A HISTORIA DA MIÑA AVOA DE CERPONZÓNS.
A miña avoa chamábase Josefina Roque Castro, era filla dun dos muiñeiro máis importantes da parroquia de Cerponzones, nacera dun matrimonio en segundas nupcias.
Josefina, nada máis nacer, perdeu á súa nai e fué criada polo seu avó, xa que o seu pai tiña moito traballo e non podía atendela.
As desgrazas non lle viñeron soas xa que tendo poucos anos faleceu o seu avó e quedou baixo o coidado da súa media irmá.
A súa vida desde aquel momento foi un calvário, a súa medio irmán era mestra e non quixo que estudase, non permitiu que Josefina tivese unha mínima educacion, non a levou en ningún momento á escola, sendo Josefina toda a súa vida unha analfabeta.
A miña avoa foi crecendo no medio de malos tratos, todos os días, un tras outro sufría insultos e golpes por parte da súa media irmán, chegando a ter que durmir na cuadra onde estaba o boi, alí ceaba un anaco de pan duro, que para poder comelo tiña que ir mollalo na auga do río que pasaba preto da súa casa.
Moitas veces a miña avoa Josefina tenme dito esta frase, lembrando a súa nenez en Cerponzons: Filla, eu comín o pan que o demo amasou.
Durante anos, a súa vida no campo foi moi escrava, traballaba como un home realizando os labores máis duros, nunha ocasión, chegou a ser corneada polo boi, aquela cornada quedoulle marcada en forma de cicatriz para toda a súa vida.
Cando unha tía de Josefina, que vivía en Buenos Aires, decatouse da vida que levaba a rapaza, apiadouse dela e en canto puido envioulle a pasaxe para que emigrase á Arxentina, corría o ano 1912.
Ao pouco de chegar a Buenos Aires, foi durante dous meses a unha escola, pois a súa tía ao ver que non sabía ler nin escribir decidiu que o primeiro que tiña que saber Josefina era ler, escribir e realizar as catro operacións matemáticas básicas para poder defenderse.
Uns anos despois da súa chegada, o seu cuñado foi a Buenos Aires, coa finalidade que ela renunciase á herdanza de Cerponzons, e así o fíxoo.
O seu primeiro traballo foi na casa da súa familia, realizando as tarefas domésticas, co paso do tempo abriu un taller de repasado de camisas, tendo como clientes, a importantes empresas da época como Gath & Chavez e as Grandes Tendas La Piedad.
AS EMPRESAS ONDE TRABALLOU JOSEFINA :
A empresa Gath y Chaves (nome pronunciado comunmente polos arxentinos como “gatichaves”) foi unha tenda departamental que funcionou no microcentro da cidade de Buenos Aires. Fundada en 1833 por Lorenzo Chaves (1854-1928) e Alfredo Gath (1852-1936).

A tenda simbolizou unha época de prosperidade do país e foi o lugar de reunión da paquetería porteña. Era o momento en que Arxentina comezaba a perfilarse como “o celeiro do mundo”. Nese entón a burguesía elegante miraba cara a Paris e Londres co obxectivo de imitar o seu estilo de vida.
En 1922 a empresa Gath y Chaves, fusionáronse coa importante empresa inglesa Harrods.
En canto a tenda La Piedad, foi líder da industria téxtil porteña durante gran parte do século XX.
Era propiedade da familia Córdoba e empregaba ao redor de 250 persoas. Tiña unha planta baixa e dous pisos superiores, con entradas por Cerrito e Bartolomeu Mitre.
Os Córdoba traían a lan desde San Nicolás onde tiñan unha fábrica, La Emilia. Os antigos comerciantes da zona lembran as tres cadras de cola que se formaban durante as épocas de liquidación.

Un bo día, a miña avoa Josefina, acudiu a unha daquelas reunións que celebraban os paisanos nas Casas Galegas, a sorte fixo que nesa reunión coñecese ao que ía ser o home da súa vida.
O meu avó, Vicente Otero, natural de Cambados, era un mozo mariñeiro mercantil, moi educado e con dominio do idioma inglés, chegou a Buenos Aires, pouco antes do comezo da primeiro gran guerra, feito que o obrigou a quedar neste país, realizando múltiples actividades ata ingresar na Compañía Arxentina de Electricidade (CADE).
Tras un curto noivado, casaron e tiveron dúas fillas e un fillo (o meu pai Vicente). Permaneceron xuntos ata que unha cruél enfermidade arrebatoulle a vida, deixando á miña avoa cos seus tres pequenos fillos. Ela nunca volveu casar e gardou loito toda a súa vida.

Esta é a historia da miña avoa, co paso dos anos a miña ilusión era chegar a coñecer o terruño onde había nado, pero non daba conseguido localizar a localización da parroquia. Pero as novas comunicacións e a tecnoloxía fixo posible que un día puidese contactar cunha veciña de Cerponzons, atopei un blogue relacionado coa parroquia, administrado por Ana María Sedano, comezando así unha relación de amizade e desde ese momento cuns enormes desexos de visitar por fin a terra onde nacera a miña avoa Josefina.
Conforme puidemos, fun co meu marido de viaxe a Cerponzóns, alí atopámonos aos membros da Asociacion de Veciños (Liliana Casas Falcón, Juan José Esperón Recarey e Sra. e Merchi Cochón Vieitez), quen generósamente ofrecéronse a buscarme a min e o meu esposo Ernesto, ao Porto de Vigo, onde desembarcamos o 2 Abril do 2019. Chegado o día, Juan José Esperón recibiunos no porto e levounos ao pobo, onde para sorpresa nosa, agardábannos os membros da Asociacion e xornalistas da Voz de Galicia, na Parroquia de San Vicente de Cerponzons, xusto no ano do milenio do pobo.
Enchéronnos de agarimo e fixéronnos coñecer as ruínas do muíño do meu tatarabuelo, a súa posible casa, o río Rons , a escola e a súa biblioteca, parte do Camiño de Santiago que atravesa o pobo, a Cidade de Pontevedra e o seu Mercado de Mar.
Angélica Lucía Otero.