Destacado

INSTITUTO SÁNCHEZ CANTÓN

EL INSTITUTO SÁNCHEZ CANTÒN.

1.- El nacimiento del IES Sánchez Cantón de Pontevedra

En la posguerra franquista en el único Instituto de Pontevedra (edificio del actual IES Valle Inclán) se separaban alumnos y alumnas en dos pisos diferentes y con entradas independientes. En 1963 se creó el Instituto Femenino, que se instaló provisionalmente en 1964 en la Escuela Normal de Magisterio. En 1968 el Instituto Masculino se fue para un nuevo edificio construido en O Verxel, por debajo de la Alameda, que se inauguró en 1971, y en 1973 tomó el nombre de Sánchez Cantón, historiador y escritor muy ligado a Pontevedra que había fallecido dos años antes. Xosé Fernando Filgueira Valverde, que era el director del Instituto de Pontevedra desde 1946, fue su primer director hasta 1976, año en el que se jubiló.

Pero el nuevo edificio siempre presentó deficiencias estructurales: grietas en las paredes, mal funcionamiento de la calefacción; tanto que o profesor Millán lo calificó de “absurdo urbanístico”. Incluso Filgueira Valverde ya había presentado en 1966 una propuesta de permuta con el Instituto Femenino pero fue rechazada por el claustro de éste. Finalmente, siendo director Eladio J. Rodríguez Gandoy, en el año 1985 se comenzó a construir en los mismos terrenos un nuevo edificio que empezó a funcionar en 1986, derrumbándose el antiguo.

2.- El Sánchez Cantón, un instituto histórico.

Cuando el Instituto Masculino se instaló en el nuevo edificio de O Verxel, inaugurado en 1971, Filgueira Valverde trasladó también buena parte de la herencia del histórico Instituto de Pontevedra:

· La colección ornitológica donada por Víctor Seoane López en 1866.

· Diferentes piezas del Museo de Ciencias Naturales(herbolarios, materiales didácticos,animales disecados …) y los laboratorios de Fisica y Química.

· Archivo que conserva memorias, expedientes y otros documentos fundamentales para conocer la historia del Instituto y de sus alumnos y profesores.

.Libros antiguos de la Biblioteca del centro.

.Retrato de Frei Martín Sarmiento, este cuadro fue comprado por el Instituto en 1859 y permanece en el Sánchez Cantón.

Por todo esto podemos considerar que el IES Sánchez Cantón actual es el heredero del antigo Instituto de Pontevedra (compartido con el IES Valle Inclán, que heredó el edificio, y con los otros institutos de la ciudad) y también del Instituto Masculino de Pontevedra. Por lo que pertenece a la Rede Mupega, que integra los institutos históricos de Galicia.

3.- Historia del Instituto de Pontevedra antes de tomar el nombre de “Sánchez Cantón”

El Instituto de Pontevedra fue creado por Real Orden del 30 de octubre de 1845 al amparo del Plan General de Estudios (plan Pidal), que creaba un centro de enseñanza secundaria en cada capital de provincia. Un grupo de familias de la ciudad lo puso en marcha con una subscripción voluntaria. Los padres pagaban además las tasas de matrícula y de exámenes.

Su localización inicial fue en el convento de San Bartolomé de Pontevedra (anterior colegio de los Jesuitas y desamortizado unos años antes), actual edificio Sarmiento del Museo de Pontevedra. Allí los alumnos compartían el espacio, dependiendo de las épocas, con escuelas de niños o con la Audiencia Provincial, incluso sirvió para alojar regimientos militares en algún momento de la Restauración. En 1880 acogió parte de la Exposición Regional en Pontevedra.

En 1903 pasó a instalarse en la Escuela de Artes e Industrias, un edificio nuevo en la Avd. de Montero Ríos, pero de muy deficiente construcción. Era una situación provisional a la espera de un nuevo centro del que se aprobaron las obras en 1904. Las condiciones del edificio provisional fueron deteriorándose en la medida que se retrasaban las obras del nuevo: filtraciones de agua, derrumbamientos en el gimnasio, falta de luz, caída de techos… Estuvo en la Escuela Normal de Magisterio, edificio perteneciente en la actualidad a la Deputación de Pontevedra. En septiembre de 1927, se produjo el traslado al nuevo edificio al lado de las ruinas de Santo Domingo (actual Instituto Valle Inclán).

En 1932 había cinco aulas con capacidad para 160 alumnos, tres para 120 y una sala de dibujo en la que podían trabajar simultáneamente 165 estudiantes. El centro contaba con un Gabinete de Física y un museo de Historia Natural y Prehistoria. Había también una estación meteorológica y bibliotecas para profesores y alumnos. En él estuvo además la Biblioteca Pública Provincial. Durante de la Guerra Civil el centro llegó a servir cómo prisión de opositores a la rebelión militar y fue también Hospital de Sangre (para el ejército).

La primera Legislación del Instituto, en 1846, prohibía los castigos físicos pero explicaba también las múltiples sanciones que se podían imponer a los alumnos. Los estudiantes que habían hecho faenas, habían dicho palabras deshonestas o no habían obedecido podían ser castigados a estar de plantón en la clase, copiar varias páginas de un libro o incluso, si la falta era grave, quedar cerrados en el centro entre 3 y 15 días o ser expulsados definitivamente.

Existió en Pontevedra un Colegio de Internos que dependía del Instituto desde 1867. Gracias a este internado los alumnos que no eran de Pontevedra podían estudiar Bachillerato, pero costaba cada mes 24 escudos (240 reales), en una época en la que eran bajos los salarios, como por ejemplo, un jornalero en el campo ganaba sólo 12 escudos al mes.

Así eran algunos de los horarios: levantarse a las 5 o 6 de la mañana, estudio, clases, comida, rezo del rosario, juegos y más estudio o clases complementarias de música, cuanto o gimnasia. Los alumnos internos también pasaban el verano en el centro (el colegio de internos desapareció en 1880).

En los primeros años el Instituto tuvo entre 60 y 100 alumnos que llegaron a más de 150 ya en 1860. Los alumnos entraban en el instituto a los 10 años. En el año 1882 se autorizó por primera vez a las niñas a matricularse y examinarse, pero se consideraba no recomendable su asistencia a las clases. La presencia femenina en las aulas se hace oficial alrededor de 1915. En 1935 había 797 alumnos oficiales (muchos más se examinaban por libre), de los que 392 eran mujeres. También durante la 2ª República las clases fueron por primera vez mixtas. El número de alumnos después de la guerra fue inferior durante años al de los tiempos republicanos. Comenzó a aumentar de nuevo desde 1953, cuando una nueva ley amplió las bolsas de estudios. De los 527 alumnos de 1953 se pasó a 1000 en 1963.

Nota: Fuente de la mayoría de los datos:

O Instituto de Pontevedra. Século e medio de historia. 1845-1995. Coordinación Xosé Fortes. Deputación Provincial de Pontevedra. 1997

DIARIO DE PONTEVEDRA.1977

INSTITUTO MASCULINO

Matricula para las Pruebas de Accesc en Escuelas Técnicas y Facultades Universitarias.

PONTEVEDRA. (Servicio informativo local).

El Instituto Nacional de Bachillerato Masculino « Sánchez Cantón», de nuestra ciudad, ha hecho pública una nota en la que comunica a todos los alumnos de dicho Instituto que estén interesados en efectuar las pruebas de acceso a las Escuelas Técnicas y Facultades Universitarias, y que hayan apro bado el Curso Orientación Universitaria en convocatorias anteriores, que se encuentra abierto el plazo de matrícula en la secretaría de dicho instituto hasta el próximo día 3 de septiembre. Los alumnos deberán presen tar la siguiente documentación:

Instancia (que retirarán en el Instituto); una fotografia de tamaño carnet; el Documento Nacional de Identidad y Libro de Calificación.

Los derechos de exámenes serán de igual cuantía que en lo pasada convocatoria. Los alumnos que pertenezcan a familia numerosa. presentarán fotocopia del correspondiente título.

DIARIO DE PONTEVEDRA. 1977

EL INSTITUTO “SÁNCHEZ CANTÒN “ POR DENTRO.

Aprovechando estas vacaciones de Semana Santa, he considerado oportuno emplear parte de mi tiempo libre en reflexionar sobre cuestiones de variada índole; pero, la gran sorpresa me la llevé al reparar en cuestiones de estudios y de cómo se desenvolvía la vida en el Instituto. Fue muy grande mi sorpresa y, no menos grande, la desilusión que me llevé al analizar algunas de las cuestiones y problemas del centro.

El mal no es de ahora, pues recuerdo cuando a principios de curso ya nos encontrábamos con que el Instituto se nos venía abajo algunos compañeros llegaron a afirmar que las futuras generaciones vendrían con espíritu de kamizakes- no había el número suficiente de profesores, las aulas no llegaban, etc.; se llegó a pensar que no había solución a los problemas citados. Sin embargo, un escrito de los estudiantes de C.O.U. daba pruebas de las buenas intenciones de los alumnos en querer tener un Instituto en condiciones, ya no digo buenas, sino normales.

Una muestra del escrito de la que se extraen esas buenas intenciones, es la parte siguiente: “Por no estar de acuerdo la mayoría de los alumnos de C.O.U. en seguir en la actual situación, proponemos una pronta y fácil solución a seguir entre el profesorado y los alumnos, a fin de encauzar el actual año académico en que nos hallamos de una manera más adecuada para todos”. A pesar de ello, a los alumnos no se les tuvo en cuenta a la hora de la verdad. Quiero además señalar que dicho escrito fue muy agradecido por el director y muy bien visto por todos, tanto profesores como alumnos.

Bueno, todo lo señalado ocurría por el mes de octubre. Lo verdaderamente triste y penoso, y que me ha impulsado a escribir este artículo, es el hecho de que nada se resolvió por completo, a pesar de que el Instituto “Sánchez Cantón” se convirtió durante unas semanas en vedette informativa, así tanto la Prensa de la región como nacional-asómbrense, incluso la Codorniz dedicó un comentario al problema sobre la situación catastrófica -pasando por la Radio hasta llegar a la Televisión.

Recuerdo que hablando sobre los horarios de clase con la Sra. jefa de E., ésta me decía que habían hecho todo lo posible porque los mismos fuesen lo más igualados. No obstante, fijense ustedes, existe un C.O.U. para ser más exactos diré el “C”, que tiene todas las clases por la mañana; y las tardes, claro está, libres y desocupadas. Por el contrario, existen algunos grupos que tienen clase de 4 a 8 de la tarde y más bien parecen de nocturno. Quizás la Sra. J. de E. y Cía. se esforzaron demasiado haciendo permutaciones, combinaciones y variaciones, y de ahi el brillante resultado. Señores, unos horarios de 9 cursos de C.O.U. no se pueden elaborar une semana antes de empezar las clases.

Olvidando los horarios, otra cosa que me llamó poderosamente la atención fue cuando lo de la huelga de los PNN, puesto que a todos los de C.O.U. nos afectó. De ahi el que faltasen a veces tres o cuatro profesores por clase, más al C.O.U. “C”, la huelga no le afectó para nada, pues entre catedráticos y agregados se lo tenían resuelto. ¿Por qué estos privilegios? Desde luego, de algo estoy completamente seguro, la culpa no es de mis compañeros…

Bueno, yo no digo que la huelga de los PNN, que duró más de un mes, fuese justa o no; pero si, opino que es el resultado de una politica educativa, elaborada desde hace varlos años a espaldas de los intereses de la sociedad y de los docentes. Pues bien, esta huelga ha perjudicado el normal desenvolvimiento de la docencia y ha lesionado gravemente la preparación de los que somos alumnos. ¿Podremos afrontar nosotros una selectividad en perfectas condiciones? Indudablamente la respuesta es no.

Entre mis pequeñas anotaciones diarias me encontré con la siguiente: “Hoy fue al Instituto a por los impresos de la solicitud de matricula”. Me llamo la atención que este año nos lo cobren. La verdad es que nunca recuerdo haberlos pagado. En esta ocasión, sin embargo, lo que más me molesto fue el hecho de que unos Impresos marcados con el precio de cinco pesetas, el secretario con toda tranquilidad del mundo, nos los cobrase a 15 pesetas. ¿A dónde se destinan esas 10 pesetas que pagamos de más? Lo mejor del caso es que una señora madre, bastante sorprendida por este hecho, reclamó esas 10 pesetas, las cuales le fueron devueltas. Pero ya habían sido muchos los que pasaron por taquilla. Si ahora se nos ocurriese reclamar a cada alumno 10 pesetas, ¿qué bolsillo nos las devolvería?…

Hablando de todo un poco. Ultimamente en el Instituto, a nivel de dirección o profesorado, deben existir muy buenas relaciones con la F. E. de las J.O.N.S. (aut.), puesto que es el único partido al cual se le permite que sus pintadas lleven dos meses en la fachada del Centro y como si fuese lo más normal del mundo. Pero conste que no tengo nada contra dichas siglas. Lo molesto es que si los autores fuesen otros, ya tendríamos a unos pintores al día siguiente en su labor de hacerlas desaparecer. Cosas que pasan…

Siguiendo con mi querido Instituto, no puedo olvidar cuando teníamos educación física como asignatura. Pero no la olvido por lo que hacíamos nosotros, sino todo lo contrario, por lo que hacían y siguen haciendo otros con nuestro material de deportes. Así no es extraño seguir viendo en los “chandals” del Cisne OJE la siguiente leyenda: “Instituto de Pontevedra”. Mientras tanto los alumnos del propio centro que se las arreglen como puedan. Por cierto, ¿dónde se encuentra el material que falta del Gimnasio?…

Seguramente ni ustedes ni mis compañeros sabían que a mediados de marzo, los alumnos de C.O.U. tenían de fondo para excursiones una cantidad que no llegaba a las 30 mil pesetas, las cuales se encuentran depositadas en una entidad bancaria. Pero, asombrosamente, los alumnos de segundo de B.U.P. nos superaban con una cifra superior a las 50 mil pesetas. Seguramente se preguntarán a qué viene todo esto. Pues bien, resulta que los actuales alumnos de C.O.U. deben tener por concepto de excursiones algo más de 170 mil pesetas, en razón a los años anteriores en que no hubo. Y por derecho ese dinero les corresponde. Observarán que existe una cuantiosa diferencia entre la cantidad depositada en el banco y entre la que debiera ser realmente. Dígase además que la cantidad de 170 mil pesetas es según un cálculo mínimo… ¿dónde fue a parar esa considerable diferencia?…

Este Invierno, el cual ha sido bastante frio, en el Instituto lo hemos pasado sin calefacción-será por el ahorro de energía pero claro está, hemos abonado esas 120 ó 60 pesetas-depende del tipo de matricula- que aportamos al cobro de las permanencias. A titulo de curiosidad, les diré que las cantidades que se pagan por dichas permanencias van desde la matricula ordinaria: 1.515 pesetas, pasando por las 729 del alumno con beca y de FN de 1ª hasta el funcionario de centro con 690 pesetas y las 300 de los que son de FN de H.; entre el primer concepto y el último existe una diferencia de 1.215 pesetas.”

Hasta aqui he llegado, pero me pregunto que, si esto es prácticamente visible, ¿cómo serán las cuestiones de tipo interno a las que un servidor no tiene el acceso tan fácil? Ahora al terminar, me viene a la mente el recuerdo de la Intervención en sesión Informativa de las Cortes Españolas en Madrid, un 10 de febrero de 1975, cuando el señor ex-ministro Cruz Martinez de Esteruelas se referia a “la lucha por la calidad de la enseñanza”, “la necesaria descentralización”, “nuevos cauces de participación estudiantil, etc.

Sin embargo todo aquello quedó en palabras, porque señores, una cosa es la elocuencia de las palabras, y otra muy distinta la brillantez en el terreno práctico de los hechos. ¡Verdad Sr. ex- ministro! Mas España es diferente, y qué le vamos hacer.

Va siendo hora de que en el Instituto “Sánchez Cantón” se aclaren muchas cosas, y seria mucho mejor que la junta de Padres de Alumnos fuese algo más que eso, y tomase en consideración clertas cuestiones, pues qué duda cabe de que los más perjudicados y afectados somos los que estudiamos, es decir, sus hijos, Hay quien afirma que en dicha junta, no hay padres con hijos en C.O.U…. Esperemos que no sea por esto, y empiecen a tomar cartas en el asunto.

ANTONIO MANUEL CHAVES CUIÑAS. Alumno de C.O.U. “F

DEPORTES DEPORTES DEPORTES DEPORTES DEPORTES DEPORTES

3 ABRIL 1977

Fase de sector de los XXIX Juegos Escolares Nacionales. Balonmano y Tenis de mesa.

El Instituto de Pontevedra y el Colegio Hermanos Maristas de León, jugarán la final, hoy, a las 12, en el Pabellón de la Juventud.

En tenis de mesa, el Instituto Zalaeta de La Coruña, campeón

PONTEVEDRA Servicio informativo, D. P

La final del campeonato de sector de balonmano, de los XXIX Juegos Escolares Nacionales, será la prevista Maristas de León -Inst. Pontevedra. El primero se opuso al Escuela de Maestria de Avilés, por 16-9, el segundo, al Inst. de Lugo, 11-9

INST. PONTEVEDRA, 11 INST LUGO, 9

Más dificultades de las previstas ha encontrado el equipo local para deshacerse de los lucenses pues a pesar de ser un equipo de no mucha estatura, fueron duros de pelar. En defensa quizá fuese el “siete” que más nos ha gustado, lo mismo que su portero. Hay que tener en cuenta sobre todo que el Instituto de Pontevedra ha logrado el primer tanto del partido a los doce minutos de juego, después de diversas y buenas intervenciones de Lamela, que se ha erigido en Ia figura del equipo, y que comparte tal galardón con el otro guardameta Pillo, del cuadro pontevedrés.

La primera mitad fue muy disputada. Las defensas se impusieron de forma clara a las lineas de ataque, de ahí el resultado con que finalizaron los primeros 25 minutos, 4-2

En la segunda parte la igualdad se mantiene en la pista y en el marcador.

Después del 6-2, se pasa al 6-4 y 6-5, lo que dauna idea de las dificultades que tuvo que salvar el conjunto que prepara Fís. Pasamos luego a otra fase en la que el “siete” pontevedrés logra despegarse aunque no de forma definitiva, 9-6 y 11-7, pero los colegiados en este momento, y faltando 5’57 en el marcador expulsan de la pista a Cesar, lo que aprovecha el conjunto lucense para lograr aminorar distancias llegándose a ese 11-9 con que finalizó el partido.

De nuevo arbitraje de Hermo y Pérez. Pésimo. Perjudicaron a los dos equipos y a la vistosidad del juego con sus decisiones absurdas y fuera de lugar. Para un sector como éste que se está disputando, hace falta algo más que lo,ofrecido por estos “colegiados”.

ALINEACIONES Y GOLEADORES.

INST. PONTEVEDRA: Pillo, Escudero, Couto, Quinteiro (7), Arias (2), Rosendo, Segura, Vilar y Cesar (2).

PONTEVEDRA. — (D. P.)

Calendario de entrevistas con los tutores, en el Instituto de Enseñanza Media masculino «Sánchez Cantón » :

Lunes por la mañana, de 10 a 11: Latín, señor Chamorro: Ciencias Naturales, señorita Lourdes Dios: dibujo, señor Mercadillo: F. G. S., señor Castillo. De 11.30 a 12 30. Religión, señor Rajoá: Fracés, señora Ribeiros, Historia, señora Arruti: Música, señorita Jiménez. De 12.30 a 13.30. Historia, señora Arruti: Matemáticas, señor Guzmán.

Lunes por la tarde, de 4 a 5, Física y Química señora Esmeralda Rodríguez; Latín, señor Chamorro: Matemáticas, señor Guzmán; Lengua y Literatura, señor Baena. De 5 a 6, Música, señorita Jiménez; Lengua y Literatura, señora Baena: Inglés, señorita María Rodríguez, Filosofía, señora Bugallo: Ciencias Naturales. señorita Lourdes Dios De 6 a 7. Inglés, señorita María Rodriquez; Religión señor Poinán, Francés señora Ribeiro, Física y Química, señorita Esmeralda Rodríguez.

Todos los días de la semana, previa cita telefónica menos los sábados(Telefonos 852026 y 851869).

10 OCTUBRE 1975. DIARIO DE PONTEVEDRA.

Esta foto corresponde al 10 de Octubre de 1975, ese día era la inauguración del Curso. En ella aparece el profesor de Historia, Celestino Noya Rodríguez, en aquel momento desempeñaba también el cargo de secretario y le correspondía leer la memoria.

También podemos ver a los profesores Filgueira y García Alén, y el delegado de Educación, Campos Borrego, así como los representantes del Gobierno Militar, y Policía, señor Montero.

DIARIO DE PONTEVEDRA…Fallece el 16 de Enero de 1981, Don Alfredo García Alén, contaba 57 años.

PONTEVEDRA. (D. P.). Víctima de una dolencia de carácter irreversible, que llevó con ejemplar paciencia y resignación cristiana, murió ayer don Alfredo García Alén, noticia que ha sobrecogido a amplios sectores ciudadanos, sentimiento que no podemos evitar cuantos le hemos conocido y tratado; cuantos hemos compartido su compañía y supimos sus afanes y ansiedades por Pontevedra, ciudad que quería entrañablemente y por la que tanto luchó y cuyos valores, ya en el orden cultural, artístico o docente, hemos podido contrastar muchas veces. Con la muerte de don Alfredo García Alén, desaparece, no sólo un amigo, sino un callado pero efetivo valor pontevedrés. De ahí que esta noticia, siempre triste, haya conmocionado a las distintas clases sociales de la vida pontevedresa.

(Licenciado en Filosofía y Letras y Derecho. Maestro Nacional. Director Adjunto y Secretario del Museo de Pontevedra. Vicedirector de la Casa Museo de Rosalía de Castro. Secretario Técnico del Patrimonio Artístico de la Xunta de Galicia. Vocal de la Comisión Provincial de Monumentos y de la Defensa, del Patrimonio Artístico. Académico Correspondiente de las Reales Academias de la Historia. Bellas Artes y Gallega. Vocal del Patronato del Museo do Pobo Galego. Colaborador del Instituto “P. Sarmiento de Estudios Gallegos).

ENERO 1981 La desaparicion de Alfredo García Alén

La muerte de una persona entrañable es infinitamente más dolorosa que la muerte del prójimo porque justamente el dolor por la compasión anímica de la persona estimada y desaparecida nos transporta a ese mundo gélido que es la muerte cumplida, la de Alfredo Garcia Alén nos dice ya que no campartiremos aquellos instantes de su vida, en nuestros contactos personales, como lo hizo hasta ahora. Y esto nunca jamás. Pero sin embargo seguirá existiendo entre nosotros en su ausencia corporal. Porque de hecho la muerte es, en muchos casos, la ausencia presente, como solía llamaria el filósofo Landsberg; el Paúl Dudwig Landsberg muerto en un campo de concentración nazi. Y, en este sentido, por muy atroz que nos sea la desaparición de García Alén tiene algo de relativo consuelo por la huella que nos deja.

Alfredo Garcia Alén continuará siendo, pienso yo, la esperanza, el futuro de las esperanzas que nos dono con su incontenible capacidad de trabajo y de organización intelectual, y aquí me refiero a la esperanza como acto de existencia que difiere esencialmente de esos sentimientos múltiples que solemos designar como la esperanza de algo transpersonal. Aludo a la espera y sueño -y que en él lo era de hecho- del porvenir del Museo hogar en el que tanta tensión mental y acción puso permanentemente a lo largo de su afanosa vida; tensión y acción que es el más alto y noble sentido de una existencia que alcanza a prolongar la condición de su ser; el desear que las cosas fuesen ya en vida lo que aún no lo eran del todo. Así me lo confesaba en esporádicas conversaciones sobre el futuro del Museo. Lo que me hace ahora recordar aquel soneto mistico, La Sima de don Miguel de Unamuno en el que, en su terceto final proclamaba:

«La vida, nuestra vida verdadera.

La vida, esta esperanza que se inmola y vive así, inmolándose en espera.»

LUCIANO DEL RIO

En efecto, Alfredo García Alén se destruyó creo que gozosamente, entregándose esforzadamente a su trabajo. Nadie, en este sentido, es posible que le haya superado. Y lo digo atendiendo a mi amistad personal, a mi admiración por el amigo con el que he compartido eso NOSOTROS que fue y que ahora representa schelerianamente la muerte, la suya, como punto limite de su vida. Lo digo por su gran vitalidad animica y por el pensamiento punzante de que es imposible ya una exteriorización comunicativa de la persona, por lo menos con su voz conocida y habitual. Porque en Alfredo García Alén, en el fondo de su ser había fundamentalmente un acto: la afirmación de si mismo; el esforzar en ser lo que era. Y el que era, seguira siendolo largamente para nosotros.

22 FEBRERO 1981. PORNOGRAFIA PARA MENORES EN EL INSTITUTO “SÁNCHEZ CANTÒN “

El pasado jueves, día 19, pudimos observar uno de los mayores actos que podríamos catalogar como irresponsable e injusto de la docencia académica de uno de los Institutos de nuestra Ciudad. Me estoy refiriendo a la obra interpretada por «Theatre Tafurs», en el Paraninfo del I.N.B. «<Sánchez Cantón». La irresponsabilidad viene derivada de que dicha obra era al paracer para mayores de 16 años, aclaración (entiéndase prohibicion) que no aparecía en ninguno de los carteles publicitarios. Como espectador de la obra, puedo asegurar que al parecer el encargado del centro docente, sobre asuntos culturales la consideró apta para los alumnos de BUP y COU de dicho centro; y debió de estar de acuerdo con su temática donde aparecen escenas, copiadas, por decirlo de algún modo, de películas de la categoría artística como Emanuelle; o escenografías sacadas quizás del «Kamasutra».A mi entender, películas y obras de teatro; clasificadas «S» por nuestros <censores nacionales» parecían ir dirigidas para niños de 3 a 9 años, en coparación con la obra interpretada por el grupo francés. ¿.Cómo la dirección de un centro docente pudo catalogarla para mayores de 16 años? ¿Es acaso una nueva forma de educación sexual? ¿Cómo pudo ser tan grande la irresponsabilidad de dicho centro al no controlar la entrada? Pues pude observar alumnos de 1.° de BUP, por lo tanto de edades comprendidas entre los 14 y 15 años que entraron ¡gratis! pues el Paraninfo no se había llenado.

Irresponsabilidad que viene acentuada por el hecho de habérseles negado el uso del paraninfo a jóvenes artistas pontevedreses, en favor del grupo francés; negándoseles incluso el derecho de ser leído su libreto, y que gracias a la ayuda prestada por el personal docente del I.N.B. Valle Inclán pudieron interpretar su obra: «Postrimerías>>. ALONSO

15 NOVIEMBRE 1984. DIARIO DE PONTEVEDRA.

ADOLFO LLOVO, SE JUBILO EL ÚLTIMO CABALLERO.

Adolfo Llovo es a decir de muchos, el último caballero, y como a tal deseamos rendirle público homenaje.

De aspecto interesante y distinguido, pero sin modales versallescos ni afectado atildamiento, posee la elegancia sencilla de la verdadera distinción. Le distingue una caballerosidad genuina que brota de su interior y que tiene la impronta de un espíritu delicado y sutil, y de unas convicciones firmes de respeto a los demás. La delicadeza, la cortesía, la discreción y el juego limpio son virtudes que le hicieron querido y respetado entre sus compañeros.

Pertenece al prestigioso y málogrado Cuerpo de Catedráticos de Institutos Nacionales de Enseñanza Media, que tantos hombres ilustres dio a nuestro país. Su formación humanista es notable, más la llevó siempre con modestia, y hasta con humildad, compartiéndola generosamente con compañeros y alumnos. Cumplió con ética, eficacia y dignidad su función docente, y por ello merece reconocimiento y gratitud.

Bajo su aspecto huraño se oculta en realidad un hombre tímido, sensible y afectuoso, a quien a veces toman por misántropo. Aborrece sí, la hipocresía y los convencionalismos, a los que nunca hace concesiones. El silencio es la peor de sus armas que desenvaina a nada que le turben.

Gusta de la compañía de personas alegres, sencillas y espontáneas. En las reuniones, es pese a su discreción, el centro, porque su charla es amena, ingeniosa, oportuna e inteligente. Posee un sentido del humor fino, amable, sin mordacidad ni grosería. Ama sobre todas las cosas la libertad, à la que rinde un culto difícil, convertido por ella en un lobo solitario y furtivo, que vaga huyendo de las ataduras sociales y aún de şi mismo.

Su personalidad posee el encanto de lo auténtico, sacudida por un soplo fresco primitivo y salvaje, atenuado por un lijero toque añejo, noble y conventual. La fidelidad a si mismo, a su pesculiar escala de valores, y el respeto a los demás, conforman su original personalidad, estable en un mundo forjador de seres amorfos y gregarios.

Es ágil con la pluma y escribe cuentos deliciosos y maravillosos relatos para los niños en sus cumpleaños, que esperamos ahora se decida a publicar. Nos consuela saber que no nos deja definitivamente, que seguirá colaborando con nosotros, entregando su tiempo libre a la educación y la cultura. Nos alegra vislumbrar en la oscuridad del pasillo su caballera cana y crispada y su inseparable maletín.

Vacilamos en desvelar su intimidad tan celosamente guardada, más creímos pertinente hacer la semblanza de criatura tan singular y deseamos expresarlo como un homenaje público a quien fue durante muchos años modesto y distinguido maestro de esta ciudad.

Como desagravio y para compensarle de tantas alabanzas diremos que tiene un defecto increíble: no sabe decir «I’m sorry», lo cual procediendo de «Villagarcía Bay» ya es grave…

ALBA PAZ.Catedrática del Instituto Sánchez Cantón»

30 DICIEMBRE 2002. DIARIO DE PONTEVEDRA

Cena de los ex bachilleres del Sánchez Cantón

La Promoción que cursó sus estudios de Bachillerato entre los años 1970-77 celebró su tradicional cena anual de confraternidad, donde tuvieron oportunidad de recuperar una juventud compartida en torno a un emblemático Instituto.

Una Comisión de la Promoción que cursó sus estudios de Bachillerato en los años 1970-77 en el Instituto Sánchez Cantón de Pontevedra organizó el pasado sábado su habitual Cena Anual de confraternidad tal y como viene haciendo desde hace casi 15 años. Los antiguos bachilleres disfrutaron de una cena en el hotel Galicia Palace que contó con el sabor más tradicional de Galicia, empezando con un menú compuesto por caldo y cocido. Después de un surtido postre con leche frita, filloas y los cafés, un gaiteiro contratado para la ocasión elaboró una queimada precedida por su tradicional conjuro. Los asistentes tuvieron la oportunidad de disfrutar del recuerdo de tantas vivencias estu diantiles compartidas y de una amistad que perdura en el tiempo. Una cita que ya se ha convertido en un clásico para los ex estudiantes del emblemático Instituto pontevedrés.

Aventuras de estudiantes que amenazan con repetir

■Francisco Montes, Gregorio Revenga, JuanCarlos de la Vega, Raimundo Dobarro, José Ramón Corrochano, José Carrera y Tito Ramirez son los encargados de hacer perdurar una cita que ya se ha convertido en tradición. El excelente ambiente vivido y sus numerosas historias compartidas lejos de aburrir auguran mucho futuro a la cena anual de los ex bachilleres del Sánchez Cantón.

INSTITUTO SÁNCHEZ CANTÒN, PARTE DEL PROFESORADO:

Director: Filgueira Valverde

Mestres: Ramona Marescot, Concha Marescot, Mary Paz Brasa, Pilar Varela, Lourdes de Dios, Adela Figueroa, Esmeralda, Mercedes Álvarez, Miña Tuero, Sonsoles Martin, Daría, Paz Lamela, Elena Bugallo, Baena, García Alén, Carlos Villar, Castillo, Mosquera, Carou, Arenaz, Troncoso, Ameijeiras, Riveiro, Proipin, Casillas, Mercadillo, Llovo, Don Carlos, Celestino Noya, Pereiró, Guzmán, López de Pedro, Rejuan, D. Joaquín, Pastor, Fís, Corrochano.

27/11/2022. En una votación celebrada con los miembros del grupo de wasap, el profesor más valorado fue el profesor Carlos Villar (10), seguido de Esmeralda (7) y en tercer lugar Daria (4) Llovo (4) Don Carlos (4) Pilar Varela (3) Adela Figueroa (2) Filgueira Valverde (2) Pastor (1) D. Joaquín (1) Pereiró (1) Celestino Noya (1) García Alén (1) Elena Bugallo (1)

ANÉCDOTAS DEL SÁNCHEZ.

1-Aquella de 👨‍🏫JR Pereiró, en COU. Clase de Matemáticas Especiales.✍🏻 Deja un ejercicio simple a un compañero y sale un momento. Éste ni idea, ni cogió la tiza. Al volver le dice 🗣️”… pero¿ya vas por ahí”? …risas😁 de los colegas. A él ni pizca de gracia! Claro. Su acidez a veces , sólo compensada por su calidad docente, en mi opinión muy notoria.

2-Una anécdota muy buena. Yo llegaba de mi aldea 🛖y muy tímido, 🙇🏻‍♂️estaba acojonado y en mi clase aparece un tío….. Y llega y salta 🏃🏻por encima del pupitre a toda hostia, soltando la mochila 💼y yo más acojonado. Menudo comienzo en el Instituto. Creo que era Carrera…🙈

3-Un tal Fis, menudo elemento, profe de Educación Física 🏋🏻un cabron. Quería que fuese a una final de atletismo 🏃🏽‍♂️y le dije que me pagase el coche de línea 🚌, no quiso y le dije que entonces no iría. No fui y me dijo que me acordaría. Y si me acordé, tenía las mates de sexto 📚, y me acordé de por vida. Ayudó a que no terminase el C. O.U. Hijo de……🐶

4– Un día pasaba por una clase, y allí estaban hablando de JR Pereiro….y me quedo con la oreja pegada y oigo decir: pues sí hombre si, Pereiro es cojonudo, es un tío macho que explica muy bien y tal, mira, mira lo que te digo: si tú no lo entiendes, es que eres retrasado…🧠

5– Un día el señor García Alén 👨🏻‍🎓me sacó al encerado, era un viernes por la tarde, y me preguntó por sobre literatura hebrea ✡️, yo ya no recuerdo si sabía o no lo sabía, el caso es que me puse allí a hablar del pueblo de Israel 🕎y en eso va que el tío me interrumpe y me dice: fronteras de Israel? Yo me quedé mudo, en blanco y mirándole a la cara y va y me dice : UN CERO! ⭕️ El tío se pasaba un poquito, pero la cosa no quedó ahí, habían pasado unas dos o tres semanas de lo sucedido que me encontré con Don Carlos Villar y comenzamos a charlar, en ésto que me dice : Ah, fulanito, ya me enteré de lo de Israel 🔯 jo! la verdad que este don Alfredo, éste don Alfredo tiene cosas…🔔

6-Recuerdo las partidas de poker ♦️ que jugábamos por la tarde antes de entrar a clase en la cafetería. Un alumno, de todos conocido, comenzó a ganar partidas ♠️♥️♣️ cada día ganaba casi todas, pero yo notaba en él algo raro, hasta que me di cuenta que las cartas estaban marcadas…con un bolígrafo había punteado las cartas 🃏 cada rombito de la carta dependiendo los puntos en azul que tuviese significaba un as, un rey…etc.

7-Una vez hubo una movida grande en todas las clases, los alumnos comenzaron a tirar por las ventanas los tacos de borrar el encerado 🌫️ llegó un momento que el tejado 🏠estaba a tope de tacos, García Alén comenzó a reñirnos, como si nosotros tuviésemos la culpa de todo aquello, y nos dijo que había que retirarlos inmediatamente de allí ! Por la tarde, antes de entrar a clase, nos colamos desde el comedor a la secretaría y subimos a clase, desde una ventana bajamos al tejado y recogimos todo, después metimos los borradores en el armario que teníamos en clase y lo cerramos con llave, el instituto estuvo sin tacos de borrar durante un tiempo 😜 sólo nosotros los teníamos 🤣

8-Teníamos una profesora 👄muy atractiva 👩🏻‍🎓con unas piernas preciosas 🦵unos compañeros decidieron quitar la tabla delantera de la mesa que ella usaba, así que vinieron con un destornillador y retiraron la tabla, cuando ella se sentaba todos mirábamos para la mesa donde ella estaba sentada, pero no mirábamos a sus ojos 👁️sino que nuestros ojos miraban las 🦵, al principio ella no se daba cuenta del porqué, hasta que en una de estas que se levantó y comenzó andar por clase y de repente se fija en que faltaba la tabla 😝 no se volvió a sentar hasta que se repuso la tabla 🤣

9- Yo recuerdo que García Alén tenía la costumbre de poner ⭕️ a todo quisqui, si te movías ⭕️ si hablabas ⭕️ si sonreías ⭕️ si contestabas mal ⭕️ también claro jajaja 🤣, yo durante todo el curso me dediqué a contabilizar los ⭕️ que nos ponía y en una esquina del encerado, la que estaba a la derecha, arriba de todo, iba escribiendo los ⭕️ que cada día nos metía, si no recuerdo mal, al final del curso llevaba más de 500, no hubo nadie que se salvase, hasta Muiños llevó alguno 🤣

10– Recuerdo tengo uno que me quedó muy grabado, era un lunes y uno de nuestros compañeros venía siempre con el periódico deportivo AS 📰como llegábamos con tiempo nos poníamos a ver la prensa y a comentar el partido del Madrid 🏆 o del Barça 🏆 el compañero era hincha del Madrid y se lo sabía todo sobre…fútbol ⚽️ pues bien, cuando entramos a primera hora 🕰️teníamos examen con 👨🏻‍🦳Llovo, nos llevó para el paraninfo, mi compañero al leer 👉las preguntas ve que no tiene ni idea y se le ocurre comenzar a responder las preguntas con la crónica del partido que había jugado el Madrid y él había acabado de leer. Su nota fue de un 5.

11– Anécdota por ejemplo, no se si te acuerdas de la profesora Esmeralda 👩🏻‍🎓que daba fisica 🧪a mi me metio la mano 🫳🏻en la pitrina del pantalon 👖para sacarme una chuleta 📄que llevaba alli jajajajaja. Era soltera y hoy en dia la podria denunciar por abusos a un menor 🧍🏻jajajajaaj

12– Recuerdo aquella con Adolfo Llovo. Historia del Arte 📜6° curso. Ve que a un compañero le cae un papel 🗒️al suelo. El chico lo coge y tira a lo alto del armario 🚪que tiene al lado. … ¡ FUERA DE CLASE, EXPULSADO! 👉Eso que ha hecho es….la hipocresía de la suciedad 🚮 Es verdad. Yo lo viví.☑️

13– Cumplidos 13 años 🎊 comenzábamos el 4 curso de bachiller 📃Veníamos del verano 🏖️Las vacaciones eran largas 🏝️⛱️ Desde antes de San Juan hasta mediados de Octubre 📅 Más de 3 meses. Veníamos con las hormonas a tope de rendimiento 🧨. Empezamos a subir las escaleras 🪜 para ir a clase a primera hora ⏱️ de la mañana, a mi lado iba Vituco Graña🕴🏻En esas edades el desarrollo era muy acelerado 🙆🏼‍♂️. Imaginaros a Graña, tío grande 🙋🏻Ese verano 🌞 había desarrollado mucho ese cuerpo 🦸🏻‍♂️. Pues eso, subiendo escaleras 🪜nos enfrentamos, en dirección contraria, a PILAR VARELA, que bajaba 🚶🏻‍♀️y se cruza con nosotros 🤷🏻‍♂️. Ella tan guapetona 🧜🏻‍♀️ y solícita, con gran empatía 🫦que se dirigió a Vituco diciéndole :🗣️ Graña, ¿ cuanto creciste ? A lo que Graña 👂🏻 (que no solía ser agresivo) le espetó sin disimulo, tal que así:………Y dice 🗣️😜😏😝🤣Tamén creceu este”. La señora quedó patidifusa 😱😱😱y sin reacción 🫢🥴🤢. Continuamos subiendo las escaleras 🪜 y así entramos en clase 🔬. Con ese subidón ¿quien carallo podía empezar correctamente la primera clase del día ? 🌅 Espectacular 📽️🎞️📸. Cabe decir que ya se veía venir la democracia 💬🌐 pues no hubo ninguna represalia ❌ ni castigo 🔒 a tal maltrato intelectual 🔎🖌️jajajajaja 👅

14-Unha miña con García Alén. Eu copiaba polo libro 📚Poñíao no chan e movía as follas co pe🦶🏻. García Alén 👨‍🏫 presumía 🧏🏻‍♂️ que non lle copiba nen Deus 💒. Eu fíxenlle unha aposta 🎰 no primeiro trimestre. Si copiaba e non me cachaba aprobado 🏅o curso; si me pillaba, suspenso 👎🏻 para setembro. Copiéi… 👁️ e aproboume ✍🏻

15-En una clase de matemáticas 📒📐especiales con Guzmán casi a final de curso puso un problema 📈en el encerado y preguntó si alguien sabría desarrollar 📉 y saber la solución 📊 que el que lo hiciese estaría aprobado en junio sin hacer el examen 🗒️ y levante la mano ✋🏻porque hacía un par de días repasando con un hermano mío 👬 me lo había explicado, al empezar a escribir ✏️ me paró y me dijo que tenía que explicar 🤔 a la clase cada paso que daba 🧐 así lo hice, llené el encerado y me dijo, bien, puede sentarse y no tendrá que examinarse, tiene un 8 de nota final, fue uno de los mejores días en clase 😊😍

16-Falando de Llovo 👨‍🏫 un día tiña que cubrir unha solicitude ✍🏻 na que había que poñelo o nome do profesor 👨‍🏫 Llovo e eu puxen YOBO; cando se enterou 😱chamoume a que fora xunto a él e fíxome correxilo o seu lado, “con elle e uve!!!! 😡

17-Pues D. José Filgueira 👨‍🏫 era un hombre de natural cordial y que en sus clases en 10 minutos ⏱️ daba más chicha que otros en 60 minutos 🕰️. Pero Señor que nadie le enfadara 😡. Como director llevaba la batuta 🫳🏻 del coro del centro…Un buen día (4o. curso. Literatura) nos invitó a 🗣️ sumarnos al coro. Pues…tal día después de última clase…Y ninguno se presentó👥. Y llegó la clase siguiente 🙈… tormenta muy tronada. ⚡️⛈️ La bronca colectiva, monumental 🛕Recuerdo que dijo: Cómo pueden hacerle esto a un 👨🏻‍🦳 hombre de mi _categoría_! Y luego se dirigió a algunos 🗣️ Cuando me miró (tierra 😬trágame) me pidió una explicación, y ninguna le aporté. Vaya bochorno! 🫣🥵

18– Hola. A verdade e que non teño memoria de mais de aquellas que temos todos, de D. Alfredo García Alén 👨‍🏫 que si Fis 🧑🏼‍🏫 non teño nada moi especial, o que so discrepo 🤷🏻con moitos amigos 🫂no senso de que teño os mellores recordos de todos os meus mestres, de todos eles sin excepción, porque de todos eles aprendin algo, moito do que son debollo a todos eles💁🏻‍♂️. Seguramente si algo foi negativo 🤦🏻‍♂️xa se me borrou da memoria, quedo e co positivo que foi moito 🙆🏼‍♂️

19– Tengo un nuevo recuerdo, cuando veníamos en el 🚌de vuelta de la excursión a Madrid, íbamos a parar en Ourense, allí jugaba el Pontevedra un partido muy importante. Mis padres conocían a un periodista de 📻 Pontevedra, que aquel día estaba retransmitiendo el partido. Cuando llegamos, el partido ya había comenzado y yo había quedado de encontrarme con el periodista para irme con él al finalizar el encuentro de⚽️, anteriormente le había pedido permiso a Fís para poder irme con él.

Entonces bajé con mi bolso de deportes y con unos “recuerdos de Toledo”, unos floretes ⚔️ y unas varas, con bolas de pinchos en los extremos, que creo recordar les llamaban Mangual.

Al entrar al campo, mis compañeros👨‍👨‍👦‍👦 y los profesores, se fueron para una zona y yo me tuve que ir para tribuna, donde estaba la cabina de la Cadena Ser, allá me fuí…

Pero nada más querer entrar, un empleado me preguntó a dónde iba, fijándose en mis “armas”, yo por más que le decía que había quedado con el locutor de Radio Pontevedra, el tipo que no me dejaba pasar con aquel armamento 💣💣💣 y yo insistiendo que llamasen al locutor y así pasamos un buen rato, al final fueron junto a él y tuvo que suspender la retransmisión para venir junto mía y llevarme con él 🤣 🤣🤣

20- FIN DE CURSO, VIAJE A MADRID.

Fue uno de los viajes en que mejor me lo he pasado, bueno tampoco hiciera tantos, en realidad, en mi paso por dos colegios de Pontevedra, antes de llegar al Instituto, nunca había realizado excursión alguna.

El Sánchez Cantòn había programado ese año varías excursiones, según el curso que uno estuviese ejerciendo, había un destino diferente, a nosotros nos tocó Madrid.

Salimos un lunes de mañana, desde el Ayuntamiento, el autobús nos esperaba al lado del monumento de los Héroes de Pontesampaio, sobre las nueve y media de la mañana tomamos rumbo a Madrid, pero el viaje no era directo, antes hicimos varias paradas para visitar las ciudades más importantes por donde pasábamos.

El primer día dormimos en una residencia de estudiantes, que seguro que no le quedaron más ganas de ofrecer sus estancias a otros institutos o colegios, después de nuestro paso…

No recuerdo con exactitud que residencia fue, el lugar de parada fue Zamora, donde visitamos, que yo recuerde, la Iglesia de la Magdalena y la Catedral, lo que sí recuerdo bien es que aquella noche no durmió nadie, vaya nochecita armaron algunos de los que están leyendo esto.

Paramos también en Salamanca, allí visitamos la Catedral nueva, la Plaza Mayor (donde hicimos unas fotos), la impresionante fachada de la Universidad (que pasamos un rato buscando el famoso sapo encima de un cráneo) y también la Torre del Clavero.

SEGOVIA, ÁVILA , TOLEDO.

Otro de los sitios que visitamos fue Segovia, por supuesto vimos el Acueducto y la Catedral. En Ávila estuvimos en los Jardines de del Marqués de Santo Domingo, pasamos por las afueras y vimos los Cuatro Postes, fuimos a la Basílica de San Vicente y también a la puerta del mismo nombre, en la Basílica de San Pedro, que está situada en una plaza, donde paramos a tomar una Mirinda y unas cocacolas, supongo, el lugar que más recuerdo de ese día fue cuando visitamos el Convento de Santa Teresa.

Y de la visita que hicimos a Toledo, quien la recuerda? donde algunos de nosotros, compramos espadas? Yo me compré un florete.

Y la visita que hicimos a la parroquia de Santo Tomé, donde está el cuadro El Entierro del Conde de Orgaz, realizado por El Greco, os acordáis de la explicación tan detallada que nos dieron?

MADRID

Al llegar nos llevaron al lugar donde íbamos a dormir, bueno es un decir, porque de dormir prácticamente nada de nada, estuvimos por unos días, su nombre era precisamente Hostal Alonso, lo que más recuerdo era lo mal que nos daban de cenar, que rácanos fueron, con lo que comíamos a esa edad! Os acordáis de la cena? Un plato con dos lonchas de chorizo y una de mortadela? Os acordáis que algunos, comandados por alguno de los que están leyendo esto 🤣, nos escapábamos de noche por Madrid adelante sin que se enterasen en el Hostal ni los encargados ni el profesorado que nos acompañaban?

Recordáis el día de la visita al Parque de Atracciones? Fuimos una tarde y lo primero que hicimos fue dirigirnos al circuito de karts, recuerdo a un compañero que se gastó 2000 pesetas en tickets, se pasó toda la tarde dando vueltas, mientras que los demás gastamos como mucho 100 o 200 pesetas, era un espectáculo verlo con tantos tickes juntos, los llevaba, como se dice en galego, en un feixe.

Que recuerdos! Hice algunas fotos, pocas, con una pequeña cámara Kodak, que había comprado con mis ahorros en la tienda de Foto Chao, que estaba situada enfrente a la Peregrina, hace años las comparti con algunos de vosotros. Recuerdo que el primer autógrafo que tuve de un jugador de fútbol fue uno que le pedí a un jugador alemán del Madrid, Gunter Netzer, lo vimos en Segovia y unos cuantos fuimos junto a él, iba acompañado de una mujer, seguramente su novia o mujer, por supuesto, le hice una foto jajaja, y el autógrafo me lo firmó en la tarjeta del Hostal Alonso, era el único papel que tenía en aquel momento a mano.

Recordando de nuevo nuestra estancia en Madrid, estuvimos en el Museo del Prado, en El Valle de los Caídos, y os acordáis de que fuimos a la nieve? Que estuvimos en la Bola del Mundo? Cuando llegamos a lo más alto, estábamos cubiertos de nieve.

También recuerdo que unos cuantos de nosotros, aficionados al Madrid, aprovechando que había fútbol en el Bernabéu, fue en miércoles, el partido era un Madrid/Barça, pedimos permiso para ir, cogimos la entrada más barata y tuvimos que subir a las gradas más altas, aquel día llovía, nos mojamos de lo lindo, perdió el Madrid y aún por encima tuvimos que aguantar un tipo (aficionado del Barça) delante nuestra, borracho total y andando de un lado para otro, cantando y diciendo de todo.

HOSTAL-RESIDENCIA *ALONSO.

Esta tarjeta la pedí conforme llegamos al hostal, por la parte de atrás tengo la firma de un jugador de aquel entonces del Real Madrid, Gunter Netzer.

Recordáis que de noche hacíamos escapadas por las calles cercanas, donde había pubs, cafés y muchos bares. Ubicado a 300 metros de la estación de metro el Sol, el hotel se encuentra aproximadamente a 18 minutos andando del Real Jardín Botánico y a 4 km del Santiago Bernabeu.

OURENSE.

Cuando hicimos el viaje de vuelta, el último día paramos en Ourense, quién se acuerda? Venimos en el autobús preparando canciones para ir a ver el partido de fútbol entre el Ourense y el Pontevedra, entramos todos en el campo de O Couto con el partido comenzado, entramos a las gradas coreando a nuestro Pontevedriña, al final ganamos y de vuelta para Pontevedra llegamos a pasar al autobús donde iban los jugadores y nos pusimos a saludarlos.

Para finalizar, os pongo el documento identificativo que nos hicieron en el Instituto, no sé si alguien lo sigue teniendo guardado:

Destacado

O BAILE DO PINO, ACTUACIÓN DE…

CUALES FUERON PARA TI LAS MEJORES ORQUESTAS POR AQUEL ENTONCES:

1-Recuerdo los Cunters, con aquella parodia mexicana, cuando tocaban rancheras. 2-Los Españoles fueron un grupo con actuaciones en el extranjero, muy solicitados por aquel entonces.

3-Sintonia de Vigo, que creo que todavía anda dando “guerra” por ahí…

4-A sintonía de Vigo, os Cunter’s tamén.

5-Sintonía de Vigo

6-Os Cunter’s

7-Sintonía de Vigo

8-Sintonía de Vigo

9-Montes

RECUERDOS QUE ME ENVIARON RELACIONADOS CON EL BAILE DO PINO:

1-Cuando iba al Baile do Pino, recuerdo que en los bailes de Carnaval, había mujeres que venían a ligar, se insinuaban bailando y yo me dejaba llevar, hasta cuando te dabas cuenta que por un lateral de la máscara se le veían las arrugas, jajaja, podía ser mi abuela, jajaja.

2-Hola, fun o baile do Pino, cando actuou CAMILO SESTO, a anécdota e que unha rapaza da primeira fila foi bicada po lo cantante e tuvo un ataque de ansiedad, con desmayo incluido.

3-Eu era unha nena, pero miña nai si foi, na casa poñía moito os discos de CAMILO é a min gustábame moito facerlle o dúo.

4-Eu teño ido muitas veces, prácticamente fomos a casi todolos bailes do Pino, chegabas é o princípio era sesión guateque, despois comenzaban as orquestas e os famosos. A vez que véu CAMILO SESTO, aquelo foi terrible, roubaron todolos bolsos, porque había tanta xente, tanta xente, e roubaronme a min tamén claro, roubaron a barrer, e tamén roubaron as cintas dos cassetes.

A min o bolso apareceume gracias a que tiña unha receta de un médico e polo nome poderonme localizar, muitos dos bolsos roubados apareceron detrás do Ferreiro do Pino, pero aquelo foi terrible aquel día.

Pero bueno, daquela mirabas muitos artistas en directo, estaba mui ben aquelas actuacións.

5-Yo tengo una anécdota con JULIO IGLESIAS , nuestro grupo actuó ese mismo día (LOS MICRONS), Julio apareció con una orquesta de 12 músicos vestidos con esmoquin.

Al finalizar la actuación fuimos todos, con Julio, a tomar unos bocadillos al Parvadas.

6-A miña anécdota no Baile do Pino foi cando estiveron RUMBA TRES, eu coñecía ao dono da Sala da Avenida de Vigo, e pedinlle se me deixaba entrar no camerino do grupo, díxome que si, que ao finalizar a actuación podía entrar a velos e a pedirlle un autógrafo se quería.

Así foi, conforme acabaron, subín as escaleiras e achegueime a Abelleira, esperei un momento a que fose xunto eles e dicirlle que un “fan” quería pedirlles un autógrafo, ao ter o seu permiso, saíu e sinalándome díxome que xa podia pasar.

Cheguei xunto eles, estabanse a cambiar, recordo que era a época de levar os pantalóns vaqueiros de campá e camisas estampadas, así estaban eles jajaja e con aquelas melenas!

Preguntáronme de onde era, díxenlle que dunha aldea de Pontevedra, que se chamaba San Vicente de Cerponzones.

Nun papel que había por unha mesa do seu camerino, asináronme os tres, pero aí non quedou a cousa, resulta que debín cairlle simpático que convidáronme a un wisky ! Eu na miña vida probara un wisky nin outro tipo de alcol, excepto o viño da casa jajaja. Non tiven máis remedio que beberme aquela copa, non podía negarme despois de que me asinasen os autógrafos.

Ese día, como outras tantas veces, fun andando cos meus veciños e veciñas para Cerponzones, eu non paraba de cantar…

7- A parte de cantar no Baile do Pino, ANTONIO MACHIN actuaba no café Urquin, situado na rua Garcia Camba, e facía os traxes na Sastreria Vaquez dos meus padriños Sindo e Carmen.

8- Si que recordo a ANTONIO MACHIN, eu era unha rapaza moi xoven e mirabao a través de un oco das cortinas, ay que tempos!!! Con que pouco nos conformábamos.

9-Hola mis padres recuerdo que me contaron que fueron a ver a NINO BRAVO y que poco después murió… no sabía que fuese ahí … mi madre ya no lo recuerda… también me contaron que fueron a ver a JULIO IGLESIAS … pero no recuerdo a donde fueron … lo que si me dijeron es que JULIO IGLESIAS salió apedreado porque no gustó 😂

10-Eu era bastante festeiro, ainda que non moito dos bailes, pero fun bastante o PINO, o baile da CAÑOTA, a Moraña, a Caldas, Cuntis, Redondela, Soutomaior, Seixido, …., . Si recordo que con unha gran actuación no Pino, ( non recordó quen era), quedaron sin amplificación bastante tempo, e estaba a tope de xente .

11- Eu iba cada semana, nesta sala conocin a novia que tiña antes de marchar para Barcelona, era do lugar de Acuña, en Vilaboa, seguro que ese dia estaba ahí pero non macordo.

12-Baixando de san Cibrán fun ver a BIGOTE ARROCET o Baile do Pino.

13-La segunda vez que fuimos Manolo y yo, al Baile do Pino, llevamos a su hermano Joaquín, Joaquín se cayó por las escaleras y se rompió un brazo.

14- Recuerdo de ir a ver a los HERMANOS CALATRAVA, íbamos con los enanitos, Antonio y Ángel y también recuerdo de ver a MANOLO ESCOBAR.

15-Recordo que iba muito o Baile do Pino, Neno, co seu puro e unha flor.

16-Do dia que veu KARINA a Sala de Festas O Pino, conservo unha fotografía dela, teñoa gardada coma un primor.

17-Hai que recordos dos TRES SOLES DEL PARAGUAY! Un compoñente casou con unha compañeira nosa de traballo, tiñan un local pola Avenida de Vigo, íbamos a escoitalos, que ben cantaban!

Un deles casou con unha rapaza de Lérez, que vivía indo para a Cross.

18-Hai o Baile da CAÑOTA! Que recordos! Ahí foi a primeira vez que fun a un baile! Que ben o paséi! Levoume un primo de Campañó! Paseino mui ben!

19-Eu fun, pero non podo aportarche nada, sólo que había uns chicos guapísimos 😜

20-Yo lo vi en el Baile do Pino (CAMILO SESTO),y tengo una foto suya firmada☺️

21-Ese me lembro (CAMILO SESTO) estaba presente, foi un dia especial.

22-O dia de San Cibran pechaba o comercio pola tarde e o tipico era ao baixar da romeria rematar no Baile do Pino.

23-Eu fun caminhando a tarde, boa e noite maravilhosa e aos lunes de páscoa.

24-Sí lembrome de rimo Baile do Pino, o día de San Cibrán, subindo aquelas congostras, rompeume ó pantalón nó cu, puxen à chaqueta por detrás e seguin de troula, quen pillará àqueles tempos maravillosos.

25-LOS TRES SOLES DEL PARAGUAY…recuerdo verlos en el pub Trebol y en el que tenian posteriormente en Lerez……

26-LOS TRES SOLES! Anda que no!! Y tengo jugado con sus hij@s!!

27-Recordo estar no baile do Pino, con unha actuación dos TRES SOLES do Paraguay, e tamén cear algunha vez, no restaurante que tiñan en Lerez, onde facian as veces algunha actuación .

28-Muitos domingos passava não baile em rodondela e ainda entrava no Pino.

29-Quizas fose unha das últimas veces, que fun o baile da Cañota, e disfrutei como nunca asustando o personal. Era un Domingo de Carnaval, e uns días antes mercara no Gran Garaje, unha calva de goma e tamén a careta a xogo. A cara, era de unha bruxa fea con ganas, tiña as clásicas espullas na naris afilada. Os buxeiros da naris e da boca eran pequenos, cada vez que respiraba a cara inflaba e desinflaba. Recordo, así como empezó a subir as escaleiras, a xente apartábase como si aparecerá o diaño, eu volvíame cara atrás para ver qué era o que os asustaba, pero non vía nada raro, hasta que me decateie que era eu, o que tanto medo daba.

30-A actuación que según miña tía foi máis multitudinaria foi a de PERET. A que máis lle gustou foi a de CAMILO SESTO. O Baile do Pino tiña moi mala fama ata que o colleu o da Cañota e empezou a contratar “artistazos”, abría as portas o domingo ás 6 da tarde e non cerraba ata a unha da mañá. Alí acudían xente xove e maiores, era a cita máis importante na Pontevedra dos 70. A sala non tiña nada de especial, sen luxo ningún, era moi grande e tiña un bar pequeniño nunha esquina que daba bebidas. Non había butacas nin sillas todo era pista para bailar e enchíase tódolos domingos, non cabía un alfiler. Sobre ás 6 empezaban a actuar as orquestas e alí bailaba todo o mundo, era moi animado. As 11 empezaba á actuación principal. Ela non faltaba nin un domingo era a mellor diversión da época.

-Tamén me di que non existía a comprar anticipada de entradas, ás seis abrían as dúas taquillas e se compraba non momento, fose o arista que fose. Só había dúas portas de entrada, baixaban oito escalóns e a pista xa era deles. A saída era polas mesmas portas.🤦🏻‍♀️

-e ningún quedaba fóra, sempre había entradas para todo o mundo, só se estaba un pouco máis apretado

31-O dia que veu MANOLO ESCOBAR o Baile do Pino, foi o no va más! Recordo unha veciña miña que lle gritaba: Manolo! Ay mi Manolo! É de repente desmallouse!

32-Si, fun cando actuou BASILIO e a xente en vez de aplaudirlle decían

e nejro e nejro.

33-LORENZO SANTAMARÍA ….Me trae muchos recuerdos. Sus baladas siempre me gustaron….. “Para que no me olvides”, “bailemos”, “si tu fueras mi mujer” y tantas otras. En determinados momentos todavía las escucho……

34-LORENZO SANTAMARÍA …muchisimos recuerdos y disfrutando mucho era mi cantante preferido, junto con NINO BRAVO

35-O único que podo contarche, si te interesa, e o encontro que tiven con o propietario do baile que vivía no Río de Xaneiro. Un saudo

36-Meu pai dime que él tamen foi o Baile do Pino, e seica se sentaba nos asientos que daban contra a carretera, xa daquela facianse manitas🤣🤣🤣🤣

-Viña a pe desde Cerponzóns hasta a ponte do burgo e o pasar o puente hacia o centro había tamen unha gasolinera, cruzaba pontevedra por ali e a carretera de vigo, festa rachada, mais tarde xa iba en bicicleta o baile.

Un seguidor de ésta sección me acaba de enviar una foto relacionada con el Baile del Pino. Por un lado, está hecha en el día que iban actuar LOS HERMANOS CALATRAVA. Por otro lado, es que los dos hombres de la foto, eran los porteros del baile. Yo sé quién es uno de ellos, pero el otro no, haber si hay alguien que pueda decirnos sus nombres.

22 ENERO 1978 MANOLO DE VEGA.

Humorista y cantaor, Manuel Rafael de Vega Alonso, conocido artísticamente como Manolo de Vega (28/05/1942)(15/07/2015) comenzó su vida artística imitando al cantaor cordobés “Fosforito”, por aquel entonces Manolo se daba a conocer con el apodo de “Fosforito de Valladolid”

En los años 60 triunfó en el mundo del flamenco, actuó en numerosos teatros por toda España y acompañó durante un tiempo a la insigne Mariemma como cantaor. Tuvo una época de mucha popularidad, actuando en televisión, teatros y salas de fiestas, realizando un buen número de grabaciones discográficas. Trabajó en “Esta noche fiesta” programa de variedades en directo, emitido entre los años 1976 y 1977, dirigido por Fernando Navarrete y presentado por José María Íñigo.

Durante los años 80 y 90 tuvo protagonismo su faceta humorística como contador de chistes, siendo comediante habitual del programa televisivo “No te rías que es peor”. También intervino en varias películas.

Últimamente se dedicaba a la canción aflamencada y al humorismo, mezclando fandangos con chistes.

El 22 de Enero de 1978 MANOLO DE VEGA estuvo en el Baile do Pino, le acompañaron en el escenario LOS CUNTER’S y la ORQUESTA X.

08 ENERO 1978. DÚO GALA y sus Mariachis.

Jesus Fernandez Blazquez (1938) perteneció al conjunto Los Guaranis, junto a su hermano Angel, forma el DÚO GALA.

Desde principios de los años 1970 hasta cuando se separan en 1976 sacaron al mercado varios discos, a partir de ese año hasta el 1982, Jesus forma dúo con el gallego Paco Formoso Seara, tanto con uno como con otro, pasearon con enorme éxito la canción mexicana por muchas salas de baile, sus temas más clásicos como ‘Te traigo en mi cartera’, ‘Fallste corazón’, ‘’¡Ay, Jalisco no te rajes!’, ‘Cartas a Eufemia’, ‘La Llorona’,’ Guadalajara’,…se escucharon por toda España, además actuaron en TVE, en Televisa (Mexico) y por varios países de Europa.

El DÚO GALA estuvieron en el Baile do Pino el 8 de Enero de 1978, le acompañaban sus mariachis y la Orquesta GRAN PARADA.

24 ABRIL 1977. LORENZO SANTAMARÍA.

Lorenzo Rosselló Horrach (21/02/1946) más conocido por Lorenzo Santamaría, en los años 70 fue uno de los artistas de canción melódica que más éxitos obtuvieron. Sus comienzos tuvieron lugar en 1965, formando su primer grupo, después se va a Los Bríos y en 1967 se suma al grupo que por aquel entonces estaba causando furor en la isla de Mallorca: Los Z-66

A partir de 1970 inicia su carrera en solitario, tomando el nombre de su localidad natal como apellido artístico.

Entre los años 1975/76 llegan sus primeros éxitos “Para que no me olvides” y “Si tú fueras mi mujer

A finales de 1981 también fue exitazo: Bailemos.

Durante unos años estuvo alejado del mundo de la música, participando en varías películas españolas, es en 1985 cuando retorna a la música, ésta vez cantando en catalán. En los 90 forma parte de paquetes de artistas denominados Mágicos 60, realiza varias giras y termina con un concierto con su antiguo grupo Los Z-66, poco a poco, sin abandonar del todo su actividad musical se va alejando y se queda a vivir cerca de donde nació.

Lorenzo estuvo en el Baile do Pino, el 24 de ABRIL de 1977, aquel día fue otro día apoteósico, con él estuvieron compartiendo escenario ODISEA y ORQUESTA X.

15 ABRIL 1977. BIGOTE ARROCET

Hoy le toca a Edmundo Arrocet Von Lohse (29/11/1949) conocido artísticamente como Bigote Arrocet, humorista argentino de origen chileno. Hijo de padre español y madre hispano-alemana.

Su fama comenzó en el Festival Internacional de la Canción de Viña del Mar, donde interpretó ‘Libre‘ de Nino Bravo, tenía por aquel entonces 21 años y se hizo muy popular imitando a famosos.

Era el año 1974 cuando se establece en España, su salto a la fama le llega con los programas “Aplauso” y “Un, dos, tres…responda otra vez”.

Fue presentador de programas, participante en concursos, concursante en realitys, actor en varias películas…Bigote Arrocet pasó por el Baile do Pino el día 15 de Abril de 1977, con él estuvieron los grupos QUEIMADA y AGARIMO.

06 MARZO 1977 LOS GALES DE ESPAÑA y ORQUESTA X…Avenida De Vigo

05 MARZO 1977 BRINDYS y PLAY BOYS…La Cañota

13 FEBRERO 1977 PLAY BOYS y EMBAJADORES de La Coruña.

30 ENERO 1977 CHICOS DEL JAZZ y NOCTURNOS

23 ENERO 1977 LOS ALKAR y FLORIDA

16 ENERO 1977 LOS GOLFOS.

15 ENERO 1977 LOS GOLFOS.

Manolo y Jorge, dos hermanos gaditanos que se hicieron famosos cuando forman el dúo Los Golfos, con su ritmo de rumba-pop y aquel tema del año 1976 “Que pasa contigo tío”, que un éxito por todo lo alto, siendo la canción de aquel verano y una frase que se puso de moda en todo el país.

Otro tema que no se quedó atrás fue “Que me quiten lo bailao”, Los Golfos eran unos niños que arrasaban, niños de barrio, descarados y que que tenían en aquellos años mucho éxito con su rumba-pop tan contagiosa.

Los Golfos tuvieron una vida breve como grupo, Manuel “Malou” Sánchez, y Jorge Sánchez, reaparecieron años después de su época dorada, con el nombre de “Manolo y Jorge”, pero no resultó.

Los Golfos estuvieron en la Sala Avenida de Vigo el 15 y 16 de Enero de 1977, con ellos estuvieron los dos días los Conjuntos PALMA y FLORIDA

18 DICIEMBRE 1976. RUMBA TRES.

El grupo Rumba Tres, compuesto por el cantante Pedro Capdevila, José Sardaña (voz baja y guitarra solista) y Juan Capdevila (armonías vocales altas y guitarra rítmica), se conocieron siendo muy pequeños, desde la escuela, comenzando a tocar por cafés y bares de su pueblo, seguidamente sus actuaciones en las emisoras barcelonesas constituyeron el paso previo a la firma de su primer contrato discográfico. En los inicios de su trayectoria profesional en el mundo de la música, se dieron a conocer como “Los Espontáneos” (1963/70)

En 1970, al cambiar de sello discográfico, cambian su nombre porque el que tenían se parecía demasiado al de una banda británica que ya lo había registrado. “Como éramos tres y hacíamos rumba, la discográfica que nos acababa de fichar nos lanzó como Rumba Tres

En ésta segunda etapa discográfica lanzan las canciones : “Tu nombre” y “Besos”, seguido de otros discos con: “Los palitos”, “Ana María”, “Beatriz” y “Me marcharé”.

Pero la canción que fue éxito total y le dio popularidad fue en el disco titulado “Perdido amor”, quién no llegó a cantar : “Ya no te puedo querer / mi cariño se acabó”.

A partir de ahí Rumba Tres afianzó su éxito con “Tengo lo que quiero”, una rumba alegre, juvenil y desenfadada. En 1974, con su nuevo disco “Si quieres olvidar” comienzan a darse a conocer por países de Europa y ese mismo año, en el verano, llega uno de sus temas que los consagran: “No sé, no sé”, éxito nacional en ventas de discos, un tema de Manuel Sánchez Pernía, que tras una actuación en Salamanca, se acercó a ellos y les dijo que quería mostrarle unas canciones suyas, una de ellas decía: “No sé, no sé que tienen tus ojitos que me vuelven loco”, y que Sánchez Pernía había escrito inspirado por la mirada de su hija.

Más tarde llegan “No vuelvas a soñar”, “Indiferencia”, “Quiero ser feliz”, “El Tiburón” y otras muchas más.

RUMBA TRES, estuvo un 18 de Diciembre de 1977, con ellos ORQUESTA MONTES y CONJUNTO ODISEA, y fue una noche especial para mí, yo estuve presente ese día, compartiendo camerino con los tres componentes después de su actuación, pero eso ya lo comentaré más adelante.

Fueron 18 orquestas y conjuntos los que actuaron entre el 18 de Enero y el 9 de Mayo de 1976 en el Baile do Pino, además con la actuación de nuevo de Luis Lucena, os comparto la lista:

09 MAYO 1976 LOS CUNTER’S , ODISEA y SALNESES…

18 ABRIL 1976 LOS ESPAÑOLES y ORQUESTA SINTONÍA DE VIGO…

03 ABRIL 1976 LOS DUENDES y ORQUESTA MONTES…

02 MARZO 1976 LOS CHICOS DEL JAZZ y LOS SALNESES…

21 FEBRERO 1976 BRINDYS y PLAY BOYS…

31 ENERO 1976 LUIS LUCENA y LOS KINFERS y FLORIDA…

25 ENERO 1976 LOS MICRON’S y GRAN CASINO…

18 ENERO 1976. MAGOS DE ESPAÑA, BRINDY’S y POCEIRO.

11 ENERO 1976. MANOLO OTERO

Manuel Otero Aparicio (25/06/1942)(1/06/2011)

Hijo de Barítono de ópera y zarzuela y de una madre actriz de comedia musical y clásica, estudió canto muy joven, con catorce años, su profesora fue su madrina. Manolo Otero, cursó los estudios de bachillerato y posteriormente se licenció en Filosofía y Letras en la Universidad de Madrid.

Comienza su carrera musical en el año 1968, grabando dos singles. Es en el año 1974 cuando graba el tema “ Tengo todo el tiempo del mundo”, una canción que lo hizo famoso internacionalmente, seguidamente, en los años 75/76 y 1977 graba los temas más importantes de su carrera: “Qué he de hacer para olvidarte” “Bella mujer”, “María no más “, “Sin ti”, “Sigo mi camino” y un tema utilizado en la película “El libro del buen amor”, titulado “ Canción del Buen Amor”, siendo protagonista.

Anteriormente, en el año 1973 se casó con la vedette María José Cantudo, separándose en el 1978. Su figura de galán le hizo ganarse prestigio, ayudado por su trabajos en el cine y teatro. Cuando se fue haciendo popular con los temas antes citados, la crítica comentaba que Manolo no cantaba, sino que susurraba, lo que él hacía es que no usaba toda su fuerza vocal, sino que lo hacia en un tono más suave, Manolo tenía un estilo y una voz muy particular, que algunos no entendían. Al cabo de un tiempo, se desplaza a Brasil, obteniendo varios reconocimientos por su carrera artística, Discos de Oro y Platino.

Falleció el 1 de junio de 2011 en Brasil, víctima de un cáncer hepático.

El 11 de Enero de 1976, Manolo Otero, acompañado de LOS NOCTURNOS y la ORQUESTA FLORIDA, actúa en la Sala Avenida de Vigo, además de cantar, rompió unos cuantos corazones…

06 ENERO 1976. LOS BRINDYS y ORQUESTA COMPOSTELA

El día de Reyes de 1976, en la Sala Avenida de Vigo, actuaron LOS BRINDYS y la Gran ORQUESTA COMPOSTELA.

04 ENERO 1976. PLAY BOYS y GRAN CASINO

La primera actuación del año 1976 en el Baile do Pino, estuvo a cargo de LOS PLAY BOYS y la ORQUESTA GRAN CASINO.

21 DICIEMBRE 1975 JOSÉ VÉLEZ y su conjunto.

Finalizamos el año 75 con José Vélez (19/11/1951) uno de mis cantantes favoritos de mi juventud.

Joselillo fue el segundo de diez hermanos de una familia humilde canaria, desde muy jovencito destacó por su voz y siempre acudían a él para que actuase en las fiestas del colegio, o fiestas familiares y también populares. En el caso de éste cantante, su madre no era partidaria de que anduviese a cantar, fue su padre el que lo animó siempre, indicándole que hiciese siempre “lo que el alma le pedía”.

Comenzó su carrera musical en un grupo denominado “Trío Maravillas”. Para promocionarse, en los años finales de los 50, la radio era el medio más indicado, se organizaban muchos festivales en las diferentes emisoras. En uno de los concursos José gana y un productor le propone iniciar su carrera artística, pero su madre se opone, aún así José sigue participando en más concursos y consiguiendo popularidad.

Con 10 años estaba actuando por diversas salas de la isla, con 12 participa en el festival de la canción “Isla de La Palma” y gana dicho festival, el premio fue de 8.000 pesetas. Con 14 años seguía actuando pero ya por todas las Islas Canarias, á los 17 años y con el consentimiento de la madre viaja a Madrid para grabar un disco.

Pero sus primeros años no fueron fáciles, tuvo que pedir trabajo en varias orquestas, se presentó a festivales y concursos (que los ganaba todos), hasta que en 1967 comienza su verdadera exitosa carrera, su segundo single “ Es así la vida” hace que se comience a escuchar por toda España.

Y los éxitos comienzan a llegar unos detrás de otros, cuanto hemos cantado y bailado con: “Vino griego”, “Romántica”, “Bailemos un vals”, “Que no pare el amor”, “Te voy a enamorar”

El 21 de Diciembre de 1975, JOSÉ VÉLEZ estuvo en el Baile del Pino, junto a su conjunto, compartieron esa noche el escenario el grupo LOS XEIXOS y GENMA y la Orquesta PALMA.

Publicidad del Diario de Pontevedra.

20 ABRIL 1976. LOS SANTOS, LOS SALNESES Y ORQUESTA X

El domingo 20 de Abril de 1975, la Sala de Baile Avenida de Vigo, anunciaba la actuación de dos grandes conjuntos musicales.

LOS SANTOS y LOS SALNESES.

Junto con estos dos grupos, los acompañaba la famosísima

ORQUESTA X

También se anunciaba el servicio de Ómnibus a las parroquias de Lérez y Berducido.

Publicidad del Diario de Pontevedra

13 ABRIL 1975 LOS TRES SOLES DEL PARAGUAY.

Hoy toca hablar de un grupo formado por Darío Duarte, Wilfrido Aquino y Gabriel Meza, componentes Los Tres Soles del Paraguay, que recorrieron el mundo triunfando con su música.

Éste trío se formó en 1966 y muy pronto se fueron a Brasil, con mucho trabajo y esfuerzo lograron estar en las mejores salas de baile. Allí conocieron a un cantante de boleros, Aldemaro Dutra, grabando juntos varios discos exitosos. Antes de llegar a España, realizaron giras por Argentina, Uruguay, Estados Unidos, Japón, Suiza, Francia, Alemania y Portugal. Al llegar a Madrid, principios de los años 70, participan en el programa de TVE denominado 300 Millones y Estudio Abierto.

Cuando llegaron a Galicia, se sintieron tan a gusto, que decidieron quedarse a vivir en ésta ciudad, además, uno de sus componentes, Darío, se había enamorado de una chica gallega y Pontevedra terminó siendo su centro de actividades. Actuaban muchos veranos en nuestra ciudad, con un repertorio compuesto de boleros, guaranias y no podía faltar la música gallega, donde interpretaron muchos temas populares: Unha noite na eira do trigo o también Teño un amor en Rianxo, no faltaban en su repertorio allá donde actuaban.

También estuvieron trabajando durante varios años en Dubai, en época de invierno y después en Tenerife, uno de los lugares de mayor número de turistas. En el año 2013, Gabriel, tercera voz y guitarra fallece a los 73 años, desde ese día sus restos descansan en el cementerio de Lérez.

Seguro que os viene a la memoria bailar los temas :

“La Chalana”, “Mi Puerto Rico”, “Guantanamera”, “Cuando salí de Cuba”, “Playa de Sanxenxo “, “María Bonita”, “El pájaro Campa”…

Los Tres Soles del Paraguay actuaron en la Sala Avenida de Vigo el 13 de Abril del año 1975, compartiendo escenario ese día con los grupos LOS KINFERS y LOS ALKAR.

La Sala publicaba que habría servicio de autobuses a Lérez y Berducido, al finalizar el festival.

En el mes de DICIEMBRE de 1974, pasaron las siguientes orquestas y grupos por la Sala Avenida de Vigo:

25 DICIEMBRE 1974…LOS BRINDY’S y LUZ VERDE

22 DICIEMBRE 1974…LOS NOCTURNOS y SALNESES.

Publicidad del Diario de Pontevedra

14 DICIEMBRE 1974…LOS ESPAÑOLES y ESTRELLAS AZULES

08 DICIEMBRE 1974…LOS ESTELARES, NOSA TERRA y LOS BRINDY’S

Publicidad del Diario de Pontevedra

14 NOVEMBRO 1974. XIL RÍOS

José Antonio Gil Ríos (1948, Moaña, Pontevedra), mais coñocido como Xil Ríos, e un cantautor e compositor galego, que comenzou a súa andadura artística no ano 1971, foi no Festival Bahía de Vigo, co tema “Un anaco de pan”, de ahí saliu o seu primeiro sencillo. De família mariñeira, comenzou cantando nunha rondalla, un día cantando na Coral Moañesa, o cura que a dirixía dixolle: “Tí tes chispa”.

Tras o éxito do Festival de Bahía de Vigo, veu no ano 1972, no Festival Viña do Condado, estreando o seu segundo sencillo, destacando o tema “Nosa Galicia”, relacionado coa emigración. Unha das tantas anécdotas que tivo, foi cando a Television Española vetou un dos seus temas que trataba da revindicación dos dereitos dos mariñeiros, levaba de título “Aos meus amigos

A partir do 1973, donde ganou o premio do Festival Internacional da Canción do Miño, as suas cancións van colleitando éxito tras éxito: “Nosa Galicia” o “Miña Maruxiña“, “Xirarei“…

O tema Xirarei, dos anos 80, foi unha composición feita por Juan Pardo, e Xil Ríos cantouna tan ben que estivo a punto de ir a Eurovisión, chegando a estar preseleccionado, pero tivo un problema, había que cantar en castelán e poñerse a cantar “giraré”, non soaba nada ben. Chegaron mais éxitos “Rapaciña Bonita”, “O cañeiro” o “De carallada”, “Que non decaia”, “Baila”, “Meu País”, “Vai e vén”, “O trai la la la”, “Xa caerá”

Compartiu escenario con artistas coma Nino Bravo, Paco de Lucía, Miguel Ríos…

No ano 2004 sae a luz o seu último disco “Vai e vén”, chegado o ano 2010 vai rematando pouco a pouco o ir de xiras e compaxina a súa carreira co restaurante, chegado o 2017 foi nomeado Fillo Predilecto da súa Vila. Xil Ríos está considerado como un mito da música galega, as súas composicións tan comprometidas coa nosa sociedade fixo que sexa un dos artistas galegos máis queridos da nosa Terra.

Xil Ríos estivo na Sala Avenida de Vigo o dia 14 de Novembro do 1974, foi nun festival que se fixera a benefício do Asilo.

Publicidad do Diario de Pontevedra

Xunto a él estiveron os conxuntos “ LOS DUENDES” “PLAY BOYS” e “SOLANO”

SOLANO

O precio das entradas (100 pesetas homes e 50 pesetas mulleres) iba totalmente destinado para os anciáns do Asilo.

28/04/1974. LOS XEIXOS con MARÍA GEMMA y LOS SALNESES

Éste día se celebró un gran festival en HOMENAJE A LA MUJER, la sala Avenida de Vigo, tanto por prensa como por radio, recordaba a su clientela que al finalizar el baile habría servicio de taxis.

Publicidad en el Diario de Pontevedra

15/04/1974 LOS DUENDES y ORQUESTA MONTES.

Éste día se celebraba SAN CIBRÁN, y como era día festivo, la Sala Avenida, hizo doblete, el día anterior domingo y el lunes.

Publicidad en el Diario de Pontevedra.

14/04/1974. LOS BRINDYS y LOS NOCTURNOS

Nota: las fotografías de las orquestas las encuentro en la página de Facebook Orquestas 1900, intentando que se aproximen al año de actuación en la Sala Avenida de Vigo.

Orquestas que actuaron los días 14/15 y 28 de Abril de 1975

24/03/1974 CAMILO SESTO

Camilo Blanes Cortés (16/09/1946)(08/09/2019), artísticamente conocido como Camilo Sesto, fue uno de los mejores intérpretes de baladas románticas pop y rock, reconocido como una de las voces insignia de España.

Comenzó en los años 60 con el grupo Los Dayson, cantando por bodas y bautizos. Tras un viaje a Madrid para participar en un concurso, Camilo se queda en la capital y durante un tiempo se tiene que dedicar a tocar instrumentos y a hacer coros para otros músicos, las cosas no iban bien, hasta en 1966, Camilo ingresa en el grupo Los Botines, participando en varias películas.

A principios de 1970, Camilo Blanes, graba un sencillo, de momento no había cambiado su nombre, su carrera en solitario comienza ganando el premio “Revelación“, , es en 1971 cuando graba su álbum “Algo de mi”, es ahí cuando cambia su nombre por el de “Camilo Sesto”, a partir de ahí comienza su popularidad, gracias al éxito que obtiene con “Algo de mi”, comienza a darse a conocer en más países, logrando colocarse en los primeros puestos de audencia de Argentina y España.

Visita Argentina en 1972, recibe un disco de Oro y comienza una gira por ese país con temas que fueron todos éxitos: «Amor amar», «Fresa salvaje», «Como cada noche», «Con razón o sin razón»

Y siguieron: : «Algo más», «Sin remedio» y «Todo por nada».

Poco después: «¿Quieres ser mi amante?», «Llueve sobre mojado», «Ayudadme», «Isabel», «Déjame participar en tu juego» y no podía faltar «Madre».

El 6 de noviembre de 1975, protagonizó el papel de Jesús en la ópera Jesuscristo Superstar, la versión que hace Camilo, la produce él, costeándola en su totalidad.

Después, en 1976, lanza un nuevo álbum, donde con el tema «Solo tú», alcanza el cenit de los éxitos.

Que decir de «Si tú te vas», en el año 1977, otro exitazo, pero ese mismo año, edita otro nuevo álbum y los temas «Miénteme» y «Celos», hacen que cada vez tenga miles y miles de fans.

(Yo creo que el tema que más canté en los karaokes fue la canción “Vivir así es morir de amor”) jajaja.

Y Camilo siguió cosechando éxitos…«La culpa ha sido mía», «Has nacido libre» y «Si me dejas ahora», “Amor, amor”! «Perdóname», «Vivir sin ti», «Días de vino y rosas», «Donde estés, con quien estés» y «Un amor no muere así como así».

Podía seguir aún más, es interminable su lista de éxitos, como bien sabéis.

La presencia de Camilo en la Sala Avenida de Vigo, fue el 24 de Marzo de 1974, aquel día no cogía un alfiler en dicha sala y hubo una anécdota que tuvo incidencia en la gran mayoría de los allí presentes (os la contaré más adelante, en un apartado dedicado a ello, junto a los recuerdos qué vais contándome, relacionado con todos aquellos artistas que pasaron por El Pino).

Ese día en que actuó Camilo, estuvieron compartiendo palco “LOS CHICOS DEL JAZZ” y “ PLAY BOIS”.

Publicidad en el Diario de Pontevedra.

19/03/1974. CRISTINA

María del Carmen Arévalo Latorre ( 19/09/1943), conocida como Cristina la de Los Stop.

Si comienzo a cantar: Tres cosas hay en la vida, Salud, dinero y amor…inmediatamente ós dais cuenta de quien estoy hablando.

Cristina, comenzó muy joven en el mundo de la canción, el primer grupo que formó con cuatro amigos se llamó “ Donald Duck”, en el año 1966 graban su primer disco y comienzan a llamarse Los Stop y sus éxitos “Tres cosas (Salud, dinero y amor)”, “El turista 1.999.999”, “Yo te daré”…

Años después deja el grupo y comienza su carrera en solitario, sin duda alguna el tema “Viva la vida” fue la que volvió hacerla muy popular.

Unos años más tarde decide aparcar el mundo de la música y dedicarse a su negocio y a su hija, pero pronto vuelve a cantar, era el 19 de Marzo de 1975 cuando actúa en la Sala de Fiestas Avenida de Vigo.

Aquel día, acompañaron a Cristina Stop, el grupo LOS NOCTURNOS y ESTRELLAS AZULES.

Publicidad del Diario de Pontevedra.

10/03/1974. LUIS LUCENA

Luis Lisart Tamarit ( 26/06/1932), más conocido por Luis Lucena.

Cuantos recuerdos me traen sus canciones y no porque las cantase yo, no. Recuerdos de escuchar a mis vecinos de Cerponzóns cuando estaban con las faenas del campo y se arrancaban a cantar aquellas canciones de Luis Lucena: “Borracho” “Españolear”, “ Hermano”…

Éste valenciano comenzó su vocación cuando, después de estar trabajando de aprendiz de ebanista, se fue a una fábrica de vidrio, allí conoció a un compañero que era muy aficionado a la zarzuela y cuando escuchó la voz de Luis, lo animó a que se metiese en el mundo de la canción. Lo primero que hizo, con trece años, fue anotarse a clases de baile, pero su profesor al escuchar su voz, también lo animó a que hiciese clases de canto. El nombre artístico viene de una canción que cantaba Antonio Amaya, llevaba por título “Doña Luz de Lucena”, y de ahí salió su nombre.

Su primer éxito a nivel España, fue cuando publica su primer disco, titulado “Es mi niña bonita”, seguidamente llegaron más temas y más éxitos : “Vaya chofer”, “Borracho”, “Aniversario de boda”, versiones de “La Mamma” o de “Ma vie”, etc.

Dos características de Luis Lucena, su quiebro de voz y escribir sus propias canciones, eso le dio alas y muchos contratos, pronto comenzó a actuar en teatros y salas de fiestas.

Publicidad del Diario de Pontevedra.

El 10 de Marzo de 1974, Luis Lucena actúa en la Sala Avenida de Vigo, sus incondicionales, muchos de ellos vecinos míos, acudieron ese día a escucharlo en directo. Le acompañaron ese día los conjuntos: LOS ESTELARES, LOS YAGOS y MELODÍAS.

20/01/1974…MARÍA ESPIGAL

En relación a la artista María Espigal, no puedo aportar gran cosa.

Tengo una referencia del año 1971, como actriz que participó en el film “La montaña rebelde” y en el año 1984 la grabación de un LP “Vivencias”, de género latino, pop y estilo bolero.

Los temas “Estepas”, “Granada y Mexico”, “Oscuridad” y “Solos” son cuatro de los 10 que conforman el LP.

Publicidad del Diario de Pontevedra

La referencia que encontré de su actuación en la Sala Avenida de Vigo, data del 20 de Enero de 1974, actuando con su conjunto LOS ESTELARES y la ORQUESTA PALMA.

25 DICIEMBRE 1973. CHICOS DEL JAZZ y LOS SEIXOS

09 DICIEMBRE 1973 PERET.

02 DICIEMBRE 1973. ALBANO, LOS MÍCRON”S y LOS ESTELARES

Albano Carrisi Ottino, artísticamente conocido como Al Bano (20/05/1943), hijo de agricultores del lugar de Cellino San Marco, Brindisi, Italia.

El nombre de Albano se lo puso su padre en recuerdo de haber participado en Albania en la Segunda Guerra Mundial. Su debut como cantante en el año 1966, en el siguiente año cosecha su primer éxito con el tema “Nel sole”, seguidamente canta dos temas inspirados en los trágicos eventos en Grecia de 1967. Participó en 1968 en el Festival de San Remo con “La siepe” donde la crítica le otorga el premio especial de la Mejor Canción, al siguiente año con el tema “Pensando en te” participa en un concurso denominado Un disco per l’estate

En 1970 se casa con Romina Power,con quien había cantado a dúo Storia di due innamorati (Historia de dos enamorados), tuvieron 4 hijos. Durante años participan en diversos festivales, con temas que se harían números uno en las listas de ventas. Algunos de sus temas más conocidos son: Dialogo, We’ll live it all again, Sharazan, Felicità, Ci sarà, Magic oh magic, Nostalgia canaglia, Libertà, Cara terra mia

En el año 1996 Al Bano comienza una carrera en solitario con È la mia vita, Verso il sole en 1997 y Ancora in volo, en 1999. Ese mismo año se separa de Romina.

En éstos últimos años se dedica a sus negocios de viticultura.

Al Bano pasó por la Sala Avenida de Vigo el 2 de Diciembre de 1973, con él estuvieron LOS MICRON’S y LOS ESTELARES.

14 NOVIEMBRE 1973. PERET…próximamente

06 MAYO 1973. MANOLO ESCOBAR

Manuel García Escobar (19/10/1931)(24/10/2013), cantante de copla y canción española, quinto hijo de los diez que tuvieron sus padres Antonio y Mª del Carmen ( la famosa Madrecita María del Carmen de una de sus canciones más famosas). En el bar de su padre, apareció un día un maestro republicano ya retirado y le dieron cobijo en su casa, éste hombre fue quién a cambio de comida y dormida, le dio formación cultural y musical a los hijos del matrimonio. Siendo muy joven, Manolo se va con varios hermanos para Barcelona y trabaja de aprendiz en diversos oficios, comienza de paso a dedicarse a la música con el grupo “Manolo Escobar y sus Guitarras ( que tocaban sus dos hermanos Salvador y Baldomero). El éxito comienza en el año 1962, al poco tiempo se casa con una chica alemana, Anita, su pareja para toda la vida. Su carrera es meteórica y son infinidad de películas y de canciones que se hicieron números uno.

Su discografía llega hasta el año 2002, algunas de sus temas son :
¡Ay, caridad! (1974), Madrecita María del Carmen (1974),Qué guapa estás (1975)
Niña Bonita (1976), Calor (1977),Mi pequeña flor (1979), Manolo, siempre Manolo (1981), Suspiros de España (1987), Que bonita eres (1991)…

Pero grandes éxitos, auténticos himnos para muchos de sus seguidores, fueron ‘El Porompompero’, del maestro Juan Solano, la primera canción más popular del almeriense., ‘Mi carro’, ‘La minifalda’, ‘Viva el vino y las mujeres’, “Madrecita María del Carmen” temas que a lo largo de los años son cantados en muchas reuniones familiares. Su disco más vendido fue ‘Y Viva España’, del cual vendió más de seis millones de copias originales. Fue el disco más vendido de la historia de la música de España desde 1973 hasta 1992.

Manolo Escobar estuvo en la Sala Avenida de Vigo el 6 de Mayo de 1973.

Aquel día fue apoteósico y os puedo asegurar que muchas chicas sé desmayaron…Ay Manolo! Mi Manolo!

29 ABRIL 1973 próximamente MANOLO ESCOBAR

23 ABRIL 1973. LOS DUENDES y ORQUESTA MONTES

19 de Marzo 1973…LOS TAMARA

Esta banda tan popular, fue fundada en Noia (A Coruña) en 1958, sus arreglos tan originales y muchos temas cantados en gallego, la hicieron conseguir numerosos éxitos. A ellos le debemos inventar el pop en gallego. El nombre del grupo fue idea de uno de sus creadores, Prudencio Romo. Estando en el instituto vio el nombre del río Tambre en un mapa antiguo de Galicia: ponía río Tamara.

En el mismo año de su creación tuvieron una actuación en la televisión, y a partir de ahí comenzaron con una serie de giras que los llevaron por todo el Magreb, después estuvieron en Paris, estando allí, el cantante abandona repentinamente el grupo, y tienen que llamar a Pucho Boedo.

En el 64 cantaron por primera vez en gallego Galicia, terra nosa, iniciando un estilo popular enraizado en la música y, sobre todo, en la poesía gallega, que les daría grandes éxitos. En sus comienzos tuvieron problemas con la censura por cantar en gallego, hasta su sello discográfico ponía objeciones al idioma porque no era comercial, pero el éxito era tal en sus actuaciones que consiguieron salir adelante con su idea.

Innumerables éxitos con muchos temas que compusieron, pero en el año 1967 surgió para mí el más famoso “A Santiago voy”.

Publicidad en el Diario de Pontevedra

Encontré una actuación de Los Tamara en la Sala Avenida de Vigo, el día 19 de Marzo de 1973, festividad de San José. Con ellos actuaron los grupos “LUZ VERDE” y “LOS NOCTURNOS

Luz Verde

10 Marzo 1973…LOS TRES SUDAMERICANOS

Éste grupo paraguayo se puso el nombre de Los Tres Sudamericanos cuando fueron convocados por Columbia Argentina para grabar en Buenos Aires un álbum. Alma, Johnny (el de las gafas negras) y Casto, fueron sus tres primeros componentes. Cuando decidieron ir a vivir a Argentina, Alma y Johnny debieron contraer matrimonio para poder salir de su pais, ya que ella era menor de edad. Años más tarde Casto, decidió dejar el trio e ingresó Daniel (1988), poco más tarde fue Dioni (1990), el que sustituye a Daniel, desde su ingreso, el trío ya no tuvo más cambios. A comienzos de los años 60 viajan a España y tal son sus éxitos por todo el territorio que en 1965 deciden quedarse a vivir. Sus canciones van siendo conocidas por todo el mundo, consiguiendo varios discos de oro.

En su amplio repertorio de 86 elepés, se encuentran éxitos tan populares como Cartagenera, Me lo dijo Pérez, Vuelo 502, Corazón contento, Pulpa de tamarindo, La felicidad, La Chevecha, Gibraltareña o Cuando salí de Cuba. No había guateques o salas de fiesta, donde no se escuchasen sus temas. Participaron en festivales de la canción y en aquel programa de la Tve, Galas del Sábado. Cuando llegaba el verano, siempre nos hacían bailar con su “canción del verano”.

Su paso por la Sala de Fiestas de la Avenida de Vigo, va camino de cumplir los 50 años, fue un 10 de Marzo del año 1973, se celebraba un Gran Baile de Piñata, y con ellos estuvieron las Orquestas “LOS ESTELARES” y “LOS RIVERS”.

Publicidad del Diario de Pontevedra.

04 de Marzo 1973…ANTONIO MACHIN

Antonio Abad Lugo Machín (11/02/1903)(4/08/1977) conocido artísticamente como Antonio Machín, fue un cantante que la mayoría de su repertorio se basaba en la balada romántica.

Nació en Cuba, sus padres llegaron a tener 16 hijos, Machín tuvo que ponerse a trabajar muy joven, fue aprendiz de sastre y albañil.

Su madre siempre lo apoyó y fue en gran parte la culpable de inculcar el amor por la música, mientras que su padre era todo lo contrario, el mundo de la música lo veía para aquellas personas de no muy buena vida, no le gustaba que su hijo se dedicara a cantar, pues, según él, los cantantes eran unos chulos.

Éstos trabajos los compaginaba con la música, su trayectoria comienza en la Orquesta Habana Casino.

Grabó dos temas, Aquellos ojos verdes y Manisero, en 1930 se fué para Nueva York con la O. Habana Casino, pero pronto la abandona, pasando por varios grupos y grabando sus primeros discos. Se desplaza más tarde a Paris y después de estar una etapa en varios lugares en 1939 a Barcelona, desplazándose por Madrid , Sevilla, Alicante…llegando a grabar más de sesenta discos, por cierto, también pasó largas temporadas en Pontevedra.

En nuestra ciudad estuvo en varias ocasiones, se sentía a gusto. Estuvo actuando en el Urquin, con la Orquesta SUR, la cual estaba dirigida por el maestro Juan Moldes.

Hubo una época que el abuelo de mi esposa ( Enrique Vidal) formaba parte de la orquesta que acompañaba a Machín, Enrique fue trompetista de la afamada Orquesta Celta Jazz, y Machín habitualmente en las ciudades donde tocaba, se dedicaba a buscar músicos que supiesen adaptarse a sus boleros para formar momentáneamente su “orquesta” por unos días y tocar así con él en los teatros o salones.

Tengo un vago recuerdo, era yo muy pequeño, lo vi actuar en el Teatro Malvar, me llevó mi padre, y me acompañaban varios vecinos, entre ellos los hermanos Ángel y Antonio, mas conocidos por los enanos de Pidre.

Recordar el nombre de Machín, hace que venga a mi memoria temas como “El manisero”, “ Dos gardenias”, “Angelitos negros”…habituales en el programa de discos dedicados de Radio Pontevedra, uno de mis favoritos.

Machín también pasó por la Sala Avenida de Vigo, aquel 4 de Marzo de 1973, cuatro años antes de su fallecimiento, estuvo acompañado de las Orquestas “Chicos del Jazz” y “Los Nocturnos”.

NOTA: Antonio Machín también tiene su monumento en el Cementerio de Sevilla, una tumba con angelitos negros y junto a ella cada mes de Julio se cantan sus más populares canciones y se esparce sobre ella gardenias y el ron cubano como homenaje de sus eternos admiradores.

Publicidad en el Diario de Pontevedra.

3 Febrero 1973…NINO BRAVO

Luis Manuel Ferri Llopis ( 3/08/1944)(16/04/1973), conocido artísticamente como Nino Bravo.

Sus inicios musicales fueron en el conjunto Los Hispánicos, fundado a finales de 1962, al año, el grupo se disuelve. A parte de la música, Nino trabajaba en una joyería y queda ese año sin trabajo, pero pronto encuentra otro grupo, Los Superson, grupo que lo acompañaría durante sus actuaciones hasta el final de su carrera artística.

Su carrera tuvo un paréntesis con motivo del servicio militar, a su vuelta, las primeras galas no cosechaba éxitos, más bien eran pérdidas.

Hasta que llegó el año 1969 y el tema Te quiero, Te quiero fué la explosión de su carrera, seguidamente comenzaron más temas que lo encumbraron: Esa será mi casa, Voy buscando, Noelia, Cartas amarillas, Un beso y una flor, Libre…y tantos otros temas, como uno de mis preferidos: América, América.

Su carrera es imparable, los éxitos son continuos.

Participó en numerosos festivales, realizó una gran gira por América Latina y en Marzo del año 1973 realiza su última actuación en Valencia.

Allí se le escucharía cantar por primera y última vez el Himno de la Comunidad Valenciana.

El 16 de abril de 1973, Nino, acompañado de tres amigos, se dirigían a Madrid, al principio el viaje estaba previsto hacerlo en avión, pero por diversas circunstancias, lo hicieron en coche, en el término municipal de Villarrubio, el coche de Nino se salió de la carretera y comenzó a dar unas cuantas vueltas de campana, su muerte fue inminente.

Antes del fatal suceso, Nino Bravo había estado por Galicia, concretamente en Pontevedra, en la Sala de Fiestas Avenida de Vigo, actuó el 3 de Febrero de 1973, entre los espectadores, vecinos de mi parroquia de Cerponzóns, que como siempre, al día siguiente en la taberna de mis padres comentaban lo bien que cantaba.

Desgraciadamente el día del fatal suceso volvió a ser tema de de conversación, todos los que estaban en la taberna, comentaban las noticias que se iban dando en la primera cadena de la televisión española relacionadas con Nino y sus compañeros.

Este año que se celebra medio siglo de su muerte, el Ayuntamiento de València tiene previsto nombrar al cantante Nino Bravo como hijo adoptivo de la ciudad.

Su paso por nuestra ciudad de Pontevedra:

Publicidad en el Diario de Pontevedra.

El día de la actuación de Nino Bravo, estuvieron con él la Orquesta POCEIRO y LOS YAGOS.

Orquesta Poceiro

21 ENERO 1973 LOS ÁNGELES

Éste grupo era originario de Granada, en sus comienzos, año 1963, comenzaron su trayectoria musical con el nombre de Ángeles Azules, en el año 1966 eliminaron el apellido Azules.

Las canciones que más recuerdo son Mañana, mañana, Momentos, Abre tu ventana…Ellos también pasaron por la Sala El Pino, a principios de 1973, estaban siendo muy populares y cada vez con más fans. Desgraciadamente en el año 1976, un accidente de circulación acabó con la vida de dos de sus integrantes, Poncho y José Luis.

Desde la página INDYROCK recuerdan ese trágico suceso así:

El 26 de septiembre de 1976, tras una actuación en Tarragona el coche en el que el grupo viajaba por una carretera de Cuenca hacia Madrid, chocó de frente con otro vehículo. Poncho González y José Luis Avellaneda perdieron la vida y Carlos Álvarez quedó herido de gravedad. Paco Quero que conducía la furgoneta con el instrumental de vuelta a Granada, conoció al llegar la noticia. 

Los Ángeles fueron cosa del pasado hasta que en los años noventa Agustín y Carlos deciden rehacer el grupo con Alfonso González “Popi”, hijo de Poncho, a la batería y voz. 

En RamaLama Musica, comentaban lo siguiente:

Con la ayuda de sus familiares y de coleccionistas particulares RamaLama Musica ha podido acceder a treinta y dos canciones que incluyen dichos conciertos y tomas alternativas, ensayos y una serie de grabaciones caseras de gran valor musical y nostálgico.

El día que actuaron en la Sala de Fiestas El PINO, estuvieron acompañados de las Orquestas LOS ESTELARES y PLAY BOYS.

Nota: Relato realizado con la aportación de Wikipedia, Indyrock y RamaLama Musica, Diario de Pontevedra y Orquestas 1900.

Publicidad del Diario de Pontevedra.
PLAY BOYS

7 ENERO 1973PERET

Su nombre era Pedro Pubill Calaf, pero lo conocimos artísticamente como Peret, nació en el año 1935 y falleció en 2014.

Popularizó la música y el ritmo gitano, llegando a denominarse rumba gitana.

Su padre se ganaba la vida como vendedor ambulante de telas y Peret de pequeño le acompañaba en sus desplazamientos, prácticamente no fue a la escuela, aprendiendo a leer de forma autodidacta fijándose en los carteles publicitarios.

Aficionado desde niño a la guitarra y al cante gitano, a los doce años formó un dúo con una prima suya. Se llamaban Los Hermanos Montenegro.

Cuando por el año 1967 grabó “Una lagrima”, versión rumbera de un vals del maestro Monreal, tuvo tanto éxito que se convirtió en la canción del verano de 1968.

A partir de ese momento, las canciones de Peret comenzaron a sonar constantemente en emisoras de radio, máquinas de discos, tabernas, casinos, discotecas, guateques, fiestas mayores…

Fue tal su éxito, que en las discotecas de moda, donde se programa música anglosajona y de los conjuntos españoles de la época, como Los Bravos y otros del género pop, había de pronto un cambio brusco, pasada la medianoche, el pinchadiscos de turno aprovecha para que sonasen las rumbas de Peret.

De regalo de Reyes, la dirección de la Sala de Fiestas, decide traer a éste gran artista a Pontevedra, era el 7 de Enero de 1973 cuándo PERET actúa en la Sala de Fiestas Avenida de Vigo, más conocida por EL PINO.

Ese día fue apoteósico, la Sala El Pino, estaba a rebosar, no cogía ni un alfiler.

En aquellos momentos los temas “Borriquito” y “Es preferible reír que llorar” estaban siendo exitosas en muchas partes del mundo y sus fans aprovecharon la oportunidad de escucharlos en directo.

Al día siguiente, recuerdo que la actuación de Peret, fue el comentario del día en la Taberna de A Rons.

Con Peret, actuó su conjunto y además ese día estuvieron la ORQUESTA FLORIDA (Pontevedra) y LOS SANTOS (Vigo).

En el Faro de Vigo del 12/10/2013, escribía Susana Regueira, referente al Baile del Pino:

A mediados de los setenta cerró sus puertas el baile del Pino, ubicado en la avenida de Vigo y que en su momento fue la gran sala de conciertos de la ciudad. Cantantes como Manolo Escobar o Miguel Ríos o populares humoristas de la época como Bigote Arrocet actuaron en este espacio con capacidad para más de 300 personas que actualmente está siendo derribado y que muy frecuentemente se quedaba pequeño para el numeroso público que pretendía acceder a las actuaciones. La familia Abelleira, propietaria de la sala, recuerda momentos clave como el concierto de Julio Iglesias: llegó a Pontevedra procedente del restaurante arousano Chocolate con dos albariños de más, “así que cantó dos o tres temas y se fue”, recuerda mi amigo Jose Abelleira, hijo del propietario, que por aquel entonces era un niño y se hartó de firmar fotos con el nombre de Julio Iglesias para obsequiar a las fans.

Nota: Éste relato lo hice con la aportación extraída de Wikipedia, Faro de Vigo, Diario de Pontevedra y Orquestas 1900.

Cartel publicado en el Diario de Pontevedra.
Cartel publicado en el Diario de Pontevedra.
ORQUESTA FLORIDA
LOS SANTOS

Aprovecho a comenzar este apartado en la época de carnaval debido a que en el año 2014, el Concello de Pontevedra, en la segunda edición do “Entroido de Verán de Pontevedra” la temática estuvo basada en el “Baile do Pino”.

30 MARZO 1970…SALA EL PINO

Avenida de Vigo, 30 Marzo, Día de San Cibrán, Gran Acontecimiento Musical

Orquesta FLORIDA, LOS ESTELARES y LOS SALTOS DE CÓRDOBA (El Conjunto de la juventud Ye-Ye)

Diviértase en el mejor festival del año, con estos tres incomparables conjuntos.

ORQUESTA FLORIDA
Publicidad en el Diario de Pontevedra.
Destacado

30- CRISTÓBAL COLÓN E O DÍA DO NOSO PATRÓN.

CRISTÓBAL COLÓN NO DÍA DE SAN VICENTE.

No mes de Novembro do 2022, un equipo científico de arqueólogos estiveron levando a cabo unha serie de traballos no cementerio de Adro Vello de Poio, unha ardua investigación para atopar restos de ADN coa intención de investigar a orixe de Cristóbal Colón, chegando a localizar uns trinta fragmentos.

Somos muitos os que estamos esperando que por fin se chegue a clarificar dunha vez a súa verdadeira orixe.

Pois resulta que levo un tempo que estou a realizar un traballo relacionado coa miña parroquia de Cerponzóns, e hai uns meses, atopeime cunha publicación de fai 100 anos que relacionaba a Colón co nome do Patrón da nosa parroquia.

Así que vou compartila con todos os meus seguidores:

10 AGOSTO 1922. EL PROGRESO.

ESPAÑA ES LA PATRIA DE COLÓN.

(Por Alejandro F. Rodriguez de Busto)

Nació Colón en Pontevedra en el año 1436; su abuelo fué Domingo de Colón, «el Viejo»; su padre fué Domingo de Colón, «el Joven»; su madre, Susana de Fonterosa, de origen hebreo; en el año de 1446, Cristóbal de Colón y Fonterosa, de diez años de edad, comenzó a estudiar latin en un convento de Pontevedra, del que era monje Fray Martín de Deza, pariente inmediato del niño Diego de Deza, condiscípulo del futuro almirante Colón; en 1453, la familia de Colón tuvo que huir de España y se refugió en Aveíro de Portugal; Cristóbal, que ya tenía diez y siete años de edad, se dedicó a la navegación, y todo lo concerniente a la náutica: cartografía, cosmografía y pilotaje; en mil cuatrocientos setenta y cuatro (1474) comenzó a pensar en extender la navegación más allá de los limites conocidos del Océano.

Los españoles o iberos habían ya descubierto en 1405 el archipiélago de las islas Canarias; en 1418, las islas de Puerto Santo; en 1419, las islas de la Madera; en 1448, las Azores; en 1454, las islas de Cabo Verde; para continuar las exploraciones en el Atlántico, los Reyes Católicos Fernando e Isabel buscaban un navegante audaz; ese hombre se halló, era Cristóbal Colón y Fonterosa, fué el Duque de Medinaceli encargado de los Reyes Católicos de traer al navegante audaz, lo trajo de Portugal, y lo hospedó en su palacio de Sevilla; desde 1486 los Reyes Católicos le asignaron una pensión para que pudiera estudiar las mejores condiciones de hacer una exploración por el Océano Atlántico; era la expedición en que los Reyes Católicos Fernando e Isabel pensaban hacia ya mucho tiempo, mucho antes en que pensara Colón; la exploración se llevó a efecto en 1492; el Nuevo Continente quedó descubierto para la civilización cristiana; Cristóbal Colón hizo cuatro viajes; en 1506 murió en la ciudad de Valladolid (España), después de declarar muchas cosas que sirvieron ahora para alumbrar el problema apocalíptico colombino.

Hay dos documentos fehacientes que sirven para llevarnos a la verdad. Esos documentos son el contrato firmado por los Reyes de España y Cristóbal Colón en Santa Fe y su institución mayorazga de 1498. El primero lo firmó como «Cristóbal Colón», porque bien sabia que si aparecía con algún nombre o apellido apócrifo, como «Colombo» o «Colombus», podían algún día darlo todo por nulo y quedar desbaratado todo su trabajo y su gloria !para él, sus descendientes y su Patrial!

En el segundo tuvo buen cuidado de estampar que, si llegase a extinguirse la institución por falta de varón, que se buscase en cualquier cabo del mundo aquél que lleve y hayan llevado sus antepasados, el apellido de su linaje verdadero de Colón; claro, como buen marino, tenia que hablar en términos náuticos; y se refería a un cabo de mar. Es el cabo Finisterre, al N. O. de España, el más occidental de Europa, que avanza sobre el Atlántico; se sigue barajando la costa al Sur de este cabo, y pronto, en la misma costa gallega, se da con el cabo Corrubedo, que queda al lado Norte de la entrada de la ría de Pontevedra y ciudad del mismo nombre A este cabo, pues, es al que se refería Colón en su institución mayorazga, y a Pontevedra el lugar donde vio su luz primera.

Las primeras impresiones que recibió ahí en su niñez, en esa hermosa ciudad, bañada por el rio Lérez, en sus costas, en sus playas, sus vegas, su cielo, sus bosques, arroyos, prados y numerosos panoramas y paisajes que deleitan y adornan sus contornos, como en toda la región galaica, quedaron para siempre firmes y grabadas en su alma y en su corazón, como lo probó después de su retorno a la Patria con tan larga ausencia y al emprender su apocalíptico viaje a través de lo desconocido, buscando siempre que podía el neutralizar «su recurso de hacerse «extranjero», y al mismo tiempo suspirando por su Patria oculta, probar su gran patriotismo español, que bien lo probó, desde el momento en que firmó las capitulaciones con los Reyes Católicos y empezó a prepararse al grandioso viaje.

Este viaje era el resultado de lo que se proponían ampliar los Reyes de España en consecuencia de que ya sólo a España se debían en esa fecha todos los más grandes descubrimientos; pues además de las islas que cito anteriomente que habían descubierto los españoles al Occidente de Africa y de España, ya tenían también descubiertas los navegantes españoles las costas occidentales, orientales y meridionales con el cabo de Buena Esperanza, del contiente africano y el mar de la India, con sus costas, y algunas de las islas orientales.

Antes de seguir adelante necesito explicar algo de lo importante que es y fue Pontevedra en dar hijos esclarecidos a la Patria española y nombrar algunas de las parroquias que forman su Ayuntamiento, por citarlas en su descubrimiento el gran almirante. Las parroquias son: Santa María de Alba, Santa María de Bora, San Pedro de Campañó, San Vicente de Cerponzones, San Salvador de Lérez, San Andrés de Lourizán San Miguel de Marcón. Santa María de Mourente. San Bartolomé y Santa María de Pontevedra, San Martin de Salcedo y San Pedro de Tomeza; es diócesis de Santiago y capital de la provincia de su nombre.

Resulta que o día que descubriu Colón a illa de San Vicente, foi o 22 de xaneiro de 1498.

Precisamente o 22 de xaneiro é o día que se celebra a festividade do devandito santo, Patrón da Parroquia de Cerponzóns.

A pregunta é a siguente:

Púxolle Colón ese nome á illa cando á descubre debido precisamente por ser á festividade do día e ademáis porque coñecía a nosa parroquia?

Para situarnos, a illa de San Vicente e as Granadinas, coñecidas polos aborígenes como Youlou ou Hairoum, están situadas ao norte de Venezuela, na cadea das Antillas Menores do mar do Caribe.

Illa de San Vicente.
Illa de San Vicente.

NOTA: Un dos personaxes que máis sabe de Colón comentoume hai pouco que Cristóbal Colón tamén bautizou varios lugares con nomes das confrarías existentes en Pontevedra naqueles tempos.

Destacado

CITAS LITERARIAS (31) ASASINATO DE MAEL DE SERPENTIONES.

DIARIO DE PONTEVEDRA, 16 DECEMBRO 2022

Desde a redacción do Diario de Pontevedra publicouse un artigo donde dice:

Dez autores novelan dez barrios da cidade con Diario de Pontevedra e a editorial Elvira.

Unha de éstas novelas está relacionada coa nosa Parroquia de Cerponzóns.

Así falan dela:

ASASINATO DE MAEL DE SERPENTIONES.

O escritor e guionista de cómic e cine Rodrigo Cota quixo achegar o seu gran de area a esta iniciativa escribindo Asasinato de Mael de Serpentiones. Como el mesmo sinala, “Serpentiones é o nome antigo que ten o que hoxe coñecemos como Cerponzóns“, a parroquia que el elixiu para ambientar este relato.

En Cerponzóns, Rodrigo Cota remóntase á época castrexa para configurar unha novela irónica desenvolvida arredor do asasinato dun xefe da tribo no momento da chegada ao castro de Serpentiones do protagonista, Marco Tulio.

AVISO: Un erro da editorial fixo que a historia que leva por nome MOURENTE, debería ser CERPONZÓNS.

A historia ASASINATO DE MAEL DE SERPENTIONES, xa está a venda nas librerías de Pontevedra.

Destacado

14- RECORDOS DOS BAILES DE ANTES.

OS BAILES DAQUELA.

Si volvemos a vista atrás e damos un repaso desde os anos corenta e cincuenta observamos que os nosos antepasados non tiñan moito tempo para pasar o tempo en divertirse, bailar era o máis habitual, ben nas festas tradicionais, ben naqueles bailes que se organizaban en casa dalgún veciño. Outra das diversións que máis gustaban era a de ir ao cine, era tamén unha forma de lecer moi popular, pero non todos podían e aqueles que dispoñían de medios ían cada certo tempo. Houbo unha época en que vivín unha proxección dunha película nun alboio dunha aldea chamada Valiñas, estaba pasando uns días en casa duns amigos dos meus pais e chegaron uns homes que cargaban uns trastos, pediron usar o alboio de casa, nun fondo estenderon unha saba branca, no outro a máquina de proxección e pola noite fixeron o pase, o alboio estaba ata os topes de xente, a entrada creo recordar que costaba cinco pesetas.

Volvendo ao baile, desde os primeiros anos de principio do S. XX era habitual nas verbenas bailar o baile tradicional galego, pero cando comezou a moda do baile moderno agarrado a polémica estaba servida, os domingos en misa os curas nas súas homilias criticaban ese tipo de baile considerándoo pecaminoso.

Anos e anos onde as mulleres e os homes tiñan complicado poder estar xuntos, o habitual era que estivesen separados, pero desde ben pequenos, tanto na escola como na misa. Si ibas un domingo á cidade vías como nos paseos os homes ían por unha banda e as mulleres por outro. Hoxe en día temos aínda algún exemplo do que estou dicindo, é habitual que na nosa igrexa os homes queden na parte de atrás e as mulleres colócanse nas primeiras bancadas.

Así que aqueles bailes onde se poñían de moda os bailes agarrados como por exemplo o pasodoble, a polca, a rumba, o vals etc. eran os lugares idóneos para poder ter un contacto home/muller tan desexado.

Como dixen antes, eses bailes chegaron a ser definidos como inmorales e foron perseguidos, principalmente polo cura da parroquia e por suposto tamén polos pais das mozas que acudían aos bailes, había que controlar que o baile non implicase estar demasiado agarrados para así evitar a quente paixón humana diante de todo o mundo, para evitar eses momentos de quentura era habitual que nos bailes estivesen presentes as nais das mozas, as cales poñían orden en canto presenciaban que a cousa poñiase “quente” é tamén “aconsellaban” con quen poder bailar ou con quen non.

OS BAILES NOS BAIXOS DAS CASAS E NOS ALBOIOS.

Este apartado relacionado cos Bailes pode dar lugar a muitas anécdotas, de principio vou comenzar con uns Estatutos de unha Sociedad Artística que encontrei no blog da nosa veciña Ana, está Sociedade formouse no ano 1926.

Dí así:
Sociedad Recreativa Artística de Cerponzones
Capítulo 1º
DE LA SOCIEDAD Y SU OBJETO

Artículo 1º
– Se constituye esta sociedad con caracter puramente recreativo cultural.

Artículo 2º
– El fin de esta sociedad será única y exclusivo de celebrar reuniones de confianza entre los jóvenes y familias de la parroquia de Cerponzones pudiendo pertenecer a la misma las de las demás parroquias del Ayuntamiento de Pontevedra a que aquella pertenece.

Artículo 3º
– quedará al arbítrio de la Junta Directiva el señalamiento de las reuniones y bailes y época en que hayan de celebrarse.
Capítulo 2º
DE LOS SOCIOS Y DE LAS REUNIONES

Artículo 4º
– Para ser socio basta la manifestación verbal o escrita al secretario de la Sociedad y podrán serlo también las señoras. La Junta Directiva en vista de las circunstancias del aspirante y en votación secreta podrá denegar su admisión.

Artículo 5º
Los socios han de satisfacer la cuota mensual de cincuenta céntimos de peseta, pagados por adelantado.

Artículo 6º
– Todo socio no podrán llevar a estas reuniones a ninguna señorita que no esté invitada por la Junta directiva.

Artículo 7º
– Todo forastero que desee concurrir a cualquiera de las reuniones que se celebren y que a juício de la Junta Directiva pueda permanecer en el local, satisfará la cuota que oportunamente se señale, debiendo aquel ser representado por dos socios la garantía de estos.

Artículo 8º
– El socio que no participe el día último de mes a mas tardar su baja, será responsable al pago de las cuotas correspondientes al mes siguiente.

Artículo 9º
– Los socios no podrán hacer valer ninguna de los derechos que les concede este reglamento  por lo tanto no tendrán entrada en las reuniones y bailes sinó están al corriente en el pago de todas sus cuotas ordinarias así como las supletorias y extraordinarias que se estipulen por acuerdo de la Junta Central.

Artículo 10º
-Serán dados de baja de la Sociedad:
. Los socios que dejen de pagar dos mensualidades consecutivas.

2 º . Los que den lugar a que su billete de socio sea utilizado por otra persona para asistir a los bailes y reuniones.

3 º – Los que dentro del local donde se celebran los bailes, reuniones u otros actos no guarden la debida consideración, molestando a los demás. Las cuestiones que puedan suscitarse por los motivos expuestos u otros análogos, serán resueltos sin apelación por la Junta Directiva.

Artículo 11º
– No podrán volver a pertenecer a esta Sociedad los que hubieran sido dados de baja, con arreglo a los apartados 2º y 3º del artículo anterior.
CAPÍTULO 3
DE  LA JUNTA DIRECTIVA

Artículo 12º
– La Junta Directiva estará constituida por un presidente, un vicepresidente, un contador, un tesorero, un secretario y tres vocales, renovables anualmente por mitad reunida permitida la reelección.
Esta Junta se encargará del cumplimiento de los fines para que fue creada la Sociedad, y, quedará revestida por ella de toda clase de atribuciones, excepto las que se asignen a la Junta General por el presente Reglamento, cuya observancia es la Junta Directiva la encargada de hacer cumplir fielmente .

Artículo 13º
– Las atribuciones especiales de los individuos que la componen son las ordinarias en toda clase de Juntas de esta índole.

El Presidente presidirá las sesiones de las Juntas Generales y de la directiva,convocando estas últimas, otorgará en nombre de la Sociedad cuantos contratos sean precisos, revisará los libramientos, cargámenes y cuentas llevará la representación personal de la Sociedad y ejercerá, en fin, todas las demás funciones propia del cargo.
El vicepresidente, sustituirá al presidente en los casos de ausencia, enfermedad o renuncia, teniendo entonces todas las atribuciones concedidas a aquel.
El contador; tendrá a su cargo la intervención de los libros de contabilidad que sean necesarios, tomará razón de los recibos, libramientos y cargamenes y practicará en tiempo habil el correspondiente balance anual para presentarlo a la Junta General, para estos efectos el año empezará el 1 º de Enero y terminará el 21 de Diciembre.
El tesorero, se hará cargo de los ingresos de fondos en la Sociedad y atenderá los pagos y libramientos de fondos por el Presidente e intervenidos por el Contador. Rendirá anualmente las cuentas de caja con sus justificantes que presentará a la Junta Directiva para su aprobación.
El secretario, redactará las actas de las sesiones de las Juntas Generales y Directiva, entenderá las convocatorias y las firmará para las primeras, formará un registro de socios con altas y bajas, comunicará a los socios los acuerdos de la Junta Directiva que séan de interés particular o general.
En los casos de ausencia enfermedad o ausencia del Vicepresidente, Contador, Tesorero o Secretario, la Junta Directiva, designará los vocales que han de desempeñar sus funciones.

Artículo 14º
– La Junta Directiva comenzará a ejercer sus funciones al dia siguiente de aquel en que se celebre la Junta General que la elija.

Artículo 15º
– La Junta Directiva se reunirá cuando la convoque el Presidente o a instancia de tres de sus miembros. Este mismo número de concurrentes será necesario para la validez de los acuerdos los cuales se tomarán por mayoría de votos, decidiendo el presidente en caso de empate con voto de calidad.
 CAPÍTULO 4
DE LAS JUNTAS GENERALES

Artículo 16º
–  La Junta General se reunirá el último domingo de Diciembre para la aprobación de cuentas y nombramiento de Junta Directiva, siendo esta nombrada por mayoría de votos.

También se reunirá cuando lo soliciten de la Junta Directiva diez socios.
CAPÍTULO 5
DISPOSICIONES GENERALES

Artículo 17º
– El domicilio social de esta Sociedad será en una casa que posee Don Valentín Vieitez Cochón, en el lugar de Tilve de la parroquia de Cerponzones.

Artículo 18º
– En caso de disolución de esta Sociedad, los fondos existentes serán entregados al Gran Hospital de esta capital.
Cerponzones (Pontevedra) 22 de Agosto de 1926

La comisión organizadora
(firma ilegible)

Manuel Sotelo         Daniel Maquieira

Presentado en el día de hoy en este —–los efectos del artículo 4 º de la Ley de Asociaciones de  8 87 por duplicado
Pontevedra 25 de Agosto de 1926
El gobernador civil interino.

FUNCION DE TEATRO NA ARTÍSTICA.

Tamén había de cando en vez sesion de Teatro na Sociedad Recreativa Artística de Cerponzones…

Había na parroquia dous veciños que eran moi amigos, uns mozos que se levaban moi ben, acudían xuntos cada vez que había baile naqueles lugares de Tilve, Leborei, Pidre e tamén os que estaban un pouco máis afastados, Verducido e Lérez entre eles.

Na Sociedad Recreativa Artística de Cerponzones estaban como socios e sempre saían con algunha iniciativa que se lle ocorría dun momento para outro, eu recordo a estes dous mozos sendo xa uns señores maiores, pero seguían sendo mozos por dentro, un era veciño da Bouza, o señor Joaquín Casás, o outro era veciño da Meán, o señor Isolino Ucha. Aos dous víaos frecuentemente pola taberna.

A Joaquín víao cando regresaba de traballar de Pontevedra, antes de ir para a súa casa, facía unha parada na taberna da Rons, tomaba a súa chiquita, conversaba un pouco e despois xa se ía.

A Isolino víao máis os fins de semana, cando viña co señor Celestino para xogar aquelas interminables partidas de cartas, Isolino sempre estaba cantando a canción que interpretaba Pucho Boedo cos Tamara, seguro que a recordades…a Santiago vou ligerito caminandoooo…

Un día decidiron representar na Sociedade Artística unha obra de teatro…

A idea non sei de onde a sacaron, daquela non había televisión nin moitos libros de obras de teatro, quizais a idea saíse dunha radio que puidesen ter algún dos dous. 

A cousa foi que para a interpretación Isolino tivo que poñerlle, tanto por detrás como polo peito, unhas táboas a Joaquín, despois suxeitounas cunha corda é para que non o vise ninguén con aquelas táboas atadas ao seu corpo utilizaba un enorme gabán.

No momento da presentación da obra de teatro, cando era o descanso dos músicos, Valentin rogaba silencio aos alí presentes, ao pouco facían a súa entrada os dous actores…

Isolino, cunha vara na man, comezaba a interpretar a un personaxe que cada certo tempo logo de dicirlle catro cousas a Joaquín, sacudíalle coa vara, unhas veces nas costas, outras no peito.

Joaquín imitaba perfectamente á vítima daquel castigo que lle estaba dando Isolino, gritaba, choraba, pedía clemencia…

Isolino seguía interpretando, cada vez atizaba con máis ganas, sabía que as táboas amortiguaban os latigazos, cousa que os alí presentes non llas tiñan todas consigo e algúns se crían que lle pegaba de verdade, é que eran uns actorazos!

Por certo, mentres Isolino lle zuscaba a Joaquín, chamáballe BARREZUELAS, que nin dicir que foi o alcume que lle quedou a Joaquín, Isolino sempre que o vía así lle chamaba.

Parece ser que naquela época había outro Baile, estaba mui preto desta Sociedade, unha casa que tiña un alboio donde facíanlle a competencia a Artística, estaba situado en Leborei,  donde viviron Isabel Piedras é Daniel Cochón.


Tamén tiveron na súa casa, fai máis de ochenta anos, unha pequena taberna. Era un lugar mui céntrico, ademáis mui preto da casa donde tamén viviu a señora Hermosinda a Botana, había costumbre de levar unhas pandereteiras a tocar na carballeira que está situada a poucos metros.

Hermosinda, a Botana, xunto o seu marido.

Quen se recorda daqueles tempos do baile é das pandereteiras  e un veciño que sendo un neno axesaba por donde podía as parellas bailando no alboio.

Eran tempos que a xente necesitaba de momentos de lecer, o baile era o principal entretenemento que había, solamente necesitabas un lugar amplo, un mostrador para poñer una viños e un paisano que tocase o acordeón ou algún outro instrumento musical.

Bailando en Pidre.

Outro baile que houbo fai anos foi no lugar de Pidre, na casa do señor Basilio, a casa que está pegada á de Tila.

Recordo que na miña familia había un home que se chamaba José Peres Ucha (coñocido por Pepe o Chepas), que tocaba a flauta, iba acompañado co acordeonista, o señor Faustino da Bouza a bailes, bodas é festas varias.

Aqueles días de traballos tan duros, de sol a sol, deixaban pouco tempo á diversión. Normalmente os bailes que se organizaban naquelas casas que dispoñían dun amplo local, un baixo, un alboio…celebrábanse cada quince días, era un dos poucos momentos en que se dispoñía para pasar un momento de lecer. Un dos lugares máis antigos (que teño algunha referencia) onde e celebraban bailes é no Vigario, corría o ano 1912, nunha casa dun veciño dese lugar celebrouse un animado baile, chegando a saír nas noticias debido ao crime que ocorreu a uns poucos metros de alí, un crime por celos que comezou precisamente en devandito baile.

OS RECORDOS DOS VECIÑOS.

Cando comezo a preguntarlle aos meus veciños e veciñas polos seus recordos, moitos deles non tardan en contestarme, os seus recordos apíñanse de tal xeito que comezan a contarme sen parar o que lle vén á mente…
-Os meus maiores recordos son do Baile da Cañota, a miña mocidade paseina como a maioría da parroquia, ibas andando, había que cruzar a vía do tren, bailar e de novo regresar andando a casa.

Por aqueles tempos eu traballaba na Avícola e había tanto traballo que tiñamos quenda de noite, era por carnavales, imaxínache Juan, nós traballando e a poucos metros no baile da Cañota a xente pasándoo fenomenal…pero a cousa non quedou aí. Decidimos plantar o traballo, disfrazarnos e marcharnos ao baile.

Así o fixemos, imaxínache todas disfrazadas desfilando pola estrada en dirección á Cañota jajaja, entramos e puxémosnos a bailar, pero ao pouco tempo cal foi nosa sorpresa que os xefes da Avícola viñeron ao baile a buscarnos jajaja.

Estabamos bailando e nun momento pararon os músicos de tocar e anunciaron polo altofalante que as señoritas que traballan na Avícola fixeran o favor de volver aos seus postos de traballo, que estaban os seus xefes esperándoas jajaja. Alá tivemos que irnos de novo.

Tamén recordo que o teño pasado moi ben nos bailes que organizaba Manel na súa casa, as miñas amigas e máis eu eramos das máis pequenas e gustábanos moito bailar a canción de O Tren de Andrés Dobarro e o Casatschok de Georgi Dan.

-Outra veciña que encontréi polo camiño coméntame que nos seus tempos mozos na época da malla ao acabar preparaban unha merenda, levaban unha radio e poñían música, todo o mundo poñíase a bailar, aínda que estivesen cansos do día tan agotador que tiveran coa malla.

-Outra veciña comeza dicíndome que comezou moi xovenciña a ir ás verbenas, aínda non contaba dezasete anos, unha amiga súa achegábase á súa casa e pedíalle os pais para que a deixasen ir, acudían a todas as verbenas que había polos alrededores. Cando era un pouco máis maior comezou a ir coas súas amigas aos bailes de A Cañota, garda moitos recordos do baile que facían con motivo de San Valentín, ou aqueles domingos á tarde nas sesións do baile de Salcedo, ou tamén cando se celebraba o día de San Cibrán, ían á Sala de Festas El Pino, inclusive por varias ocasións foi aos bailes que organizaba O Teucro.
Eso sí, a unha da madrugada había que estar de volta na casa.

OS NOMES DAS SALAS DE FESTAS, DISCOTECAS…

Seguro que habrá que facer unha segunda parte relacionada cos bailes. Porque cada un de nos tendrá recordos da súa xuventude que pasou por algunha destas salas de bailes e discotecas, cada fin de semana íbamos a unha, as que eu recordo de ir algunha vez son :

A CAÑOTA, SALA DE FESTAS O PINO (Pontevedra), SALÓN CUBA (Poio), SALA MOSTEIRO (Meis), LA YENKA (Caldas de Reis) SALA DE FESTAS LA PERLA (Cuntis), SALA DE FESTAS BRAIS, agora LA LUNA (Cerponzóns), SALA DE FESTAS SATURDAY (Vilaboa), SALA DE FESTAS DAFNIS Y CLOE (Poio), SALA DE FESTAS LA CONDESA (Caldas de Reis), SALA DE FESTAS CHANTE CLAIR (Valga), SALA LENON (A Estrada), A NOVA OLIMPIA (Vigo), PARAÍSO (Bueu), NORAT é CHARLOT (Portonovo), SALA DE FESTAS PEÑA (San Xurxo de Sacos), MIRAMAR (Redondela), CASINO MERCANTIL.

Tamén fun a BOITE DO HOTEL UNIVERSO,  DISCOTECA ATLÁNTIDA, SHIVA, EQUUS, DANIEL,  GÓLOPE (despois chamouse LUNARES), CARABÁS, WHY ?, LICOR NEGRO, A MADRILA (Todas en Pontevedra), CANELAS (Portonovo), EL QUIJOTE (Sanxenxo), SCORPIO é FARO (O Grove), EL GATO AZUL (Bueu), CHAPÍ (Marín), TOTEM (Vilagarcia), SALA DE FESTAS O CARBALLAL (Barro).

Tamén falei con veciños e amizades, hai quen chegou a ir a bailar ata mui lexos da súa casa. Fun tomando nota dos bailes :O BAILE DO TEUCRO (Pontevedra),  CULTURAL DE MOURENTE, CULTURAL DE SALCEDO, CULTURAL DE MARCÓN, LICEO CASINO (Pontevedra), SALA CAMPOS é A GRANXA (Lalin), ou o Salón de Baile de VILATUXE, outro recorda ir o SALÓN CAEIRO ( Campolameiro), SALA CHANGÜI (Soutelo de Montes), SALA PARAÍSO (Forcarei), SALA DE FESTAS AVENIDA (Grove), SALA DE FESTAS HERMIDA 5000(Caleiro), SALA DE FESTAS AROSA (Dena), BAILE DE CARBALLEDO (Cotobade), BAILE DO SEIXIDO (A Lama) SALA DE FESTAS REYVI (Pontecaldelas), SALA DE FESTAS MARI TRINI (Valga), SALA DE FESTAS LOS PASALES (Noia), DISCOTECA SUKY (Boiro), DISCOTECA ZORBA (Pobra do Caramiñal), SALA DE FESTAS LESTON é SALITRE (Moaña), SALA DE FESTAS VICTORIA (Cuntis), DISCOTECA LA LATINA (Portonovo), SALA DE FESTAS VILARCHÁN (Pontecaldelas), SALA DE FESTAS LA CAMPANA (Beariz), BOLERO, SOLEARES, LOS ESCUDOS é CHARADA (Pontevedra), SALA DE FESTAS EL MARINO, SALA DE FESTAS EL GIRASOL, SALA DE FESTAS MARAVILLAS, O CASINO DO GROVE, (Todas no Grove), SABOR LATINO (Pontevedra).

Comencei a compartir este relato en varios grupos de Facebook, muita xente está colaborando é  xa me pasaron máis nomes :

SALÓN O PANADEIRO de Codeseda (A Estrada), SALÓN MONTILLON (A Estrada), PENTÁGONO (ARCADE), ZEUS (CANGAS), LAS GOLONDRINAS (Poio), O VISO (Poio), O TELECLUB DE LEREZ, O VERGEL DE MARÍN, SALA BOAD DO BAHÍA, OLIVER, FAUSTO, COCOS, NO SE LO DIGAS A MAMÁ (TODAS EN VIGO ), SALA CARAMES (Mosteiro), DONA DANA (Touro), LIBERTY (Santiago), SALA DE FESTAS A GOULLA (Meis), SALA DE FESTAS SOL(Vigo), SALA INTERPRAIS (Baiona), SALA DE FESTAS BAION (Baion), SALA DE FESTAS VILARCHÁN (Pontecaldelas), SALA DE FESTAS PUENTEARNELAS (Pontearnelas), SALA DE FESTAS XIL (Meaño), SALA DE FESTAS FELIX (Soutomaior), SALA DE FESTAS O RÁPIDO ( Sta. Cristina), SALA DE FESTAS FERNÁNDEZ O CHIN PUN (Pontecaldelas), SALA DE FESTAS FREITAS (Fornelos de Montes), SALA DE FESTAS O SIFÓN (Avión), SALA DE FESTAS EL OTRO MUNDO DEL TEA (Ponteareas), SALA DE FESTAS QUEEN (Porriño), SALA DE FESTAS PAULINO (Carballiño), SALA DE FESTAS AIRIÑOS AIRES (A Fonsagrada), SALA DE FESTAS ROSALAR (Ribadeo), SALA DE FESTAS EXAGONO (Lugo), SALA DE FESTAS CARBALLEDO (Carballedo), BAILE DA CABRA (Bora), O CASINO (Seixido), ZAO (Cambados), BAILE DE RIVAS (Verducido), BAILE DO COCHÓN (Campañó), EL MOLINO ROJO (Raxó), ZOO ( Sanxenxo), ESPACIO AZUL (Barrantes), R-45 (Pontevedra), DANCE OF THE DEBIL (Marin), DIVA (Redondela), MELODI (Arcade), SALEM é DON RICARDO (Vilagarcia), SALA DE FESTAS LA RAMALLOSA (A Ramallosa), SALSA COSTAS (Vigo), SALA DE FESTAS LUCEIRO (Mos), XANADÚ (Porriño), CHICAGO (Vigo) ATOCHA (Vigo), PRIVÉE (Vigo), EL MANCO (Vigo), GAULTIER (Vigo), LA BOCA (Vigo), LA RUMBA (Vigo), MINIMAL MOON (Vigo) JACKSON (Pontevedra), MIKONOS ISLAND CLUB (Vigo), ESTRELLA (Vigo), SALA LA HABANA (Vigo), BARROCO (Vigo), BRINDIS PUB (Vigo), MONDO CLUB (Vigo), ROUGE SOUND CLUB (Vigo), SALA DE FESTAS LA PALMERA (Vigo), SALA DE FESTAS LAS CABAÑAS (Vigo), SALA DE FESTA LA CRUZ BLANCA (Vigo), SALA DE FESTAS MIRAMAR (Redondela), SALA DE FESTAS MAGNOLIA (Tui), SALA DE FESTAS LA REINA (Tui), DON SANTOS (Poio), LA TERRAZA (Sanxenxo), LA PALMA (Marin), DANIELA (Pontevedra), CÓDIGO DE BARRAS (Vigo), SALSA CHA (Vigo), SALEM (Vilagarcia), PELÍCANO é RIG BABA (Coruña), POP CHUL (Santiago), NIKOLS (A Estrada), OXIDO, GRAFITTI, BROS, EL LIMBO, CHAROL, LA PERCHA, PUBLIC, EL MALECON, VANITAS, ESTACION 34, VADEMECUM, STRONG, LA CAPILLA, BONY, LAS GRUTAS, LINTERNA, LA LINTERNA ROJA, ELVIRIZULE, COLISEUM, 007, ATICO, SIETE TORRES, SITIO DISTINTO, ATMOSFERA, MINIMAL MOON, SPEKTRA, BRUJAS ATLANTIS, VAGALUME, LA KAMA, BERLIN, LA BOIR, DESCARO, COCOS, REMACHEPALACIUS, EL NAUTICO, CLUB DE CAMPO ( Todos en Vigo), EL KRELIM, ESTACIÓN 24 é EVA (Nigrán), MONTESOL (As Neves), EL CASINO (Porriño),PACHÁ, OLA GREEN, PLAYA CLUB, PIRAMIDE, CHASTON, LA CUEVA, LA REAL, FOXTROT, CHEVALIER, BAMBINA, OH LA LA (todas en A Coruña), BETANZOS é BETA (Betanzos), BANOKE (Sada), DE LOREN, DMC-12, SANCHEZ, DISCOLENA, BRISTOL, MICRO, RANCHEROS, GRAMOLA, NIVEL 30, FOX, KOPRAI, NO SE LO DIGAS A MAMA, PAPA YA LO SABE, LA NAVE (Todas en Ferrol), PLATÓ, CAPITAL, STUDIO, DAYAMON, SUITE 212, FIFTIES ( Todas en Ourense), MANDINGO (Noia), MAXINS é NIAGARA (Carballiño), BEILU (Cambados), PIRRAKAS (Poio), GROVES CLUB DISCOTECA (O Grove), SALA O ABANICO (O Irixo), SALA O CUCO DE VELLE (Ourense), O CHOSCO (Lerez), Sala de Fiestas GRADIN (La Estrada), Salón EUCALIPTO (Aldán), Salón Cine TROCHE (Ordes), Salón ORIENTAL CINEMA (Ordes), O RECREO ( Ordes), Sala VILAR ( Ordes) Salón VEIRAS DE PARDIÑAS ( Ordes), Sala GALAS (Marin), El GATO AZUL (Bueu).

TOTAL 256

Destacado

O BAÚL DOS RECORDOS.

No mes de Xuño de 1997, un grupo composto por uns 40 veciños paralizaron as obras de mellora dun tramo da N-550 (situado enfronte ao Puente Malvar) que promovía o Ministerio de Fomento.

Benito Pesqueira, como portavoz veciñal manifestaba á prensa que “da maneira que están a facer estas obras non resolve problema algún, porque os veciños temos que saír ao medio da estrada por unha perigosa saída”.

Estes veciños, chegaron a realizar quendas de día e de noite e ata que conseguiron o que querían, non pararon.

Tamén ano 1997, o Concello de Pontevedra tiña un problema bastante gordo cos vendedores ambulantes, naquela época, casualidades da vida, estaba a levar a Concellería de Mercados, o noso veciño J. Enrique Magdalena e mira por onde, atopamos unha fotografía dunha vendedora ambulante, tamén veciña da parroquia, a señora Hermosinda.

Hoxe día 1 de Marzo cúmprense 27 anos en que se deixaba de verter lixo no vertedoiro de O Rapadiño.

A prensa escrita, o día 28 de Febreiro, facíase eco da nova, o Diario de Pontevedra relataba que á unha da madrugada do domingo partirían cara a Cerceda os primeiros camións especiais que se habían contratado para o traslado dos residuos sólidos urbanos, unha vez que desde o sábado quedaba pechado o basureiro de O Rapadiño

Na instantánea de hoxe están agrupadas tres fotografas, todas elas relacionadas co tema do vertedoiro, reunións da directiva da asociación de veciños O Chedeiro coas autoridades, outra foto é na Casa do Pobo, a directiva comentando cosa veciñanza os pasos que se estaban dando é a outra, en primeira páxina do Diario de Pontevedra, a manifestación realizada o 30 de Decembro de 1996, con de máis de 200 veciños de Cerponzóns, pedindo dunha vez por todas a selaxe do Rapadiño.

A fotografía de hoxe corresponde o Cerponzones C.F., publicada nun artigo do Diario de Pontevedra, que se publicaba o 18 de Decembro do ano 1996.

Por aquel entonces, no apartado de deportes, foise publicando co título de Fútbol Base, Galería del Fútbol Regional, unha serie de equipos das parroquias pontevedresas.

O artigo dicía que Pontevedra era frutífera en parroquias, onde a compoñen un total de 15, pero que había unha moi próxima, que as súas xentes traballan con ilusión e indipendiencia para poder demostrar que con eles tamén había que contar.

Coa ilusión de dar aos mozos da parroquia actividades relacionadas cos deportes, unha serie de veciños, puxéronse ao choio e fundaron o Cerponzones C.F., que neses momentos contaban cun equipo no campionato de Veteranos e outro en Terceira Rexional.

Os seus directivos co apoio de varias entidades privadas e da Comunidade de Montes, tiñan o obxectivo da consolidación dos equipos e pontenciar a creación dunhas instalacións propias para o desenvolvemento do deporte e ilusión non lles faltaba, aínda que esperaban maior atención dos organismos oficiais no seu bo facer.

O ano da fundación do equipo foi precisamente no 1996.

Contaba con 88 socios é un presuposto de 750.000 ptas.

O obxetivo da directiva naquel momento era a de consolidar a entidade.

O Campo, coñocido polos mais vellos da parroquia como Campo dos Bois, ten desde fai anos o nome de Chan do Monte.

A plantilla do equipo era seguinte:

Porteiros.-Oscar Solla é César Fernández

Defensas.-Oscar Torres, Manuel Morgade, Miguel Charlín, Andrés Vázquez, Constante Abal, Francisco Torres é Manuel Calvo.

Medios.-Rafael García, Javier Ucha, Benito Duran, Angel Vázquez, Pablo García é Enrique Alvite.

Dianteiros.- Julio Pereiro, Benigno Cochón, David Buezas, Jaime Recarey, Jacobo Nieto, Carlos Soutela é Angel García.

Presidía o Club, Francisco Saavedra.

Como entrenador estaba José Manuel García (Primera Temporada) é as funcións de delegado corría a cargo de Ruy Fontán.

Como patrocinadores contaban coas seguintes empresas:

E.C. Casas S.L., Aridos de Berducido S.A. é a Comunidade de Montes.

Corría o mes de setembro do 1996, na segunda xornada de liga aparecía na prensa, o equipo de veteranos, Cerponzones Dibay Coinpo.

Lembrar aos que faltan deben facernos pensar na importancia de aproveitar cada instante e valorar todo o que forma parte da nosa vida.

Só mórrese cando se esquece, por iso debemos lembrar aos nosos veciños falecidos, en especial a aqueles que estiveron dalgunha forma implicados naquilo que era bo para a parroquia e a súa veciñanza.

Hoxe lembramos a Faustino Souto Calvo (Cerponzóns 17/02/1970), falecido tal día de hoxe de hai 54 anos.

A fotografía de hoxe é a dun home que o seu oficio foi o de Tablajero, foi veciño de Leborei, naceu en 1926 e faleceu en 1982.

Tamén tivo outro oficio, o de tratante de gando.

O seu nome, Daniel Cochón.

Os dous primeiros tomos do ALLER DE CERPONZÓNS, conteñen centos de noticias, moitas delas tratan de actividades que se fixeron na parroquia, outras de sucesos, outras de actos relixiosos, moitas do rexistro civil etc. O mesmo sucederá nos seguintes capítulos que iréi publicando, estou seguro que algún parente voso ou veciño coñecido aparecerá nalgunha das noticias.

Non deixes de reservar as dúas primeiras entregas.

Na foto de hoxe, un grupo de directivos de Cerponzóns tratando asuntos da parroquia nas dependencias de algunha administración.

A foto que comparto hoxe cumpriu 25 anos o mércores pasado, o 24 de Xaneiro de 1999 saían en procesión os Santos que tradicionalmente se celebraban os tres días de festexos.

Pero os tempos cambian e o que se celebraba hai 100 anos, lembrades as fotos? non era o mesmo que os festexos de hai 50 anos, nin cos desta data da que estou a falar.

Oxalá se volvan a celebrar de novo, adaptándose aos tempos que corren, sempre cun obxectivo, sabédelo todos.

O traballo que vos comentaba onte recolle multitude de noticias relacionadas coa nosa parroquia, un exemplo máis é o do noso veciño Enrique Magdalena (q.é.p.d.).

A súa relación co deporte e a política é moi extensa e seguro que merece a pena coñecer a súa traxectoria como presidente dos árbitros e o seu traballo como Concelleiro de Mercados, onde baixo o seu mandato executáronse unha serie de accións que serviron para modernizar a antiga e descoidada Praza de Abastos.

Moi pronto haberá noticias sobre un proxecto que levo máis de catro anos realizándoo, é que verá a luz en datas vindeiras, a seguinte noticia ten que ver co devandito proxecto.

Seguireivos informando nuns días.

Esta fotografía data do 23 de Setembro de 1972, unha leiteira, quizais veciña de Bora ou de Xeve, de Marcón ou de Tomeza, de Cerponzóns ou de calquera parroquia pontevedresa. Chegaban cos seus carriños da man, os recipientes do leite recentemente muxido e levándoa, de casa en casa, aos seus clientes. Unha típica estampa da cidade naqueles anos. Unha imaxe que serve para render de novo unha pequena homenaxe de agradecemento a todas as “leiteiras”.

Feliz aninovo !

Comezamos o ano cunha fotografía que nos mostra a catro mozos dispostos a buscar noiva nas festas do patrón da nosa parroquia, San Vicente.

Unha fotografía que o próximo día 22 cumpre 60 anos.

Os mozos son, vistos de frente, o primeiro a dereita Valentín, o seu carón Manolo Segade (q.e.p.d.) Pascual é a ezquerda Chicho o Líali (q.e.p.d.).

Remato o ano 2023 con unha foto de fai 100 anos.

Dita foto está na sección ATOPO, da Deputación de Pontevedra

Pontevedra vista desde Cerponzones.

Serie: Colección documental Memoria Histórica. Serie Carmiña Arruti. 1923

Registro 243

Ano 1995, comenzaban a poñerse de moda os karaokes, un deles era o Karaoke Chaparrita, situado no lugar de Placeres, tamén contaba con actuacións, durante un tempo estivo actuando Dúo CALIBRA, composto por Sabino é Gabino.

Sabino tocando o acordeón e Gabino o teclado e cantando, un dúo que tivo muito éxito.

Esta foto ten que ver con unha das máis famosas presentadoras de televisión, Mª Teresa Campos, falecida fai dous meses.

Pois resulta que o pasado 17 de Novembro fixo trinta anos que o noso veciño Enrique Alvite actuou no programa matinal da Primeira Cadea da TVE, PASA LA VIDA, que presentaba precisamente Mª Teresa.

Para poder saír no programa, Enrique, gravou nunha cinta de vídeo unha das súas actuacións e enviouna aos “Estudios de Prado del Rey”, a dirección do programa de PASA LA VIDA visionou o vídeo e foi do seu agrado, inmediatamente contactaron con Alvite e convidárono a participar en dito programa.

Esta foto corresponde o ano 1977, nela podemos observar a dous curas relacionados coa nosa parroquia…

Na mesma aparecen os compoñentes da Comisión de Festas “Divino Salvador” de Lérez, que estaba composta por: Arriba, de esquerda a dereita: Perfecto Barreiro, Victoriano Rodríguez, José González Lores, Don Herminio (capelán), Germán Rivas (concelleiro), D. Manuel Osorio (párroco), Manolo Calvo, Ángel Moldes, Domingos Paz, D. David (cura de Santa María), José González Viéitez, D. Benito (cura de Cerponzóns e Berducido) e José Abilleira.

Sentados: José Blanco González, Manolo Piñeiro e Marcial López.

Lendo un artigo do Diario de Pontevedra, publicado no ano 1991, dicía que ese día celebrábase a “Milla urbana de Pontevedra”, unha proba atlética que organizaba a Sociedade Ximnástica.

Desde o xornal facíaselle un merecido recoñecemento a un gran atleta que nos deu moitas alegrías, que pertenceu á Ximnástica durante anos.

A foto corresponde ao 18 de Abril de 1978 e Rogelio Barragáns gañaba nas pistas do Estadio da Xuventude a proba de 10.000 metros.

Na fotografía vese a Rogelio no momento de dobrar a un corredor e chegar á meta cos brazos no alto.

Por certo, no ano 1991, ano que se lembraba a vitoria de Rogelio, naquel momento era o preparador físico do Pontevedra C.F.

Polo ano 1991, o Diario de Pontevedra publicaba esta fotografía, no comentario referente a ela dicía que os compoñentes do grupo advertían que non lles confundisen cos Beatles; que non se trataba do mesmo grupo, nin do mesmo paso de peóns que aparece nun LP dos mozos de Liverpool. Eses fenómenos que aparecen aquí formaban o 16 de decembro de 1973 o “Grupo California“, aplaudido en todos os escenarios da provincia. O recordo nostálxico daqueles anos está personificado en Loito, Moncho, Paco. Pepiño, Pepe e Jorge.

Un deles veciño de Cerponzóns, recoñecédelo?

A foto de hoxe data do mes de xulio do ano 1949, polo que puden averiguar foi feita nas festas de Salcedo.

Tamén supen, que polo menos dos tres homes que salen na foto, dous son de Cerponzóns.

De dereita a esquerda son:

José Luis Losada Ucha (alférez de navío) Juan Martínez Fernández (policia urbano por aquelas datas y mais tarde Jefe de Comarca de Medio Ambiente Natural e Luciano Fernández Gómez (industrial).

En un apartado de o DIARIO DE PONTEVEDRA, titulado NOSTALGIAS, o dia 16 de Xuño do ano 1991, publicaban unha foto con un texto que decía así:

Aunque les vean rodeados de armas de distinto calibre, la reunión se celebró como un acto de camaradería entre todos los presentes. Los diez personajes de la fotografía posaron para la posteridad el 19 de febrero de 1977. Su identidad responde a los siguientes nombres: Jorge Valderrama, José María Otero, X, Manuel Santos, José Silva, José R. Vázquez, Domingo Tabullo, Ramón Piñeiro, Luis Peón y Losada Ucha.

A foto que comparto publicouse o 20 de Setembro do ano 1923, seguramente a celebración que observamos correspóndese co día de hoxe, día das Dores.

Son 100 anos os que pasaron, 100 anos de celebracións do Patrón, do Corpus, das Dores, do Carmen etc. etc.

Tristemente levamos uns anos que a celebración das nosas festas patronais ou do Corpus non son o mesmo e estamos a ver como cada ano que pasa van decaendo.

Unha parroquia milenaria como Cerponzóns debe manter as súas tradicións, tamén coidar e dar a coñecer o seu patrimonio material e inmaterial aos nosos fillos e netos, para que eles sigan mantendo as nosas tradicións.

Parabéns as Dores, Dolores, Lolas e Lolis, que celebran hoxe a súa onomástica.

O 20 de Maio do 1987, o Diario de Pontevedra publicaba a extraordinária actuación do atleta do R.C. Celta, Rogelio Barragáns, no XII Maratón de Paris.

Esta foi a foto que se publicou coa notícia:

Mes de Maio de 1984, a problemática do basureiro comenzaba a preocupar seriamente na parroquia, e os nosos representantes veciñais salían na prensa falando do tema e defendendo os intereses da veciñanza.

Aquí temos a primeira foto que sale nun artigo publicado o dia 9 de Maio de 1984.

1923/2023

Desde as dúas primeiras fotografías en branco e negro e as de cor pasaron 100 anos.

Hoxe o lugar de Pidre, onde está o cruceiro, volve estar practicamente igual que hai 100 anos.

1999

As fotos que comparto hoxe, teñen a súa historia.

As instantáneas tratan de escenas da película “Lá lengua de las mariposas”.

O filme gravouse practicamente en Allariz, pero a escena mítica máis emotiva da película rodouse en Pontevedra, concretamente na praza da Leña.

Quen non lembra o momento en que moitos dos personaxes que interveñen na película, onde aparece Fernán Gómez, van saíndo do Museo antigo e diríxenos a unha camioneta, entre insultos e choiva de pedras.

Unha película que nos vén de novo á mente dado os acontecementos que suceden nestes días, a defensa da liberdade de expresión, a importancia da cultura para adquirir coñecementos, o medo, os sentimentos ou a traizón, a tensión entre os veciños por defender determinados valores sociais…oxalá non volvamos ter que pasar por estes momentos.

Na película participaron moitísimos extras, entre eles un veciño noso (o da boina) do lugar de Leborei, supoño que moitos de vós acordarédesvos del:

É tamén aparece unha muller que ten relación coa parroquia, seguro que a coñocedes:

Seguro que unha gran maioría recoñoce as persoas que salen nesta composición, douvos unha pista, o chaval da foto chamase Manolo…

Esta fermosa nena chegou aos nosos lares con catro anos, nesta foto contaba con seis, un dos seus colexios foi o que había preto do paso a nivel do tren, en Alba.

Non tivo unha infancia mui feliz, o colexio foi mui pouco, había que andar cos animáis. Sabedes quen é?

O dia 8 de Xaneiro do 1981 o Diario de Pontevedra publicaba unhas fotos da entrega de premios por parte de CALZADOS FELIPE, premios por mercar na súa tenda, donde entregaban unhas rifas. En total foron catro os premios entregados: dúas bicicletas para un neno e unha señora de Pontevedra, unha lavadora para unha señora de Perdecanai e un televisor en color para o noso añorado veciño de Meán, José Luis García.

O dia 26 ABRIL de 1980, no DIARIO DE PONTEVEDRA, aparecía unha foto relacionada coa ELECCIÓN DE “MISSES” na SALA “BRAIS” de Cerponzones:

PONTEVEDRA. – (D. P.) Ha constituido un éxito el festival recientemente celebrado en la sala “Brais”, de San Vicente de Cerponzones, dentro del certamen de “Miss Galicia”, con la participación de numerosas candidatas de la provincia. Resultó elegida “Miss Primavera Pontevedra”, María Casal Franco, de Marin; “Miss San Vicente”, Isabel Fernández Iglesias; “Miss Portela”, Patricia Losada Barreiro; “Miss Barro”, María del Carmen Villalustre Hermida; “Miss Berducido”, Aurora Lebreiro Pastoriza; “Miss Fotogenia”, María del Carmen Barreiro López; “Miss Elegancia”, María José Eiriz Fragoso, y “Miss Simpatía”, María del Carmen Taboada Vázquez, todas las cuales aparecen en la fotografía. El festival para la elección de “misses” en Puentecaldelas, tendrá lugar el 17 de mayo próximo.

No traballo que estou a realizar actualmente atópome de cando en vez con publicacións onde aparecen veciños nosos, espero que algún día poida compartilas con todos aqueles que teñan interese pola parroquia.

Fai uns días unha veciña pasoume esta foto para compartir con todos vos.

O seu irmán posando con dúas serpes que había encontrado a beira da casa.

Nunca na vida tal cousa vira por Cerponzóns!

Unha nova fotografia que comparto este primeiro de ano.

Esta foto está incluida no libro PATRIMONIO ETNOGRÁFICO DE CERPONZÓNS.

Pertence ó fondo Natalio Abad, un home precursor do montañismo en Galicia e que se adicaba a realizar saídas e rutas de sendeirisimo e montaña dende os anos 30/40 por toda a provincia, un dos fundadores do club Peña Trevinca e dos Montañeiros Celtas.

No reverso da imaxe, hai unha nota que pon únicamente “Cerponzones”

Fai pouco había preguntado a veciñanza si coñocian ao home de sombreiro e traxe negro, danos pensar que é un veciño da parroquia.

Agradezco que se alguén o recoñoce, poñase en contacto conmigo por privado.

Grazas e feliz ano.

Onte pasaronme unhas fotos, unha delas é esta, ao parecer debeu ser feita na vila, un dos homes é pariente do veciño que me pasou a foto, é os demáis? Recoñocedes á alguien?

1ª Pasarela de Traxes Tradicionais e Concerto Galego (10 XUÑO 2022).

Modelos : Nieves, Clara S., Chicha, Josefa, Carmen S., Maricarmen P., Estrella, Mercedes, Clara F. Liliana e JJ.

Discoteca La Luna.

Fotografía realizada por Rafa Fariña.

Tal día como hoxe (9/6/1982) celebrouse unha asemblea de veciños para tratar a localización do campo de fútbol.

As miñas felicitacións a todos aqueles veciños que desde 40 anos ata a actualidade achegaron o seu gran de area para conseguir o que temos hoxe en día.

Sería unha lista moi longa de nomes de veciños e se cadra esquecíame dalgún.

Felicitacións tamén a todos os que desde fai muitísimos anos atrás foron creando afección ao fútbol no noso querido campo do Chan do Monte.

Coa colaboración da Asociación Cultural e o Cerponzons C.F. 

primer equipo se segunda regional de cerponzons
O aparcadoiro non chegaba para tantos coches

Despois de rematar a tempada o equipo de fútbol , coa colaboracion da Cultural , facian unha xuntanza para convidar a todolos xogadores , directiva e socios.

img_2346Os Maios

img_2299
Enrique Magdalena

img_2333
Saindo da Misa

img_1906
Miguel e a sua familia

Hoxe a foto que comparto realizouse un día coma hoxe, na celebración de Ramos, nela podemos observar a tres mozos da parroquia lucindo os seus enormes ramos que levaron a bendicir.

A moza da foto, si mal non recordo, tivo nove irmáns, pasou a súa mocidade na parroquia e vivía moi preto da Igrexa, supoño que vos será fácil saber quen é.

Sei o triste que é que pregunten polo teu pai e que debas dar respostas que che entristecen. Hoxe celébrase o Día do Pai, un día tan alegre e tan triste á vez.
Moitos de nós non contamos xa coa presenza do noso pai para celebrar o día, así é a vida.
Hoxe comparto unha nova foto, nela o meu pai desde Venezuela escríbelle á miña nai, na parte de atrás da foto, que o mono queríalle quitarlle o reloxo.

A fotografía de hoxe corresponde ao ano 1956, nela obsérvase no medio do monte unha zona rectangular, é o Campo de Fútbol de Chan do Monte.
Falabamos hai pouco uns cantos amigos de cando estabamos xogando ao fútbol e tiñamos que parar o partido si pasaba algún paisano co seu carro de vacas, xa que o camiño pasaba precisamente polo medio, na fotografía vese ben claro a súa traxectoria. Seguro que os máis maiores recordan perfectamente como era.
De cando en vez é bo recordar os traballos que levaron a cabo os nosos antepasados e dalo a coñecer aos nosos fillos e netos.
Os meus respectos a todos aqueles que compartiron as súas mans e a súa suor para o ben común. Que non se nos esqueza !
A imaxe foi realizada polo exército norteamericano.

Catro mulleres, catro veciñas, recoñoces algunha ?

Para o próximo ano 2023 temos que celebrar as festas de otro xeito, espero que así sexa, propoño xuntarnos e falar do tema, ésta foto, mui coñocida por muitos de nos, data do ano 1923, é decir para o ano que ven fai 100 anos, nela aparecen os nosos antepasados, temos que celebrar esta efemérides, ou non ?

Bo día. Para éste ano novo non lle vou pedir nada, pero tampouco quero que me leve ningún veciño mais.

Para rematar e comenzar o ano comparto unha foto que me pasou Sonia, a moza que vive en Valencia.

Unha pista, son veciños e veciñas de Meán, así que poñervos a pensar e a ir dicindo quen son os da foto.

Un saúdo e feliz ano.

Boas tardes, unha nova fotografía, está vez é a de dous irmáns, seguro que moitos de vós sabedes quen son.

Hoxe 20 de novembro celébrase o Día Universal do Neno, un día importante para a infancia por moitas razóns e que trata de forxar un futuro mellor para todos os nenos e nenas do mundo.
Para celebrar o día comparto esta fotografía que nos recorda o día máis importante que naquel momento era para estes nenos e nenas.
A ver si podedes recoñecelos e poñer os seus nomes.

Quén recorda esta boda ? Coñocedes a noiva ? É as outras duas mulleres ?

Onte visualizando as redes encontréi éste texto con unha foto de un veciño de O Bravo, comparto co permiso da autora :

Este es mi padre, Manuel Gómez Solla, que cumpliría 95 años hoy.

Hace exactamente 70 años dejó España huyendo del hambre y la muerte que la dictadura militar de Francisco Franco implantó allí. De niño, recuerdo el sonoro ′′ hijo de puta ′′ que él soltó al escuchar el comunicado de la muerte del Generalísimo, en el Reportero Esso.

Y él, mi padre, trabajador contumaz, guerreó el resto de sus días fuera de su lugar, lejos de su gente, de sus referencias y de sus amores. La guerra, los gobiernos fascistas, el hambre y la miseria sacan a la gente de sus lugares y eso es muy triste.

Hoy, con la comprensión que la madurez me trajo, solo puedo agradecer.

Gracias a mi padre y demás ancestros por haber tejido mi camino. Inmensa gratitud por la inmensidad de tus sueños que, de alguna manera, son hoy mi realidad.

Que la fuerza y la bendición de la generación de ustedes alcancen e inunden mi generación y las siguientes.

Gratitud!

Feliz cumpleaños, papá!

Hoxe a foto que comparto fixose na Fonteiriña, na celebración do Santísimo.

Aproveito a ocasión para adicarlle a señora maxistrada unhas letriñas :

Quince mozas de foliada

bailan ata a madrugada :

a primeira é da Ermida;

a segunda, da Fonteiriña;

a tres, de Pidre;

a cuarta vive en Tilve;

a quinta é de Liborei;

a dos lentes, da Costa;

a sete é do Castrado;

a oito ten casa na Rons;

a nove é do Conchido;

a dez naceu en San Caetano,

a once é do Bravo;

a doce durme en Meán;

a do mandil, anda na Bouza;

a catorce é da Balea;

é a señora do sombreiro

leva anos no Vigario.

Todas din con voz rotunda :

Viva a Galícia profunda.

Día de festa, o autobús da orquesta, a vespa, veciños e veciñas todos ben vestidos para a ocasión.
Pero quen son? Onde se fixo a foto ? En que ano sería ?

De novo teño unha nova fotografía para compartir, veña a darlle a cabeza a ver si sabedes quen son…

Un hórreo, unha vaca, un neno…seguramente ninguén se acordará do nome da vaca, pero e do neno ? Alguén recoñece a este raparigo ?

Hoxe comparto unha foto onde a imaxe que se ve era moi habitual atopala por calquera parte da parroquia, o carro, as vacas e os veciños realizando as súas labores do campo.
Pregunta, quen son estas dúas persoas ?

Recoñezo a Fina, pero quen sabe dicirme quen son os demáis ?


A esta fotografía que aparezo coa miña avóa, téñolle moito agarimo, dado que hoxe celébrase Santa Ramona, compártoa no día da súa onomástica.


Hoxe a foto que comparto é a de Carmen e Juan, son xa máis de 20 anos que me faltan os dous,  parece que foi onte. Hoxe estarán os dous celebrando o seu 69 aniversario de casados, nese pedaciño de ceo que lle correspondeu ter, seguro que están con todos aqueles que estiveron presentes na súa voda e agora tampouco están entre nós. Feliz aniversario mamá, feliz aniversario papá.


Fai uns días estiven con Maruja, grazas á súa colaboración puden facer o relato do seu oficio, mentres falabamos do seu traballo, viamos fotografías que evocan aqueles anos da súa mocidade e das súas vivencias ao longo dos anos.

Aquí podemos ver a unha xoven Maruja a piques de dar unha volta en moto.


Con motivo da celebración do vinte e cinco aniversario da fundación do Cerponzóns C.F. a Asc. de Veciños O Chedeiro quixo homenaxear tamén aos equipos de fútbol da parroquia que ao longo de tantos anos pasaron polo campo de Chan do Monte.

Na nosa homenaxe aos deportistas da parroquia tiñamos que ter en conta todos aqueles veciños que pasaron a súa mocidade defendendo as cores do Cerponzóns, tanto como equipo federado como sen federar, desde aqueles equipos que con toda a ilusión do mundo enfrontábase, por exemplo, aos das parroquias colindantes nos días de festas patronais, sin recursos ningúns, pero con toda a ilusión do mundo.

Aquí queda reflectido, con estás fotografías, o noso recoñecemento a todos aqueles xogadores que levaron con orgullo a paixón é a honra de representarnos durante anos e anos.

Son tantos que non vou nombrar agora aquí, daqueles tempos non se solía facer fotos como agora, así que muitos veciños nunca se fixeron unha foto na súa epoca de xogar ao futbol.


Éste rapas naceu na Rons, durante a miña infancia e parte da xuventude foi o mellor amigo que tiven, despois as nosas vidas tomaron diferentes rumbos, pero a nosa amizade seguirá para sempre. Estou vendo a foto e véñenme os recordos…aqueles anos que andabamos roubando froita, xogando aos vaqueros, subindo a cereixeira, cortándolle a auga do muiño ao señor José, fumando ás agachadas os nosos primeiros pitillos, ir xuntos os domingos ao campo do Chan do Monte, aqueles días de praia no furgón do tío, xuntos tamén para ir ás salas de baile, tantas e tantas cousas que pasamos xuntos… A ver quen o recoñoce.


A fotografía de hoxe móstranos a dous veciños da parroquia, o home que está sentado sobre o cabalo creo que era veciño de Meán, emigrou para Arxentina, o que está de pé era veciño de Pidre e faleceu sendo moi novo fai uns cantos anos, contaba con 51 anos.


Esta fotografía do ano 1997 é de unha veciña que seguro conocedes a maioría, encontreina fai uns anos nun traballo de Tino Martínez, agora vexo que o traballo de Tino encontráse na exposición do Museo das Peregrinacións, que leva por nome Fe.

O museo das Peregrinacións encontráse en Santiago, ten como finalidade realizar  unha retrospectiva donde recolle o traballo do fotógrafo Tino Martínez  entre 1971 e 2016. Centrada na serie de celebracións relixiosas populares de Galicia: as romarías.
Na web do museo comentan a exposición da seguinte maneira :
A cámara do consagrado fotógrafo compostelán, Tino Martínez, capta como poucos aquilo que non se ve nestas festividades populares onde se mestura o relixioso e o profano, a devoción, a festividade e a fe, a principal motivación que funciona como nexo vertebrador desta nova mostra fotográfica do MDPS.  

A romaría son dúas metades dun mesmo corpo que se complementan. Por unha banda, o sagrado, na que as persoas achegan a súa devoción e ofrendas á divindade. Este é o compoñente que máis lle interesa a Tino Martínez e a súa cámara lévao buscando máis de corenta anos no Nazareno (A Pobra do Caramiñal, A Coruña), nos Milagres de Amil (Pontevedra), no Santo Cristo de Xende (A Lama, Pontevedra), na Virxe da Xunqueira (Cee, A Coruña), en Santa Marta de Ribarteme (As Neves, Pontevedra) e no Corpiño (Lalín, Pontevedra). Cada instantánea é unha homenaxe, próxima e dende o respecto, a esas xentes.


Bo día, de novo temos o Petelo nesta foto, pero quen recoñoce as mulleres ? 


 

Boas, unha nova fotografía onde podemos observar que se realizou un día de festa, a señora do fondo que está sentada nos chanzos da igrexa co seu posto de rosquillas, mazás e chucherías déixao ben claro. Quen serán as nenas ? Quen será o señor traxeado que tapa os ollos ao neno ? É o neno ? O que si está claro é que a foto fixéronlla ao Petelo, polo seu xesto parece que estaba bailando…


Naceu con unha malformación nas dúas mans denominada man zamba, o seu destino o nacer foi directamente a Inclusa de Pontevedra, unha veciña da parroquia ao velo así doulle moita pena e levouno con ela. Hoxe recordamos a Antonio, O Manco.


Quen se acorda da señora Casilda, A Juanica ? Ás veces hai que botar a vista atrás e recordar a vida que pasaron moitos dos nosos veciños e veciñas, como o caso da señora Casilda, contar a súa vida levaríanos a valorar de diferente xeito todas as cousas que hoxe en día temos. Quen a coñeceu seguro que me dará a razón.


Hoxe comparto unha foto da miña familia, a miña sobriña María del Mar é meu fillo Marcos co seu bisavó, Jesús O Roque. Ah ! É o jato, que non recordo o seu nome !


Fai uns dias falamos do noso veciño Manuel Castro, o Tamborileiro de Aires d’a Terra, nesta fotografía Manuel acompaña a Xan Tilve (coñocido por Xan de Campañó), corría o año 1900, Festas da Peregrina.


Hoxe fai dezanove anos que faleceu Carmen a da Rons, comparto unha das fotos que máis cariño lle teño, Carmen e os seus fillos, Maricarmen é Juanito.


Hoxe celebramos o Día da Nai.


 

Estes días estou recollendo datos sobre o oficio de zapateiro, un dos veciños que desempeñou este oficio foi Honorio.


 

Esta fotografía está relacionada coa miña familia por parte do meu avó Jesus, aparece miña bisavoa é os seus fillos, ainda tivo un fillo máis, Manuel. A miña bisavoa Carmen Lorenzo Ogando, faleceu cando eu tiña cinco meses.


Eu sólo recoñozo unha veciña: 


Unha nova foto donde un grupo está disfrutando do día, sonvos coñocidos ?


Un día de “Pícnic”


Hoxe quero compartir unha foto con todos vós con motivo do Día do Pai.
O meu pai ao longo da súa vida compartiu comigo moitos consellos e moitos ensinos, un consello que nunca se me esquece é a de dar a PALABRA, para min iso vai a misa.

Feliz día do Pai.

A foto foi realizada en Venezuela.

Hoxe imos con unha de carnavais:


Unha nova fotografía realizada nun día de festa, daquela a mocidade aproveitaba o palco da festa para facerse a foto. Segurísimo que coñecedes a moitos deles.

Fotografía dónde aparece un hórreo, en qué lugar se fixo ? Coñoces a alguén ?


Excursión realizada a…


Outra nova fotografía 


Hoxe é o día mundial da muller, está claro que teño que poñer unha foto onde as mulleres sexan as protagonistas.

Pois aquí está, como sempre poñede nomes si coñecedes a alguén :



Contando co neno que está na fiestra son un total de 28 persoas, a cantas coñecedes ? Veremos quen pon nomes…


Cando se dá a coñecer unha nova fotografía quédome pensando nos anos que fai que se cadra non a viron os protagonistas ou os seus familiares e amigos.

Quizáis para moitos non ten importancia, pero seguramente que para outros será unha ledicia volver a recordar ese momento.


Un grupo de mozos gozando dun vaso de viño, supoño que será nun día de festas do patrón, imos ver quen lle pon os nomes.


Unha nova foto, nela están nove mulleres e cinco homes. Onde se fixeron esta foto ? Sería nun baile, nunha verbena ? Coñecédelos, sabedes os seus nomes ?


De novo comparto outra foto, un chaval vendendo  barquillos, unha mesa con vasos de viño, homes de traxe…será  nunha festa ? A quen recoñocedes ?


Nesta foto un grupo de chavales celebraban algo, que sería ? Quen lle pon nome a este chavales do grupo ?


Unha veciña que lle gustan as fotografías que vou publicando no Baúl dos recordos, acaba de enviarme unha serie de fotos que seguro vos van a encantar, é de agradecer que queira compartir con todos nós os seus recordos, espero que haxa máis veciños e veciñas que queiran compartir as súas.


Comenzamos con unha foto que un grupo de homes fixo nas escaleiras da parte traseira de subida a Igrexa.

Anos sesenta, a señora Rosa, a señorita Carmiña é unha nena con uns nenos. Estarían na escola? Ou celebrando o entroido? Un dos nenos ten unha careta na man…


XA ESTAMOS EN CARNAVAL !!! Os veciños participan no desfile…


Unha nova foto, realizada en Tui o 31 de Agosto de 1962. Unha excursión dos veciños da parroquia, parece ser que o cura era por aquel entón D. Severino.  Recoñecedes a alguén ?


Unha comuñón ! Quen será a nena ? En que ano sería ? Bueno, tendes unha boa pista, D. Manuel debía levar pouco tempo na parroquia…


Está fotografía lévanos á celebración dunha verbena, podemos observar o palco de madeira, pero ademais dáme que é na nosa Parroquia, nela vemos a Antonio e Ángel , pero tamén a un neno que tamén é veciño, recoñecédelo?


Vendo esta fotografía véñenme á memoria moitas cousas…Seguramente é un día de verán, un domingo tal vez, era cando máis nenos é nenas achegábanse cos seus pais ata a taberna, alí comprábanlles uns chuches e xogaban polo aparcadoiro. Mentres tanto, ao fondo, unhas veciñas co seu carro coas súas vacas facendo o seu traballo na leira. Máis ao fondo, a casa de Digna, co seu enorme cereixo, onde naqueles anos pasábame desde as nove da mañá ata as nove da noite sentado nunha das ramas, comendo cereixas.

O coche era propiedade dun señor de Pontevedra, era militar, amigo do noso añorado veciño Joaquín. Os nenos eran…bo iso déixovolo adiviñar a vós, a ver si acertades quen son.

Unha pista, a foto pode ter trinta anos, ou un pouco máis…


Cantos recordos tráeche unha fotografía…

Día de Corpus, recordas este día?


Hoxe toca compartir unha nova fotografía inédita, é o equipo de fútbol que representaba o Cerponzóns C.F. , calculo que debe ser dos anos 64/65. Este equipo está formado por veciños de Cerponzóns e tamén do lugar da Devesa.

Gustaríame a vosa colaboración para saber o ano exacto e sobretodo, a quen coñecedes, eu por exemplo coñezo a tres deles.


De novo unha nova fotografía, polo que se ve, estamos xuntos uns cantos veciños da parroquia, non hai dúbida de que é nunha voda. Eu son o máis novo de todos os que estamos aí, calculo que será sobre os anos 74/75.


Estamos en Festas ! A xuventude no posto de Tiro, mentras Los Satélites están afinando os instrumentos…


Logo de recuperar coa vosa axuda e de recoller unha gran parte dos alcumes dos veciños da parroquia, é necesario seguir intentando recuperar o noso patrimonio en todos aqueles actos e acontecementos celebrados ao longo dos anos.

Un deles é a historia dos festexos, poder recuperar fotografías, anécdotas e todo o que teña relación coas épocas onde, por exemplo, as verbenas eran unha das poucas distraccións que se podían permitir os veciños.

E como non, recoller apuntes daquelas comisións de festas que tanto traballo levaron pedindo porta por porta, aldea por aldea, intentando xuntar con aqueles donativos de dúas pesetas dun, catro doutro…para así poder facer a festa.

Con esta fotografía quero facerlle un recoñocemento a todos os veciños e veciñas que formaron en algún momento unha comisión de festas.


Hoxe compartín convosco un relato dos meus recordos daquelas festas nos anos sesenta, unha pena que non teña ningunha foto daquela época, comparto está outra que tamén xa ten uns anos, é un momento da celebración do Corpus.


Anos setenta do pasado século, na taberna da Rons levaban un tempo parando a tomar uns refrescos un matrimonio portugués cos seus dous fillos. Foron moitos anos de parar na taberna, tantos que de pasar a uns clientes como outros calquera pasaron a ser os nosos amigos, sempre que nos visitaban traían algún detalle para Maricarmen e para min.

Nesta fotografía foi o día que lle trouxeron de agasallo a Maricarmen un mandil de Portugal, eu son o que está sentado nas escaleiras.


De agasallo de Reis chegaronme duas fotos desde Australia, un rapaz da parroquia que traballaba en CLERSA, a ver que o coñoce…


Nesta fotografía non aparece ninguén da parroquia, pero ten un porqué poñela, quen non bailou ao son de OS LIRIOS ?Cantos anos viñeron á nosa parroquia este grupo ? Cando os da comisión de festas non recaudaban moito sempre botaban man destes músicos, contrataban unha boa orquesta e nos descansos eran OS LIRIOS os que reenchíanos aquelas verbenas tan añoradas.


Esta foto supoño que vos traerá aos máis maiores moitos recordos, por un lado porque está un veciño, por outro porque está Finoca…
Hai está Finoca ! quen non coñecía nos anos setenta a Finoca a de Marín! 

Eu aínda teño presente un ano nas festas de Peregrína, nas atraccións daquel ano había un caixón enorme que entrabamos se cadra cincuenta persoas ou máis, comezaba a balancearse dun lado a outro, o asunto era que tiñas que intentar non caerte…e Finoca estaba en fronte nosa, conforme o caixón subía ao lado de Finoca, ela non se suxeitaba…e pasaba o que estades pensando, viña encima nosa jajajaja, xa podedes imaxinar a escena : Finoca esmagábanos a todos e quedabamos debaixo dela jajajaja.


Fai uns días enviáronme unha fotografía que seguro a maioría do grupo ides saber quen é esta familia. Unha familia procedente de Arzúa e que foron durante anos os…


Dúas novas fotos novas, nunha delas podemos ver a D. Demetrio ( avó do Concelleiro Demetrio Gómez) Nesa foto, xunto ao mestre están…


Na outra fotografía, pódense ver ás nenas coa a mestra Doña Alicia, están á beira da casa dos mestres situada onde hoxe é o Centro Social.

Con Doña Alicia están…Imos ver si alguén recoñoce algun neno ou nena. Si non, poñerei algúns próximamente.


As seguintes fotos fixeronse fai 52 anos. No encerado podemos observar nun recuadro o día que era 17 de Decembro 1968. Un grupo de rapazas uniformadas con un mandilón de cor verde, estaban facendo uns centros de Nadal para levar a súas casas, a súa mestra Alicia deixou gratos recordos. A Escola estaba situada en Pidre, frente mismo a Fonte de Pidre.
Entre estás nenas están Divina, Maria Luisa, Otilia de Leborei, Tila, Fina a Churrera, Grina, Milagros, Rosita Outon, Rosita Aboal (o pai traballaba en Crespo), Fina de Prado, Margarita, Rosita,  Fina e Mari Carmen de Albino, Remedios que vivía o carón da casa de Germán, o músico, Mari Carmen e Marilo, Mari Carmen Cochon, Mercedes do Bravo e tamén Elisa, non recordo máis nomes.

Tamén hai no encerado unha frase, que debemos ter en conta todolos días das nosas vidas :

LO QUE NO QUIERAS PARA TI, NO LO QUIERAS PARA OTRO.

UBALDO, PANADEIRO DESDE QUE NACEU

Hoxe comezo un novo apartado dedicado aos meus amigos, aqueles que desde hai moitos anos, aínda que non nos vexamos asiduamente están aí. Ter amigos é parte fundamental da nosa vida social, tampouco é necesario ter moitos, mellor poucos pero bos.
Para min, un amigo é aquel que sempre che apoia, dáche ánimos, non che dana, compartes con el o que sabes e o que tes, divírtesche, levántache a autoestima, escóitache, reserva tempo para ti, respéctache e diche a verdade.
E comezo con Ubaldo, un amigo desde moi novo, que é capaz de escoitar e darlle importancia ao que lle comparto e confio, sempre leal, que me deu a súa confianza, gardando os nosos segredos, non comparte o que non se debe é evita falar mal de min con outros.
Con Ubaldo, cando nos vemos, faime sentir ben, comparto momentos moi agradables con él e valoro a súa calidade humana e o seu bo corazón.

Así que, para celebrar a amizade, comparto esto:

Hoxe fai 26 anos que Ubaldo recibiu a prensa no seu traballo, así foi a crónica:

Panadería Santiña, “El auténtico Pan de Leña”

Hoy en día existe una gran diversidad de modernos y sofisticados hornos con los que cocer el pan, de ahí, que exista también una gran diversidad de formatos y especialidades bautizadas con toda clase de nombres algunos incluso “extranjerizados”. Los consumidores actuales es decir aquellos que nos ha tocado vivir la era del modernismo y del progreso casi nos olvidamos de como se cocía antiguamente el pan, y llega a llamarnos la atención aquel que nos recuerda al pan ancestral, aquel que se cocía en hornos a base de leña, algo que añoramos y que intentamos recuperar solicitando en el establecimiento de costumbre-panadería o confitería- “pan de leña”.

¿Pero es este un pan cocido en un horno auténtica y exclusivamente alimentado con leña?. En Pontevedra existe una panadería, la única según sus propietarios, que todavía nos brinda la ocasión de poder consumir pan cocido en un horno con piso de piedra y que funciona exclusivamente con leña de roble mezclada con eucalipto como hacía nuestros ancestros panaderos. Un pan cuyo sabor difiere enormemente del que es cocido en hornos a gasoil, butano, aceite quemado e incluso mixtos, leña-combustible.

Este horno al que nos estamos refiriendo se encuentra en la Panadería Santiña, (antiguamente más conocida como “La Flor“) ubicada en uno de los lugares más antiguos de Pontevedra perteneciente al tradicional, popular e histórico barrio de O Burgo, al otro lado del río Lérez, nada más cruzar el puente de mismo nombre, y regida en la actualidad por sus actuales propietarios, el joven matrimonio formado por Ubaldo Pampín y Monserrat Diez.

“Es un horno, dice Ubaldo, que data de 1922, al menos esa es la fecha que figura en su puerta construída como podrá observar por Talleres Pazó, y es el único en Pontevedra cuyo piso es de piedra. Se conserva tal cual fue construído y sigue funcionando única y exclusivamente con leña”

– ¿Por qué con leña y no con otros combustibles más modernos?

– Por que yo sigo queriendo mucho a este sistema de horno. Cocer pan con leña es algo distinto es algo que me recuerda mis comienzos como panadero a los quince años cuando mis padres José Pampín y Dolores Pose, ya tenían este horno. Yo naci a la profesión pegado a él y llevo 25 años cociendo pan con leña y no lo voy a abandonar ahora. Otra de las razones es que la calidad del pan que se cuece con de leña es superior a cualquier otro.

– ¿Qué tipo de leña usa?

Principalmente roble con algo de eucalipto. El roble porque mantiene la “brasa” prolongadamente y el eucalipto por que la hace “tirar” apura el fuego, digamos.

– ¿Puede decirse entonces que el pan que usted ofrece a sus clientes es auténticamente artesanal?

– Claro que of. Mire usted, excepto la amasadora, todo los demás se hace de forma artesanal, Pues hasta el sacarlo del horno se hace con la clásica pala, algo que hoy ya ni se usa.

La Panadería Santiña, como decíamos, en manos hoy en día de Ubaldo y Monserrat no se limita exclusivamente a hacer pan, sino que aprovecha las extraordinarias cualidades de su auténtico horno de leña ofreciéndolo a su clientela para que se acerque por allt para cocer sus empanadas y toda clase de repostería, por eso recuerdan e invitan a la vecindad y a todos los pontevedreses a “que no abandonen la tradición de encargar sus roscas de Pascua”, una tradición unida a los hornos de leña, muy visitados en esas fechas.

Cruzar el Puente de O Burgo bien vale la pena si con ello conseguimos localizar un buen producto artesanal, cocido a base de leña y tratado con el cariño que todo profesional pone en lo que hace. Como debe ser.

Días mais tarde (24/05/1998), no mismo xornal, salía un reportaxe relacionado con Mª Josefa Fernández Andión (Codeseda-Á Estrada, 13 Xaneiro 1896)

“La abuela de Codeseda”

Cuando uno habla con una persona de tan avanzada y longeva edad como la de Doña María Josefa Fernández Andión, piensa para sí ¿llegaré yo a esos años?.

La verdad que si se llegase en las mismas condiciones físicas en las que se encuentra la citada señora a sus casi 103 años uno no tendría “inconveniente” en desear alcanzar dicha edad.

Josefa Fernández, nació en A Grela, un lugar perteneciente a la parroquia de Codeseda en el municipio de A Estrada, el 13 de enero de 1896. Hija única de un humilde matrimonio dedicado a la agricultura pasó su infancia y juventud dedicada a las faenas de la labranza, tareas que le inculcaron desde niña y que realizó toda su vida en aquel lugar, apartado entonces de toda civilización, y donde tan sólo existían unos treinta vecinos, reducidos hoy en día a siete. Se casó muy joven con Benigno Pampín Quintela, un trabajador llegado a aquellas tierras procedente de la provincia de A Coruña para realizar trabajos de acondicionamiento y carpintería en las viviendas de la zona, y de cuyo matrimonio nacieron cinco hijas cuatro de los cuales son mujeres y uno varón; Hermitas, Amparo, Carmen (emigrada a Brasil) Delfina y José, quedándose sola tras su casamiento pues su marido tenía que irse de casa por largas temporadas para buscar trabajo, emigró a Cuba y en su regreso hubo de marchar a la contienda civil del 36 falleciendo poco tiempo después. Viuda muy pronto y con pocos recursos, y con sólo la Divina Providencia y el fruto del esfuerzo del trabajo del campo hubo de sacar su vida y sus hijos adelante en medio de una serie de vicisitudes propias de aquellos años. Sus tareas diarias y de siempre, atender los animales y el campo, mientras sus hijos recibían la educación y enseñanza que les impartía en condiciones muy precarias un maestro llamado Sr. Canitrot en una pequeña escuela cercana a la capilla de la Virgen de ….. ubicada en la carballeira de…….fue lugar de gran devoción y romería el 7 de septiembre de cada año.

A su edad, 102 años camino de 103, Josefa se encuentra en perfecto estado de salud, tan sólo padece de sordera-¿y quién no a esa edad?- pero goza de buen apetito, come bien y de todo, no necesita del cuidado permanente de otras personas y se desenvuelve ella sola en los quehaceres de la casa donde nació, edificación hoy mejorada, por supuesto, en compañía de Delfina una de su hijas y a cuyo hogar acuden a visitarla el resto de sus hijos y sus 9 nietos, 11 bisnietos y un tataranieto.

La vida sigue transcurriendo para Josefa como siempre, rodeada de recuerdos de los diarios aconteceres vividos en su aldea de A Grela, un recuncho allá en Codeseda donde vió la luz hace ahora 102 años largos, donde se se crió, se educó y sobrevivió junto a sus hijos a base de los duros trabajos de la labranza.

Lejos del mundanal ruído pasaban los años para Josefa, entre las nieves del invierno, la hermosura de la primavera, el caluroso sol del verano y los vientos y las lluvias del otoño, en un lugar que nunca abandonó a pesar de los pesares, disfrutando de un entorno puro y lleno de paz y sosiego, condiciones estas que sin lugar a dudas han sido las que propiciaron que al igual que otras de las “abuelas de Galicia” pudiese llegar a edad tan avanzada y en unas condiciones de salud que otros aún siendo más jóvenes quisiéran para sí.

Josefina, avoa de Ubaldo.

Nota: Artigos publicados no Diario de Pontevedra.

CITAS LITERARIAS (32) GALICIA CONFIDENCIAL

O 19 de Novembro do 2023, o Diario dixital de Galicia, da man de Ángela Precedo publicou un artigo relacionado coa historia de Cerponzóns.

Dado que hoxe cumprimos 1005 anos de existencia como parroquia, comparto con todos vós o artigo:

Así foi e así é Cerponzóns, parroquia de Pontevedra con máis de mil anos, unha das máis antigas de Galicia

O nome de Cerponzóns aparece por primeira vez de forma temperá o 30 de marzo do ano 1019, nun inventario da diócese de Santiago no cal se lle chama ‘Serpetiones’. Mámoas, muíños e unha pedrafita moi particular, cun gravado de Serpe, elementos históricos e patrimoniais da zona que, por desgraza, sofren falta de coidados apropiados e algúns tampouco están catalogados profesionalmente. É conveniente que dende as administracións se cataloguen todos estes restos e se faga máis por conservalos.

Por Ángela Precedo | PONTEVEDRA | 19/11/2023 |

A parroquia de Cerponzóns está situada ao norte do concello de Pontevedra, ao cal pertence. Pola súa parte norte limita co concello de Barro, polo leste coa parroquia pontevedresa de Verducido, polo sur coa do Lérez e polo oeste coa de Alba, coas cales tivo compartido administración municipal propia nalgún momento da historia. Trátase dunha zona montañosa na súa maioría, cuxo punto máis alto está no monte Acibal, na zona coñecida como Outeiro da Porca, tendo 328 metros de altitude. O seu ecosistema xira en torno ao río Rons e aos toxos, eucaliptos e piñeiros que crecen en torno ao mesmo. Agora mesmo conta cun 750 veciños, pero estivo preto dos 900 no século pasado. 

É imposible coñecer con exactitude cando naceu a verba que dá nome á parroquia de Cerponzóns, xa que a lóxica nos leva a pensar nunha orixe oral, mais podemos indagar no pasado escrito para dar unha idea aproximada. O significado é moito máis rastrexable, pero non está libre de diversas interpretacións que, a pesares de todo, estannos a indicar que o núcleo de poboación (con este nome) está rexistrado dende hai polo menos un milenio.

O nome de Cerponzóns aparece por primeira vez de forma temperá o 30 de marzo do ano 1019, nun inventario da diócese de Santiago no cal se lle chama ‘Serpetiones’, polo cal temos información de que nesta era foi xa un núcleo de poboación a ter en conta. Esta denominación, claramente latina, vai evolucionando ao longo dos tempos con pronuncia galego-portuguesa ata chegar á forma actual: St. Vicenço de Serpençoes, Serpensons, Cerpençons… Cerponzóns. Un exemplo témolo no ‘Liber Tenencie de Horro’, de Gonzalo Vázquez, o canónigo compostelán, que escribe en galego ‘St. Biçenço de Serpensoos’. O cambio da letra ‘e’ pola ‘o’ na segunda sílaba obedece a unha evolución dada ao redor do ano 1600 segundo os documentos, adquirindo finalmente o ‘o’ intermedio que temos hoxe en día. 

O NOME PROVÉN DO RÍO RONS OU DO GRAVADO SERPENTIFORME DA PEDRAFITA?

En torno ao significado desta voz hai debate, pero a teoría máis plausible é a referencia ao río Rons (son habituais os nomes comezados en ‘serp-‘ referidos a ríos sinuosos), ademais da presenza dun importante gravado serpentiforme nunha pedrafita atopada nunha finca que podería ser mostra do culto hídrico. Non sería arriscado supor que a propia pedrafita, inspirada ou non no río Rons, fose quen lle dera nome á actual parroquia. Un monumento desa magnitude, cunha serpe gravada de máis de tres metros de altura, ben poida chamar a atención de quenes bautizaron o lugar.

Por outra banda, moi cerca do emprazamento da pedrafita atópase o xacemento dun castro, e a pouca distancia, un posterior xacemento romano, a escasos 300 metros do castelo medieval de Cedofeita na veciña parroquia do Lérez. E conta con dous manantiais aínda hoxe activos. Todo o anterior, sumado á elevada altitude do lugar, que ofrece a habitual posición defensiva, sinala que foi un enclave estratéxico durante séculos. Pode conxecturarse que alí estiveron as orixes do que hoxe é esta parroquia, e que os romanos chegados alí recoñeceran aos poboadores como unha tribo adoradora dunha gran serpe gravada na pedrafita.

A favor da teoría do río como fundamento do topónimo subliñaremos que esta interese polas formas dos ríos ten tamén que ver coas serpes, animal moi venerado polos antigos galaicos e por moitos outros pobos da antigüidade, debido ao seu parecido xeométrico. Isto facía que nun lugar onde non abundaban as serpes un río sinuoso formase parte desa mística sagrada, na que incluía a crenza de que estes reptís eran inmortais e tiñan perigos, así como beneficios, para todos os seres humanos, os cales debían prevelos e aproveitarse do bo que tiñan, como a súa carne.

Forman parte de moitas lendas galegas, tendo todo un entramado de características máxicas e espirituais que aludían ao máis alá. Tamén se especulou coa posible descendencia dun antepasado chamado Serpentius, nome común ata a era altomedieval, ou co pobo sefe, da Idade de Ferro, que tiña como ídolo a figura da serpe, mais non é segura a localización desta tribo céltica preto de Cerponzóns. Se facemos caso da primeira teoría, a que fai referencia ao río como elemento a adorar, podemos situar o nome nunha época na cal os habitantes da zona veneraban a esta forma da natureza, mais sabemos que este tipo de cultos estiveron presentes en Galicia ata despois da caída de Roma (o reino suevo), de aí a dificultade para fixar unha época concreta.

O único que parece claro é a orixe latina do nome, quizais referido a unha realidade relixiosa indíxena. Como resumo, damos case como feita a relación das serpes co nome de Cerponzóns, ben sendo unha referencia ao río Rons, ao culto prerromano ou directamente á pedrafita co gravado, que non debemos descartar debido á impresión que debía causar na época co seu tamaño orixinal. Polo tanto, a relixión ancestral está presente con seguridade, mais curiosamente a crenza de que había dito réptil na parroquia é infundada, sendo Serpentiones produto da abstracción. Estes datos amósannos que continuou habendo un núcleo de poboamento a pesares dos cambios de civilización que houbo, e é que como veremos, non coñecemos ningunha interrupción no uso do territorio de Cerponzóns como lugar onde se facía vida.

A DATA MÁIS TEMPERÁ DE HABITACIÓN É ENTRE O IV A.C. E FINAIS DO III

Cando falamos de prehistoria en Galicia pensamos case de inmediato na época castrexa, mais polo de agora non se atoparon mostras claras do predominio desta cultura na zona, o que non quere dicir que non existise. Os restos máis antigos da comunidade remóntanse ao Paleolítico, e os identificadores de Cerponzóns ao Neolítico. Precisamente encádranse nunha das tradicións máis salientables deste periodo, o megalitismo que foi desenvolvido por toda a xeografía galega, destacando as mámoas e a pedrafita mencionada.

Polo tanto, temos como data máis temperá para a habitación da parroquia entre o IV milenio antes de Cristo e finais do III, sendo un pobo no cal se enterraba en mámoas aos mortos e se facían monumentos de culto. Máis tarde desenvolveuse en Galicia o Calcolítico e a Idade de Bronce, xa cunha cultura galaica que realizaba petroglifos, manifestación artística por excelencia deste periodo galego. Dos petroglifos atopados en Cerponzóns sabemos pouco, dada a falta de estudo, e non podemos situalos de forma nesta idade ou na seguinte (a de Ferro), que foi de esplendor da cultura castrexa galaica, celta ou influenciada en todos casos por esta.

Os galaicos deben seguir incluídos na prehistoria, xa que non desenvolveron a escritura ata a chegada dos romanos, así que o que sabemos deles é polos restos arqueolóxicos e o escrito por autores gregos ou romanos. Entre outras cousas, foi determinante para o futuro desta cultura a súa alianza ocasional con inimigos de Roma como os lusitanos ou os púnicos. A zona entre o Ulla e o Lérez e, polo tanto, Cerponzóns, correspondía concretamente ao pobo galaico dos cilenos, dos que sabemos que era a variedade máis sureña do Conventus Lucense, unha especie de consello para as relacións entre romanos e galaicos, e que a súa capital podería ser Caldas de Reis. Trala conquista romana seguiu existindo o pobo galaico, mais xa progresivamente romanizado e entrado de pleno na historia.

CONCEPCIÓN DE VECIÑANZA DENDE O MESMO NEOLÍTICO

A arqueoloxía de Cerponzóns presenta achados dende a prehistoria, con algúns deles moi curiosos e importantes para a historia da parroquia. Mámoas, comúns en Galicia, con túmulo; o miliario de Magnencio, datado arredor do 350 despois de Cristo, cunha inscrición adicada ao emperador do Imperio Romano de Occidente Magnencio, de colvulso goberno e en loita constante contra os seus competidores; a determinante pedrafita do monte Curuto, estudada por Carlos Solla, atopada a raíz dunhas obras de ampliación dunha finca, similar ao menhir que aparece nos cómics de Astérix e Obélix, e que nunha das súas caras presenta un serpentiforme de considerable tamaño (estímase que en orixe rondaba os tres metros en vertical), que a pesares de non estar datado permite ver a existencia dun culto ao río Rons e á natureza da zona; petroglifos, na zona de Meán, simples; muíños, uns 18 segundo os datos aportados no ano 1752 polo catastro do Marqués da Ensenada…

Moitos destes elementos, por desgraza, sofren falta de coidados apropiados e algúns tampouco están catalogados profesionalmente. Os restos arqueolóxicos de Cerponzóns están a contarnos unha historia de poboación ao longo dos milenios. Enterrábase aos veciños con honra dende o Neolítico, participábase dos cultos ancentrais anteriores á chegada dos romanos, había propaganda nas loitas do Imperio… E tamén había vida social e familiar, cousa que podemos ver na proliferación de muíños durante séculos atrás ata hai ben pouco tempo. Por iso é conveniente que dende as administracións se cataloguen todos estes restos e se faga máis por conservalos, así como sería bo que a xente de a pé se concienciase sobre o seu pasado. Non se trata de voltar a outros tempos, senón de manter as lembranzas do que un día foi Cerponzóns, antes da difusión masiva da tecnoloxía que acurtou distancias e puxo como centros de reunión lugares máis urbanos.

EL MEIGALLO DE UNA JOVEN.

En relación ao artigo que fixen sobre a Festa das Cabazas, hoxe cúmprense 110 anos da publicación dun feito sucedido precisamente na celebración da devandita festa.
A miña sorpresa foi maiúscula cando me decato de onde procedían as protagonistas, recoméndovos a lectura:

26 MARZO 1914. EL PROGRESO. En la Virgen del Camino. La fiesta de ayer.

El Meigallo de una joven…

Con un día nublado y amenazando fuertes chubascos, no obstante el caer de algunas gotas de agua, se celebró ayer la tradicional fiesta de la Virgen del Camino, la cual tuvo lugar en la capilla del mismo nombre.

Durante toda la mañana se ha visto la plazuela donde se celebraba la romería, completamente invadida de gente entre la cual se veían alegres mozos y mozas que siguiendo la antigua costumbre, se partían sobre sus cuerpos las calabazas que momentos antes habían comprado.

La plazuela ofrecía hermoso aspecto con muchos y variados aperos de labranza.

Al estarse celebrando la misa cantada, entró en la capilla una joven de rostro bien parecido, acompañada de su madre.

La primera, al llegar a la puerta, empezó a dar grandes gritos como si le hiciese daño la entrada en aquel templo.

El sacristán, que tranquilamente cumplía con la sagrada misión que le había sido encomendada, se acercó a la joven chillona y la conminó a que no penetrase en la capilla, pues en ésta había que estar con devoción, atención etc.

La madre de aquélla, dijo que padecía de una enfermedad, que le hacía tener cierta aversión a entrar en algunos sitios.

Preguntada, qué padecimiento era el que tenía su hija, contestó, que el meigallo.

Tranquilizada ya la monomaniática -según ellas- entró en el templo, permaneciendo muy callada hasta que al tocar la campanilla, empezó a dar voces, teniendo que volver el pobre del sacristán a decirle que abandonase el mencionado lugar sagrado; mas ella se resistió queriendo permanecer dentro.

Ya terminada la misa, se observó que la gente se aglomeraba hacia donde estaba la fingida enferma, de donde habían partido y de boca de la madre, las voces de xa o botou, xa o botou.

La curiosidad en las personas que habían asistido al acto religioso, iba en ascenso.

Pudieron aquellas ver, que la madre de la que poseía el meigallo, tenía envuelto en un trapo un sapo, según unos y un bulto cubierto de vello, según otros.

En el momento se han hecho grandes comentarios, extendiéndose éstos por toda la ciudad, siendo el tema de todas las conversaciones del día.

Por lo que se pudo comprobar, ni hay tal meigallo en la referida joven, ni niño muerto, sino una serie de pantominas encaminadas a ejercer propaganda con ridículas como anticuadas supersticiones, hechas ya en otras ocasiones.

Las protagonistas de este sucedido son vecinas de San Vicente de Cerponzones.

¡Es el colmo, lectores, que haya personas que en la actualidad crean y se dejen engañar con tales hechicerías !.

1- O ENTROIDO, II PARTE.

Chegou de novo o Entroido 🤪👹🎭 é de novo veñen os recordos…

O entroido, antroido, entroiro, entruido ou entrudio é unha festa popular da nosa terra, con tinguiduras particulares e diferenciadas entre as diversas localidades. É cando falo coa veciñanza do entroido da nosa parroquia de Cerponzóns, polos anos sesenta e setenta, tamén tiñamos o noso propio entroido rural, un entroido espontáneo, divertido e barato.

De sempre non hai recuncho galego onde non se festexe o entroido dalgún xeito, ben en pequenas festas case familiares, como grandes eventos de sona.

Uns días antes do comezo do entroido, subíamos ao fallado e comezabamos a buscar roupa vella, eu sempre buscaba a dos meus avós, unhas veces da miña avoa Ramona, outras a do meu avó Jesús, que tiña muitos vellos uniformes e abrigos da súa profesión, condutor de tranvías.

Eu cando me disfrazaba, marchaba da casa, collía unha bolsa coa roupa e íame a esconder, unhas veces entre os canavales, outras na casa da señora Sara, así nin os meus pais nin os meus avós recoñeceríanme na maioría das veces, outras lembraban a súa roupa e xa se daban conta jajaja.

Os nenos coma min, facían o mesmo, normalmente buscaban roupa de muller e as nenas, ao contrario, roupa de home. Os disfraces eran practicamente iguais, non había disfraces de ricos nin de pobres, recordo que eu a careta facía con unha caixa de zapatos, pintaba, facía uns buracos para os ollos, naris é boca é remataba con unha goma é lista a careta!

Recordo que algúns nenos eran bastante tímidos na vida diaria, pero ao vestirse con outra roupa, cambiaban totalmente, crecíanse e comezaban a utilizar unha voz falsa para enganar aos maiores, cantas risas escoitando aos veciños e veciñas, preguntándose quen sería cada un de nós 🤣 jajaja.

E si alguén quería pasarse e levantarnos a careta, levabamos unha vara e sacudiamos no lombo a base de 😀 ben.

Como moitas outras cousas, co paso do tempo, foise perdendo a costume de disfrazarnos, cada vez eramos menos os que queríamos manter a tradición, é ao chegar a democracia volveu de novo a coller impulso, pero xa non foi o mesmo que aqueles anos sesenta e setenta.

Os veciños cando nos miraban solían decir:

AÍ VEÑEN AS MASCARITAS! AÍ VEÑEN!

QUEN SERÁ ESA MULLER ! MIRA QUE CÚ TEN !

MASCARITAS! FALAR UN POUCO !

E nos falabamos con eles 😝 jajaja, e dábanlle voltas e voltas e dicían un nome e outro, 🤣 jajaja e non acertaban e marchabámonos para outro lugar, dicindo: jajaja 😝 non nos recoñeceron 😜 jajaja, mentras que íamos recordando o que nos decían:

MIRA QUE ERES FEO COMA UN ENTROIDO!

MIRA AQUEL OUTRO! ECHE FEO COMA UN SAPO JAJAJAJA. 🐸

POIS O DE NEJRO É FEO COMA UN CORVO!

EN VERDADE, SONCHE FEOS COMA UN DEMO! 👹

Algunhas persoas, que parecían o xurado de un concurso, cando lles gustaba coma íbamos decían:

ÉSTE ANO VANCHE VESTIDOS COMA UN ENTROIDO, COMA TEN QUE SER!

Tamén cando algún de nos estaba gordo, decíanlle ESTÁ COMA UN ENTROIDO!

Gardo gratos recordos de moitas veciñas, había casas que xa tiñan preparado o premio que nos daban ao pasar, hai quen nos daba filloas, orellas…algúns tamén 💰 cartos!

E así pasabamos eses días, non tiñamos parada, con risas, disimulando a voz é con frases como :

-Ves comigo ?

-A onde?

-Ou entroido a Vigo.

Eu remataba o día na taberna da Rons, nadie me coñocía, metíame cos meus pais é cos homes que xogaban a partida, daquela había xente que de cando en vez decía frases axeitadas a esta época, algunhas delas recordoas de un veciño que entre cunca e cunca de viño tinto, poñíase a decilas:

ENTROIDO LARAFUZÁN, COMICHES A CHICHA E DEIXACHES O 🥖 PAN.

MARTES DE ENTROIDO E DÍA DE PASCUA, CADA LARPEIRO NA SÚA 🏠CASA.

EN FEBREIRO, SETE MANTAS E UN 🎩 SOMBREIRO.

🦜🦜🦜🦜🦜🦜🦜🦜🦜🦜🦜🦜🦜🦜🦜🦜🦜🦜🦜🦜🦜🦜🦜🦜🦜🦜

Hoxe celebrouse un novo entroido na parroquia, grazas o traballo da Asociación Cultural Deportiva CHAN DO MONTE. A partir das 17:30, hubo concurso de Disfraces, Ourellas é Filloas.

Animou o Entroido, Carcaxadas animación.
A miña admiración pola veciñanza de Cerponzóns, que seguen mantendo as tradicións.

ALLER DE CERPONZÓNS

Despois de catro anos de investigación relacionada coa miña parroquia de Cerponzóns, chegou o momento de presentar os dous primeiros volumes, que levará por título:

ALLER DE CERPONZÓNS

VOLUMEN Nº 1…anos 1852/1925

VOLUMEN Nº 2…anos 1926/1959

O meu traballo de muitas horas, baseouse en recoller todas aquelas noticias que ao longo de máis de 100 anos fóronse publicando na prensa escrita daqueles tempos, son preto de mil novecentas noticias.

Agora chegou o momento de compartilo con todos aqueles veciños e veciñas que queiran coñecer todos aqueles acontecementos que ben directamente ou indirectamente teñen como referencia Cerponzóns.

Tamén aparecen algunhas noticias relacionadas coas parroquias e lugares da nosa contorna: Alba (Reiriz), Verducido, Lérez, Campañó etc.

Os libros recollen infinidade de noticias, algunhas sorprenderán a máis de un, outras serán das que diredes: non sabía nada de que isto chegou a pasar na parroquia.

Outras noticias serán de gran axuda para aqueles nenos e nenas que se están en idade de colexio ou de instituto poderán realizar traballos que sorprenderán a máis dalgún profesor é tamén coñoceran de paso a vida dos seus antepasados.

Outro dato curioso é como e que se publicaba na prensa daquelas épocas de reinado, ou nas repúblicas e tamén na ditadura, donde seguro que chamará a atención a forma de explicar os sucesos e as diversas noticias publicadas en máis destes cen anos que se recollen nestes dous volumes.

Estou seguro que, para muitos veciños, habrá algunha noticia que ten que ver coa súa familia ou con veciños que viven o noso carón, xa veredes que cantidade de noticias relacionadas con sucesos, deportes, política, cultura, sociedade, rexistro civil etc.

En definitiva, un traballo, que teño a intención de seguir ampliando nos próximos anos con varios volumes máis, que irán desde o ano 1960 ao 1999.

Que eu sepa, non hai en toda Galicia un traballo tan longo donde se recolla as notícias de prensa en relación a unha parroquia.

Un traballo que me levou máis de 10000 horas.

O dia 13 de Abril será a presentación do ALLER DE CERPONZÓNS, estarán acompañándome, Javier Romero, editor de Editorial Elvira é Miguel A. Rodríguez, director do Diario de Pontevedra.

O lugar da presentación será o Centro Social de Cerponzóns, as 19:30 horas.

Grazas.

CERPONZÓNS, A NOSA AUGA

HOMENAXE AO VECINDARIO DA PARROQUIA DE CERPONZÓNS QUE TRABALLARON NAS TRAÍDAS DE AUGA.

Con motivo da celebración do Día Mundial da Auga (22/03/2024)

A nosa parroquia, como moitas outras da nosa contorna, a través dos anos sempre estivo representada por asociacións de diversa índole.

Houbo asociacións relacionadas coa igrexa,  outras crearonse para levar a cabo os arranxos de camiños e pontes, de lavadoiros e fontes, de arranxos de escolas, tamén asociacións gandeiras, de agricultores e por suposto as de augas.

Desde a Asociación de Veciños O Chedeiro queremos homenaxear a toda a veciñanza que pertecen a algunha das comunidades de augas que dende fai mais de 50 anos en algunhas delas autoxestionan un ben común, a auga.

AS PRINCIPAIS COMUNIDADES DE AUGAS DE CERPONZÓNS.

1-COMUNIDADE DE AUGAS DE TILVE, LEBOREI E BOUZA.

2-COMUNIDADE DE AUGAS DE MEÁN E PIDRE DA COSTA DO CREGO E CAVA RAPOSA.

3-COMUNIDADE DE AUGAS DE FANTOSAS.

4-COMUNIDADE DE USUARIOS DE AUGAS DE MEÁN.

5-COMUNIDADE DE AUGAS DE FONTE ROUCA E FONTE DOS PITOS.

6-COMUNIDADE DE AUGAS DA ERMIDA.

7-COMUNIDADE DE AUGAS CHAN DO MONTE.

8-COMUNIDADE DE AUGAS DE LAMPANS

PUBLICACIÓNS RELACIONADAS COA AUGA.

9 MAYO 1926. EL PUEBLO GALLEGO.

DE NUESTRA REGIÓN.

PONTEVEDRA. Aprobación del presupuesto municipal extraordinario.

A las nueve de la noche se celebró en el Ayuntamiento sesión supletoria para tratar del proyecto de obras, traída de aguas, alcantarillado etc.

En breves palabras el alcalde dice que no explica el proyecto por que ya es de todos conocido, visto e informado por los ingenieros, referente a la traída de aguas y alcantarillado que se aprueba por unanimidad, contra lo expresado por los vecinos de Berducido, alcalde de Geve y Sociedad Agraria de Cerponzones, a cuyas reclamaciones se acuerda atender en lo que se reflere a los perjuicios que pudieran irrogarse.

=============================================================

28/06/1927. DIARIO DE PONTEVEDRA.

Una comisión de vecinos de Cerponzones estuvo a visitar al alcalde y después lo hizo al Gobernador, para tratar de la indemnización que deberán percibir los perjudicados por la cesión del agua del monte Acibal para la traída a esta capital.

=============================================================

20/08/1927. EL HERALDO GALLEGO.

Las aguas de Cerponzones

Estuvo en esta ciudad una comisión de propietarios de la parroquia de Cerponzones con objeto de conferenciar nuevamente con el alcalde de la indemnización que debían percibir los perjudicados por la cesión del agua del monte del Acibal a la traída de Pontevedra. Después estuvieron en el gobierno civil donde el señor Rodriguez Gómez según nos informan, les dijo que el próximo domingo procuraría que tuviesen una entrevista con el alcalde a la que también asistiría él.

Sabemos que el presidente de la sociedad agraria de aquella parroquia, don Juan Magdalena formuló en tiempo oportuno una reclamación que pareció razonable a cuantas personas imparciales tuvieron conocimiento de él, otros elementos han elevado tanto sus pretensiones, que es dificilísimo llegar con ellas a acuerdo.

Es muy sensible que se haya procurado sembrar la desconfianza respecto de la relación del Sr. Magdalena que defiende habitualmente los intereses de la sociedad y de todos los vecinos de Cerponzones, sin esos justificados recelos el asunto de las aguas de Cerponzones se hallaría probablemente resuelto con ventaja para los propietarios de los molinos y del proyecto de traída de aguas que interesa a todo Pontevedra.

=============================================================

Como se pode ver, a auga sempre foi importantísima, na cidade de Pontevedra José Bermúdez de Castro, comentaba o seguinte no ano 1930:

18 JULIO 1930. EL PROGRESO.

LA TRAÍDA EN SU ASPECTO LEGAL.

Responsabilidades evidentes.

Después de mi carta de ayer, sobre el importante asunto de las aguas, creo indispensable dar a conocer a la opinión, la tramitación de una actuación, que por la época en que tuvo lugar, no pudo llegar a dominio público…

Que por el Ayuntamiento de esta capital, en sesión plenaria extraordinaria, se acordó aprobar los proyectos reformados por el Arquitecto municipal en Emilio Salgado, de abastecimiento de aguas potables y de alcantarillado y saneamiento de Pontevedra…

Que en la memoria de dicho proyecto , en el epígrafe “Aforos”, hace su autor un estudio de los manantiales aforados por la Compañía Anónima de Obras Públicas de San Sebastián, a quien se habían adjudicado las obras por concurso abierto en 21 de Julio de 1922; como resultado de ese estudio y admitiendo como buenos los aforos hechos por el Director de obras municipales de Pontevedra en 1908 don Teodosio Domínguez, del arroyo San Vicente ( principal de la cuenca de Cabra llamada en el proyecto de San Cayetano y en el certificado Cerponzones) así como del arroyo Couso (Candendo y Pereira del proyecto y Frieira y Bestevido del certificado), aforos que arrojan un total de 42’01 litros por segundo, cantidad que el autor considera suficientes para satisfacer las necesidades de Pontevedra…

Lo que confirma el plano general de la zona de manantiales, en que figuran detalladas las obras de tomas de agua y captación de manantiales, que llevan los nombres de “Carballo Formoso” “Fuente Ripás” “Matacabalos” “Acibal Bajo” “Bouza de Frades” “Acibal Alto” “San Martín” “Rapadiñas”y “Cortejada”…

=============================================================

Como se pode observar, fai máis de cen anos que as nosas augas e as das parroquias adxacentes, eran xa indispensables e moi necesarias para a poboación da cidade.

Con motivo do 50 aniversario da creación de varias traídas de augas na parroquia de Cerponzones, desde a Asociación de Veciños O Chedeiro, queremos homenaxear a todos aqueles veciños e veciñas que construíron ditas traídas o longo dos anos, un exemplo de autoxestión que realizaron algunhas delas xa polos inicios dos anos 70 do pasado século.

Por aqueles anos comezaron a organizarse en multitude de parroquias de Galicia, asociacións de diversa índole, eran tempos de cambios e dun novo rexurdir do movemento veciñal, o traballo e a importancia que tiveron as comunidades de usuarios de augas de traída, non ten prezo.

Cerponzóns foi unha de tantas parroquias onde a veciñanza comezou a organizarse para poder mellorar a súa calidade de vida, as carencias eran moitísimas é eles, como puideron, investindo dos seus poucos aforros, lograron entre unhas cantas comunidades distribuídas por varios lugares da parroquia, levar a auga dos mananciais ás súas casas. Ata ese entón a veciñanza servíase diariamente de ir buscar a auga ás fontes, de mananciais particulares ou daqueles que podían economicamente ter un pozo na súa casa.

Así que se puxeron ao choio e organizándose pola súa conta, comezaron a buscar as captacións e foron levando as súas augas para depósitos, os cales desde eles, despregáronse redes de abastecemento para chegar a aquelas casas que se sumaron ao sistema que se ía a implantar de autoxestión, para así poder ter un servizo de auga que evitase o esforzado traballo de ter que estar día si e día tamén en ir buscar auga á fonte.

É por iso que desde a Asociación de Veciños O Chedeiro queremos homenaxear a toda esta xente que traballou realizando durante meses, mesmo anos, a través dun documental onde poder gravar os recordos e anécdotas do labor desenvolvido naqueles momentos, é deber noso lembrar ese gran labor realizado polos veciños e veciñas, que se organizaron en cuadrillas para a realización dos traballos.

E por suposto, tamén non debemos esquecer o traballo levado a cabo polo cura daquel entón, D. Benito, un dos principais promotores e organizadores da Asociación de Augas de Tilve, Leborei e A Bouza, destacando o seu labor de contactar coas administracións para conseguir permisos, autorizacións etc.

A traída de augas demostrou, ao longo de tantos anos, que foron a mellor solución para poder abastecer de auga a moitas das nosas casas, demostrando unha gran capacidade de xestionar por parte das directivas, que ás veces nalgunha administración dubidaron delas.

Segundo un censo realizado fai uns anos polo INE, había en toda Galicia, un 26% de vivendas que non se atopaban conectadas a redes de abastecemento municipal, a día de hoxe vanse realizando conexións a esa rede municipal, pero aínda queda moito por facer, na nosa parroquia, segundo as previsións, aínda tardará uns cantos anos en chegar.

=============================================================

ANO 1970. DIARIO DE PONTEVEDRA.

El asunto que acapara el interés ciudadano en los últimos días es el incremento decretado por el Ayuntamiento en las tarifas que rigen el consumo de agua, viejo problema de la ciudad jamás observado, o intentado resolver, con ideas nuevas y definitivas. A lo largo de años y legislaturas municipales. al problema del agua se le han colocado diversos «parches», algunos eficaces y otros porosos. Y cuando no ha sido una política de salir del paso, se ha sustituído por una acción informada por el «<bacheo y orquesta», que no está mal del todo si la música fuera agradable al usuario. Infortunamente, no ha sido así, sino que en los domicilios, hasta el verano pasado, los cortes en el suministro unas veces, la escasez de líquido elemento otras, han definido al servicio municipal de agua.

Al acceder en el Ayuntamiento una política acorde con las necesidades de la ciudad, las soluciones al problema del agua fueron encaradas en etapas sucesivas, pero sin que hayan sido desterradas ciertas insuficiencias o fallos en el servicio: tales, los cortes, la presión insuficiente y la potabilidad del agua. Las propiedades físico-químicas del agua (sin color, sin olor y sin sabor), son ajenas al líquido elemento que circula por la red de destribución de Pontevedra. El color, está entre el licor café y la grosella; el sabor, sabe a todo, pues en ocasiones salen por el grifo alguna que otra angula despistada; oler, no huele, pero de milagro, por que la cantidad de cloro que lleva en suspensión provoca cierto picorcillo en la pituitaria muy semejante al producido por el rape o la pimienta picante.

En estas condiciones, el Ayuntamiento ha decretado una subida en el precio del agua. La reacción del pueblo ha sido poner el grito en el cielo y la protesta en la barba de Teucro Talamonides, fundador de la ciudad. En nuestras columnas, han resonado algunas voces de la protesta.

Pero como no se trata, en una sociedad civilizada, de sostener un monólogo inútil, hemos solicitado del alcalde del Municipio, señor García Borregón la respuesta a unas cuantas preguntas que le hemos formulado. Así fue el diálogo…

=============================================================

O QUE SE PUBLICABA FAI ANOS NOS XORNAIS RELACIONADO COAS NOSAS TRAÍDAS:

13 ABRIL 1973. EL PUEBLO GALLEGO.

PALACIO MUNICIPAL.

APROVECHAMIENTO DE MANANTIALES

Por don Benito Lariño Garcia y otro vecinos de San Vicente de Cerponzones, se solicitó del Ayuntamiento de la  capital la correspondiente autorización para el entubamiento de aguas de dos manantiales, sitos en el indicado lugar con destino a usos domésticos.

4 JULIO 1973. DIARIO DE PONTEVEDRA.

PLENO MUNICIPAL EXTRAORDINARIO.

HACIENDA.

Petición del cura párroco de Cerponzones, interesado autorización para colocación de tuberías de conducción de agua.

26 JULIO 1974. EL PUEBLO GALLEGO.

VIDA MUNICIPAL.

APROVECHAMIENTO DE AGUAS.

Por don Constantino Fontecoba Castro y otros vecinos de Reiris, en la parroquia de San Vicente de Cerponzones, se solicitó del Ayuntamiento de la capital la correspondiente autorización para el aprovechamiento con fines domésticos, del agua de los manantiales denominados “Fuente del Berro”, “Chan dos Regos”, “Fuente de Caldamadeiras”, “Regato de Fragoso”, “Puente de la Carretera” y “Borguñeiros”, sitos en los montes de Utilidad Pública denominados “Campos dos Bois” y “Monte das Pedreiras”

30 OCTUBRE 1974. EL PUEBLO GALLEGO.

MAÑANA, PLENO MUNICIPAL.

Bajo la presidencia del alcalde, don Joaquín Queizán Taboada, mañana jueves, a las siete y media de la tarde, celebrará sesión el pleno de la Corporación Municipal. El orden del día de la sesión, es el siguiente:

Hacienda: José Franco y otros, vecinos de Berducido, interesando aprovechamiento de manantial de monte municipal de Outeiriño.

Joaquín Blanco Villaverde y otros, interesando aprovechamiento de agua de manantiales “Fonte dos Pitos” y “Fonte da Roca” en Campo dos Bois y Monte Pedreira en Cerponzones.

2 NOVIEMBRE 1974. EL PUEBLO GALLEGO.

PLENO MUNICIPAL.

Bajo la presidencia del alcalde señor Queizán Taboada.

En “Hacienda”, último capítulo de la sesión, se concedieron autorizaciones para aprovechamiento de aguas, con fines domésticos, a don José Franco y otros, vecinos de Outeiriño, en el monte municipal de Outeiriño, y a don Joaquín Blanco Villaverde y otros para los manantiales “Fonte dos Pitos” y “Fonte Roca”, en la parroquia de Cerponzones.

31 JULIO 1975. DIARIO DE PONTEVEDRA.

PALACIO MUNICIPAL.

Comunicación de la Confederación Hidrográfica del Norte de España, en cuanto al proyecto de depósito de Lérez para abastecimiento de agua potable a Pontevedra.

Comunicación de la Confederación Hidrográfica del Norte de España sobre presupuesto adicional líquido por revisión de precios de obras de “Nueva conducción entre el embalse de Pontillón del Castro y depósito de Lérez y red arterial de distribución para el abastecimiento de Pontevedra”

José Villaverde Villaverde y vecino de La Hermida, Cerponzones, interesando aprovechamiento para usos domésticos, para vecinos del lugar, del manantial “Fonte da Cancela” del monte Campo dos Bois.

1 AGOSTO 1975. DIARIO DE PONTEVEDRA.

PALACIO MUNICIPAL.

En la tarde de ayer, se reunió el Pleno de la Corporación Municipal, presidido por el alcalde, señor Queizán Taboada, para la celebración de tres sesiones, la primera de carácter ordinario, con un total de veinte asuntos en el orden del día y las demás, de carácter extraordinario, sobre presupuestos…

…Fueron aprobadas de acuerdo con las condiciones establecidas y en precario, concesiones de aprovechamiento de caudal para usos domésticos, en La Hermida y Cerponzones, y Couso-Lérez…

28 ENERO 1976. DIARIO DE PONTEVEDRA.

MAÑANA PLENO MUNICIPAL.

Alcalde de barrio y vecinos de Abelleira, interesando material para usos domésticos del monte Espiñeiro en Loureiro Vello.

Constantino Fontecoba Castro y otros vecinos de Reiris (Cerponzones) interesando en licencia para aprovechamiento de agua para usos domésticos de manantiales Calda Madeiras y Regato de Frangoso en monte dos Bois y monte das Pedreiras.

Verania Magariños Barocela, de Hermida, Cerponzones, interesando licencia para aprovechamiento de agua para usos domésticos del manantial de Lago de Arriba, atravesando el monte Campo de Bois, número 440 del Catálogo.

30 ENERO 1976. DIARIO DE PONTEVEDRA.

PLENO MUNICIPAL, AYER, UNA SESION MUY MOVIDA, HABIENDO SIDO

TOMADOS ACUERDOS DE INTERES.

Seguidamente, se informó de la desafección de los montes de Bora y Mourente, interesados para el establecimiento de una zona de descongestión industrial, así como de varias solIcitudes de servicio de caudal de agua para uso del vecindario, y que se autorizan en precario, con el correspondiente cargo de los gastos proporcionales a los interesados.

31 ENERO 1976. EL PUEBLO GALLEGO.

REUNIÓN ORDINARIA DE LA CORPORACIÓN MUNICIPAL.

Celebró sesión plenaria la Corporación Municipal de Pontevedra, presidida por el alcalde señor Queizán Taboada.

…peticiones de aprovechamiento de manantiales cursadas por vecinos de Abelleira, Reirís y Cerponzones.

1976. DIARIO DE PONTEVEDRA.

El alcalde Queizán presidió las mejoras en la traída del agua.

C. GÓMEZ

Traída de aguas en Cerponzóns.

■El alcalde Queizán, presidió en las últimas horas de la tarde de ayer, el emotivo acto de la inauguración de la traída de aguas a los lugares de Bouza, Tilve y Liborei, en la parroquia de Cerponzóns acompañado por los señores concejales, Portela Solla y Portela Arribas.

Se inició con unas palabras del secretario de la Comunidad de Vecinos, señor Magdalena Abilleira, con las que puso de manifiesto su satisfacción y la de todos los vecinos por una mejora tan importante como la que suponer tener agua en sus respectivos domicilios, realizando una exposición de otras necesidades en diferentes puntos de la parroquia especialmente en lo que se refiere a caminos y alumbrado público. Finalmente fue servido un vino español para regocijo de la concurrencia.

8 MAYO 1976. DIARIO DE PONTEVEDRA.

El alcalde, Queizán, inauguró la traída de aguas a los lugares de Bouza, , Tilve y Liborei, de la parroquia de Cerponzones.

PONTEVEDRA (Servicio informativo D. P.)

El alcalde Queizán, presidió, en las últimas horas de la tarde de ayer, el emotivo acto de la inauguración de la traída de aguas a los lugares de Bouza. Tilve y Liborei de la parroquia  de Cerponzones acompañado de los concejales señores Portela Solla y  Portela Arribas.

Se inició con unas palabras del secretario de la Comunidad de Vecinos, señor Magdalena Abilleira, con las que puso de manifiesto su satisfacción y el de todo los vecinos por una mejoras tan importantes como la que supone el tener agua en sus respectivos domicilios, realizando una exposición de otras necesidades en los distintos puntos de la parroquia, especialmente en lo que se refiere a caminos, alumbrado público, con el caso concreto del acceso desde la general a la iglesia parroquial, “que como todos ustedes han podido comprobar, se encuentra en calamitoso estado”. Agradeció la presencia del alcalde, concejales y demás personalidades, haciendo votos para que pronto se realicen las obras de mejora en la Parroquia.

A continuación el representante de Extensión Agraria, don José Vázquez, en brillante intervención, en lengua vernácula, puso de manifiesto la importancia de la obra realizada por los vecinos, al mismo tiempo que puntualizó que Extensión Agraria estaba dispuesta a colaborar en las demás obras de mejora que se realizasen en la parroquia. Seguidamente, hizo entrega al señor cura párroco, don Benito Lariño García, de un talón bancario por 125.000 pesetas. Cerró el acto el alcalde Queizán, para agradecer el que se le hubiese invitado a una inauguración tan importante, en unos momentos en que la problemática municipal desbordaba todos sus planteamientos económicos. Son muchos los problemas que el Ayuntamiento debe solucionar y para mí significa una gran satisfacción actos como este en el que un grupo de vecinos ha conseguido llevar a cabo, a base de su prestación personal, una mejora tan importante como la de la traida de aguas.

Dos años y medio se ha tardado en realizar esta obra tan importante bajo la dirección del señor cura párroco don Benito Lariño Garcia, en la que se han invertido tres millones trescientas mil pesetas, incluidas las horas de trabajo de los sesenta y dos vecinos, que ahora se encuentran Íntimamente satisfechos por el esfuerzo realizado.

Finalmente fue servido un vino español.

29 SEPTIEMBRE 1976. DIARIO DE PONTEVEDRA.

PLENO MUNICIPAL.

HACIENDA. 

Verania Magariños Barciela, de Hermida-Cerponzones, interesando licencia para aprovechamiento de agua para usos domésticos, del manantial del Lago de Arriba, atravesando el Campo dos Bois, núm. 440 del catálogo de utilidad pública.

24 NOVIEMBRE 1976. DIARIO DE PONTEVEDRA.

HACIENDA. Vecinos de San Andrés de Geve, interesando aprovechamiento de caudal de agua en el monte Lagoa.

Otros de Bravo-Cerponzones, interesando aprovechamiento de caudal para usos domésticos y regadío, del monte de Carrico.

=============================================================

9 DECEMBRO 1997. A VOZ DO RONS.

COMUNIDAD DE AGUAS.

Carlos Señoráns “la unión de los vecinos hace posible las grandes obras”

La parroquia de San Vicente de Cerponzones se encuentra situada a 5 Km. de Pontevedra, dirreción Santiago, y como muchas otras parroquias del Ayuntamiento se encuentra sin servicio municipal de aguas.

Por ello, a mediados del año 1.972, un grupo de vecinos de Cerponzones acordaron en sesión ordinaria plantear la idea de recurrir a los montes de la aldea, para intentar, a base de perforaciones, extraer agua para las viviendas.

Fue un trabajo duro y costoso por lo rocoso del terreno y por las largas distancias a las que se podian encontrar unos manantiales con un mínimo de garantías para abastecer a todos los vecinos congregadas para este fin Pero fue con el trabajo y la aportación económica de cada uno, como consiguieron llevar a buen fin dicha obra.

Algunos de aquellos vecinos ya se han muerto. A nosotros y a las generaciones venideras nos queda el compromiso de preservar y mantener este bien tan preciado e imprescindible como es el agua.

Carlos Señoráns

=============================================================

As COMUNIDADES de AUGA da PARROQUIA.

A auga da cal se serven as comunidades da parroquia procede dos mananciais que están situados nos montes que rodean a parroquia e é canalizada por gravidade cara ás vivendas.

En Cerponzóns temos distribuídas as seguintes Comunidades de Augas:

COMUNIDADE DE AUGAS DE TILVE, LEBOREI é A BOUZA.

Recollendo recordos dos máis maiores da parroquia indícannos que a primeira vez que se traballa nunha traída de augas é cando o cura D. Manuel Lareo, pide a colaboración dos fregueses para que desde unha mina que hai no monte, propiedade da igrexa, fagan unha canalización ao aire libre e que chegase ata a Casa Reitoral.

Foron moitos os veciños que colaboraron nesta primeira traída, cavando durante dias desde a mina ata a casa do cura, anos máis tarde dita canalización utilizaríase para traída actual.

Según os máis vellos do lugar dinnos que debían ser polos anos 30/40 do século pasado.

NOTA: Según comentarios de varios veciños, o canaliño que hai no lavadoiro da Rectoral, fixo o señor Sabino, avó de Carolina.

=============================================================

Un documento do cura D. Manuel Lareo, describe o seguinte:

LOS MANANTIALES DE LA CASA RECTORAL

Delante de la puerta de la casa rectoral hay un gran pilón que se alimenta de las fuentes de Santanrandán, Rouco y otra que nace en las Tomadas, a muy poca distancia de la presa, el recorrido de esta agua desde el primer manantial hasta la feligresia o casa rectoral es de unos 3 kilómetros, esta agua es exclusivamente de la casa rectoral, hace 21 años que rige esta parroquia el que suscribe y jamás persona alguna invocó derecho alguno sobre la misma, viene por lo referido, disfrutándose sin oposición alguna este derecho que nació de los fundadores de esta parroquia.

En la presa, cuyo recorrido es largo y por la escasez que se padecia en los veranos, se han hecho algunas reformas notables, siendo entre ellas dignas de notarse la (…) de un buen trozo, mediante postes de piedra, que precede a la casa rectoral ya que en el era donde más se perdia, en el paso de los  (…) de  Santarandán se efectuó una buena modificación haciendo un (…) contención para evitar que se perdiese por allí el agua, también (…) de la primera fuente se hizo alguna modificación.

En la actualidad (…) un fenómeno y es de que después que se ha realizado (…) repoblación forestal en estos montes, hay mucha más abundancia (…) de tal forma que , si se tiene el cauce en buenas condiciones (…) que las dichas hay abundancia de este apreciado (…) todo el verano.

Tamén encontramos unha referencia que ten que ver co anterior:

Descripción:

Fonte a carón da igrexa de San Vicente de Cerponzóns, procedente dunha mina de agua situada no monte veciño. A fonte mana a partir dun oco no muro do adro da igrexa. A lumieira do oco esta aproveitada dunha pedra moldurada. A auga percorre ao longo dunha canle labrada por tramos en pedra de granito. A canle ten dous desaugadoiros, un lateral que desemboca nunca piscina de muros de perpiaño de granito de 2 metros de ancho e longo aproximadamente. O outro desaugadoiro está no extremo da canle e desemboca nunha gran pía rectangular situada nun nivel inferior. A ámbalas dúas beiras da pía hai perpiaños horizontais ao mesmo nivel. Un deles está lixeiramente elevado e inclinado que ben se podería usar como lousa de lavadoiro. A auga sobrante da pía cae nun desaugadoiro limitado pola outra beira por unha pedra circular procedente do tornarratos dun hórreo.

=============================================================

AS COMUNIDADES DE AUGAS DE CERPONZÓNS.

NOME DA TRAÍDA DE AUGAS: COMUNIDAD DE AGUAS DE TILVE, LEBOREY Y BOUZA.

LUGAR DONDE ESTÁ SITUADO O DEPÓSITO: Lugar de Tilve

ANO DE CREACIÓN: 1972

LUGARES QUE SE SIRVEN DA AUGA: Tilve, Leborei e A Bouza.

NÚMERO DE CASAS QUE SE SIRVEN DA AUGA: 63

NOME DOS MANANCIAIS: Maquieiriña, Señoráns, Salgueiras, O do cura,  Santarandán…

=============================================================

NOME DA TRAÍDA DE AUGAS: AGUAS DE MEÁN E PIDRE DA COSTA DO CREGO E CAVA RAPOSA (CAPA RAPOSA).

LUGAR DONDE ESTÁ SITUADO O DEPÓSITO: As Pallotas .

ANO DE CREACIÓN: 1972.

LUGARES QUE SE SIRVEN DA AUGA: Meán e Pidre.

NÚMERO DE CASAS QUE SE SIRVEN DA AUGA: 43.

NOME DOS MANANCIAIS: Costa do Crego e Cava Raposa.

=============================================================

NOME DA TRAÍDA DE AUGAS: MANANTIAL DE FANTOSAS

LUGAR DONDE ESTÁ SITUADO O DEPÓSITO: O Manxarón.

ANO DE CREACIÓN: 1987.

LUGARES QUE SE SIRVEN DA AUGA: Pidre.

NÚMERO DE CASAS QUE SE SIRVEN DA AUGA: 36.

NOME DOS MANANCIAIS: Fantosas.

=============================================================

NOME DA TRAÍDA DE AUGAS: COMUNIDAD DE USUARIOS DE AGUAS DE MEÁN.

LUGAR DONDE ESTÁ SITUADO O DEPÓSITO: Lugar das Chans.

ANO DE CREACIÓN: 1990

LUGARES QUE SE SIRVEN DA AUGA: Meán e Pidre

NÚMERO DE CASAS QUE SE SIRVEN DA AUGA: 26

NOME DOS MANANCIAIS: Chans 1, Chans 2, Gorgullón 1, Gorgullón 2

=============================================================

NOME DA TRAÍDA DE AUGAS: COMUNIDADE DE USUARIOS DE FONTE ROUCA E FONTE DOS PITOS.

LUGAR DONDE ESTÁ SITUADO O DEPÓSITO: O Cunchido.

ANO DE CREACIÓN: 1975

LUGARES QUE SE SIRVEN DA AUGA: Cunchido, Tilve e Reiriz.

NÚMERO DE CASAS QUE SE SIRVEN DA AUGA: 19.

NOME DOS MANANCIAIS: Fonte Rouca e Fonte dos Pitos.

=============================================================

NOME DA TRAÍDA DE AUGAS: COMUNIDADE AUGAS A ERMIDA.

LUGAR DONDE ESTÁ SITUADO O DEPÓSITO: FONTE DOS CAMPOS

ANO DE CREACIÓN: 1970 apx.

LUGARES QUE SE SIRVEN DA AUGA: A Ermida.

NÚMERO DE CASAS QUE SE SIRVEN DA AUGA: 12

NOME DOS MANANCIAIS: Salgueiras

=============================================================

NOME DA TRAÍDA DE AUGAS: COMUNIDADE DE AUGAS DE CHAN DO MONTE.

LUGAR DONDE ESTÁ SITUADO O DEPÓSITO: Chan do Monte.

ANO DE CREACIÓN: 1982 apx.

LUGARES QUE SE SIRVEN DA AUGA: Tilve e Leborei.

NÚMERO DE CASAS QUE SE SIRVEN DA AUGA: 8.

NOME DOS MANANCIAIS: Os Campos.

=============================================================

NOME DA TRAÍDA DE AUGAS: LAMPAS

LUGAR DONDE ESTÁ SITUADO O DEPÓSITO: As Pallotas.

ANO DE CREACIÓN: 1969.

LUGARES QUE SE SIRVEN DA AUGA: Meán.

NÚMERO DE CASAS QUE SE SIRVEN DA AUGA: 7.

NOME DOS MANANCIAIS: Lampans.

=============================================================

NOTA.

Sumando os depósitos de todas as Comunidades de Augas fan un número de 214. A maioría das traídas fixeronse a man, utilizando sachos, palas, punteiros, picos…
Polo que se pode ver no documental, pódese comprobar o sentimento de orgullo de toda a veciñanza que participaron nos inicios das traídas de augas, como os que hoxe en día levan as rendas das directivas que hai pola parroquia.

Éste é o enlace do documental:

DESEXOS DE NADAL

Aproveitando o envío da felicitación da Asociación de Veciños, preguntéi a uns cuantos veciños e veciñas que me dixeran que lle piden a Papá Noel, aos Reis ou ao Apalpador para o próximo ano, pero que tivera a petición relación a temas relacionados coa parroquia.

Coma sempre, a identidade das persoas que lle pregunto e contestan no a poño.

Éstas foron as respostas:

1-Desearía que se fixera a senda fluvial do Río Rons ata o embalse do Pontillon de Castro

2-Gracias cariño, yo le pedí mucha salud para nosotros, toda mi familia y para todos mi amigos que tengan mucha suerte y que no me falten como vosotros.

3-Buenas tardes Juanito! Eu xa non pido nada solo que me traiga un pouquiño de ilusión para poder seguir xa nada me ten sentido

4-Gustarísme pedirlle so apalpador que fose botando castañas para que no canto de ter plantacións de Eucalyptus, acacias ao alrededor do adro e outras especies invasoras tiveramos soutos para disfrutar dos bosques e dos seus froitos: castañas, setas…

5-Buenas tardes, pues yo creo el tema de moda es el alcantarillado, me gustaría que nos lo pusieran a todos sin excepción .Gracias

6-Un alumbrado navideño, ahora está de moda.

7-Igualmente para vosotros, yo pido salud para todos y más union, gracias

8-Mi deseo es que mi parroquia fuese un hogar .

Y saber el significado de:

Tolerancia

Empatía

Respecto

Unión que es lo que hace la fuerza para llegar lejos.

9-Pois eu pedirialle a todos eles, a ver di algún o consigue, que se reconstrua o muiño do Caeiro antes de que se derrume totalmente e que se faga unha senda peonil percorrendo todo o patrimonio etnográfico que temos para que a xente poida aprecialos😜

10- Non deixar de practicar os costumes, os hábitos, as nosas formas de ser, conservar as tradicións, transmitir as prácticas culturais ás novas xeracións.

Entre todos transmitir e compartir valores, historias e obxectivos dunha xeración a outra.

Que a veciñanza se motive para crear e compartir unha identidade colectiva, coa finalidade e a importancia de seguir sementando a nosa identidade cultural, que conta xa con 1004 anos de existencia.

11- Boas tardes Juan, pregúntasme que desexo para a parroquia, pois mira, desexo moitas cousas, pero una delas sería que o coro da parroquia volvese cantar, como nestas datas de Nadal, cando se cantaba os villancicos é o día de Reis cos traxes, que se facía unha festa grandísima, cantabamos gratis para os nenos e para a xente maior.

E vouche a ser sincera, que desde que o coro non existe na parroquia e non sei si compite a D. Herminio ou a quén non quere o coro, a asistencia de fregueses que van a misa diminuíu considerablemente, onde antes, cando cantaba o coro, a igrexa estaba chea de xente, tanto xente da parroquia como de fóra, tanto sábados como os domingos a igrexa estaba chea e agora é unha tristeza ver a pouca xente que vai, eu xa vou pouco a misa, pero cada vez que vou a afluencia é pouca e dáme moita pena ver a pouca xente que asiste. Eses días que vou dáme moita tristeza, sinceramente.

En cambio se existise o coro é Don Herminio quixese e vós animáselo a que o coro existise, porque a xente da parroquia quere o coro, aínda que moitos digan que non, pero hai xente da parroquia que quere o coro, así se dá a demostrar que a xente xa non vai a misa, e o que vai, vai a misas que se fan por catro ou cinco e aínda así pouca xente asiste, onde antes unha misa por unha persoa xa enchía a igrexa.

Iso é o que penso e gustaríame seguir a tradición de antes, de cando estaba Don Manuel.

Un saúdo Juan e felices festas.

12- O que pido para a parroquia é que seamos todos mellores como veciños, mais colaboración para todo é menos críticas tamén.

13- Eu teño 80 anos e me entristece que non se faga festa o día do patrón san Vicente, aínda así se necesitan da miña colaboración para ir pedir polas portas que conten comigo no que poida axudar. Hoxe en día xa non hai quen faga as festas, unha pena.

CITAS LITERARIAS (34) O CHOCHONAUTA.

Domingo 10 de Diciembre, 2023. PONTEVEDRAVIVA

Pedro J. Peón Estévez.

O CHOCHONAUTA.

Isto non vos é conto ningún, pero vós porfiades que si e, por máis que volo xure por estas que son cruces, vós seguiredes sen crelo. Como queirades, eu vóuvolo contar de todas todas.

 Venancio atopábase ó cabo dunha vida tan corrente e vulgar como a de miles de milhóns de humanos habidos ó longo e largo desta canica flotante que algúns chaman mundo.

Estaba tan acabadinho que xa case non falaba, apenas comía, bebía por conta-gotas e respiraba por unha cánula. Era pouco máis que un esqueleto tapizado de pelica enxoita e correosa.

 Non estaba só. O seu cuarto semelhaba o camarote dos Marx. Víase ben que era a derradeira morada dun moribundo rico.

 E chegou o parente político, pois sempre hai algún ata nas melhores familias. Nun momento dado elevou a sua imposturada voz de elocuente predicador por encima de suspiros, rezos e aies varios.

– Este home…que digo home!; este notable patriarca que tanto se sacrificou polo benestar desta familia, batendo o cobre día tras día ata conseguir acumular un enorme capital coa suor da sua fronte e a seu natural instinto negociador…

– A onde queres ir parar noxento demagogo ? Coidas que estás nun mitin falándolhe ás ovelhas que te votan ? -saltou a neta Valentina Teresa, que tinha fama de roxa- Pecha o peteiro e respecta ó avó comatoso, lacoeiro !

– Ei, de comatoso nada! -protestou desde o leito mortuorio o velho panarra.

– Podemos facerlhe un acto de homenaxe no Concelho nomeándoo filho adoptivo e entregándolhe as chaves da cidade, todo cuberto polas radios e televisións e con algún xornalista portugués para darlhe un aquel internacional -volveu falar o sobrinho deputado conservador ( conservador da poltrona parlamentar ) -Que vos parece ?

– Unha merda ! -protestou o velho que estaría terminal pero conservaba un oído finísimo- Eu, o que qero é cumprir a minha última vontade!

– E cal vén sendo a tua útima vontade? -quixo saber un dos filhos.

– Ir á Luna !! -refungou o senil encamado.

Fíxose un fondo silencio. Miráronse uns a outros sen dicir ren. Uns encolhíanse de ombreiros, outros barrenaban cos furabolos nas pápebras preguntándose se o avó toleara, o resto non daba pechado a boca. O cura, que tamén andaba por alí,preguntou:

– Como dixeches Venancio ?

– Estades xordos ? QUERO IR Á LUNAAAA !!!

Parecía mintira que aquel pelelho puidera berrar daquela maneira. Milagrosamente, aquel fol baleiro, podía emitir ruídos. O rebumbio de parentes foi saíndo atropeladamente do cuarto. O velhouco, o que quedaba del, ameazaba:

-Si, escapade treidores! Pero que saibades que se non cumprides a minha última vontade, aparte da minha maldición, ides quedar sen un can! -sentenciou Abelardo.

Os familiares, reunidos no cuarto vecinho,analizaban os últimos acontecementos. O Jhonantán foi o primeiro en falar:

– Ou sexa que ó avó dalhe agora por meterse a cosmonauta…

– Seica si. E en canto pode sair unha viaxe á lúa ? -preguntou un.

– Suponho que un capitalón -contestou outra. O filho máis novo dixo ó maior:

– A ver; ti que estás ó tanto da economía familiar… canta “arandela” pode ter o veho ?

– Non sei -respostou- Andará polos quince milhóns…

– De euros ??

– Pois claro, non van a ser de ladilhas. -@s demais asubiaron abraiados

A filha maior faloulhe ó seu filno, que paracía o máis espabilado:

– A ver ti Kevincinho; ti que estás moi posto na informática, a ver se te enteras de canto pode custar unha viaxe á lúa. Tenho entendido que xa ten ido ó espazo algún milhonario chalado.

Quedaron en xuntarse na segunda da semana seguinte para seguir debatendo.

– Conseguín contactar cos chineses a través dun amigo meu do PC que conhece a un cubano, que fai boas migas cos chineses e que dixo que estes, en data próxima van lanzar un foguete en colaboración coa NASA…

– A das cervexas ? -preguntou algún. Kevincinho fixo caso omiso e seguiu:

– Pois seica se quedaron algo curtos de presuposto e están dispostos a levar un pasaxeiro a cambio de nove milhóns de euros que é o que precisan para combustible pero haberá que decidilo xá porque o lanzamento está programado para pasado manhá.

– Pois que vaia, xa que é a sua última vontade…e canto quedará para nós ?

– Uns seis milhóns, euro arriba, euro abaixo.

– Ben milhor é iso que nada -resignouse un cunhado que andaba por alí.

E foi dito e feito. Sentuise un balbordo infernal e un caza Harrier aterrou no patio do Hospital. De súpeto entraron no cuarto media ducia de tipos co escarandras e traxes de plástico e vestíronlhe un ó enfermo Venancio que se deixou facer pois xa o doctor Niquete o sedara ben sedado e non deu nin chío.

Nun pis-pás, o Harrier baixou na madrilenha base de Torrejón e embarcaron ó velho nun grande C-40 que non parou ate chegar á China comunista. Alí foi sedado de novo pois xa empezaba a protestar e a trabar a todo o que se lhe achegaba. Xa o subiran á cápsula do foguete onde ficaba deitado e atado e ben atado e aínda que patexara e berrara ata empanhar o vidro da escafandra: “Sacaime daquí!…Non quero ir á Lúaaaa !!!” Inútil; ninguén lhe entendía nada. Os principais medios informativos do mundo fixéronse eco do acontecemento; “Venancio Hortera, un mihonario galego, cosmonauta”, Washington Post; “Hay un gallego en la Luna, Luna…”, La Koz de Galicia; “Venancio, selenita”, Le Figaro; “Encontros na terceira idade”, Frankfurte Allgemeine Zeitung ou “era visto”, Ecos do Xallas”…Todo un acontecemento: os parentes de Venancio vendendo exclusivas; edicións especiais, documentarios, entrevistas. Políticos de tódalas pelaxes facéndose fotos diante da casa, as televisións,Si, as televisións cos seus realiti xous. Pero todo acabou de súpeto. O nutrido clan do Venancio alugara unha pantalha xigante de televisión para ver o lanzamento todos xuntos no ximnasio do patrucio. Rematada a conta atrás, o foguete perdeuse entre as nubes e, tralos típicos comentarios, a patuleia levantou sesiónl. No día seguinte chegoulhes unha mensaxe vía internet do ministro de exteriores chinés: ” Sentimos comunicarlhes que o seu familiar non resistiu a forte aceleración para acadar a velocidade de escape e… digamos que caducou. Para non facer perigar a misión e dado que xa comezaba a cheirar, acordamos ceibalo no espazo exterior e alí ficará inalterable por toda a eternidade orbitando a terra, cousa que non deixa de ser un verdadeiro luxo para as actuais e futuras xeracións dos seus descendentes…” Seguía a misiva falando de medalhas, honras, homenaxes que lhes brindarían en todo o mundo…

Pasado menos dun mes, soou o teléfono no caserío do defunto un certo domingo pola manhá. Unha mulher con loito ergueu o auricular e preguntou:

– Diga ?

– Hola, está Venencio ?

– Non, quen é ?

– Son Leandro, un amigo. Cando chegue dígalhe se pensa vir hoxe á Luna. Quedou de vir hai quince días pero non apareceu…

– Á LUNAAA ??

Si, a sala de festas da estrada da Corunha, en San Vicente de Cerponzóns, Pontevedra, non sabe ?

– ( ¿…..? )

Esa foi a verdadeira historia de Venancio Hortera, un home que sen nunca ser “Yayoflauta” rematou sendo “Yayonauta”.

A PEÑA MADRIDISTA DE CERPONZÓNS 

PEÑA MADRIDISTA DE CERPONZÓNS

Fai uns días estiven de visita a un recuncho que teño no trasteiro da casa é onde de cando en vez pásome horas vendo as cousas que vou gardando e que seguramente a maior parte delas non volverei a usar, pero tamén hai algunhas que cando as atopas de novo lévasche unha sorpresa, como o que atopei esta última vez.

Encontréi un cuadernillo dedicado á Peña Madridista de Cerponzóns, editado con motivo do cuarto aniversario (1991/1995).

E a miña sorpresa foi que neste cuadernillo lense determinados artigos que non teñen nada que ver co fútbol.

O monte, o viño, a igrexa, a publicidade de varias empresas da parroquia etc. Fun recollendo todo o que pode ser do interese daqueles veciños que son de Cerponzóns, xunto coa publicidade que aparece en dito cuadernillo.

PORTADA ( 1991/1995, 4º Aniversario)

Cara a Galicia, cara á vida, ó futuro i á xustiza 

galego puro, trae teu sangue de luz contra do escuro.

Escacha o medo, rompe o conformismo

se libre, se galego, se ti mesmo.


Corría o ano 1995, a Peña Madridista de Cerponzóns edita un exemplar para celebrar o seu cuarto aniversario da súa fundación. O presidente, Juan Sobral Iglesias, diríxese os socios :

SAUDO DO PRESIDENTE

Meirantes amigos, estimados compañeiros, permitídime que aproveite esta oportunidade para saludarvos e agradecer ó mesmo tempo a aquelas persoas que o fixeron posible : uns coa súa aportación económica, outros coa súa constancia, coma os párrocos aportando os datos dos arquivos das igrexas con tanta xentileza.
Tamén temos que agradecerlle a Vinacoteca Nacional, á Xunta de Galicia, Delegación de Parques Forestais e Departamento da Cabana Gandeira.

Sentimos ó mesmo tempo non poder acoller neste cuadernillo os valiosos traballos dos cregos por falta de espacio, pero con moito gusto farémolo no vindeiro ano a ser posible.

Desexamos firmemente ser útiles de cara á sociedade rural e traballadora do campo.

Témo-la esperanza de que esta andadura que comenzou aquí non decaia e medre en tempos vindeiros, por medio da nosa iniciativa ou pola de outras persoas, xa nos queda muito no tinteiro e é valeroso poder lembrar a fermosura da terra galega.

Que lles vaia doado.

Juan Sobral Iglesias

Presidente, 22 de Abril 1995

O VIÑO

Sempre houbo traslado de variedades, de uns territorios a outros. En liñas xerais, as nacións europeas foron adoptando prantas procedentes do este, especialmente do Asia occidental. Pero estos traslados facianse dun xeito desordeado, introducindo semillas de uva e máis frecuentemente sarmentos.

Un dos intres máis apropiados para esta actividade foi a colonización que tivo lugar na Europa occidental, a cargo dos cartaxineses e romanos; e en menor grado, de fenicios e gregos. A expansión de estos dous derradeiros foi soio comercial, polo que deixaron menos marca do seu paso. A colonización romana, ben organizada, foi a principal causa da introducción de variantes de uva (e de outros cultivos) en España, Francia e outras nacións occidentais.

Máis tarde, a invasión árabe (en España) e as Cruzadas foron camiño para a chegada doutras variedades de vide.

De calquer maneira, estas entradas facianse pouco a pouco, e daban oportunidade para comprobar o resultado da adaptación. As variedades que non presentaban cualidades interesantes eran rexeitadas, mentras que as que daban bo resultado iban propagándose.

Ademáis, ó realizarse o transporte no senso dos paralelos, de este a oeste, o clima era relativamente semellante na zona de orixe e na nova, o que facilitaba a aclimatación.

O MONTE EN TEMPOS PASADOS

Foi unha práctica constante, case Xeral en Galicia ata hai ben poucos anos aínda nos primeiros anos 70 era doado distinguir nos montes galegos mestas columnas de fume que sinalaban a preparación do chamado “inculto” para producir cereal.

A clave das estivadas era, pois, o borrallo. Non son poucas as diferencias zonais que se poden apreciar, mesmo na súa denominación-rozas-, estivadas, restrebos, queimadas…..

Dúas especies eran sementadas preferentemente : O centeo e o trigo de monte -de máis baixo rendemento pero que poñía en mans de campesiño o apreciado pan branco-sen que fora descoñocida a bota de patacas nos montes queimados.

Normalmente só se obtiña por este procedemento unha colleita de cereal, xa que no segundo ano os rendementos caían moito. Aunque dependendo da calidade da terra se podía facer tralo centeo unha colleita de avea, será xa ben entrado o século XX cando o Emprego de adubos minerais, escorias e superfosfatos.

Polo que fai a erosión, é certo que en lugares moi encostados se fai evidentemente a indefensión do chan trala perda do manto vexetal; os efectos deste sistema de cultivo pódense apreciar sobre todo en áreas montañosas.

Tampouco convén carga-las tintas no nocivo efecto do lume sobre a materia orgánica do solo. O lume xoga un papel importante na consecución dalgúns efectos beneficiosos para a actividade agraria.

SAN VICENTE DE CERPONZONES

SAN MARTÍN DE BERDUCIDO

Las parroquias de San Vicente de Cerponzones y de San Martín de Berducido pertenecen al tipo de las que, siendo independientes entre sí, permanecen unidas bajo un mismo párroco desde el comienzo de su historia.

No se trata de un caso muy frecuente, pero tampoco resulta extraordinario. En la actualidad puede parecer extraño que exista esta unión, pero para entenderlo bien tenemos que situarnos en lo que sucedía en el pasado.

Hace 250 años no existía la parroquia de Sta. María de Geve, siendo la iglesia de San Andrés la más próxima a la Berducido. Tampoco existía la actual carretera de Santiago a Pontevedra, que motivó en San Vicente la construcción de numerosas viviendas en las zonas más cercanas a la misma.

En realidad las casas de las dos parroquias estaban más próximas entre sí de lo que puede parecer a simple vista. Las zonas de población más antiguas de Berducido son las de Contixe, Las Cruces ( lugares que hoy están deshabitados) y Cobadáspera. En San Vicente había casas en Chan do Monte y Santarandán. De tal modo que la mayor parte de la población de las dos parroquias vivía en las dos faldas de unos mismos montes, con muy poca separación entre sí. Esta separación nos parece hoy muy grande a causa de las modernas carreteras, que siguen en general una orientación Norte-Sur, que es la más fácil para los vehículos.

Seguramente no es muy conocido que hay casas en San Vicente que están más cerca de la iglesia de Berducido que la de Cerponzones. La distancia en línea recta entre las dos iglesias es de 1.850 metros.

La razón de que el párroco tenga su residencia en San Vicente se debe a que la mayor parte de las tierras del iglesario están situadas en esta parroquia. En Berducido había tierras y residencia para un capellán.

En realidad las dos parroquias tenían libros parroquiales separados, mantenían-y aún mantienen- una contabilidad por separado y eran atendidas directamente por capellanes distintos. Solamente coincidían en estar regidas por un mismo párroco.

Quizá la mayor diferencia con los tiempos pasados sea que antes había más relaciones familiares entre las personas de las dos parroquias. La facilidad actual para desplazarse ha influido en que se den matrimonios con personas de lugares más lejanos, mientras que en otros tiempos eran más frecuentes los matrimonios entre los feligreses de San Vicente y Berducido.

Lo que hoy parece más necesario es que se mejoren las comunicaciones entre ambas parroquias, cosa que no sería muy costosa y contribuiría a una mejora económica y en las relaciones humanas.

D. Manuel Miguez.

REPOBOACION FORESTAL NA EPOCA DO FRANQUISMO.

Non estaba previsto en principio abranguer neste traballo o periodo posterior á Guerra Civil, que por si só esixe un labor investigador exhaustivo que excede ás nosas posibilidades. Non obstante, e ainda que non fixemos practicamente ningunha investigación sobre ese periodo, crémonos na obriga de apuntar algunhas liñas sobre a evolución xeral do monte nunha época que marca un cambio decisivo e drástico respecto ás anteriores etapas estudiadas.

Trala Guerra Civil, como dixemos, a gran novidade vaise-lo inicio de unha repoboación forestal masiva auspiciada polo Parrimonio Forestal do Estado, constituido o 10 de Marzo de 1941. A empresa repoboadora asentariase precisamente na indefinición legal e na municipalización cun novo e poderoso instrumento legal : a ley hipotecaria. Esta lei posibilitaba que os concellos inscriben no inventario de bens municipais previsto pola lei de réxime local tódolos montes da súa demarcacion, sen necesidade de aportar probas documentais, únicamente coa certificación do secretario do concello.

Creado o Patrimonio Forestal do Estado e inventariados os montes como repoboador era ben sinxelo : o P.F.E., en asociación coa Deputación correspondente, promoria a realización de consorcios coas entidades propietarias, é decir, cos concellos; Patrimonio é Deputacion financiaban a plantación, aportando os concellos a terra.

O éxito destes consorcios foi inmediato, de xeito que os veciños foron literalmente expulsados dos seus montes, que pasaron axiña aseren invadidos e repoboados. Oubo certamente excepcións nas que os consorcios foron realizados cos veciños, pero estes casos foron case anecdóticos.

O Xeral foi acordado por o P.F.E. -Deputación-Concello. Ignorando a titularidade dos veciños, excluidos tamén dos beneficios que reportaba a renda de madeira. Por que o reparto dos cartos o tipos por ese concepto fariase así: o 40% para o Concello, que podría empregalo libremente, sin ningunha obriga coas comunidades respectivas; o 35% para a Deputación e o 25% para o P.F.E., para financiar nova repoboación consorcio da afectou en total a máis de 400.000 hectáreas.

A UTILIZACION GANDEIRA DO MONTE.

O monte, ademáis de permiti-la obtención de colleitas suplementarias de cereal e permiti-la necesaria fertilización das terras cultivadas, asegura na agricultura tradicional o sostén de cabana gandeira.

A alimentación animal, por tanto, depende en gran medida dos recursos que o monte sexa capaz de fornecer, da extensión e calidade dos mismos.

Compre ter en conta que estamos a falar dunha economía agraria na que a especialización gandeira non se irá desenvolvendo ata ben entrado o século XX e na que o factor esencial -insistimos- é o equilibrio agrogandeiro. Neste equilibrio, no que o inculto desempeña un papel fundamental, o gando -nomeadamente o vacuno- vai ter un carácter polivalente, xa que ademáis de fertiliza-las terras e producir sobre todo carne e leite, ten que ser utilizado como forza de Traballo nos labores agrícolas.

Estas funcións son cumpridas cunha distribución de cultivos na que a existencia de pastos especializados non pode ser calificada máis que de cativa. En consecuencia, non se pode falar de explotacións gandeiras propiamente ditas; tal como afirmaba unha memoria redactada en 1875 por Antonio Ulloa y Jiménez, para o agricultor resultaba indispensable que o mesmo gando reunise as características de ” precocidad para el trabajo, facilidad en la ceba y abundancia de leche”.

Con todo, o bovino galego vai ser obxecto xa dende antes do século XVIII dun activo comercio co exterior -principalmente con Castela e Portugal-, que vai experimentar un pulo decisivo na segunda metade do século XIX, co inicio das exportacións a Inglaterra; mercado que será sucedido dende finais desa centuria polo interior peninsular, ó pairo do incremento da demanda urbana española.

A existencia deste mercado non foi capaz, sen embargo, de induci-los necesarios cambios tendentes á especialización pecuaria ata ben entrado o século XX, ou polo menos.

A VIDA DOS LABRADORES (1930)

Polo xeral e mui pobre. Eles manteñen vacas, pero non comen carne de vaca máis que en días señalados.

Eles manteñen porcos, pero deles non comen máis que algún touciño; teñen galiñas pero non comen nin os ovos nin os pitos. As súas casas son pobres e o traballo é duro principalmente para as mulleres desde que se casan, en un par de anos perden a xuventude e a súa fermosura.

Fai un tempo, un dos compoñentes da Peña Madridista, contoume que a Peña estivo activa mais de 47 anos, formada por un grupo de veciños da parroquia que chegaron a ser uns trinta e que nos últimos anos eran sobre once os que a compoñían, que seguiron unha tradición de pertencer a Peña Madridista, por onde pasaron moitos veciños, moitos deles por desgraza  que xa non están entre nós.
A Peña nunca foi oficial, nos últimos anos estaban coa idea de dala de alta, pero creo que non chegou a levarse a cabo, últimamente o único que facían eran unhas quinielas e unhas primitivas, que seica nunca tocaban, e despois unhas tres ou catro comidas ao ano e pouco máis.

Escudo colgado na parede de Casa Falcón.

Nos bos tempos cada peñista poñia 5000 pts. e despóis pasouse a poñer 50€, pero coa crisis a xente tuvo que ir deixando a peña, e xa non se programaron máis viaxes, como aqueles que foron a Asturias, a Tenerife, a Madrid etc. , foron muitas excursións o longo de tantos anos desde aquela primeira saída que foi a Toxa, visitando tamén Cambados e Vilagarcia.