8- APOIOS A PONTE MALVAR E O CAMIÑO REAL

ENRIQUE VELASCO


Hoxe recibimos o apoio de Enrique Velasco , Escultor e Director Técnico da Escola de Canteiros .

Envíanos o seu apoio desta forma :

 

 

A vosa causa para a recuperación e arranxo da Ponte Malvar e o seu contorno paréceme unha acción moi necesaria, o patrimonio é algo que se debe de preservar para noso gozar e o goce de futuras xeracións, por iso que a recuperación da ponte Malvar paréceme unha acción moi necesaria e a apoio totalmente.

 

https://gl.m.wikipedia.org/wiki/Enrique_Velasco

Esta é unha entrevista realizada por La Voz de Galicia a Enrique Velasco.

http://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/santiago/2014/11/09/formamos-canteiro-completo/0003_201411P9C3991.htm

11- CERPONZONS, UNHA DAS 41 PARROQUIAS DA XURISDICCIÓN.

25 de febrero de 1595

Felipe II encarga al prelado de Santiago que velen por el señorío pontevedrés ” porque ha sido informado que por la mudanza de los vuestros Arzobispos en non mirar por la conservación de sus vasallos , se han enaxenado y perdido algunas de las feligresías de la Jurisdicción de dicha Villa y su Tierra “.

Tal jurisdicción la compusieron , con algunas mutaciones , y desde la donación de Fernando II en 1186 , cuarenta y una parroquia, extendidas por la superficie de los cuatro puntos cardinales y con su cabeza en el centro.

Eran los de San Salvador de Lerez, SAN VICENTE DE CERPONZONES , San Martín de Berducido , Santa María de Alba , San Pedro de Campaño , San Salvador de Poyo , San Juan de Poyo , San Andrés de Lourizan, San Martín de Salcedo, San Martín de Vilaboa , Santa Cristina de Cobres , San Adrian de los Cobres , San Andrés de Figueirido l Santa Columba de Bértola l San Pedro de Tomeza , San Miguel de Marcón , Santa María de Mourente , Santa Marina de Bora , San Martín de Justanes , Santiago de Taboadelo , Santa María de Tourón , Santa Eulalia de Caldelas , San Pedro de Gaxate , San Salvador de Lama , Santiago de Antas , Santa Ana de Barcia , Santiago de Caroy , San Sebastián de Covelo, San Andrés de Valongo , Santa María de Aguasantas , Santiago de Loureiro , San Martín de Rebordelo, San Miguel de Carballedo , San Martín de Borela , San Lorenzo de Almofrey , San Pedro de Tenorio , Santiago de Viascón , San Jorge de Sacos , Santa María de Sacos , San Miguel de Campo y Santa Marina das Fragas.

Felipe II devuelve a la iglesia de Santiago el Señorío de la villa y Tierras de Pontevedra y de Cotobad, que incorporase al Patrimonio Real.

El señorío reportaba pingües beneficios al prelado. Sólo en la población percibía anualmente mil cuatrocientos sesenta reales y veinte maravedises , por el servicio llamado de Mula y Cuchara ; por el derecho de Portazgo y sobre los carros y caballerías cargadas que entraban o salían de la villa , ciento veinte mil reales al año ; por la mitad de los diezmos de la parroquia de Santa María , mil quinientos reales de vellón. Y aquí seguía teniendo la Casa Fuerte de las Torres , en la Avenida de Santa María , con un cuarto destinado a cárcel y jardín inmediato con cabida de un ferrado y tres cuartos.

===0===0===0===0===0===0===0

Nova aportación, de cando Cerponzóns perteñecía o Concello de Alba, aproximadamente ano 1868:

CERPONZONES (SAN VICENTE DE): felig. en la prov. y part. jud. de Pontevedra (1 leg.), dióc. de Santiago (10), ayunt. de Alba (1/4): SIT. al S. del monte llamado Acibal en terreno desigual, donde la combaten todos los aires menos el del E.; el CLIMA es templado y bastante saludable. Tiene 180 CASAS distribuidas en el l. de su nombre, y en los de Brabo, Castrado, Cunehido, Hermida, Litorey, Mean, Pidre, San Cayetano, Tilbe, Valea y Vigario. La igl. parr. bajo la advocacion de San Vicente tiene por aneja la de San Martin de Verducido, y está servida por un cura de provision ordinaria en concurso. Para la enseñanza de los niños hay distintas escuelas particulares sostenidas por los padres de los concurrentes. Confina el TÉRM. N. felig. de Portela; E. la de Verducido; S. las de Alba y Leriz, y O. la de Campaño. El TERRENO participa de monte y llano, y es de mediana calidad: le cruzan 2 riach. de los cuales el llamado Cayeiro nace en el monte Acibal, corre de N. á S. y tiene un gran puente por donde continúa el camino real que va á Pontevedra, el otro riach. denominado el Castrado, baja por la felig. de Portela y hay sobre él un puentecillo de poca importancia. Ademas del indicado camino, que es muy delicioso por esta felig., existen otros trasversales que dirigen á los pueblos comarcanos: el CORREO se recibe en Pontevedra. PROD.: trige, centeno, maiz, cebada, habichuelas, patatas, vino, lino, frutas esquisitas, leña y pastos, con los cuales mantiene ganado vacuno, de cerda, cabrio y lanar churro: bay caza de liebres y perdices, y alguna pesca de truchas. IND. ademas de la agricultura existen algunos molinos harineros dedicándose tambien los vec. a la canteria. POBL.: 180 vec.” 812 alm. CONTR.: con su ayunt. (V.)

5- O TAMBORILEIRO DE CERPONZÓNS.

Vou facer unha referencia de un veciño que tivemos na parroquia de Cerponzons , hai moitos anos , a súa perfección na arte da música , especialmente no manexo do tamboril fixo que integrase o primeiro coro de Galicia dirixido por Don Perfecto Feijoo, de nome AIRES DA TERRA

Durante meses fun recollendo  información e fotografías que fun encontrando en varios medios, donde ademáis encontrei o nome do noso tamborileiro.

AIRES D’A TERRA

O señor Perfecto Feijóo Poncet(1858 / 1935), foi un apaixonado da cultura tradicional galega.
O feito de ser un apaixonado da cultura galega, en particular da súa música, lévalle a crear, en 1883, o que será o primeiro coro de Galicia: Aires d’a Terra , con voces e instrumentos tradicionais como a gaita, o tamboril,  o pandeiro, as cornas, triángulos, pandeiretas, zanfonas ….

Foto do Grupo Aires da Terra, museo de Pontevedra

O máis rechamante, a excepción do tamborilero, era que todos os  membros do grupo pertencen á alta sociedade.

Lenda do grupo
Lenda do grupo

REFERENCIAS SOBRE O GRUPO :

“Aires d’a Terra”, sin embargo, nace a contracorriente de los gustos sociales y al margen del aparato cultural de la época, puesto que, para los ilustrados, la botica de Perfecto Feijóo era una cueva donde se reunían los maldicientes y los reaccionarios sin la debida formación académica (recordemos que allí se reunía gente como Emilia Pardo Bazán, Miguel de Unamuno, Valle Inclán…).

“Aires d’a Terra” no tuvo más local de ensayo que la casa de su fundador y, lo más llamativo, a excepción del tamborilero, todos sus miembros pertenecen a la alta sociedad. Gente bien situada que comparte el deseo de recoger las formas artísticas del campo y trasladarlas a la ciudad (intentando no deformarlas. A este respecto hay que recordar el tiempo en el que vivieron y que, a pesar de toda su buena voluntad, no existían los conocimientos que hay hoy en cuanto a arqueología y antropología se refiere. Por ello, Perfecto Feijóo en el disco que grabó, canta con voz de anciano, pues la canción la había recogido de un anciano y, era tal su deseo de no deformarlo, que imitaba su voz, olvidando que ese anciano, hace veinte años, no sería tan anciano y cantaría con otra voz. De igual forma, el traje de gaiteiro que hoy en día llevamos se lo debemos a él, aunque a este respecto también habría mucho que decir, puesto que ya en su tiempo el traje se había perdido y el que usaron ellos es una deformación de lo que veían cuando hacían sus trabajos de campo).
En definitiva, “Aires d’a Terra” pretende convencer, primero a la élite social y después al público en general, de que el habla, el traje y la música de las aldeas pueden ser usados como estandartes culturales y nobiliarios.

 Por ello, cuando se presentan con gran éxito en Madrid, no sólo están llevando la imagen de lo tradicional, sino que están dando una lección a la gente de Galicia que se encontraba desapegada de su propia cultura.

Actúan por vez primera en 1900. En 1901 viajan a Madrid, donde son muy bien acogidos, como dijimos anteriormente.
En 1912, el coro se encarga de dar la bienvenida al rey Alfonso XIII, quien visita Ferrol.

En 1913 viajan de nuevo a Madrid con motivo de la visita del presidente francés Poincaré, las críticas en los periódicos son excelentes.

En 1914 emprenden una gira por Argentina y allí, en lo más alto de su fama, Perfecto Feijóo decide disolver el coro, puesto que los intereses económicos amenazaban con prevalecer sobre los valores que él propugnaba.

CD

Fuente: CD Aires d’a Terra (A Tiracolo)

O PASO DE CASTELAO POR AIRES D’A TERRA E A SÚA RELACIÓN CO TAMBORILEIRO

Todo pasa por Francisco Javier Sánchez Cantón (1891-1971), historiador pontevedrés. Este eminente historiador tivo unha íntima relación con Castelao, e parece ser que a él débese a idea de incorporar a Castelao ao grupo coral e instrumental Aires dá Terra, de Perfecto Feijoo.

Compoñentes do grupo Aires da Terra

Castelao, ademais de animar os entreactos coas súas caricaturas, bailaba muiñeiras con María Pla.

Esta coincidencia de estar xuntos no grupo fai que teñan conversas entre eles, nunha destas conversas Castelao enterase de que Manuel Castro e veciño de Cerponzons….. 
Castelao tamén falaba do noso veciño….. en SEMPRE EN GALIZA…

” … as inxurias e as calumnias que Galicia leva soportado desde que uniuse a Castela e as ultraxes que caeron, a granel, sobre os galegos, mesmo nas Américas castelanizadas. Todo ten a súa orixe na nosa excesiva xenerosidade e na nosa desmedida confianza. Por iso ao mesmo tempo que nós pedimos aos españois unha estimación da nosa natural personalidade tamén pedimos aos galegos unha maior conciencia dos que representan en España e en mundo.

Pode existir algún galego que non senta ferido e que pense que a nosa excitación é innecesaria. Hai en América moitos galegos que non coñecen de España máis que a súa aldea e o porto en que se embarcaron e así non saben doutras patrias españolas. A este respecto debemos referir un sucedido:

Sempre en Galiza
Sempre en Galiza
Sempre en Galiza
Manuel Castro
Sempre en Galiza

Cando foi a Madrid o coro galego de Feijóo , levaba consigo un tamborileiro de Cerponzóns, un vello que nunca saíra de Galicia. Cando xa levaba 15 días en Madrid, o tamborileiro  atafegado pola morriña díxolle a Feijóo : ” eu quero irme a España”, pois ben aos galegos que falan de España e só levan no sentimento a imaxe da súa terra, eu quero dicirlles que a nosa terra é unha patria e que esta patria foi ultraxada  por outros españois a quen só debiamos inspirar agradecemento e admiración. E que non sexa o conto que os galegos, aparentemente renegados, tomen España como a tomaba o tamborilero de Cerponzóns…”

Ante esta declaración queda claro que Manuel Castro era natural de Cerponzons, non hai lugar a dudas.

CASTELAO e MANUEL CASTRO coinciden xuntos no grupo Aires da Terra

Aires da Terra

RELACIONADO CON CASTELAO ENCONTRAMOS PUBLICADO NO DIARIO DE PONTEVEDRA O 13 DE AGOSTO DO 1972:

CASTELAO EN “AIRES D’A TERRA” EN PONTEVEDRA.

El grupo coral e instrumental «Aires da Terra» de Pontevedra, fundado y dirigido por el farmacéutico Perfecto Feijoo era ya a comienzos de siglo tan celebrado Galicia adelante como para que Pedro Ferrer lo incluyera en su« Portfolio Galicia» (1904), colección de monumentos, obras de arte, cuadros de costumbre, retratos, etc. donde entró por derecho propio esta agrupación que fue la primera -y ya de excepcional calidad- en difundir la música clásica y popular de este país.

Perfecto Feijoo iniciara su aventura folklórica allá por los años en que Castelao nacía en Rianxo (1886), aprendiendo su funcionamiento. La gaita, sobre todo, pero también el clásico pandero, la zanfoña y hasta el cuerno de cabra serían aparato instrumental de una agrupación que haría las delicias de muchos jóvenes actuales, alcanzando desde muy pronto los más cálidos elogios de alguna de las más cotizadas plumas de la época.

Pero esos elogios de la Prensa de Madrid, de Barcelona y de Galicia a que se alude, fueron unánimes en los primeros años 10, justo cuando entre los componentes de la agrupación destacaban, sobre los demás, Perfecto Feijoo, las voces de Víctor Mercadillo y de Alejandro Torres, y en ocasiones excepcionales- el arte polifacético de un joven admirable: Castelao. Sí, justamente «El primer Castelao», como reza el título de mi reciente libro, donde historio con detalle esta etapa hasta ahora desconocida de la vida del artista.

En 1912, por ejemplo, la Prensa recogía el recuerdo de los cercanos éxitos en Ferrol, así como en el Ateneo, Centro Gallego y Teatro Español de Madrid. Por estos mismos meses publica Unamuno en Salamanca sus elogios de «Aires da Terra; la Pardo Bazán hace de clarín anunciador para los próximos auditores catalanes: un joven poeta orensano, Rey Soto, habla sin reparos de «La obra de Perfecto Feijoo, y la Prensa pontevedresa diaria y semanal, se regocija con el triunfo de sus conciudadanos.

Atenderé -para hacer más elocuente el ejemplo a cómo reseña la Prensa de Orense el éxito del grupo en aquella capital donde Castelao gozaba de cartel excepcionalísimo.

Es una tarde de febrero 1912. «Aires da Terra» llena durante varias horas el más importante teatro orensano; pero es en la variedad del programa y en la calidad de las interpretaciones donde se ha de ver la clave del éxito que decía. Y en la variedad es donde juega Castelao un panel fundamentalisimo.

Los lectores de «El primer Castelao» saben bien de la habilidad demostrada por el artista rianxeiro en tunas y rondallas, pero ni yo mismo sospechaba sus disposiciones para bailar atrevidamente una muiñeira en un escenario. Y en el escenario orensano danzó Castelao con María Plá hasta arrancar aplausos en tromba.

La Región, aún recién nacido diario orensano, comentaba la participación de Castelao, cuyo nombre es conocido en Galicia entera y aún fuera de ella, hizo varias caricaturas, arte en el cual habrá muy pocos que le superen, a juzgar por lo que el domingo presentó como prueba de su peregrino ingenio. Las caricaturas del Rey, Ca- nalejas, Montero Ríos, la Pardo Bazán y las de otros personajes a algunos amigos suyos de esta localidad, entre ellos a los señores Risco (don Vicente), Aydillo (D. Eugenio), Cheriguián, Brandón (D. Castor) y Berbén. La de este último sobre todo, y la del propio Castelao, fueron las que más gustaron».

Mercadillo, «el gaitero del Lérez» (Feijoo) y Castelao obtienen en Orense con «Aires da Terra» un triunfo ruidoso. Alfonso R. Castelao, tan vinculado ya a los intelectuales orensanos, pasea en triunfo una exposición personal, habla en el Liceo sobre el arte que practica y anuncia la publicación de su folleto «Algo acerca de la caricatura».

Pero volvamos la atención a Pontevedra: Castelao, que desde 1916 ha de vivir en esta ciudad años fecundos e inolvidables, aparece vinculado a ella a través de «Aires da Terra>> desde mucho antes. Y no es el suceso insustancial para su biografía:

Perfecto Feijoo no era simplemente un «<gaiteiro>> aficionado, ni siquiera un solista excepcional, era un hombre entregado a la música clásica y popular gallega, a la recogida en directo de coplas y formas musicales. Hecho en la riqueza desconcertante del cancionero no se contentó con disponer de la excepcional recogida de Pérez Ballesteros, que el propio Castelao guardó como una joya en su biblioteca, quizá empujado por Said Armesto se lanzó al terreno y anduvo aldeas del valle y de la montaña, y su ilusión prendió en los componentes de la agrupación. El ejemplo del propio Víctor Said, perseguidor de las leyendas y tradiciones populares del Salnés o del Cebrero, es ampliamente significativo, ya que este profesor inspiró y formó parte de «<Aires da Terra» en su juventud. Castelao, tan popular, tan

entrañado en las mejores tradiciones, no salió de la nada merced a un milagro, se hizo en el trabajo y en el estudio, así como en la amistad con este estilo de estudiosos, y «Aires da Terra» le ofreció una virtualidad formativa que no habría de desperdiciar. Por esto viajaba desde Rianxo a Pontevedra y a donde fuera, llenando de interés su participación.

Si se me pregunta por qué en mi libro «El primer Castelao. Biografía y Antología Rotas» (Siglo XX, Madrid, 1972) pasé por alto esta vinculación, he de decir que la razón es tan sencilla como-supongo- perdonable desconocía el grado de participación de Castelao en la citada agrupación, dos conocía, igualmente, la significación y la importancia real de la misma, y es tanto o más extraño el que ningún erudito pontevedrés la destacara. Ahora ha de completarse lo que allí se dice con este detalle, y ahora comprende el lector, como también este autor, por qué se esmeró Castelao caricaturizando a Said Armesto, por qué se le coló en el cuerpo una admiración ambiental por Valle-Inclán que los Said, Valcarce, Canitrot y otros pontevedreses -frente a muchos- poseían; finalmente, por qué Castelao viene a la «buena villa» como técnico del Instituto Geográfico y Estadístico en 1916. ¿Vale?

J. A. DURÁN

É como coñocería o señor Feijoo a Manuel Castro ?

Cando tiñan por costume baixar os parroquianos á capital o día de feira ?

Quizais lle falou algún veciño do tamborileiro de Cerponzons ao ir á Botica a por ingredientes para curar o Meigallo ?

Recordo de ler un libro referente á medicina tradicional en Galicia, de V. Lis, nel fálase dos PASTEQUEIROS, xente que curaba o Meigallo.

Normalmente a Botica de Feijoo era un dos lugares máis visitados da cidade, separadamente dos medicamentos habituais naqueles tempos que adoitaban haber nas Boticas, na de Feijoo había tamén uns ingredientes “especiais”.

Os PASTEQUEIROS tanto curaban a persoas como a animais, para iso necesitaban duns ingredientes determinados, así que aquel veciño que ía a casa destes sanadores para quitar a “enfermidade” recibía un papel onde ían anotados os ingredientes necesarios.

O señor Feijoo, que era moi coñecido tamén polo seu gran talento musical, unía á súa personalidade un humor a toda proba, segundo dicían.

Nunha esquina da botica tiña unha caixa de madeira, de cor negra e cunha caveira na súa tapa, dentro da caixa gardaba os ingredientes necesarios para a cura do Meigallo : Papeis de Mirra, Incienso, Laminiñas de Prata e de Ouro, “Merda do Demo” ( un ingrediente denominado así debido ao cheiro sumamente desagradable que desprendía, era unha goma de resina coñecida científicamente por Stercus Diaboli), e tamén había na caixa Azoque.

No momento que o paisano viña coa nota na man para pedir os ingredientes, Feijoo á hora de servilo dicíalles que ningún destes ingredientes faríalles efecto si non levaban a “Dómena” ( un anaco de papel escrito en latín e que arrincaba o boticario dun libro calquera).

Era tal o convencimiento que tiñan na eficacia da “Dómena”, que todos os clientes facían caso aos consellos do señor Feijoo e comprábanlla tamén xunto cos demáis ingredientes.

EMILIA PARDO BAZÁN Y PERFECTO FEIJÓO. ELOGIO Y DEFENSA DEL FOLKLORE MUSICAL GALLEGO :

“Encerrado en mi botica, todo era cuestión de esperar a los parroquianos. De la llegada del uno al otro había intervalos de tiempo y este tiempo había que matarlo. ¿Cómo? Los barberos encontraron el modo de entretener sus esperas aprendiendo a tocar guitarra, yo que durante mis días de estudiante había frecuentado romerías, foliadas, y toda clase de fiestas atraído por el encanto de la música popular, pensé que podría pedir a la gaita el solaz que en la guitarra hallaban los barberos” (Feijóo 1919).

Para vencer las dificultades que no tardaron en surgir, D. Perfecto pidió lecciones al ilustre maestro Manuel de Villanueva, que vivía retirado en Poyo. Éste le enseñó el arte de la gaita y además los secretos de la fabricación de los instrumentos. El aprendiz de gaitero no tardó en perfeccionarse en la práctica de la zanfoña y de la gaita tumbal de rancio abolengo, la que mejor correspondía al repertorio tradicional que quería interpretar. Mientras tanto había reanudado sus correrías juveniles y, en las fiestas campesinas, al azar de sus encuentros con labriegos, arrieros, ciegos y cuantos aldeanos solicitaba con inagotable tenacidad, fue recogiendo durante años los viejos aires del folklore que acertaba a memorizar fielmente gracias a su excelente oído. Se le ocurrió entonces crear una coral destinada a dar vida nueva a una música y unos cantos cada vez más olvidados o deformados por los arreglos de los orfeones de moda. Así nació en 1883 el coro que no tardaría en llamarse “Aires d’a Terra”. Lo componían al principio unos amigos del fundador, todos miembros de la burguesía ciudadana excepto el tamborilero, que era un labriego7*.
*7 Al principio el coro constaba de ocho miembros: D. Perfecto, gaitero, Manuel Castro, tamborilero; los cantores: D. Román Romeu, D. Carlos Gastañaduy, D. Leoncio Feijóo, D. Víctor Mercadillo, D. Rafael Calleja y D. Víctor Said Armesto. 

Despóis foron ampliando o coro:

Coro

Máis información:

http://revistalatribuna.gal/index.php/TRIBUNA/article/viewFile/22/35

Artigo da REVISTA LA TRIBUNA, donde aparece o nome do Tambolireiro de Cerponzons :

Así nació en 1883 el coro que no tardaría en llamarse “Aires d’a Terra”. Lo componían al principio unos amigos del fundador, todos miembros de la burguesía ciudadana excepto el tamborilero, que era un labriego7.

Emilia Pardo Bazán trataba ya a la futura esposa de Feijóo en años muy juveniles y luego mantuvo siempre relaciones amistosas con el matrimonio. No dejaba nunca de hacer etapa en Pontevedra cuando venía de retorno de las Rías Bajas o bien andaba por tierras orensanas y, más tarde, cada año al ir a tomar las aguas a Mondariz. Un billete de mano de la escritora atestigua la familiaridad del trato con los Feijóo8. Doña Emilia participaba con fruición.

Aires da Terra

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Aires_da_Terra.jpg

PARTE DO ARTIGO DO XORNAL LA VOZ DE GALICIA:

Cuenta el historiador Fortes Bouzán, en el Espejo del tiempo, que «no fue un camino de rosas la vida del coro y don Perfecto tuvo que luchar contra la hostilidad de una burguesía de patrones castellanos y contra el pudor de una clase media a la que escandalizaba aquel farmacéutico que se exhibía en cirolas y soplando no fol. También contra el menosprecio de otros musicólogos obsesionados más por el virtuosismo que por salvar el folclore rural tradicional y despertar el sentimiento galleguista».

Mercadillo, Torcuato Ulloa, Francisco Portela, Said Armesto, Sánchez Puga, Maximino Agra, Gastañaduy, Demetrio Durán, Isidoro Millán y Enrique Campoy fueron miembros de Aires da Terra, que actuó por toda Galicia, en el Teatro de la Zarzuela de Madrid y realizó una gira por América. Fue, al parecer, al regreso de esa gira, el 15 de diciembre de 1914, cuando se disolvió, dejando unas fuertes raíces que se extendieron por toda la comunidad.
Extraído do artigo de Elena Larriba :

https://www.lavozdegalicia.es/noticia/firmas/2014/12/09/coro-aires-da-terra-resucita-siglo-despues/0003_201412P9C12991.htm

Artigo de Alberto Vilanova sobre Perfecto Feijoo :

Como todos los innovadores, sufrió decepción y ataques injustos, más su obra quedó en pie, y se mantendrá dignamente erguida mientras en Galicia no se extinga el limpio y decoroso sentido de su personalidad eterna. A todos sus detractores contestó Feijóo con el fruto perdurable de su laboriosidad, y a todos confundió con la gallarda fecundidad de su trabajo.
Si queres leer todo o artigo :

http://www.albertovilanova.com/Publicaciones/articulo/129/PERFECTOFEIJOPONCET1958

Aires da Terra

Aires da Terra: 1904. O primeiro disco galego.

En 1904 un estudio móvil de la Compagnie Française du Gramophone se desplaza de París hasta la ciudad de A Coruña para impresionar al Coro Aires d’a Terra de Pontevedra (1883-1914) dirigido por el legendario gaitero Perfecto Feijóo. Un total de 18 melodías editadas originalmente en discos de gramófono que se constituyen como las más antiguas grabaciones existentes sobre la tradición musical gallega.

La reedición de los primeros discos gallegos la presentamos en un formato especial de máxima calidad con catorce páginas. Tiene como lengua principal el gallego e incluye libreto explicativo en inglés, francés y español.

En este enlace podes escoitar un dos temas que se grabaron no disco :

https://youtu.be/Vz6wlNF_9sM

Acuarela de Portela.

En este outro o artigo :

https://www.ouvirmos.com/web/catalogo/aires-da-terra-1904-2/

Artigo en Praza Pública:

“Me habla usted de un asunto y de unas proposiciones de que en realidad no debiera ocuparme, dado el estado de ánimo en que me ha dejado el incalificable comportamiento de alguna de las personas que nos han acompañado en la última excursión (…) en vista de los difíciles compañeros que hemos tenido, acabé por desistir de todo”. Quen escribe é don Perfecto Feijoo, o célebre boticario e gaiteiro pontevedrés considerado o “pai dos coros galegos”. Diríxese ao dramaturgo Nicolás de las Llanderas nunha carta datada no 15 de decembro de 1914 que vén certificar a disolución de Aires d’a Terra, o primeiro coro galego da historia, fundado por el mesmo.
Si queres máis información sobre este artigo :

http://praza.gal/cultura/8400/aires-da-terra-o-coro-de-don-perfecto-feijoo-resucita-cen-anos-despois/

Disco

Musicalmente el folleto dedica un pequeño apartado a Pepito Arriola (A.R. 1901: 4) y una página entera con fotografía a Feijóo y su agrupación, señalando que en su labor de recuperación del folclore y como cantores , ayudaban al boticario todos sus miembros a los que califica como intelectuales , con excepción del simpático tamborilero Manuel Castro, único aldeano auténtico del coro, y destacando entre todos ellos la presencia del cultísimo escritor Víctor Said Armesto

Dificultad ésta “la de convertir en aldeanos de veras a los cantores de «Aires da terra», personas de buen nivel social, gente fina y uno de ellos, D. Víctor Said Armesto distinguido escritor y orador brillantísimo de arrebatadoras palabras; asi pues los coristas además de músicos, han tenido que hacerse un poco actores”, como recogía con gran acierto LaCorrespondencia Gallega evocando una crónica madrileña de Aurelio Ribalta (Ribalta, 1901) a la que se unía la labor de recolección y recuperación de los cantos, por el carácter desconfiado y cerrado del aldeano gallego. A pesar de ello, el boticario de La Peregrina se manejaba sin serlo con auténticos modales de antropólogo y sabía ganarse la confianza de sus informantes……

http://www.academia.edu/35728504/V%C3%ADctor_Said_Armesto_e_o_seu_tempo_perspectivas_cr%C3%ADticas

Fundación Barrie
Fundación Barrie
Fundación Barrie

Artigo de Baylava corpo velido:

“Cuando a insistentes instancias mías consintieron los rapaces del Coro en vestirse (medio avergonzados) el traje clásico gallego, encargado y pagado por mí para cada…

http://gaiteirosgalegos.gal/index.php?option=com_discografias&task=artista&id=2&Itemid=2

Historia dos Gaiteiros Galegos ata comezos do século XX.

A gaita nos séculos XIV e XV desempeñou un papel importante na vida do país. O gaiteiro, como aparece na documentación existente, é xa un músico profesional, e nos documentos legais aparecerá sempre reflectida…..

https://e-trad-gaita.blogspot.com/2010/12/historia-dos-gaiteiros-galegos-ata.html

( Fotos anteriores do Museo de Pontevedra publicadas no libro O antigo Café Moderno de Pontevedra).

VIAXE AS AMÉRICAS:

Resumen dunha entrevista realizada a D. Jose L. Fraga no Diario de Pontevedra polo redactor SPRINTER, nese momento da entrevista era o único superviviente que quedaba do grupo Aires dá Terra.

Na entrevista finaliza o señor D. Jose L. Fraga cunhas anécdotas ocorridas na viaxe que fixo o grupo ás Américas, unha destas anécdotas tiña como protagonista ao tamborileiro de Cerponzons, comentaba o seguinte….

Pero aínda houbo outros graciosos detalles máis que o noso amigo recordaba coa risa consiguiente. Entre eles, relatounos o sucedido en ocasión de que nun daqueles días que en Bos Aires tomaban un tren subterráneo, todo marchara ben, ata chegado o momento en que, pechadas as portas e emprendido o bólido veloz carreira, Manoliño, o tamborileiro, tomoulle medo, que empezou a gritar frenético: ” Diganlle que pare, que pare, que este tren lévanos ou inferno “.

Archivo do Museo de Pontevedra

Mais información sobre Castelao http://serpenties.blogspot.com.es/search/label/CERPONZ%C3%93SN%20NA%20OBRA%20DE%20CASTELAO

Archivo do Museo de Pontevedra

RELACIÓN DE MANUEL CASTRO CO GAITEIRO DE CAMPAÑO :

O Gaiteiro Xoan Tilve Castro e a relación con Manuel Castro, o Tamborileiro.

Xa fai uns anos cando Ramon Pinheiro, director de aCentral Folque encargoulle un traballo de investigación e de texto ao músico Óscar Ibañez sobre a historia de Xoán Tilve, o Gaiteiro de Campañó. Este traballo realizouse e saliu publicado no 2015, consta de un libro que inclue un Cd con grabacions orixináis deste gaiteiro de Campaño, xunto con outras interpretadas por Óscar.
Dí no libro que Juan Tilve Castro ( O Gaiteiro de Campañó ), naceu no lugar dos Carballiños ( Campañó, Pontevedra, 22/06/1872). Seus pais eran Ignacio Tilve é Rosa Castro.

De momento non teño documentación sobre si o pai de Juan era orixinario de Cerponzons ou si serían o seu avó, bisavó etc., pero o que é seguro que os Tilve proceden da miña parroquia de Cerponzons.

Digo esto porque o apelido Tilve e de procedencia da nosa parroquia :
Segundo os estudos relacionados con este apelido dicese :

Apelido galego de orixe toponímico, de cando en cando escrito Tilbe e, con maior frecuencia, escrito Tilves, forma plural ou familiar de Tilve. Tilve é apelido pouco frecuente e disperso por España, co seu principal asento na provincia de Pontevedra, sendo notable a súa presenza na da Coruña, e menor na Comunidade de Madrid e nas provincias de Ourense, Lugo, Barcelona, Álava, As Palmas de Gran Canaria, Cádiz, etc. Pasou a Hispanoamérica, sobre todo á República Arxentina e a Uruguay. Tivo a súa orixe na aldea chamada Tilve, pertencente á parroquia de San Vicente de Cerponzóns, do Concello de Pontevedra (Pontevedra), cuxo nome tomaron como alcumo ou sobrenome os proxenitores das familias hoxe así apellidadas, segundo foi costume na Idade Media para indicar a orixe xeográfica dos individuos. Devandito alcumo ou sobrenome converteuse, polo uso e o costume, en apelido de familia. Este linaxe emparentóu cos Moreno, de Compostela, dando orixe ao linaxe Moreno-Tilve, do que descenden os Condes de Torrenovas e os Vizcondes de Espasantes. No Arquivo Xeral Militar de Segovia gárdanse os expedientes dos oficiais Felipe Tilve, Administración Militar, ano 1809, e José Tilve e Ruada, Infantería, ano 1827. Armas.- O Repertorio de Brasóns da Comunidade Hispánica, tomo letras S-Z, obra do Cronista Rei de Armas don Vicente de Cadeas e Vicent, recolle para Tilve: En campo de sinople, un aguia, de ouro.
No xornal La Correspondencia Gallega do día 13 de Agosto de 1914 dáse conta dun Certamen de Gaitas en Pontevedra. Nesa crónica faise referencia aos compoñentes do grupo de Campañó, Juan Tilve aparece acompañado polo seu irmán Rosendo e por Manuel Galáns Torres .

Daquela os xornais non eran unha fonte fiable no que se refire aos nomes dos premiados, e neste acto detectáronse bastantes erros.

Son diversos os escritos onde se lle nomea doutra forma o noso tamborileiro, seguramente era habitual que naquelas épocas adoitaban equivocarse á hora de escribir os propios nomes e apelidos.

Manuel Castro, Manuel Castro Quintans, Evaristo Castro, Manuel Galans Torres….todos estes nomes ao final relaciónano co noso tamboril.

No libro sobre Xoán Tilve**, Oscar Ibañez fai referencia sobre iso, e comenta que o máis seguro o nome sería de Manuel Castro, familiar de Xoán ( curmán ou tio).
Nesa época estaba tamén como tamborileiro no grupo Aires dá Terra, de Perfecto Feijoo.

Polo que levo lido , en un dos escritos de Jose Luis Calle, comenta que o tamborileiro de Aires da Terra era tamén o tamborileiro e irmán do gaiteiro Xan Tilve Castro, Xán de Campañó, e se chamaba Rosendo Tilve Castro.
Rosendo non era o que tocaba o tamboril, sinón que era o do Pombo, de ahí a confusión de nomear a Manuel cómo irmán de Xán, quizáis Manuel fose familiar directo da nai dos irmáns Tilve, de nome Rosa Castro.

(Temos outro artigo donde podemos ter outro exemplo donde non queda claro a procedencia de Manuel e o parentesco ) :

Aires da Terra – Manuel Castro 

No ano 1904 un laboratorio rodante da Compagnie Française du Gramophone percorre varios países europeos, facendo gravacións (chamadas impresións) dos grupos mu- sicais máis representativos da cultura popular. Máis ben era unha acción comercial da filial francesa do grupo Berliner, encamiñada a abrir mercado ao gramófono, o seu invento. Así os cartos invertidos en markenting por unha compañía estranxeira, deixaron como renda o primeiro rexistro sonoro que chegou ata nós da música popular galega.

Precisamente eliximos estas gravacións por ser as máis antigas gravacións sobre a tradición musical galega que existen, e ademais por ser a formación que marcou a liña que se ía a seguir durante todo o século XX, seguida por nu- merosas coros como por exemplo Toxos e Froles de Ferrol (1915) ou Cántigas da Terra da Coruña (1916).

Aires da Terra naceu a contrapelo dos gustos da socieda- de e ademais para os ilustrados era unha cova de reaccio- narios sen a debida formación académica. Formouse entre 1883 e 1899 e actuaron por primeira vez en 1900. Coa ex- cepción do tamborileiro, no que nos centraremos, son xente ben establecida na vila, xente da boa sociedade que traslada as formas artísticas do campo á cidade.

Precisamente segundo a editorial Ouvirmos32 nesta gravación coa que traballaremos participou con total seguridade Manuel Castro, o tamborileiro de Cerponzons, que como citamos era o único aldeán do grupo, quedándonos de novo patente o papel secundario da percusión nas formacións de música tradicional.

Segundo Jose Luis Calle, o tamborileiro de Aires da Terra era tamén o tamborileiro e irmán do gaiteiro Xan Tilve Castro, Xán de Campañó e se chamaba Rosendo Tilve Castro….( quen mellor que Castelao para confirmar, dado que estiveron xuntos no coro, que o seu no e era Manuel Castro, natural de Cerponzons).

O tamborileiro do grupo de Campañó foi tamén tamborileiro do inesquecido grupo “Aires da Terra” (…) era tan eistraordinario que levaba, cando ía tocando polas rúas, o tamboril pendurado dun dedo da man esquerda; man que ó mesmo tempo utilizaba para percutir, en xogo ca dereita, co seu correspondiente palitroque. E non perdía nin o paso nin o ritmo.

Máis información: http://csmvigo.com/files/revista_diapente_no1.pdf

Comisión de Festas do Divino Salvador de Lérez, no centro da imaxen Manuel Castro

**Información extraída sobre O Gaiteiro de Campañó, do libro realizado por Oscar Ibañez e Xavier Groba.

Grabacións históricas de X. Filgueira Valverde. Xoán Tilve ( Gaiteiro de Campañó)
Extracto do libro de José Luis Calle
Libro de J.L. Calle

LOS LIRIOS, FLEXO DE UNIÓN CO GAITEIRO DE CAMPAÑO E CON MANUEL CASTRO.

Sigo indagando sobre a historia do noso tamborileiro, fai pouco falando con un amigo meu comenteille a historia do tamborileiro, él contéstoume  que coñocía un veciño de Campaño que podía decirme algo sobre elo, resulta que coñozo a ese veciño, dende a miña xuventude, da época dos partidos de fútbol que xogabamós os de Cerponzons contra Campaño, falei con él e resulta que ten parentesco cos antepasados do Gaiteiro de Campaño.

Quedou de preguntar aos seus parentes, pero xa me adiantou algunha cousa interesante….

Fai uns cuantos anos xa, refierome os anos 60, hubo unha formación que os máis maiores recordaredes, o seu nome eran LOS LIRIOS DE CAMPAÑO.

Os LIRIOS eran unha formación de 6 músicos ( dúas gaitas, dous clarinetes/gaita, bombo e caixa), si ben un pouco máis tarde incorporaron un saxo máis.

Bueno, pois nesta formación había descendientes do Gaiteiro de Campaño, e decir parientes do tamborileiro de Cerponzons.

Tamén co tempo esta formación foi variando, chegaron a disolverse e despóis algúns dos compoñentes crearon outra formación denominándose OS NOVOS LIRIOS, a cal tiña unha doble función, unha a coñocida habitualmente que era para ir nas procesions, pasacalles etc., e outra era a de converterse en unha pequena orquestra que incluía baixo (o que tocaba a caixa), batería (o que tocaba o bombo), teclado e voz.

OS INSTRUMENTOS MUSICAIS NA TRADICIÓN GALEGA, O TAMBORIL http://www.consellodacultura.gal/asg/instrumentos/os-membranofonos/tambor-propiamente-dito/

NOVAS RELACIONADAS CON UN VECIÑO QUE PODE TER RELACIÓN CON MANUEL :

7 de Mayo 1916

EL NOROESTE

En la parroquia de Cerponzones falleció anteayer el labrador Manuel Tilve Castro, de 65 años, a consecuencia de una congestión, según informe del médico que le asistió; pero como de publico se dice que el finado había sido apaleado antes de morir, el juzgado instruye diligencias para esclarecer lo ocurrido.
Quizáis pola edade é a data, ésta noticia teña que ver con Manuel Castro, o noso tamborileiro, dous anos antes o Sr. Feijoo había disolto o grupo.

Nota sobre Manuel Tilve Castro.

Tamén atopamos un artigo de prensa, onde aparece o nome de Manuel Tilve Castro, o máis seguro que teña parentesco…

2/3/1917
ELECCIONES PROVINCIALES EN PONTEVEDRA.

LOS MUERTOS QUE VOTARON EN CERPONZONES

” Para que el pueblo se entere una vez más del milagro electoral de Cerponzones, diremos que en aquella acta aparecen votando a los regenadores republicanos no solo todos los enfermos, ausentes y moinantes, sinó los ciudadanos siguientes:

José Manuel Villaverde Tilve, fallecido el 9 de Abril de 1916

Manuel Tilve Castro, fallecido el 4 de mayo de 1916

Rosendo Nieto Veloso, fallecido el 12 de septiembre de 1916

Antonio García, fallecido el 22 de septiembre de 1916

José Casas Vieites, fallecido el 29 de noviembre de 1916…

APELLIDO ESPERON

ORIGEN , HISTORIA DEL APELLIDO ESPERON.

Primer escudo nobiliario de Esperon

9/02/2020

Un nuevo Esperon se suma a este grupo, Alfredo Esperon (fotógrafo)

Alfredo Esperon no es un fotógrafo más en el puzle incompleto de la fotografía española: Etienne-Alfred Esperon y Tisne, de origen francés como tantos otros compatriotas que trabajaron en España, es un personaje inquieto y emprendedor que ejerce de retratista primero en Valencia, en Madrid desde 1868 a 1894, y hasta 1900 entre Bogotá y Caracas……más información :

https://cfrivero.blog/tag/alfredo-esperon/

9/02/2019

En la parroquia de San Pedro do Val de Xestoso (Monfero, Eume, Coruña ) se encuentra un pequeño lugar denominado O Esperon, el cual en el año 2010 tenía nada más que 4 habitantes, 2 hombres y 2 mujeres.

5/02/2019

San Xiao de Montoxo es una parroquia que se localiza en el ayuntamiento de Cedeira, en la comarca de Ferrol, provincia de La Coruña ( Galicia ). Según el padrón municipal de 2007 tenía 430 habitantes (219 mujeres y 211 hombres), distribuidos en 39 entidades de población, una de las cuales lleva por nombre O Esperon.

30/01/2019

De nuevo en Galicia, esta vez en la provincia de Pontevedra, en el ayuntamiento de Poio, encontramos en la parroquia denominada San Juan de Poio un lugar denominado O ESPERON

22/01/2019

De nuevo en Galicia volvemos a encontrar otro lugar que lleva nuestro apellido, es una pequeña parroquia del ayuntamiento de Cerceda, en la comarca de Ordes, perteneciente a la Provincia de La Coruña :

Se denomina O ESPERON, una pequeña parroquia que según las estadísticas en el año 2011 tenía 57 habitantes, de los cuales 30 eran hombres y 27 mujeres.

19/01/2019

Desde Cuba encontramos una referencia sobre nuestro nexo de unión, el apellido Esperon. Hace poco encontré un comentario que decía así :

En Cuba se conoce que el apellido Esperon pertenece a dos grupos de emigrantes de origen español, probablemente Gallegos, de los cuales una parte se asentaron en los poblados de Caimito y Guanajay, en la actual provincia de Artemisa, antigua Provincia Habana Campo y otro grupo en el poblado de Chambas, actual provincia de Ciego de Avila, que fue parte de Camaguey.


Actualmente existe un numeroso grupo de personas con ese apellido en el mencionado Caimito, fundamentalmente.
Mi padre de 91 anos de edad, solo recuerda que a un tío suyo le decían ‘El Gallego’, pero desconoce si era porque procedía de Galicia o porque su fisonomía era la que caracterizaba a emigrantes de esa parte de España.

Entre los poblados de Caimito y Guanajay existe una elevación natural a la que históricamente se le conoce por ‘La Loma del Esperon’ y se sabe que en Galicia existe un cerro con igual denominación, lo cual conduce a pensar que emigrantes gallegos hayan nombrado a la elevación en Cuba con la intensión de recordar a su tierra natal. En la capital de Galicia actualmente hay una calle nombrada Esperon como expresión de homenaje a un reconocido constructor Gallego, muy apreciado allí. También es conocido que en México vivió un compositor musical de filmes de los años 50 apellidado Esperon.

Entonces inicié la búsqueda y aparece una foto con el texto siguiente :


Desde la Loma del Esperón, se puede ver todo el pueblo de Caimito.

Es una vista muy bonita, tanto para construir casas colgando como para tener un hotel con esa vista, que ademas deja ver La Habana a lo lejos. En la foto no se ve pues esta hacia el sur y La Habana esta en el noreste.

También encontré la foto de la Loma del Esperon con un texto :

Loma de Esperon

18/01/2019

Hola  familia  ! Una nueva referencia relacionada con nuestro apellido :

AYUNTAMIENTO DE CARRAL, PROVINCIA DE LA CORUÑA, GALICIA, ESPAÑA

El Ayuntamiento de Carral se encuentra situado al sur de la Comarca de Las Mariñas, provincia de A Coruña. Está formada por ocho parroquias, una de ellas de nombre San Martiño de Tabeao, que consta de estos lugares :Aspra, Azoreira, Belvís – Brexa, Cambela – Corpo Santo, Currás, Eirexa, Esperón – Gosende – Lameira, Lodeiro, Pedrido, Piñeiro, Salgueiras,Sobrepiñeiro – Tarroeira, Vilamouro – Vista Real 


Encontramos una referencia relacionada con ESPERON y con la historia de este lugar de San Martiño de Tabeao, dice así :

Pero este camino también se fué perdiendo (aunque hoy cobró de nuevo un fuerte ánimo) alrededor del siglo XVIII, cuando se construye otro nuevo camino que también atraviesa Tabeaio coincidiendo aquí totalmente con la actual carretera A Coruña-Santiago. Se conocía con los nombres de camino del Faro o Camino Francés de Poulo. En él estaba situada la Venta de Esperón, donde se ofrecía comida y refugio al peregrino. Paraban allí los carruajes de la época, entre ellos la famosa Carrilana que también tenía parada en una casa con alprende que había al lado del cruceiro. Esta Venta de Esperón sirvió después como casa de puestas y en ella había caballos de reten para que los correos que llegaban desde La Coruña hacían relevo de sus monturas y se dirigían a Santiago. Estos correos usaban unos uniformes característicos, cabalgaban sobre silla de madera y usaban fusta para los caballos.En el Itinerario Real de Casas de Puestas dividieron el Camino de Santiago en tres tramos, cada uno con su correspondiente casa de puestas: de La Coruña a Carral había tres leguas de distancia (la Venta de Esperón sería su casa de puestas), de Carral a Poulo otras tres leguas, de Poulo a Santiago cuatro leguas. El Padre Sarmiento famoso botánico, etnólogo, lingüista, viajero,… recurrió este camino y cita en sus escritos la Venta de Esperón. Hoy queda la casa en que estaba situada, se trata de una construcción con galería que tiene una placa en la que se pode leer : Lugar del Hidalgo.

11/10/2018

Hola familia !

Hoy os quiero comentar una cosa, nuestro apellido Esperon también es usado en el idioma gallego para dar nombre a una herramienta que antiguamente se usaba mucho.

Su significado es el de un utensilio que se usa para afilar.

En la Real Academia Galega se dice que un Esperon es una piedra de afilar, grande y fija, es decir que está situado en un lugar determinado para su uso.

Y en el idioma castellano encontramos :

La proa es la parte delantera en que se unen las amuras de un barco formando el canto o roda que al avanzar va cortando las aguas , allí se situa el 


En el lugar de Esperon podemos  ver éste petroglifos  :


(Petroglifos en Esperon – Combarro – Poio 1 por Henrique Campo.jpg)

ÚLTIMOS DATOS DEL APELLIDO EN GALICIA..( 01/01/2018 )



A día 25 de Agosto de 2017 en la Provincia de Pontevedra las personas que llevan de primer apellido Esperon son un total de 539 , los que lo llevan en segundo lugar hacen un total de 492 y los que llevan los dos apellidos Esperon son solamente 10 personas.

El origen de apellido Esperon es Guyenne ( Guyena ) donde esta familia se encontraba desde la antigüedad.

Guyena (en francés, Guyenne; en occitano, Guiana) es una antigua provincia del sudoeste francés. Tenía por capital Burdeos y se encontraba al noreste de Gascuña. El término se refirió después al conjunto de las posesiones francesas del Rey de Inglaterra tras el Tratado de París de 1259. Comprendía Lemosín, Périgord, Quercy, Rouergue, Agenais, una parte de Saintonge y de Gascuña. Sus límites variaron en función de las vicisitudes de la dominación inglesa.

El nombre “Guyenne” proviene de Aguyenne una popular derivación de Aquitania.​
Hoy en día este término no supone ninguna realidad política ni social.

Variaciones ortográficas de este apellido son: Lesperance, Lespérance, L’Espérance, Lesperand, Lespérand, Lesperan, Lespéran, Lesperat, Lespérat, Lespereau, Lespéreau, Lesperot, Lespérot, Lesperaud, Lespéraud, Lesperault, Lespérault, Lesperut, Lespérut, Lesperandieu, Lespérandieu, Lesperon, Lespéron, Lesperonne, Lesperonnet, Esperance, Espérance, Espert, Esperand, Espérand, Esperan, Espéran, Esperandieu, Espérandieu, Esperon, Espéron, Esperonne, Esperonnet, Espery, Lesper, Lespery, Esperies .


Algunos de los primeros pobladores con este apellido o alguna de sus variantes en America fueron: M. L’Espérance, que vivía en Fort Louis de la Moblile en Louisiana en 1711, Jean L’Esperance, que se establecieron en Canadá en 1757, Joseph Lesperance, que llegó a Nueva York en 1798.

Después pasaron a Navarra ( España )

Origen: Navarro. Tuvo su casa solar en Tafalla (Navarra), pasando después a Castilla y Cataluña, también se conoce una rama en América (México).

Escudo de Armas: En campo de azur, dos lobos puestos en palo de Plata, bordura de gules con ocho aspas de oro.

ESPERON es el 67,458º Apellido más común del mundo, 6,720 personas poseen este apellido.

El país donde muesta mayor incidencia es México

El país donde muesta mayor densidad es Uruguay

ESPERON en España

ESPERON es el 5335º apellido más común de españa, en todo el territorio español nos encotramos que hay censados 788 con ESPERON como primer apellido, 736 con ESPERON como segundo apellido y un total de 11 con ESPERON en ambos apellidos

Las provincias donde ESPERON es más común son:

 ESPERON en Las Palmas

ESPERON en Toledo

ESPERON en A Coruña

ESPERON en Huelva

ESPERON en Pontevedra

ESPERON en Estados Unidos

ESPERON es el 78326ºapellido más común de USA, en todo el territorio de Estados Unidos hay 227 personas con ESPERON como apellido, esto es 0.08 entre 100.000

Distribución Racial del apellido ESPERON

El 12.33% de personas con el apellido ESPERON son Blancos

El 2.64% de personas con el apellido ESPERON son Negros

El 16.74% de personas con el apellido ESPERON son Nativos (amerindios)

El (S)% de personas con el apellido ESPERON son Asiáticos

El % de personas con el apellido ESPERON son una mezcla de dos o más razas

El 66.52% de personas con el apellido ESPERON son Hispanos
El apellido ESPERON tiene escudo heráldico o blasón español, certificado por el Cronista y Decano Rey de Armas Don Vicente de Cadenas y Vicent.

Blasonario de la Consanguinidad ibérica.

I
MAIS INFORMACIÓN .

TAMÉN ENCONTRAMOS SOBRE O APELLIDO ESPERON :


SOBRE MI PADRE :

https://roquecerponzons.wordpress.com/2017/01/15/fillo-de-un-emigrante/

ARTÍCULO DE M. BARÁ :

El misterioso asesinato de Secundino Esperón

Un crimen nunca resuelto que truncó la vida del contratista, y apasionado de las carreras de coches; un hombre que llevó cada minuto de su vida al límite.

La calle Rouco llevó su nombre durante décadas en donde estuvo la sede del Diario de Pontevedra…….

https://www.diariodepontevedra.es/blog/milagros-bara/misterioso-asesinato-secundino-esperon/20180714111519990931.html

MI HOMENAJE A UNO DE LOS MÁS FAMOSOS COMPOSITORES 

Hoy hace años que falleció Manuel Esperon González ( Ciudad de México, 3 de Agosto de 1911 – Cuernavaca , Morelos , 13 de Febrero de 2011)

Fue un músico y actor mexicano , considerado el más prolífico de la época de oro del cine mexicano.

Vida y Obra en breve :

Homenaje al maestro :

https://youtu.be/heahRwjnejE

https://youtu.be/-_k0-9TY7mE

Sus películas : https://youtu.be/1mkKnJyvumk


Aquí tenéis una serie de enlaces para el que quiera saber más sobre su vida y su extensa obra :

http://www.sacm.org.mx/biografias/biografias-interior.asp?txtSocio=08021

https://es.m.wikipedia.org/wiki/Manuel_Esper%C3%B3n

http://noticiaaldia.com/2015/02/manuel-esperon-compuso-canciones-que-son-el-alma-de-mexico-hoy-se-cumplen-4-anos-de-su-muerte/


http://peopleenespanol.com/article/muere-manuel-esperon-gonzalez-compositor-de-amorcito-corazon/

http://www.excelsior.com.mx/2011/08/03/funcion/758129

http://elpais.com/diario/2011/02/15/necrologicas/1297724402_850215.html

http://www.jornada.unam.mx/2011/02/14/cultura/a08n1cul

http://www.jornada.unam.mx/2007/04/04/index.php?section=espectaculos&article=a08n1esp

http://ciudadania-express.com/2011/02/14/canciones-de-manuel-esperon-inspiraron-el-romanticismo-en-mexico/

http://www.sabersinfin.com/articulos/educacion/10983-manuel-esperon-compositor-y-musicalizador-del-cine-nacional-mexicano

http://www.imdb.com/name/nm0006064

DATOS DESDE FRANCIA :

Encuentro en una página francesa el siguiente comentario relacionado con el apellido Esperon : apellido poco común, más común en la forma arcaica Esperon, ofender variante Esperón, Puy-de-Dôme, de acuerdo con “esperanza”. derivado Esperonnier, “fabricante de espuela.

Esperou Porté dans le Tarn (également 11, 66), c’est un toponyme à rapprocher de Espeyroux (commune du Lot, département où un autre village s’appelle Espère). Le sens de lieu pierreux est possible, du moins pour Espeyroux. Pour Esperou, on pensera aussi à un poste de guet ou de chasse (du verbe esperar = attendre), mais surtout à un éperon rocheux. On trouve dans le Gers le nom de famille Espéron, lui aussi toponyme (nom d’un village des Landes notamment).

Historia del primer Esperon en continente americano : 

ANTONINO ESPERON VASQUEZ .

Gran militar que intervino en la batalla del 5 de Mayo de 1862 contra los franceses del Mariscal Napoleón Bonaparte.

La batalla de Puebla fue un combate librado el 5 de mayo de 1862 en las cercanías de la ciudad de Puebla, entre los ejércitos de la República Mexicana, bajo el mando de Ignacio Zaragoza, y del Segundo Imperio Francés, dirigido por Charles Ferdinand Latrille, conde de Lorencez, durante la Segunda Intervención Francesa en México, cuyo resultado fue una victoria importante para los mexicanos ya que con unas fuerzas consideradas como inferiores lograron vencer a uno de los ejércitos más experimentados y respetados de su época.

Fecha 5 de mayo de 1862

Lugar Puebla, México

Coordenadas 19°03′00″N 98°12′28″O / 19.05,-98.207777777778

Resultado Victoria mexicana

Beligerante

México

Francia

Comandantes

Ignacio Zaragoza , Porfirio Díaz , Miguel Negrete ,  Charles Ferdinand Latrille, conde de Lorencez.

Plana Mayor  del Sexto Batallón de Guardia Nacional del Estado de Puebla : 

Fuerzas en combate

4700 soldados, la mayor parte de ellos veteranos de la Guerra de Reforma

Batallón de Veracruz, Guardia nacional de Puebla, Escaramuzadores de Morelos, Entre muchos otros estados.

Entre 100 y 300 milicianos y civiles armados 6048 soldados, entre Infantería Naval, 99° Regimiento de Línea, 2º Regimiento de Zuavos, Cazadores de África y de Vincennes.

Bajas

83 muertos, 131 heridos y 12 desaparecidos 476 muertos, 345 heridos

Antonino Esperon fue un gran comandante en la defensa de coscomatepec en la lucha contra los soldados españoles.

Murió en Chihuahua ( México grande ) siendo Teniente Coronel de Caballería.

Su hijo también fue militar , llegando al escalafón de General.

El primer periódico con carácter literario en Pontevedra aparece el 14 de Agosto del año 1842, llevaba por nombre LAS MUSAS DEL LÉREZ, y uno de sus redactores era Antolín Esperón.

http://www.bibliotecavirtualdeandalucia.es/catalogo/catalogo_imagenes/imagen.cmd?path=195432&posicion=1&registrardownload=1


TAMBIÉN ENCONTRAMOS EN PONTEVEDRA ( GALICIA/ ESPAÑA ) A  UN ESPERON LUCHANDO CONTRA LOS FRANCESES 

24 de Febrero de 1809


Las acciones victoriosas de los maestros en todas las salidas que los franceses osaban hacer fuera de las murallas de la villa , promovieron , buscando una actuación más continuada y económica y la evitación de sorpresas , a la constitución de unas juntas organizadoras , con campañas y batallones estructurados , al mando jerarquizado de cabos , sargentos , oficiales y tres comandantes en cada alarma , uno principal y dos subalternos – ” comandante uno de tres ” , llámanles los papeles de la época -.

También en cada una había un grupo de tiradores , que disponían de las pocas armas de fuego disponibles. El resto de los integrantes se contentaban con garrotes , hoces , guadañas y demás instrumentos susceptibles de inferir daño.

Esos eran los medios para contener la intrusión y para expulsar a los ejércitos que pasearan la victoria por toda Europa. Y – milagro de heroísmo- se logró.

Con todas armas se formó cerco completo a la villa : por el Levante , desde la altura de Canicouba a la de Berducido y Portela ; por el poniente , desde la Barca de Poyo hasta las inmediaciones de Curro ; por mediodía, desde Marin de arriba a Campolongo.

La posteridad debe conocer los nombres de los principales dirigentes locales . Don Gregorio García Cordero , alcalde mayor y juez merino , Don Francisco Antonio García , escribano y Don Hilario Martínez , en Cotobad; Don Domingo Suárez , Don Benito González, Don Manuel Fernández y el escribano Don Lucas do Val , en Caldevergazo ; Don Alonso de Soto Y Varela , Don Jacobo Miguez Vortes y Don Luis Camiña , en Montes ; Don Juan Juan Gago , ex-capitán corsario , Don Manuel Alarcon , en Morrazo , con cordones en Salcedo y Lourizan; Don Benito Varela , Juez de Geve ; en Peñaflor , y Coto de Amil ; Don Juan Alsor , abogado en Mourente y Marcon; el franciscano P.Pego en Baños de Cuntis; y DON JOSÉ BENITO ESPERON  y el presbítero Don Domingo Freixo , en Campaño.

5 de Octubre de 1809 EL IMPERIO NAPOLEÓNICO SE TAMBALEA !

Veciños de GEBE, BORA, TENORIO, SAN JORGE DE SACOS, CAMPAÑÓ, MOURENTE, MARÍN, CANGAS, MOAÑA, BARRO, MORAÑA, CERDEDO, COTOBAD, etc., promueven un

¡ LEVANTAMIENTO !

Contra el pérfido ejército francés !

Crónica en exclusiva del primer reportero d guerra de Galicia.

Carta escrita al redactor del periódico EL SEMANARIO! de A Coruña, y publicada el día 5 de Octubre de 1809, en que se detallan los primeros sucesos de armas de los habitantes de Pontevedra contra los franceses, por D. José Benito Esperón, vecino de Campañó ( Pontevedra ).

25/02/2017 , NUEVO ENLACE SOBRE NUESTRO APELLIDO 

http://www.filae.com/nom-de-famille/ESPERON.html


1 de Marzo de 2017

Un nuevo enlace sobre nuestro apellido

https://www.armorial.org/produit/21510-esperon.html

8 de Marzo de 2017

Si copias este enlace , aparecen censos y padrones , como por ejemplo los de la fotografía :

http://search.ancestry.com/cgi-bin/sse.dll?MS_AdvCB=1&gl=35&rank=1&new=1&so=3&MSAV=2&msT=1&gss=genfact&gsfn_x=1&gsln=Esperon&gsln_x=1&msbdy_x=1&msbpn_x=XO&msbpn__ftp_x=1&msrpn_x=XO&msrpn__ftp_x=1&msydy_x=1&msypn_x=XO&msypn__ftp_x=1&gskw_x=1&_83004002_x=1&cpxt=0&uidh=000&cp=0

8 de Junio de 2017 , nueva aportación 


11 de Agosto de 2017



31 de Agosto de 2017 ,  ACTRIZ FAMOSA :

Natalia Esperón Alcocer nació en ciudad de México el 14 de noviembre de 1974. Con sólo 13 años da comienzo a su carrera artística siendo modelo de comerciales y después se anima a concursar en el certamen La Chica TV logrando el segundo premio.


Convencida de que lo suyo era la actuación ingresa a estudiar actuación en el Centro de Educación Artística de televisa, comenzando esta nueva faceta como actriz con un papel protagónico en la telenovela Agujetas de color de rosa de 1994.

Años más tarde, aparece como actriz invitada en La antorcha encendida como María de las Fuentes. Ese mismo año aparece en No tengo madre, al lado de Eugenio Derbez y después en Rencor apasionado como Karina Rangel.

Alcanzó éxito en la pantalla chica, Natalia se inspira por el teatro y es elegida para participar en la obra Conexión sin hilos con el gran actor mexicano Jorge Ortiz de Pinedo durante una larga temporada que duró de 1887 a 1998.

Siguiendo con las telenovelas estuvo en El niño que vino del mar y en el año 2000 en el melodrama Por un beso donde interpreta dos roles el de Blanca y el de Azucena.

Esperón decide tomarse un tiempo para ella alejada de las cámaras, tiempo que aprovecha dedicándose a su familia y a sus asuntos personales, casi cinco años después regresa con una participación especial en la telenovela de 2005, La esposa virgen.
Natalia ha tenido participación en el cine con la producción Espérame en otro mundo, del director Juan Pablo Villaseñor, y también estuvo en la serie 13 miedos como Luisa.
Posteriormente queda elegida para actuar en el sexto capítulo de la serie Mujeres asesinas, y después estuvo en el primer capítulo de la serie Los Simuladores. En 2008 tiene especial participación en una película llamada Como no te voy a querer del director Víctor Avelar.

Una de sus últimas apariciones en la pantalla chica fue la que tuvo en el melodrama El nombre del amor al lado de Allison Lozz y Sebastian Zurita, después de esto, Natalia sorprendió a muchos medios de su país al declarar que se retiraba definitivamente de las telenovelas para dedicarse de lleno al cine, agregó que tenía varios guiones para estudiar y que le resultaba mucho mejor hacer un film que una telenovela de 200 capítulos.
Casada con José Bastón, es madre de tres niños, otra de las razones por la cuales tomó la decisión de alejarse de la pantalla chica para poder dedicarse más tiempo a su familia.
Tiempo más tarde, en 2012, nuevamente considera seguir en las telenovelas y se reintegra al elenco de Amores verdaderos de la cadena mexicana Televisa

Actuaciones

Televisión

La que no podía amar (2011-2012)
En nombre del amor (2008-2009)…. Luz Laguillo

Mujeres asesinas (2008)…. “Claudia Cuchillera” Claudia Azuela

13 Miedos (2007)…. Luisa

La esposa virgen (2005)…. Blanca de la Fuente

Por un beso (2000)…. Blanca Garza Robles / Azucena Garza

El niño que vino del mar (1999)…. Nisa

Rencor apasionado (1998)…. Karina Rangel

No tengo madre (1997)… Abril Vasconcelos.

Mujer, casos de la vida real (1995-1997)…. Sonia

La antorcha encendida (1997)…. María de las Fuentes

Agujetas de color de rosa (1994)…. Paola Armendáres

Películas

Cómo no te voy a querer (2008)…. Grisel
Espérame en otro mundo (2007)…. Marcela

Fuentes

biosstars-mx.com

esmas.com

http://www.youtube.com/playlist?list=PLIjSrBnbAevRtHNRahvR_MYCD3kONza_

https://www.biografias.es/famosos/natalia-esperon.html

AÑO 1979, BENIGNO ESPERON SERTAL



AÑO  1821 , ANTOLIN ESPERON NOVAS

Encuentro en una efemérides lo siguiente :

6 de Septiembre de 1821.

La casa inmediata a la monumental fachada de Santa María ( Pontevedra/ España ) nace otro conciudadano ilustre, Antolín Esperón Novás.

Estudió abogacía en Santiago y con el título bajo el brazo, desempeñó la Fiscalía de la asesoría y Juzgado de Hacienda en nuestra ciudad. Marcha a Gijón de Alcalde-Corregidor y a Albacete como Consejero Provincial. Establecido en Madrid, ejerce la profesión libre y escribe un magnífico tratado sobre el Derecho político institucional de España.

Su bufete se acredita, pero la saudade le hace venir al pueblo de naturaleza, para explicar Francés en el Instituto y no dejar la defensa de los intereses ajenos, que compartió con un sillón de Diputado Provincial.

Orador consagrado de multitud, intervino en casi todos los actos literarios de la segunda mitad de la pasada centuria, como en los juegos florales prendidos por Romero Ortiz, Balaguer, Moret y Echegaray y la inauguración de las conferencias agrícolas la velada dedicada a Núñez de Area y otro a la muerte de Méndez-Núñez.

En el Liceo era a modo presidente de la renombrada tertulia bautizada con el remoquete de ” Salón de los Profetas “, de la que salieron ambiciosos proyectos, cuál la construcción del Liceo Teatro, el Lazareto de Tambo- preocupación de Vigo-, el del ferrocarril de Pontevedra a Redondela pasando por Marin y la agregación al municipio de la Capital de los Ayuntamientos rurales inmediatos.


OTROS ESCUDOS :


11- ARTE-MERCEDES NIETO

DOAZÓN  DA OBRA

” O CAMIÑO REAL ”

 


 

No día de onte  fíxonos entrega dunha das súas últimas obras á Asociación de Veciños O Chedeiro de Cerponzons a artista Mercedes Nieto.

Mercedes Nieto preséntase como unha pintora de trazos vigorosos cunha visión psicodélica, dándolle gran importancia á cor.

As súas obras realízaas sobre madeira de okume e utiliza pintura acrílica.

Desde a Asociación de Veciños O Chedeiro querémoslle agradecer a súa achega para unha das nosas causas relacionadas co noso patrimonio.

Aínda que nunca pon nome ás súas obras , esta vez sáltase a norma e propuxo que leve o nome de Camiño Real.

MERCEDES NIETO :

 

Es alentador haber asistido atentamente a la trayectoria de un artista y, tras haber vislumbrado para su obra un prometedor futuro, comprobar que los pronósticos se cumplen. Es el caso de Mercedes Nieto (Mecha). Artista pontevedresa, autodidacta, que se ha encontrado con la pintura -reencontrado es más correcto- en esa brillante etapa de la vida que se llama mediana edad.

Por eso tiene tanto mérito que en ese brevísimo espacio temporal, apenas un puñado de telediarios desde el comienzo de su actividad expositora, la pintora haya alcanzado un éxito tan notable entre la implacable “troika” que mide el trabajo de los artistas: público, crítica y ventas.

Hemos situado la obra de Mecha dentro del expresionismo abstracto, pero sabiendo que el propio Mark Rothko protestaba al ser encasillado en esa corriente hay que precisar, respecto a la pintura de nuestra autora, que será expresionista y abstracta si ella quiere. Después de todo, lo que parece un encuentro casual de colores que, partiendo de puntos dispersos, se entrelazan sin llegar a confundirse, podría representar un enorme gasterópodo sin concha que empieza a devorar la arena roja de la playa.

¿Es eso abstracto? ¿O es la interpretación realista de una imagen vista nítidamente en un sueño o afincada en uno de los mundos paralelos que describe la física cuántica? Quizá ahí se encuentre la clave: paisajes tomados de una naturaleza diferente donde la perspectiva depende de teoremas aún sin descubrir; fondos abisales que brillan con luz propia -desafiando la oscuridad del abismo marino- mientras graciosas criaturas endomingadas pasean plácidamente; microcosmos donde pequeños astros irregulares danzan en la atmósfera de la metrópoli planetaria…

Temperamental, dotada de movimiento gracias al magistral empleo del color y los contrastes, la pintura de Mecha suscita emociones y, según el espectador, se convierten en la retina en mundos animados o en narraciones de insólito -y a veces desgarrador- argumento. Una exposición, en suma, que refleja la madurez artística de la autora. Para disfrutar y reflexionar.

Roberto del Río

Escritor, Psicólogo, Crítico de arte, Escultor-Pintor

“Ante sus obras a veces nos preguntamos donde está y por donde entra la luz, hasta caer en la cuenta de que el cuadro es la luz plena, brillante en alarde y equilibrio de transparencias imposibles. En otras obras es barroca en la plenitud con una presencia permeable del color, la textura y el vértigo”

Luis García Rosales

La pintora se define como una artista de acción, dado que su obra está marcada por lo abstracto y los trazos fuertes y profundos. “Mecha” es autodidácta en la materia y lleva a cabo sus obras siempre sobre madera de okume y utilizando pintura acrílica. Además, todo el material que utiliza es ecológico. Sus cuadros tratan de ofrecer una visión psicodélica de la realidad a través de una intensa variedad de colores, a los que otorga una gran relevancia, y la degradación de tonos.( Faro de Vigo )

 


 

 

Entrevista en el Diario de Pontevedra :

“La gente que me compra los cuadros está acostumbrada a la explosión de colores”, afirma la pintora tras explicar que en sus obras usa las técnicas de acrílico o esmalte sobre madera y que éstas se deben tocar, porque el relieve de la obra también cobra protagonismo. 

Mecha no pone título a ninguno de sus cuadros porque afirma que ve “en el cuadro una cosa concreta, pero a lo largo de todos estos años y de todas mis exposiciones me he dado cuenta de que cada espectador ve cosas distintas y quiero saber qué es”.

Aunque empezó a pintar hace 31 años por placer, dejó de hacerlo hasta hace seis años, cuando se volvió a enamorar de crear y expresar a través de la pintura. Actualmente cuenta con más de 700 obras en su casa y ha vendido más de 3.000. 

La artista se basa en la lluvia y el granizo del invierno de Galicia, que está presente en la mayor parte de su obra, convirtiéndolos en caídas de color que alegran las estancias en las que están presentes y en las que “los espectadores no vean el mal tiempo”. 

“El cuadro se hace solo con el secado”, dice Mecha tras explicar que ella pinta rápido y por la noche, a veces hasta que amanece. 

Sus cuadros se pueden localizar en otros países, como Argentina, Italia, Portugal y Australia. Asimismo, ha sido invitada a exponer su obra en numerosos lugares del mundo, aunque ella siempre lo rechaza porque no le gusta viajar.

 

http://www.farodevigo.es/portada-pontevedra/2015/08/29/mercedes-nieto-mecha-dona-cuadros/1304263.html

http://diariodepontevedra.galiciae.com/noticia/576709/mecha-soy-la-unica-pintora-que-no-le-pone-nombre-sus-cuadros

 



3- MUIÑO DA RONS

O MUIÑO DA RONS 

Desde hai un tempo sentía a necesidade de volver visitar o muíño da Rons.

Seguro que a moita xente pódelles parecer que a sinxeleza dun muíño é artesanía sin valor , que non merece a mínima atención . A min a visita a este muíño faime revivir a miña infancia , aqueles días en que sendo un crío saías ao campo en busca dunha nova aventura , dunha nova experiencia , e a visita a o muiño era unha experiencia única !

Lembrades cando se tiña por costume o de estar a cantar mentres se facían as faenas do campo ? Hoxe xa non se canta como antes , agora temos vergoña por cantar.

Naqueles anos había veciños que cantaban , interaccionaban , compartían , divertíasen co seu propio traballo.

Seguro que algún de vós lembra aqueles cánticos polas leiras ou nos muíños.

Son numerosas as cancións relacionadas cos muíños e os muiñeiros, quen non sabe aquela que di :

 Unha noite non muiño , unha noite non é nada ; unha semaniña enteira esa si que é muiñada.

Alá fun , ao muíño da RONS , achegueime pola parte do tramo novo da estrada n550 , un pouco complicada a baixada por quedar sen apenas entrada cara ao muíño , só empezar a baixar o pequeno tramo atopeime de fronte con Pepe .

Pepe é o actual propietario do muíño , así como tamén o é doutro muíño máis , que denominado como Muíño dabaixo atópase completamente abandonado o carón da misma carretera.

Só unas poucas pedras quedan en pé deste muiño, o máis interesante a apuntar é que aínda se pode observar o gravado que ten no que era a entrada ao muiño, que tiña a particularidade de que tamén era vivenda.

O pai de Pepe , o señor José , o jaxe, foi durante moitos anos o muiñeiro deste lugar , un home que viviu para o campo e para o muíño , non coñeceu un día de descanso , sempre o lembro cos seus quefaceres xunto á súa señora.

Pepe estase recuperándose dunha operación realizada fai un tempo , apoiado nunha rama que facía a función de bastón atopábase camiño dunha leira que ten un pouco máis adiante de onde nos encontramos , ao encontrarse comigo xa non seguiu a donde pensaba ir , puxémonos a comentar o tempo que facía que non me achegaba por alí , alegrouse da visita e brindouse en ensinarme de novo o muíño dá RONS .

Dirixímonos cara ao muíño , pero antes temos que pasar pola pequena pontella que alí hai e que non sendo máis que unhas laxas apoiadas nun par de columnas sobre o río , son o suficientemente seguras despois de anos e anos de crecidas do río e seguir en pé.

Camiño do muíño xa se me amontoaban as imaxes que teño del , Pepe saca de chave e abrindo a porta advírteme que teña coidado , que non lle funciona a luz.

Ao entrar a man esquerda atópome cun pequeno habitáculo onde se atopan varios aveños que no seu día cumpriron unha función que agora non realizan , pero que seguen ocupando o seu lugar , inamovibles , non hai motivo para movelas daquel sitio , ali acougan poder ser de novo útiles en algún momento.

Alí mesmo , baixo unha vasoira , unha sesta, un farol sin vela e un pico sin mango atópase a primeira moa do muíño , Pepe non se acorda do seu funcionamento, quizais en época dos seus antepasados sería a primeira moa do muíño que se puxo nese lugar e a primeira en traballar.

Quizais en época de Camila , a súa avoa , aquela muller que viviu neste lugar e onde chegou a ter vinte e dous fillos , si , vinte e dous como vos digo.

Enfronte a esta moa , un pequeno ventanuco adornado por telarañas centenarias déixanos ver unhas cepas vellas que recién podadas esperan dar ainda outro ano mais unha colleita de viño tinto que sexa o suficiente para servizo dos da casa , mentras o paso do río deixa o murmurio da súa auga cara a Ponte Malvar.

Seguimos por un estreito corredor que nos dá á parte principal do muíño , alí estaba a peza principal, a súa Moega , a Capa e o Pé ….

A falta da Buxa e A Cruz , según Pepe , son dous dos principais problemas de que agora non funcione , Pepe no seu día quixo arranxalo , pero tras a súa operación e debido a que non pode facer esforzos tívoo que deixar . Nas mans do seu sobriño está o que algún día podámolo ver funcionar de novo.

Sendo eu un neno , xunto aos meus amigos da infancia ( Lito e Manolo ) foron innumerables as veces que estivemos aí dentro , por suposto que non era para nada bo , as trastadas que lle faciamos ao señor José eran unha tras outra.

Pero cos pasos dos anos o noso interese polo funcionamento do muíño íase acrecentando , viamos como como o señor José traballaba e quedabámonos a ver a súa pericia para sacar un determinado tipo de fariña.

Primeiro cargaba a Moega , e despois regulaba co tremiñado , viamos como a fariña saía moi viva ou moi miúda , segundo o que lle pedise o seu cliente.

Había a un tipo de fariña , chamado o óleo , que servía para facerlles as papas para os nenos, despois tamén producía a fariña propiamente dita , e tamén o que se coñece como o farelo, unha fariña brava con casca do gran de millo , que era a que caía máis lonxe do pé.

Ainda sigo recordando o cantar do señor José : Este ano hai moito millo , tamén hai moitos carozos , as rapazas da Rons, arrabean polos mozos.

OS MUIÑOS DE CERPONZONS, NON TEMOS PERDÓN.


Estes días foise unha parte dun muíño que aínda quedaba parte en pé , refírome ao muíño do Cañoto , agora só queda a porta traseira e un lateral .

E mentres deixemos ir parte da nosa historia , parte do noso patrimonio polo río abaixo , non seremos merecedores de que os nosos descendentes sintanse o día de mañá orgullosos de nós .

Porque , os que hoxe estamos a ver como cada vez perdemos parte da nosa identidade e que non facemos nada por salvar o que os nosos antepasados nos deixaron, seguiremos mirando para outro lado ?

 Imaxinádesvos o que pensarán dos seus pais , avós , bisavós …os que habiten dentro de cincuenta anos a parroquia ? 

Fixemos o posible por deixar o legado que ao longo dos séculos foron creando os nosos antepasados ?

Aquí déixovos unha reflexión :

Case todolos ríos de Galicia teñen unha historia en común.

E cantas historias sementadas ou longo dous anos pasarían nos nosos muíños ? 

Os Muiños foron lugares dunha intensa vida social durante muitos anos , que foi decaendo e apagándose a partires dous anos sesenta.


Aqueles muíños de maquia, onde o muiñeiro quedaba cun tanto do gran que ía moer , recordo de se levabas uns vinte quilos , el quedaba con dous quilos , outros eran de varios propietarios e repartíanse as horas para moer.

Canto me gustaría saber sobre todas esas vivencias que ocorrerían nos muíños ao longo do Río Rons .

Hai un tempo un señor do lugar de Meis ( herdeiro dun muíño , que hai uns anos restaurou totalmente ) comentaba que en tempos de pobreza onde a fariña era algo apreciado, algún maquilero chegaba a perdoar a maquía a certas mulleres a cambio de favores sexuais; mesmo houbo quen foi atrapado nas patacas polos fillos do maquilero que non dubidaron nin un momento en arroxar á desafortunada muller ao río. Tamén relata , como froito destas relacións no muíño algún maquilero xa cos seus 80 anos cumpridos chegou a ter descendencia cunha muller de 40 , e máis que poderíase contar…..


E que terían que contar os nosos muíños ? 

Que ocorreu neles ?

Teño uns vagos recordos dá miña nenez , do muiño que máis recordos teño e o do señor José o dá Rons , e tamén do muiño do Cañoto , neste ainda ” votei ” unha man a poñelo andar de novo.

Entrabas no muiño, con aquelas inxénitas teas de araña, embranquecidas e domeadas polo po dá fariña, pendurando dás tellas e paredes .


Horas antes habías saido dá casa cargando co saco de gran ao lombo , na vaca , ou no burriño  ( que ainda me recordo dalgún veciño que tiña ) , andar o camiño cheo de lama ata o muíño, botalo gran na moega, agardar a moenda, ás veces toda a noite, metela fariña non costal e voltar á casa para amasala na artesa, buscalo fermento onda algún veciño que o tivera, e despois ti , no forno da casa , quentabas con leña , e cocías o pan.

Cantas historias podíamos contar ……

Eu tamén teño unha historia, 

dun muiño que é moi antigo,

que ven dos meus bisavós,

de cando moían o millo,

coa forza dá Natureza,

hoxe só hai dous pedróns.

Ainda lembro aqueles tempos,

cando coa a miña naiciña,

levábamos o gran en saquetes,

enrriba dá cabeciña.

O meu era moi pequeno,

pois con cinco anos era neno,

máis eu corría de contento,

pra chegar cedo a moelo.

Enchíame daquela fariña,

mui blanquiña e moy miuda

e daquel cheiro que tiña,

que ainda hoxe perdúrame.

E como a cobiza é mal consello,

daquél muiño só hai lembranzas,

as pedras coa que estaba feito,

roubáronas pra facer casas.

Esta é a historia do meu muiño,

do ” Cañoto” era chamado,

desfíxose e quedou soliño,

co tempo foi derrrumbado.

Grazas a Pepiño da Piteira.


FALANDO DO MUIÑO DO GUERRA CON JUAN CONS

Sentámonos Juan e máis eu no soportal da súa casa de Pidre , a casa dos seus antepasados e actualmente dos seus pais , unha casa que se conserva tal como era desde hai anos , a cal me fai lembrar as miñas visitas ás tías Juanita e Sabina , irmás da miña avoa Ramona .

Aínda parece que foi onte cando ao chegar á súa casa convidábanme naquela enorme cociña a tomar algunha sobremesa recentemente feita , de seguido sentabámonos os tres e falabamos dos recados que lle enviaba a miña avoa e das cousas que xurdisen naquel momento , aínda que vivían moi preto , a súa saúde naqueles tempos non lles permitía desprazarse asiduamente para poder verse.


Juan déixame falar dos meus recordos , ata que o cantar duns gorrions que se apoiaron no fermoso horreo que preside a eira desde sempre , de súpeto coméntame que aínda lembra aquel día de primavera en que escoitou cantar o cuco ( que adoitaba estar pola zona da Balea ) foi coma se dunha premonición tratarase , ese día a súa avoa Sabina sorprendeulle cunha invitación , a de ir con ela ao muíño do Guerra , ou tamén coñecido polo muíño da Balea.


Temos un tesouro moi valioso na parroquia e temolo completamente desatendido, serie fenomeno facer unha senda pola veira do rio desde o encoro ata San Caetano polo menos, penso que a parroquia ten recursos mais que suficientes para poder levar a cabo esta idea. 

Fai unha dias estiven vendo o muiño de Balea , tamén chamado Muiño do Guerra e esta en bastante mal estado, e doume muita pena velo asi, fun muitas veces coa miña avoa Sabina a levar ou millo a moer.

Eu contesteille que é unha desgraza ter así este patrimonio, pero o conseguir poñer de acordo aos propietarios era complicado , e un exemplo é o muíño do Caeiro que é un dos que hai veciños interesados en restaurar.


O Muiño dime Juan , tanto este como a maioria dos que hai a ou longo do rio son de varias persoas, e cada uns dous propietarios tiñan a sua representacion nel con horas de moenda ao longo dá semana. Quen posiblemente coñeza todolos propietarios deste Muiño sexa Juan de Pidre, o fillo de Joaquina a dá Fonte, penso que sabes de quen che falo , o pai de Juan teña pensado restaurar este Muiño en concreto , e xa tiña moito traballo feito para empezar coas obras, pero despois enfermou e todo quedou en nada.

Un día destes se non chove fareille mais fotos e pasochas, teño moito interes en que este proxecto vaia adiante, dáme moita pena que o abandono apodérese destas maravillas que non seu tempo eran un medio de vida dos nosos antepasados, neles pasaron moitas noites , muitos veciños , entre eles os teus avos e mais os meus, e seguramente que moitos traballos e medos, non quexera que isto se borre por completo. Oxe cando estuven no Muiño co meu fillo revivin momentos vividos sendo eu un neno de moi pouca edade , acompañado dá miña avoa Sabina, que nunca poderei ser quen de esquencer, e bos recordos de velo funcionando , era algo digno de ver Juan , eu quero contribuír a poder restauralo ata o final.



Penso que o máis complicado sera restaurar o primeiro deles, porque seguramente despois seguirase pouco a pouco con cada un dos outros, facer unha senda polo Rio RONS pasando polos muiños penso que seria un atrativo moi bo para a Parroquia , temos que impulsar o atractivo pola nosa Parroquia, buscar a maneira de que xente de fora veña visitala e deste xeito dala a coñecer e facer publicidade do patrimonio que temos, que e algo maravilloso.

Seguimos falando de máis cousas relacionadas coa nosa parroquia , foi un momento entrañable e agarimoso , e nos despedimos coa esperanza de que se poida levar acabo algún día esta idea e mais outras que nos competen a todolos veciños que amamos o noso. 








19- DÍA DA CANDELORIA/CANDELARIA

2 FEBREIRO , DÍA DA CANDELORIA/CANDELARIA


HOXE CASAN OS PAXARIÑOS !!!

Comenta hoxe o meu amigo Andrés que polo día de hoxe na súa infancia este día tiña unha gran importancia no comportamento noso cara os animais, neste caso as aves. O dous de febreiro casaban os paxariños, e iso era sagrado, non podía poñer gaiolas, nin visgo, nin tirarlle pedras. Comezaba a época de cría, e para nós comezaba o “ir aos niños”. Cada un de nós “acertaba” un niño e gardávao en segredo, non lle decía a ninguén onde estaba, so presumíamos del diante dos amigos: “teño un de merlo, dous de pimpín, outro de verderolo e outro de corvo”, pois decía outro teño “un de vichelocrego, tres de merlo e un de cuncheira”, e non faltaba o “pois nun de merlo xa teño tres ovos, son azuis!”. 

Eu tamén tiña os meus niños , uns pola Rons , outros no Cañoto e un estaba na cachada que hai na costa que sube para A Meán ( enfrente a nave de Construcciones Carro ) .

Ese “teño”, ese sentido da propiedade fixo que Andrés , e os seus amigos da nenez respetáramos sempre aos animais. Xa de grande sigue celebrando este día, sigue indo aos niños, agora con prismáticos e con telescopio, ou facer fotos, como fai o seu amigo Beiró. Vai aos niños aquí e onde se atope, nos Ancares ou en Doñana, en Estaca de Vares ou no Monfragüe, nas Illas Atlánticas ou na Costa Vicentina e Alentejana.

Por iso para todos nos hoxe é o Día máis Ecolóxico do ano, e imos ir aos niños.

En Galiza este día non é nin máis nin menos un día de cumplir ciclos, a avóa de Andrés, Pepa a Chicha decía: “o día da Candelaria, si chora ou ventea, o inverno entra. E si non ventea nin chora, inverno para fóra”. Co día que fai hoxe vós mesmos .

HOXE É O DÍA DA CANDELORIA !!!

O día no que casan os paxariños !!!!

O meu amigo Iglesias recorda neste día os ditos que din :

Pola Candeloria pon a pita vella e a nova.

Polo santo Antón toda galiña pon. Pola Candeloria, a boa e a mala.

Se a Candeloria chora vai o inverno fóra; se ri, o inverno quer vir; mais cal chorar, cal rir, medio inverno está por vir.

Se a Candeloria chora, o inverno xa vai fóra. Se a Candeloria rí, o inverno está por vir; pero que ría e que cante hai inverno para tras e para diante.

Cando a Candeloria chora, medio inverno vai fóra; que chore, que deixe de chorar, mitá do inverno está por pasar.

Cando a Candeloria chora a mitá do inverno está fóra; se chora ou ri, o inverno está por vir, e se chora ou fai vento, inda o inverno está dentro.

Pola Candeloria, metade do inverno fóra; e se chove e fai vento, metade fóra e metade dentro.