseta, Queimada, Los Phonix, Dumpers….

Pepe, nese tempo de aprendizaxe coñeceu a uns cuantos mozos coas mesmas inquietudes que él para querer ser algo no mundo musical, un deles, Lucho Loureiro foi a alma mater da creación do grupo California, onde Pepe pasou uns cuantos anos, estivo nos inicios do grupo, despois tivo que ir facer a mili e de novo volveu a California.


Para a creación de California xuntáronse compoñentes dos grupos Liberación e Safari, Lucho foi o que se encargou de xuntar aos compoñentes do novo California , os primeiros ensaios realizábanos na Rua Nova , alí Manuel Nieto xunto ao seu irmán Pepe tiñan un taller de motos, era unha época onde a venda de motos estaba no máximo apoxeo debido aos éxitos do piloto desgraciadamente falecido fai uns anos, Ángel Nieto.

Despois do peche do taller era o momento de ensaiar e o local adaptábase para iso, de ese taller saíron as súas primeiras versións tan exitosas ao longo daqueles anos .


Pepe estreouse no grupo aínda non levando o de California, senón o de Safari , con este nome una das primeiras actuacións foi no Hotel Universo e a última nas festas do lugar de Sabaris , en Campañó despois xa comezaron coa súa nova denominación como Grupo California.

O seu primeiro traballo como integrante de California foi nunhas festas dunha parroquia próxima a de Cerponzóns, tiñan ao seu lado a Orquesta Poceiro, naquela época unha das mellores do momento.


Foi un éxito rotundo, os comentarios da xente que acudiu ese día á verbena, xunto cos da Comisión de Festas, eran que estiveran xeníais, que lles deran unha pasada aos de Poceiro.
Non era de estrañar que sucedese isto, o grupo California estaba composto por seis mozos que rondaban os vinte anos , cunha posta en escena moi rechamante, os seus traxes con aqueles pantalóns de campá, o seu bo tipo, xunto ás súas melenas rompían coa imaxe daquelas orquestras que se compoñían de homes máis maduros e que xa non atraían tanto aos máis novos que estaban desexosos de escoitar temas máis do estilo daqueles melenas, que con temas como Black is Black do grupo Los Bravos , volvían tolas a todas aquelas nenas adolescentes que se namoraban perdidamente de Jorge, Lucho, Moncho, Chavo, Paco e Pepe.


Era o ano 1973 é en moi pouco tempo eran xa uns profesionais totales, en nada, ali estaban facendo muitas actuacions polos bailes e parroquias, xunto con grupos e orquestras daqueles tempos, Los Kinfers, Los Gales de España, Los Play Boys, Los Magos de España, Los Chicos del Jazz, Orquesta X, Orquesta Palma……

Pouco tempo despois foise do grupo Paco , substituíndoo Fredy, últimamente batería do grupo Black Stones .


Pepe, como os demais membros do grupo dedicáronse en corpo e alma, os seus temas estaban preparados concienzudamente, a música ía ser o seu medio de vida e non podían deixar por nada que algo saíse mal.


Aínda así houbo as súas anécdotas, como aquela vez que foron contratados para unha verbena, pero non se deron de conta que xa tiñan unha actuación para a mesma data .

Para saír do apuro contrataron un grupo que coñecían e pedíronlles por favor que os suplisen ata que eles acabasen a súa actuación no outro lugar, claro o grupo fixo o que puido pero a xente estaba a darse de conta de que aqueles non eran California e por pouco móntase unha de aquí espéroche.

Mentres tanto en Quireza fóronse a metade dos compoñentes, os outros decidiron ir botar unha man ao outro grupo que estaban a tocar por eles, en Quireza atopábanse nunha situación similar, eran tres e non sabían que facer, faltaba o órgano, un dos instrumentos imprescindibles para que o grupo sonara ben .


Aquel día Pepe tivo que poñerse á batería e ademais cantar algún tema, cousa que non fixo nada mal, pois Pepe cantaba algúns temas bastante ben e así foron tocando ese día, claro, co mosqueo da xente e dos da Comisión de Festas que non as tiñan todas consigo tiñan intención de non abonarlles a actuación, ao acabar o primeiro pase foron cear e atopáronse que a señora da taberna que lles ía a servir a cea tamén estaba mosqueada e tardou máis do debido en poñerlles a cea, despois no seguinte pase xa chegaran os compoñentes que faltaban e puideron terminar ao grande e co beneplácito dos compoñentes da Comisión .


Nunha noiteboa tiveron unha actuación nun lugar que non había maneira de poder achegar o furgón ao lugar da verbena, aquel día os integrantes da Comisión de Festas tiveron que axudarlles a subir os instrumentos ata o palco, Pepe e os seus compañeiros estaban un pouco nerviosos, aquela noite non comezaba como eles tiñan pensado, máis tarde, ao pouco de montar todo o instrumental comezaron a poñer a punto o saxo, guitarras, órgano e demais instrumentos, a Pepe o saxo comezoulle a dar unhas notas que non eran as adecuadas, cando se pon a repasar o saxo, dáse de conta que nos buracos de ton faltábanlle un par de almohadillas, que son as que presionan os buracos para producir un selado hermético e así dar a nota perfecta, entón comeza a buscar polo palco, pola maleta onde traía o saxo, por todos lados, pero non daba atopado as almohadillas, de súpeto pensa que se cadra se atopaban no furgón que os desprazaba ata o lugar, pero xa se había ido, o mozo encargado de conducir o furgón non estaba, a situación era embarazosa para Pepe, pensaba en como ía soar aquel saxo! Pero aí non quedaba a cousa, os da Comisión conectaron a corrente trifasica e os do grupo non se decataron, conclusión, cando empezaron a tocar aquilo era espectacular! que ben soaban! Que pasada de son! Pero claro ao pouco tempo todo volveuse do revés, as amplificacións empezaron a botar fume, o órgano comenzou a soar como unha gaita, o saxo de Pepe xa vos podedes imaxinar as notas que soltaba sen as dúas almohadillas…..un desastre total! Non sabían que facer, xa estaban a observar como algún paisano estaba a apropiarse dalgunha que outra pedra para lanzarlla en calquera momento, naquel pobo non se andaban con chiquitas, non era a primeira vez nin a última que algunha verbena acaba como o rosario da Aurora.
Outras veces pasaba coa corrente ao revés, teñen vido tocar as festas de San Vicente de Cerponzons e ten pasado algún que outro problema cando comenzaban a tocar, ìbase a luz, moita xente dicía que era culpa do grupo que non valia nada, o problema era que non habia potencia de corrente e coas amplificacións que traían, aquela potencia que lles chegaba non era suficiente .


Iso sucedía porque naqueles anos 73/74 os grupos e as orquestras tocaban en directo, non había trampa nin cartón, despois máis adiante xa coa música enlatada podían saír do apuro se nalgún momento sucedía o mesmo que ese día.

Outras veces, por exemplo na sala A Goulla atopáronse cun novo problema , o batería e outro compoñente do grupo leáronse con duas fans é non daban chegado para comenzar a tocar, non era de estrañar que moitas mozas que ían velos namorábanse perdidamente daqueles apostos músicos, tan guapos, coas súas melenas e cantando en inglés, así foi que de novo tiveron que velas e inxenialas para poder comezar a tocar coa falta de dous dos seus compoñentes, por sorte atopáronse na sala de festas cun mozo de nome Tomás , veciño do lugar de Sabaris , en Campañó , este rapaz máis tarde casou cunha veciña de Cerponzons .

Pois ben, Tomás tiña noción de tocar a batería é estaba ese día no campo da festa para escoitar precisamente os de California, non sabía él que ía ser un dos protagonistas na sala de festas, cando se percataron da súa presencia, pedíronlle que lles botara unha man, en este caso as duas jajajaja, nin curto nin preguiceiro Tomás púxose ao choio e puideron saír do apuro .

O grupo California tocou nas Salas máis famosas de Galicia , inclusive chegaron a desprazarse ata Suíza onde no Centro Galego pasaban as mellores Orquestras e Grupos galegos do momento.
O Grupo California tocou en muitos lugares é en muitas salas, como A Miramar en Villalonga , Oseve en Vigo , Avenida de Sanxenxo , Hermida 5000 na estrada de Vilagarcia , en Caleiro , no Verxel de Marin,etc. por suposto non podía faltar na Sala do Pino na Avenida de Vigo, onde eu puiden asistir a velos unhas cantas veces.

A seguinte foto foi na voda da súa irmá Marisa (q.e.p.d.), onde o grupo California amenizou a comida, aquí vemos a Pepe entre a súa irmá e o seu cuñado Manuel .

Na Sala do Pino fixeron de teloneiros de Julio Iglesias e de Mike Kennedy e noutras Salas estiveron cos Los Diablos, Los Puntos, Rumba 3 etc. , mentres estes grupos conocidísimos viñan cos seus últimos éxitos que se escoitaban todos os días nos programas de radio, como aquel programa de Radio Pontevedra de cancións dedicadas, California tocaba moitas versións conocidísimas e de actualidade, un tema de Albert Hammond , o titulado Nunca chove ao sur de California e outro titulado Satisfaction dos Rolling Stones saíanlles bordados e a xente pasáballo en grande con eles.

Falando con Paco , un dos compoñentes de California, comentábame que un día en Sanxenxo tocaban xunto a un grupo dos que estaban a arrasar musicalmente naqueles anos por toda España, o grupo chamábase Rumba 3, lembra que chegaron tarde ao seu pase, sen instrumental e sen cambiar, entón os da Comisión apurábanos e eles pedían de cambiarse nalgún lugar, daquela non había vestiarios nin nada que se lle parecese, tiveron que levalos a casa dun compoñente da Comisión e os instrumentos que usaron foron os de California, decir que a súa actuación deixou que desexar e que a xente os abucheou, non así con California que triunfaron unha vez máis.


O grupo California estivo en activo ata o ano 2010, por el pasaron varios compoñentes ao longo destes anos, mentres Pepe despois de pasar uns anos con eles marchou a probar sorte noutros grupos como Zorba, Caravana, Álamo, América, Hiroshima e Mar Azul.

Pero tamén tivo Pepe e o seu grupo California momentos de tristeza, precisamente cando estaban no seu mellor momento, todos cheos de ilusión polo ben que estaban a sair as cousas, as súas actuacións cada vez tiñan máis éxitos e alí onde acudían a tocar seguíanlles moitos afeccionados para velos e escoitalos , pero un fatídico día, vindo da Sala El Vergel de Marin de actuar como outras tantas veces, subíronse a un vello automóbil Dodge Dart, un coche con moitos anos e quilómetros encima é aos poucos quilómetros de iniciar a marcha cara a Pontevedra xurdiu unha desgraza que marcaría aos integrantes do grupo para toda a súa vida, o coche foise contra un farol e o accidente cobrouse a vida de Moncho, un excelente rapaz con tan só 19 anos, era un fenómeno como cantaba .

Aquel trance foi moi duro de superar para o grupo, todos eles eran moi novos e custoulles moito superar ese grolo, aínda hoxe é do día que o recordo de Moncho perdura en todos eles.
Unha longa traxectoria musical a do noso veciño Pepe Nieto Barreiro, que para moitos de nós foi un referente para saber apreciar a música ben feita en directo, foron moitas as ocasións que seguiamos os pasos do grupo e alá onde actuaba iamos varios mozos da parroquia, creo que, si mal non recordo, a última vez que eu os vin tocar foi na Sala Anllada de Cuntis.


Hoxe en día os fillos de Pepe están a seguir os pasos do seu pai e polo que me din contan cunha traxectoria que lles augura moitos éxitos no mundo da música .

Manolo, o cuñado de Pepe, recorda a seguinte anécdota:

No ano 79 veu a amenizar co grupo Zorba a festa do fin de curso no instituto politecnico maritimo do atlantico de Vigo,onde eu estaba a facer os meus estudos de nautica, eu formaba parte da comisión como delegado do curso e contratamolos a eles. A cea fixemola na Casa do Mar, que estaba o ladiño, foi espectacular a súa actuación.

AGRADECEMENTOS :

Dou as grazas á colaboración de Tino (Black Stones) e Paco (California) e Margarita (irmá de Pepe).

28 de Agosto de 2017 , articulo no Diario de Pontevedra, de Tino Dominguez :

Año 1998, o grupo CALIFORNIA, sin Pepe

Outro dos grupos de Pepe:

Pepe e Juan, dous veciños da Rons:

15- OS ANOS DO MEDO, A REPRESIÓN FRANQUISTA

Este texto sobre  a familia Magdalena foi extraído da publicación : A represión franquista en Lérez , unha parroquia adiantada ao seu tempo.
A REPRESIÓN FRANQUISTA EN LÉREZ

A FAMILIA MAGDALENA

O exilio arxentino foi tamén o destino elixido por varios membros da familia Magdalena para fuxir do terror franquista que lle custara a vida a Juan Magdalena García  ( foto n 11 ), destacado dirixente de Federacion Comarcal Agraria . Juan foi asasinado o 10 de setembro de 1936 e deixou viúva e descendencia. Tivera a Dolores , Juan e Canducho coa súa muller Dolores Castro Ruibal , quen ademais achegaba ao matrimonio tres criaturas : Manoliño , xa falecido no momento do asasinato de Juan , Rosa , que o igual que seu irmán maior sufría unha discapacidade psíquica, e Lola.


A memoria do pobo gardou a especial saña empregada no crime. Que fora arrastrado con cabalos , que o seu cadáver presentaba cortes nos brazos e resina de pino nas mans , como se intentara suxeitarse ás árbores. Que lle cortaran os xenitais e metéranllos na boca e que estaba tan desfigurado que o recoñoceron polas botas .

Dixénralle que fuxira pero sabía que non fixera mal ningún e como tantos outros confiou en que ninguén llo faría a el :
         ” Os meus pais contaban que cando lle decían de fuxir , o meu avó dicía :

             -E por qué vou marchar se teño fillos e eu non fixen nada a ninguén ? Non teño porqué marchar….”

Juan Alvite , neto de Juan Magdalena
Si fuxiron da barbarie os seus irmáns , Severino e Ángel Magdalena García acompañados polo home da súa irmá Mercedes , Constante Estévez Casalderrey , Mercedes Magdalena García reuniríase con eles ao ano seguinte, acompañada das dúas fillas e fillo que tivera con Constante . En Lérez quedou outra irmá , Josefina Magdalena García ( foto n 13 ) De alcume As Recachas , ambas rexentaban senllas tabernas que sufriron as requisas dos golpistas , segundo explica o mestre e dirixente da agrupación cultural Cedofeita , Xaime Iglesias :
    ” Josefina tiña a taberna no barrio de Casaldorado e facíanlle requisas. Viña o camión do exército e collíanlle cousas , como tamén lle teñen requisado a Mercedes no Castelo antes de marchar ”
Xaime Iglesias , mestre e directivo de Cedofeita.
Nun artigo que Xaime Iglesias e Isidoro González Paz publicaron na revista que edita a propia Cedofeita seguindo a estela ilustrada da parroquia na II República , a veciña de Lérez Carmen Blanco Rodríguez, Carme a Perucha , explicaba como o seu curmán axudou a Mercedes a eludir a extorsión franquista :


        ” Non coñezo a ninguén que axudase aos fuxidos pero meu primo Pepe , cando viu pasar o camión que lle ía requisar a taberna de Mercedes a Recacha, atallou polo medio das fincas e escondeu no medio do millo toda a mercancía que puido ”
Carme Blanco , a Perucha para Cedofeita.
Nese mesmo artigo , Carme conta que ao seu pai , Joaquín Blanco Roque , déronlle unha tunda para que delatase aos fuxidos que se agachaban polo monte. Ademais , os falanxistas ofrecéronlle ao seu irmán Manolo , que era un cativo , ata un peso por calquera pista sobre o seu paradójico.

Da vida no exilio dos Magdalena temos datos grazas ás entrevistas realizadas polo propio Xaime Iglesias e pola historiadora Bárbara Ortuño á filla de Mercedes , Mercedes Estévez Magdalena. Por ela sabemos que o seu pai e os seus tíos fuxiron por Portugal o mesmo día que mataron a Juan e foron recibidos en Bos Aires por outro irmán Magdalena García, Alfredo , que emigrara alá con trece anos. Coa súa axuda mercaron un bar e puxénrose a traballar , reagrupándose as familias en 1937. Co tempo , os seus pais puxeron un negocio propio , un ” almacen ” como se chama alá ás tabernas con tenda de alimentación similares á que Mercedes herdara dos seus pais e pechara tras a irrupción fascistas na súa vida.
      ” A miña nai traballaba moito , no negocio , na casa , cos fillos(…) ela ocupábase de todo , o meu pai tamén pero…pero ela tiña máis traballo, mamá ocupábase dos fillos , da roupa , de pasar o ferro, de todo ! Pero era moi forte , era moi traballadora a miña nai , tiña moita enerxía para traballar , para loitar “.
Mercedes Estévez Magdalena a Bárbara Ortuño.

Biografía : http://www.dogrisaovioleta.gal/biografia/represaliadas-e-resistentes/dolores-castro/

Desde o blog de Xose Alvarez  Castro fun recopilando o que ten relación con Cerponzons :

Pontevedra nos anos do medo: Epistolario (IV): Cartas a Gómez Corbacho.

http://anosdomedo.blogspot.com.es/2016/11/epistolario-iv-cartas-gomez-corbacho.html

Epistolario (IV): Cartas a Gómez Corbacho.
Antonio Villaverde Hermida era un chofer veciño de Cerponzóns (Pontevedra) detido en agosto de 1936. Acusábano de conducir un camión con xente armada dende Bueu a Pontevedra; dito camión fora detido e obrigado a dar a volta por tropas do Polígono Janer de Marín. A policía considérao partícipe de actividades revolucionarias e cualifícao de comunista, aporta como proba da súa militancia a correspondencia que mantivera con Juan Manuel Gómez Corbacho. A Guardia Civil de Bueu informou que desempeñaba o posto de vogal de propaganda das Juventudes Socialistas e que era moi coñecido polas súas ideas extremistas. Juan Manuel Gómez Corbacho estaba fuxido naquelas datas e acabaría asasinado en Salcedo. Antonio Villaverde foi fusilado, tras un consello de guerra, o 28 de novembro de 1936 no quilómetro un da carreteira de Campañó (A Caeira).

Neste “Epistolario” damos a coñecer o contido das dúas cartas. Respectamos a redacción e ortografía orixinais.

Estimado camarada en mi poder tu carta del 16 del corriente veo que estas vien yo de momento vien.

Camarada tengo que decirte que el dia 14 del corriente hubo en Pontevedra un mitin de afirmación republicana en el que ablaron republicanos, socialistas, comunistas y galeguistas todos ablaron vien pero el delegado del P.C. estubo formidable cuando ablaba nuestro delegado o sea ablaba el P.C. el delegado del governador hubo de llamarle al orden alguna vez pero el publico puesto en pie y con el puño en el alto gritaba energicamente, entonces el delegado del governador quiso suspender el acto, pero no lo suspendió porque el publico protestó y Tafal le echó las manos entoces seguio ablando nuestro camarada pero tubo que limitar su discurso.

Despues del acto se celebró una impresionante manifestacion que desde el teatro fueron acia el govierno civil, en donde prorrumpieron con vivas a Rusia y a Asturias; así que ya ves la emocion que abia ese dia en Pontevedra y asi fue en todo.

Respecto a lo que me dices del P.C. si tiene mucho progreso pues mira desde Octubre se arreforzado bastante mas; aunque digan lo contrario nuestro P.C. se ba reforzando bastante, no te puedo ser más amplio en esto. […] Un saludo a tu manera para todos los camaradas que te acompañan en esa infernal prisión. Salud.

Camarada me diras si te entregan las conservas que te mande o que acen con ellas […]

A referencia ao acto de afirmación republicana permite datar a carta no mes de abril de 1935; tivo lugar o día 14 dese mes, no teatro Coliseum e patrocinado polas organizacións obreiras e agrarias e os partidos de esquerda. As dúas peticións máis destacadas foron a amnistía xeral e o restablecemento das garantías constitucionais. Do texto da carta tamén se desprende claramente a certeza da militancia comunista de Antonio e Corbacho.

A continuación ofrecemos outra carta de data posterior:

Estimado camarada: Salud. Recibi tu ultima carta y veo que aun te sientes mal pues lo siento de corazon, yo lo que te pido es que procures estar tranquilo pues a hora es el mopmento que ay que tener mas fuerza. […] Y siento no poder desde aquí constituirme en un Doctor y mandarte un medicamento para que tu no sufrieras nada; por lo menos mientras estuvieses a hi.

Me perdonarás por no averte escrito antes pues como se aproxima el dia de las elecciones me fue imposible acerlo antes; por eso no lo heché en holbido.

Camarada estamos trabajando mucho para la propaganda electoral, y además tenemos el triunfo seguro, nadie podrá detener el Blóque Punpular anti fazcista ho mejor dicho el Bloque Obrero. […]

Hoy estuve con tu compañera y con las niñas y estan bastante vien eso constituye una gran alegría para mi y para todos nosotros. Me dices en tu carta las molestias que nos causa atender con todo respecto a tu compañera y alas niñas, pues e de decirte por mi parte que no hay molestias posibles en cuanto atender a un acto humanitario y a de más es un dever de todo buen compañero en defender y ayudar con todas sus fuerzas a una familia de un hombre que caído en las manos de …autoritario de un poder que no es digno de …por defender un hideal. Por buscar una Sociedad mas sana. […]

Interesante a referencia á compañeira de Corbacho, Elvira Lodeiro (fusilada en decembro do 36) e ás dúas fillas, atendidas pola solidariedade de Antonio e resto de camaradas; felizmente e dentro do traballo do proxecto A Memoria das Mulleres, a compañeira Montse Fajardo púxolle imaxe e biografía á nai e ás fillas.

Publicado por Xosé Álvarez Castro en 19:37 

REFERENCIA AO CONSELLO DE GUERRA E SENTENCIA:

17 NOVIEMBRE 1936. EL PROGRESO.

CONSEJO DE GUERRA.

Hoy se celebrarán en esta capital los siguientes Consejos de guerra sumarísimos:

A las diez, contra el paisano Antonio Peleteiro Suárez.

A las doce, contra Antonio Villaverde Hermida.

A las cuatro de la tarde; contra Manuel Puente Iglesias y otros.

En el primero actuará de defensor el capitán de Infantería don Ricardo Martínez y Martínez, en el segundo, el capitán de Artillería don Rafael Reyes, y en el tercero, el comandante de Infantería don Eladio Becerril y el capitán de Artillería don Luis Gómez Pontijas.

28 NOVIEMBRE 1936. EL PROGRESO.

CUMPLIMIENTO DE SENTENCIA.

Esta mañana ha sido fusilado en la carretera de Campañó, Antonio Villaverde Hermida, chófer de profesión y natural de la inmediata parroquia de San Vicente de Cerponzones.

En uno de los Consejos de Guerra últimamente celebrados, se le condenara a muerte por haber tomado activa parte en los sucesos de julio.

El reo rehusó los auxilios espirituales.

Pontevedra nos anos do medo: A morte de Alberto Martínez.

http://anosdomedo.blogspot.com.es/2013/12/a-morte-de-alberto-martinez.html

A morte de Alberto Martínez.
Nas eleccións do 12 de febreiro de 1931 presentárase como candidato monárquico polo distrito de Mourente aínda que cando tomou posesión fíxoo como agrario; ao longo do período republicano parece que foi evolucionando ata as filas do centrismo de Portela Valladares. Avogado, funcionario, secretario da Beneficiencia Provincial, casado coa mestra Vicenta Hevia Marinas, irmá do alcalde, nas ditaduras de Primo de Rivera e Franco, Remigio Hevia. Nos días posteriores ao golpe aparece como doador nunha das colectas patrióticas.

A súa desaparición, nos primeiros días de setembro do 36, conmocionou á sociedade pontevedresa, tanto pola personalidade do desaparecido como polos rumores sobre as circunstancias nas que se producira. As dilixencias xudiciais abertas, anos despois, polo xulgado militar da praza de Vigo, sobre esta morte son unha fonte de información moi importante acerca do mecanismo empregado nos “paseos” e tamén sobre quen os decidía e executaba.

Todo empeza cando o 12 de xullo de 1939, o seu irmán Félix, militante destacado de Acción Popular en Pontevedra, garda cívico nos primeiros momentos, “persona de intachable conducta moral, pública y privada; de filiación derechista, afecto a la Causa Nacional” e que desempeñaba o cargo de delegado da Caja Regional Gallega de Previsión Social y Subsidios familiares, presenta unha denuncia ante o gobernador civil. Nesta denuncia, moi emotiva, dá conta dos rumores estendidos pola cidade sobre a desaparición do seu irmán e apunta a determinadas persoas como indutoras do crime.

Se resistió en los primeros momentos a salir de casa, teniendo en cuenta lo avanzado de la hora, pues pasaba de las once de la noche, pero al darse cuenta que en el grupo que lo requería se encontraba la Guardia Civil, que era para él, como lo es para todos los españoles honrados, el máximo prestigio de seguridad personal, abandonó su domicilio para acompañarlos. […] Y desde aquella noche de desgracia para mi y para los suyos, no volví a saber más de mi hermano.-Puse mi empeño en saber su paradero, y lo supe cuando personado en la Comandancia de la Guardia Civil, el Sr. Velarde y Velarde, Jefe de esta Comandancia, me manifestó que “no buscase a mi hermano, pués tal vez no dejase rastro”.- Pero se equivocó el Sr. Velarde.- Los ayes y gemidos de los que atados y sin estar totalmente muertos fueron arrojados al mar, entre los que se encontraba mi pobre hermano fueron los encargados de decir cual había sido su triste suerte.- Las playas de Bueu y sus vecinos con una minuciosa investigación pudieran acaso patentizar esta dolorosa manifestación.- Y ni siquiera se le permitió el cumplir como todo cristiano ansía, cuando la muerte le llama al mundo de la verdad.- Ni un confesor para absolverle sus faltas cometidas con Dios.- Y despueś de esta tragedia marchan voluntarios dos de sus hijos a luchar por Dios y su Patria.

Un deses fillos, Alberto Martínez Hevia morreu na fronte de combate.

Nun escrito datado o 27-9-39, o xeneral xefe da rexión militar ordena ao xuíz militar da praza de Vigo que instrúa unha “breve información” para esclarecer o feito denunciado.

Meses máis tarde, Félix Martínez ratifícase na denuncia e amplía datos sobre quen podería ter máis información: o cívico Manuel Mirón, Avelino Fraga e o tenente coronel Velarde entre outros.

O xuíz instrutor toma declaración a diversas persoas e damos conta das máis significativas: Manuel Mirón “O Cheira”, ferreiro, garda cívico domiciliado en Mourente, nunha primeira declaración manifesta descoñecer o asunto, agás o feito da desaparición. Un mes despois, o 24 de novembro de 1939, logo de recibir garantías de protección polo xuíz, xa que tiña medo que o matasen, rectifica e manifesta que atopándose no cuartel da Guardia Civil, foi requirido polo daquela comandante Velarde, que estaba acompañado polo gobernador civil tte coronel Ricardo Macarrón e o ex-deputado Víctor Lis, quedando fóra do despacho outros destacados cívicos.

 Que el comandante Velarde le dijo “oye Mirón hay que ir a buscar con una pareja a Alberto Martínez y de este que no quede ni rastro porque sinó ya sabes lo que te pasa, te fusilo. […] Que cuando el dicente salía con la camioneta acompañado de dos guardias Civiles y Cívicos, D. Víctor Lis Quibén acercándose al dicente le dijo “ya has oído lo que ha dicho el comandante, que no quede rastro de Alberto Martínez y ten mucho cuidado con lo que dices y que nadie se entere de esto”. Que el coche-camión llegó por Marín a Bueu y que allí se presentaron en el cuartel de la Guardia Civil, incorporándose otros guardias y conduciendo a los detenidos a un monte, donde fueron fusilados, y después de haberlos ejecutado se volvieron a cargar la camioneta los cadáveres, siendo arrojados al mar muy retirados de la playa.

Preguntado polos motivos do asasinato afirma que Martínez Tiscar era un home coñecidísimo e que politicamente era acomodaticio, que derivara da monarquía ao socialismo pasando pola masonería da que debía ter secretos, toda vez que 

fué protegido del General de Artillería Sr. Iglesias, que era Masón al decir de las gentes y que debía saber que el Sr. Macarrón lo era también, según se decía y esto unido a que debía de tener conocimiento de muchas cosas serias relacionadas con los Masones estimando el dicente que esto, unido a rivalidades políticas fué determinante de la desaparición de Alberto Martínez.

 Preguntado se sabe que Víctor Lis cometera algunha outra clase de abuso de autoridade, di que o ignora, pero que as visitas frecuentes ao cuartel “las estima como determinantes de las determinaciones de los Sres. Macarrón y Velarde”.

A gravidade das acusacións e a importancia dos acusados, seguramente, influíron na decisión que toma o xuíz militar de oficiar á comandancia da Guardia Civil para que “protega (sic) y tenga bajo custodia de dependientes de su autoridad al testigo Manuel Mirón Vázquez, por si fuera objeto de algún atentado personal”.

O tenente coronel Velarde, nestes momentos xa estaba destinado en Tenerife, lembra a Martínez como “muñidor” de eleccións, pero non lembra os feitos polos que lle preguntan debido a que naqueles dias se efectuaran multitude detencións.

O capitań de complemento de sanidade Víctor Lis declara que “es voz popular y que está en la conciencia de todos” que fora detido por unha parella de gardas civís, xunto con outros individuos e que desapareceran sen ter novas deles. Non lembra a reunión citada por Mirón. Sobre Alberto Martínez, acúsao de irregularidades económicas na súa xestión, de manobrar nas eleccións para dar o trunfo á Fronte Popular e tamén de masón ao igual que se dicía de Macarrón, por último afirma que era de rumor público que estaba en intelixencia con Magdalena [Juan, dirixente agrario, paseado o 10-9-36)], de Cerponzóns, para facer voar unha ponte na carreteira de Santiago.

Manuel Bernal, capitán da Guardia Civil, logo de reiterar o carácter flutuante de Martínez Tiscar en asuntos políticos, afirma dunha manera rotunda y categórica que el triunfo de las izquierdas en esta provincia, se debe única y exclusivamente, a los manejos y falsedades cometidos por Alberto Martínez.

A comisaría remite un informe sobre Víctor Lis (15-1-1940) no que aparece un moi interesante parágrafo sobre as responsabilidades de Lis en relación coa actuación dos “cívicos”: 

En la intervención y detención de personas como asimismo en la desaparición de alguna de ellas, no consta en esta Comisaría sea el Sr. Lis responsable de las extralimitaciones que hayan podido cometer los Guardias Cívicos de esta Capital, ya que esta fuerza estaba controlada por la Guardia Civil, cuya jefatura ostentaba por aquel entonces el Sr. Velarde comandante de dicho Instituto.

No informe emitido polo xuíz instrutor atopamos un significativo parágrafo no que se recoñece a existencia de actuacións reprobables nos primeiros momentos tras o golpe: 

en sus albores la guerra, desatadas las pasiones y la necesidad de deslindar los campos, manteniendo segura la acción del Ejército, a no dudar se llegó al desafuero, que ahora, en los momentos actuales, victoriosas las banderas, hace salir los hechos de los límites de la figura que pudiéramos llamar racional, pero que, en aquellos momentos constituyó un medio de salir adelante, aún cuando el procedimiento haya sido poco edificante.

 Recoñece a imposibilidade de aclarar máis os feitos, dada a pasividade e silencio dos que puidera ter intervido, e cualifica a actuación de escabrosa.

Das distintas declaracións podemos deducir o sucedido: un grupo de cívicos e unha parella de gardas civís achéganse a casa de Alberto Martínez en Covelo (Poio), aseguran ter ordes de levalo diante do gobernador; a muller pide a un dos gardas cívicos que se identifique e este contéstalle que se chama “Perico de los Palotes”; con receo, pero confiando en que un garda civil lles manifestou que xuraba polo seu honor que non lle pasaría nada, no seu coche e acompañado pola súa muller e fillos diríxense a Pontevedra e, ao chegar á ponte da Barca, lévano detido non permitindo que o acompañe a súa dona. En compañía doutros detidos foi conducido cara Bueu, nun descampado son fusilados e embarcados nunha lancha para ser fondeados no mar; tempo despois aparece o cadáver nunha praia de Beluso (Bueu). Os participantes no “paseo” foron unha parella de gardas civís e un coñecido grupo de cívicos e falanxistas habituais neste tipo de sucesos: Mirón, José Estévez “O Raña”, Avelino Fraga “O Chalán” e falanxistas de Lalín e Vilaboa, entre outros.

Nun escrito datado a dez de xullo de 1940, o instrutor, logo de recoñecer que , sen xénero de dúbida, a desaparición obedeceu a “medio violento y a virtud de órdenes emanadas del Cuartel de la Guardia Civil”, afirma que 

tenidas en cuenta que las declaraciones prestadas por los supuestos inculpados responden a una negativa pertinaz en la que habilmente diluyen la responsabilidad que pudiera alcanzarles, el Juez Informante, aún estimados los hechos acusatorios no se siente en plena conciencia con elementos de juicio suficientes a definir tales responsabilidades.

 En consecuencia eleva o caso á superioridade. O auditor, logo de examinados os informes, emite un ditame cun interesantísimo considerando; debemos resaltar que hai unha primeira redacción mecanografada que transcribimos: 

CONSIDERANDO: Que no resulta debidamente justificada la perpetación (sic) de delito alguno no obstante haber apurado el Instructor la investigación sumarial para lograrlo.

 Unha serie de engadidos feitos á man e tachaduras, cámbianlle totalmente o sentido para quedar do seguinte xeito: 

CONSIDERANDO: Que aun cuando resulta debidamente justificada la perpetación (sic) del delito, no obstante haber apurado el Instructor la investigación sumarial para lograrlo, no puede concretarse responsabilidades a exijir (sic) contra persona determinada.

O capitán xeral ordena a elevación a causa e o sobresemento provisional.

A documentación citada procede do AIMN.

Pontevedra nos anos do medo: Claudio Magdalena González

Claudio Magdalena González
Adicada a Rogelio Torres pola súa xenerosidade.
Un oficio asinado polo comandante da Guardia Civil Joaquín Velarde acompañaba a posta a disposición da autoridade xudicial militar de Claudio Magdalena González, acusado de “ser uno de los cabecillas del movimiento iniciado contra el Ejército Español en el mes de julio último por los elementos obreros comunistas de Pontevedra y sus inmediaciones”

    Claudio Magdalena era natural de Vigo, traballara en Oviedo de electricista e establecérase en Pontevedra, onde, ademais de exercer o seu oficio, tiña unha taberna na rúa San Román; fora directivo do Partido Radical Socialista e, máis tarde, integraríase no partido Unión Republicana.

    O xornal Progreso do día 9 de setembro de 1936 daba conta da súa detención e afirmaba que a captura fora un tanto laboriosa, debido á boa situación estratéxica en que se atopaba o fuxitivo: un monte desde o se divisaba toda a comarca. Logo da saída dos militares á rúa, Magdalena e outros compañeiros buscaron refuxio nos montes de Lérez e no Acibal, durmían no monte ou en alboios das casas que non tiñan cans e consideraban seguras e, polo día, achegábanse a buscar comida ao lugar do Castelo. Pero as forzas represoras baixo o mando de Lis recibiran confidencias sobre os fuxidos e as batidas sucedíanse dia e noite, nunha delas, levada a cabo por un grupo de seis gardas civís e uns sesenta “cívicos”, lograron a detención de Claudio Magdalena o 8 de setembro.

    As acusacións contra el son moi graves e efectúanas destacados membros da Guardia Cívica. Víctor Lis afirma que era un dos principais dirixentes do movimiento obrero contra el Ejército que continuamente estaba en contacto con el ex-Gobernador Civil al que parece servir de asesor o Secretario. Tamén asegura que era elemento de ideas moi avanzadas e disolventes e que o vira repartindo armas e organizando a xente o 20 de xullo na capital, así mesmo acúsao de dirixir, xunto con Alejandro Gama, o asalto aos almacéns de Melero e ao local de Acción Popular en febreiro do 36. Outro dos acusadores foi o sarxento do Batallón de Voluntarios Eduardo Rodríguez para quen Magdalena é comunista perigoso, corrobora o dito por Lis e engade que participara na organización do asasinato de Secundino Esperón, que era “policía particular del Frente Popular” e que “ha hecho siempre alarde de su poder e influencia comunista, cuyas ideas propagaba y ensalzaba en su establecimiento de bebidas al que concurrían el Gobernador Civil Señor Acosta…

    Claudio Magdalena deféndese asegurando que o día 19 foi ao goberno civil para curiosear e que permaneceu alí toda a noite saíndo só para buscar tabaco e cear algo na taberna de Urtaza; recoñece que o 20 acompañou aos que rexistraron a casa da marquesa de Leis, na que atoparon armas de carácter histórico, na do cura de Cerponzóns e noutras casas da zona.

    No consello de guerra o seu defensor, Jaime Aranda, minimiza a súa significación política:

 y Magdalena es un obrero de tantos, sin cultura como es natural, a quien se quiere hacer cabeza de turco cuando lo que el pretendía en estos tiempos era adquirir méritos para lograr la seguridad de un jornal alcanzando la plaza de electricista de la Diputación. […] No podría Magdalena ser el representante de las organizaciones obreras, desde el instante que no aparece con cargo sindical alguno.

    Pero a sentencia recolle nun dos considerandos:

Que el procesado paisano CLAUDIO MAGDALENA GONZÁLEZ, de significación comunista y que con anterioridad a los sucesos se distinguió interviniendo en atentados contra las casas y establecimientos de personas de significación derechista, al enterarse del Movimiento militar se persona en el salón de la Diputación de esta capital y con pistola en mano se le ve dando órdenes y repartir armas de fuego, distinguiéndose en las requisas de dichas armas de las casas de personas de significación derechista.

    Condenado a morte, entra en capela instalada no baixo do cuartel da Guardia Cívica e, xunto con outros compañeiros, é fusilado por un piquete de 40 gardas de asalto mandados polo tenente José Rodríguez ás sete da mañá do sábado 17 de abril de 1937; rexístrase a morte como causada por colapso cardíaco. Como estaba establecido, a documentación recolle a súa vestimenta: zapatos e calcetíns negros, camisa branca e pantalón escuro; a sepultura recibiuna en San Amaro, na fosa 34, zona segunda, fila 1ª, en terreos propiedade do concello.

Publicado por Xosé Álvarez Castro

http://anosdomedo.blogspot.com.es/2012/12/claudio-magdalena-gonzalez.html
Pontevedra nos anos do medo: Paseados…

http://anosdomedo.blogspot.com.es/2011/07/paseados.html

Paseados…

Este tipo de asasinatos, que algúns autores encadran dentro do concepto “represión paralegal”, son levados a cabo sobre todo nos primeiros meses tras o golpe militar. Estas accións, que poderían parecer incontroladas, estaban planificadas con anterioridade ao golpe militar e buscaban o sometemento do territorio no que este triunfa, mediante a eliminación dos cadros políticos, sindicais, agrarios, etc; os sublevados aseguraban así a quietude na retagarda coa paralización polo terror de calquera asomo de resistencia, ó tempo que impulsaban o achegamento ó novo réxime de importantes sectores da poboación, por medo ou pola defensa dos seus intereses e que colaboraban activamente coas novas autoridades integrándose en milicias paramilitares, denunciando e servindo de testemuñas contra os considerados inimigos ou, simplemente, mirando para outro lado.

 ( Entra no enlace para máis información)

Pontevedra nos anos do medo: A Caixa Rural de Lérez

http://anosdomedo.blogspot.com.es/2011/02/caixa-rural-de-lerez.html
A Caixa Rural de Lérez


Consello de Administración da Caixa Rural de Lérez.
…la libertad política no puede existir sin previa libertad económica y que el caciquismo no es sino el efecto de la esclavización económica, de la miseria material del rus gallego. Si paralelamente a esa labor de fogueamiento espiritual se hubiesen creado en nuestro agro instituciones de carácter económico en cuyo seno el labrador encontrase solución a sus problemas permanentes, a estas horas el caciquismo sería un triste hecho en la Historia de Galicia, pero no una realidad actual […] El día pues que los labradores gallegos, organizados en potentes cooperativas sean ellos quienes dirijan las diversas funciones de su actividad económica (el crédito, la compra, la venta, la industrialización de sus productos, etc) ese día serán ellos también los dueños del destino político del país por ser ellos no solo los creadores sino también los rectores de la riqueza básica específica de la región.

El Pueblo Gallego, 20-8-1930
Sirva esta longa cita de Manolo Gama, cerebro e impulsor da entidade financeira lerezá, para encabezar esta entrada adicada á Caixa Rural de Lérez. Nos arquivos do Goberno Civil pontevedrés figura como data da súa creación o 11 de novembro de 1925. En xaneiro de 1926 compran os terreos para construír o local social, pois precisan maior amplitude da que dispuñan para acoller as distintas seccións: crédito agrícola, compra, venda, etc.

En 1927 acordan publicar unha revista de técnica e economía agraria denominada Vida Agraria, dirixida polo avogado e asesor xurídico da entidade, Joaquín Poza Juncal. No ano 1928 e debido á crise de vendas que sofren os viños do país pola entrada de viño doutras zonas, establecen na rúa S. Julián, nº 7 de Pontevedra, un Bodegón Cooperativo da Caixa Rural de Lérez para vender con “garantía absoluta de pureza” os máis exquisitos viños do país, tintos e brancos, das máis afamadas adegas lerezás.

Tamén organizan diversas conferencias sobre temas agrícolas sendo moi soada a que impartiu o catedrático de agricultura do Instituto pontevedrés, Bibiano Fernández Tafall:

Con gran sencillez y elegante estilo, explicó la composición de nuestros terrenos, de las semillas, manera de aplicar los abonos minerales y formas de cultivo, adornando su conferencia con la presentación de muestras que hicieron doblemente amena y práctica la disertación, que fué magistralmente dicha. 

El Pueblo, 20-4-1930.
En marzo de 1931, a caixa dou un paso máis na súa expansión converténdose en comarcal, co afán de ofrecer os seus servizos aos agricultores das parroquias circundantes: Alba, Campañó, Cerponzóns, Sª María e Sº André de Xeve e Verducido. Como consecuencia, constituíse un novo Consello de Administración integrado por Diego Montes Peón, de Lérez, como presidente; de vicepresidente Manuel Formoso, de Alba; e como vocais Manuel Portas (Campañó), Constante Fernández (Cerponzóns), Benito Rivas (Verducido), Benigno Torres (Sª María de Xeve) e Manuel Sanmartín (Sº André de Xeve). A continuación celebrouse un mitin no local da sociedade de agricultores, no que interviñeron o presidente da Caixa Rural, o avogado asesor Poza Juncal, o letrado lerezán Paz Andrade e o secretario-contador e “verdadero organizador de esta institución” Manolo Gama.

Pero a actividade da caixa non se limita aos agricultores pois varios sindicatos da Federación Obreira local, tamén depositan os seus fondos na entidade lerezá. Este feito foi aproveitado polo órgano periodístico dos socialistas, o xornal La Hora

(14-1-1932) para criticar duramente a Gama e aos comunistas:

Se nos asegura que los comunoides que mangonean en el Centro Obrero de esta capital, han vaciado las cajas de fondos de varias Secciones – entre éstas, Canteros y Metalúrgicos – en la Caja Rural de Lérez, que dirige Gama, a espaldas de los afiliados. No nos extrañaría la confirmación de esta noticia, pues sería un caso más de dictadura. Mientras tanto, los obreros sin trabajo y sin pan. ¡ Viva el comunerismo!
Eran anos nos que a loita entre comunistas e socialistas pontevedreses para controlar as organizacións sindicais e agrícolas estaba no seu punto álxido.

O novo edificio, obra do arquitecto Emilio Salgado, inaugurouse no ano 1933 e está situado no cruce da rúa Juan Bautista Andrade coa carreteira de Campo Lameiro. Aparte da ampliación das seccións existentes, habilitouse unha planta para a Cooperativa de Consumo, que dispuña de apartados do ramo de comercio, calzado, vestido, etc.

Manolo Gama ocupou o cargo de xerente ata 1934, ano no que cesa alegando motivos de saúde. A crise económica, as malas colleitas, a retirada de fondos das asociacións obreiras debido ás folgas e o custe do edificio, obrigaron aos socios cooperativistas a facer aportacións de diñeiro. O golpe militar de xullo do 36 dálle o tiro de gracia a esta iniciativa.

Segundo fontes orais, dous cívicos armados cominaron a Juan Pérez Piñeiro “O Calacú” , último presidente da mesma, a entregar as chaves do local. Falanxistas e cívicos apoderáronse de tódolos bens e nos xornais pontevedreses apareceu como donativo para a Guardia Cívica “recogidos en la Sociedad Cooperativa de Lérez” unha relación de variadas mercancías, entre elas 43 botellas de licores, latas de conservas, legóns, tesoiras, chourizos, etc.

O 29 de decembro de 1937, a Deputación acorda

Prestar el mayor apoyo moral por considerarla altamente patriótica e inspirada en los más cordiales sentimientos de caridad cristiana y protección humanitaria a la iniciativa que bellamente expuesta…

fai o cura D. Leandro del Río, que pretende crear un Hospitalillo con dez camas para enfermos da parroquia e con servizos gratuítos de dous médicos e varias mulleres como enfermeiras, o cura exercería de administrador. Algunha testemuña ve nesta proposta un intento de D. Leandro para que o local seguise dependendo de Lérez.

A iniciativa non tivo éxito e o xulgado de Vigo, con data de 21 de abril de 1938, concédelle a administración ou posesión interina á Caja de Ahorros de Vigo, como consecuencia da débeda de 15000 pesetas, máis os intereses acumulados. No ano 1963, o delegado de Facenda, en escrito dirixido ao Director Xeral de Patrimonio do Estado e co asunto de: “Bienes procedentes de Entidades Marxistas”, dá conta da situación do inmoble. A redacción do informe e algunha outra circunstancia, permiten albergar dúbidas sobre a escrupulosidade do procedemento seguido nalgunha das transmisións da propiedade.

Publicado por Xosé Álvarez Castro 

Pontevedra nos anos do medo: 2010
http://anosdomedo.blogspot.com.es/2010/

Pontevedra nos anos do medo: Víctor Moldes Carro ( I )

http://anosdomedo.blogspot.com.es/2009/03/victor-moldes-carro-i.html

15- ÁNGEL NIETO, ÍDOLO DA XUVENTUDE DE CERPONZONS

Fai dous anos falecía Ángel Nieto , en homenaxe a él poño uns cuantos recordos da miña mocidade ….

Nun sitio como este que adoito comentar case a maioría de temas relacionados coa parroquia preguntarédesvos o porqué publicar aquí algo sobre Angel Nieto.

A miña mocidade tivo unha serie de ídolos como a todos de nós pasounos , e os anos setenta estabamos necesitados de ídolos aos cales renderlle a nosa afección e a nosa admiración e de paso querer emulalos.

No boxeo destacaba entre unha serie de boxeadores Urtain , cantas noites na taberna da Rons os homes da parroquia esperaban á retransmisión do combate do ano , que maneira de gozar vendo como largaban uns guantazos de aquí espéroche o Urtain e compañía , os nosos pais e os nosos avós dalgúns dos que estades a ler isto tiñan os seus momentos de lecer en ir xogar ás cartas e ver un pouco a televisión , eran anos que os televisores na parroquia contábanse cos dedos da man.

E os máis novos que tamén adoitaban estar a ver a televisión íanse decantando polo boxeo , o tenis con Manolo Santana , por suposto o fútbol cos xogadores daquela época , a min persoalmente gustábame moito o porteiro do Ath.de Bilbao , Iribar , quizais porque nos meus tempos de cando xogaba co Cerponzons fíxeno case sempre de porteiro e despois durante anos seguín séndoo de fútbol sala .

Pero o que máis nos atraía naqueles tempos era un mozo nado en Zamora no ano 1947 , que comezou aos trece anos a súa traxectoria deportiva , a súa primeira moto oficial foi unha Ducati , despois una de márcaa Derbi onde comezou a cultivar triunfos e máis triunfos , despois tamén os obtivo con varias marcas máis de motos , como a Bultaco.


E claro estes triunfos íanse apoderando de nós e por suposto empezamos a ser fieis seguidores dos éxitos de Angel Nieto , e claro , tamén queriamos emular ao noso campión.

Así foi como en pouco tempo os mozos da parroquia que xa comezaban a traballar foron adquirindo as súas motocicletas , practicamente todas da mesma marca que usaba Ángel Nieto , a Derbi e a Bultaco foron unhas das máis adquiridas , as marcas naqueles tempos de Ángel , como tamén as italianas Morbidelli , Minarelli etc.

Daba a casualidade que na parroquia temos uns veciños de apelido Nieto , e ademais naquela época decidiron montar un taller de motos en Pontevedra , concretamente na rúa Rua Nova , un taller que despois de pechar á noite convertíase durante un tempo en local de ensaio dun grupo musical , bo isto xa o comentarei noutro momento.

E dada a cantidade de motos que houbo naqueles anos na parroquia chegaron a realizarse algunha que outra proba polo lugar da Rons , na estrada nacional 550 que daquela era a existente antes do novo trazado que temos actualmente.

Lembro chegar a contabilizar unhas vinte motos polo menos aparcadas na taberna dos meus pais, inclusive moitos dos pilotos eran de Campañó , cando as acendían todas á vez aquilo parecía que estabamos nun circuíto de carreiras , jajajaja, aínda me acordo da miña nai que se asustaba toda con tanto ruído ensordecedor.

Unha das probas que para min era máis espectacular era a que ía desde a casa do señor Magdalena ata o xardín onde estaba situado o cruceiro , despois de pasar a ponte Malvar .

Consistía en quen tomaba as curvas máis deitado ao asfalto , que sensación ver aqueles emuladores de Ángel Nieto, recordo que o que mellor o facía era Manolo o Lavaradas, tamén Tomás, veciño de Sabaris, non se quedaba atrás…..

E tamén eu teño a miña anécdota cunha desas motos , foi no campo de fútbol de Chan do Monte , antes de comezar o partido que era habitual todos os domingos , moitos daqueles mozos viñan coa súa moto , e eu tamén tiña as ganas en pilotar unha delas , achegueime a Adonis e pedinlle se ma deixaba un pouco , él consentiu e explícome un pouco as marchas e como acendela.

Ao pouco eu xa estaba montado na Derbi de Adonis , comecei a acelerar amodo e funme dirección ao camiño existente que levaba a casa de O Panasco , pero a metade de camiño quixen frear e non sabia onde estaba o freo , a situación era embarazosa , non sabia como parar a moto , así que me metín monte arriba entre os toxos ata que a moto parou por si soa , despois dei a volta como puiden e leveina andando ata o campo para evitar males maiores e que Adonis botáseme unha bronca .

Descanse en Paz Ángel Nieto , un dos meus ídolos de xuventude.