CARMEN RECAREY COCHÓN
Filla de Jesus e de Ramona
(24 de Agosto do 1932 /8 de Xuño do 2002 )
Mamá, sigo pensando en ti, sigo estrañándoche
necesítoche, como cando era un neno…
Sei que estás aí, sabes onde estou, onde atoparme
Estás ao meu lado, collendo a miña man, bicándome
abrazándome, protexéndome….
Sigo chorando a túa ausencia, sigo roto por dentro.
Á miña ADORABLE NAI QUE XA NON ESTA CONMIGO :
Todo vai ben menos a túa distancia, eu manteño nos meus pensamentos o calor da túa adorada persoa cando che din o abrazo de despedida. O teu corazón tiña dons especiais que fun descubrindo nos momentos máis importantes da miña vida, sentíame protexido, amado, querido e consentido por ti. Sempre sacabas forzas para darme agarimo, amor, afecto, palabras de alento, de tenrura…..nunca me faltaron.
A ti nai, que sufrías de día e ao descansar de noite soñabas pensando no meu mañá, no meu destino, no que será del, sen dicir nunca nada.
A ti nai, que tantas veces cargáchesme nos teus brazos, sufrindo en carne viva os meus tropezos e alegrándoche dos meus logros, a ti que desde pequeno impregnáchesme de aromas para que sorrise e fose feliz .
A ti nai teño que dicirche, que te amo. Grazas, grazas infinitas por todo o que me deches.
Vinte anos xa, nai
Que che fuches do meu lado
En silencio foi a túa partida
Que a sinto día a día.
No teu ventre tivéchesme
No teu colo crieime
Cando me morra, nai
Que me enterren á túa beira !
Que che volto en falta nai !
Que me faltan as miñas raíces !
Que recordo daquela tarde !
Que me fixo romper a alma .
RECORDOS
Os meus recordos sobre a miña nai sempre os teño presente, para min foi unha muller excepcional como nai e como veciña, que mantiña unha relación moi estreita cunha gran maioría de veciños e veciñas da parroquia.
Era unha muller que baixo o meu punto de vista era moi querida polos seus veciños e respetada por todos os seus clientes que durante anos e anos paraban na taberna, tanto nos seus inicios ( na taberna situada enfronte ao colexio que había na casa da señora Hermosinda ) como na Rons.
A taberna de Carmen foi tamén durante muitos anos un ultramarinos, onde aínda recordo coma se fose hoxe, despachábase o aceite a granel, ou como se vendía un cuartillo de viño, uns cordóns para zapatos, ou medio quilo de salvados. A miña nai era a cabeza visible de levar as rendas do negocio, aínda que miña irmá e máis tarde eu botámoslle unha man, ela era a xefa.
Naquela taberna- ultramarinos pasamos parte da nosa vida a miña irmá Carmen e máis eu, os dous fillos que tivo o matrimonio composto por Juan e Carmen .
Porque te fuches, nai ?
Vinte anos levo sen ti,
As raíces da miña vida e do meu sangue
fóronseme contigo, nai
Vinte anos que non te abrazo, nai
Vinte anos menos me quedan,
para abrazarche e bicarche, nai
Na terra que ti abonas
algo meu acompáñache .
O teu carón quero estar
cando me chegue o momento
volverei contigo, nai
volverei o teu regazo
a darche o meu abrazo.
Carmen era unha muller que practicamente nunca a verías enfadada, rara a vez que se vise de morros con algún cliente.
Sempre foi unha muller de facer favores se estaba nas súas mans, de axudar no que podía aos máis necesitados, de dar consellos e tratar de poñer paz nas disputas que a veces acontecían cando os homes que por a taberna paraban a tomar a chiquita empezaban a discutir, cousa que sucedía con frecuencia.
Cantos secretos se levaría con ela ? Cantas historias de problemas familiares, en todos os aspectos, sóubose gardar para ela e tratar de interceder e así poder arranxar as cousas entre matrimonios ou de fillos cos seus pais etc.
Carmen sabia falarlle, trataba de convencer, poñía como referencia á familia, ao respectar ao seu cónxuxe, aos seus fillos …
Eu tiven a ocasión durante anos de ser testemuña diso, e podo asegurar que a miña nai fixo un labor encomiable.
Como non acordarme, por poñer un par de exemplos, daquela veciña que se dedicaba a beber e non facía outra cousa, a de veces que a miña nai animáballe a irse para a súa casa, que alí estaban a lle esperar os seus fillos, que tiña que facerlle a comida, ás veces era a miña nai a que lle daba algo xa preparado para que ao chegar a casa tivesen algo para levar á boca os pobres rapaces.
E aquel home que cando o vías entrar pola porta, xa sabías que esa noite habería balbordo, cantas veces a miña nai deixaba de servirlle, e él insistía e insistía, pero a miña nai sabía ir convencéndoo e aos poucos trataba de que se fose para a súa casa.
Outras veces a cousa non acababa como un quería e terminaba rodando polo chan encerellado con algún veciño co que mantiña algunha pequena liorta, quizais por temas de marcos ou de horarios de auga de servidume.
E alí estaba sempre Carmen, tratando de tranquilizar as cousas, poñendo paz.
Nesta imaxen pódese observar a taberna da RONS :
Miña irmán Carmen,Evaristo, Manolo, Lito é máis eu, diante da taberna.
Mentres tanto, eu observaba, aprendía o oficio e escoitaba os consellos dos meus pais, e vía pasar os anos rodeado de moitos veciños, cada un deles ensinábame algo, bo ou malo, a taberna foi para min a Universidade á que nunca chegue a ir, e claro, alí estaba a miña nai para ir indicándome e corrixíndome o que aqueles veciños ensinábanme, alí estaba ela para puntualizar algunhas das cousas que eu oíra e observara e que como neno ás veces non comprendía.
Fun criado entre todos aqueles veciños e veciñas que ao longo da miña vida que pasei na taberna foron pasando por ela, con eles iámonos informándonos daqueles telexornais de branco e negro, entretidos coas películas de Bonanza, coas risas dos Chiripitiflauticos, as pelexas de Urtain ou as vitorias de Angel Nieto.
Carmen podía escribir un libro, foron moitos anos detrás da barra, atendendo desde as seis de mañá, aquel café de pota que ela servía inundaba desde primeiras horas da mañan o cheiro a instancia da taberna, era entrar os clientes e xa estaban pedindo o café recién feito, Carmen nunca quixo poñer cafetera, os seus clientes agradecianllo dicindolle que o seu café era o mellor que eles tomaban por ahí adiante.
Os seus primeiros clientes eran os veciños que traballaban de albañiles, na fábrica de gaseosas e nos serradoiros de Alba e do Burgo, os cales se desprazaban en bicicleta ou en velosolex.
Tamén eran clientes de primeira hora os camioneiros que viñan coa carga de madeira para Celulosas e Tafisa, ou aqueloutros que viñan cos tanques de aceite, e por suposto os das liñas de autobús, entre eles os de Garrido e La Estradense.
Alí estaba Carmen preparada para servirlle a todos eles o seu café de pota, e de paso, según as preferencias de cada cliente, iba servindo co cafe as copas de sol e sombra, o Ponche Cuesta ou aquelas copas de augardente de herbas ou branca .
Por aquela época xa estabamos instalados na taberna da RONS, recordo que a principios de irnos para este novo emprazamento colocaran de reclamo unha gran copa no exterior da fachada, era unha publicidade do coñac Soberano e víase a moita distancia, daquela, a iluminación pública era practicamente escasa por todo o lugar.
A partir de estar no novo local, Carmen comezou a preparar comidas e ceas, viñan comer os tractoristas, os canteiros …e as ceas normalmente eran para algunha peña que tiñamos na taberna, e moitos anos para as orquestras que viñan polo patrón e o Corpus ás festas da parroquia, recordo que tiven unha época que eu tiña polas paredes os póster das orquestas que pasaban pola parroquia.
Carmen era a que levaba todo, axudándolle a miña avoa ao principio e despois a miña irmá mentres non se foi para Barcelona, hasta por levar, era a que sempre daba o grito de auxilio de que na Ponte Malvar hubera un accidente, normalmente os accidentes que había eran de noite, a peligrosa curva e a pouco visibilidade daba lugar a elo.
Miña nai, mentras os homes xogaban as cartas ou o dominó sempre aproveitaba para facer algo, ou ben subía a planta darriba, donde tiñamos as habitacions ou andaba a barrer por fora, ela era a que escoitaba o topetazo do coche, ou a que miraba que na ponte faltaballe as barandillas, indicativo de que había un coche no rio.
Tantos anos detrás dunha barra fixeron mella na súa saúde, as súas pernas cheas de varices e as súas mans inchadas eran o reflexo da súa delicada saúde, pero sempre estivo ao pé do cañón, inclusive cando caeu polas escaleiras de casa, uns días no hospital e ao pouco xa estaba de novo á fronte do negocio.
Tamén teño belos recordos sobre a miña infancia coa miña nai e a miña irmá daqueles anos de vacacións que gozamos no Carballiño e no seu balneario, non se me esqueceran nunca.
Grandes bosques de piñeiros, carballos e tilos rodean ao balneario.
O Balneario está situado no corazón de Galicia, con mais de 195 anos de historia, donde muitas veces foi refuxio e lugar de descanso e inspiración de personaxes ilustres, como a escritora Dona Emilia Pardo Bazán, que o elixiu para escribir a obra O Cisne de Villamorta.
Está situado nunha bela paraxe da comarca do Orcellón, enmarcado polas serras de Martiña, Magdalena e os Montes de Suido e San Mamede.
Recordo que nos anos sesenta era quizáis o máis famoso de todos os que había por Ourense, o que máis mal levaba era a viaxe, naqueles autobuses que a velocidade que alcanzaban como moito sería 60 por hora, engadíndolle a dificultade da estrada, cun continuo traxecto desde Pontevedra cheo de curvas, e ademais daquela era moi estreita comparada á actualidade, moitas veces con problemas de paso ao cruzarse de fronte con algún camión ou autobús, que facía que o noso conductor tivésese que arrimarse o máximo posible á cuneta, onde se apreciaba o precipicio que había debaixo mesmo do teu asento, que medo teño pasado !.
Debido a que a miña nai tiña desde moi nova tivo problemas de saúde, de tipo dixestivo e de reuma, alguén debeu aconsellarlle o realizar unha visita a este balneario, e así foi como durante uns cuantos anos iamos pasar unhas pequenas vacacións e de paso a realizar o que hoxe se coñece como cura hidropínica, que consiste en tomarse un vaso daquela auga sulfurada que ten sabor a ovos chocos.
Fai pouco volvín ao balneario, practicamente está igual que aqueles anos da miña infancia, só falta o reloxo que había na entrada principal, onde ao dar as horas saía un cuco que me embelesaba de tal maneira que podía estar alí esperando outra media hora para que volvese saír para escoitar a súa cucú.
A estancia durante eses anos no balneario e máis tarde a súa viaxe á Arxentina alá polos anos oitenta, foron as vacacións que tivo a miña nai durante toda a súa vida.
Recordo que nuns dos últimos anos de estancia no balneario os meus pais decidiran levar aos meus avós de Campaño, foron uns días inesquecibles con eles, sempre tiven muito cariño os meus avos, os de Campaño eran mui cariñosos conmigo, cada mes durante anos iba a visítalos os sábados pola tarde, muitas conversacions mantiven con eles.
Meus pais na Arxentina pasárono xenial, o meu pai tiña ilusión por ver ás súas irmás e os fillos e fillas delas, e de volverse a atopar con xente coñecida da época que estuvo él emigrado en ese fermoso país, cando chegaron de volta do viaxe a Cerponzons non paraban de comentarme todo o ben que o pasaron naquelas terras.
O demais foi sempre traballar, moitas horas as que pasou detrás dese mostrador, que agora segue aí no mesmo lugar, sen practicamente uso, sen que derramen por el nin unha pinga de viño tinto, seguirá aí por moito tempo, como un recordo, como que se ao chegar a ese lugar tivese a esperanza de ver de novo a Carmen, coa xerra na man, servindo unha cunca e de paso unha tapa daquelas empanadillas de bacallau con pasas, que eran exclusiva dela, polo seu sabor e forma …. tal como as que facía ela non volvín a probar unha na vida.
Tamén lembro a época de repartir as roscas de Pascua, os meus pais chegaron a ter polo menos 16 afillados, aqueles días en que viña o panadeiro coas roscas invadía esta vez a taberna co seu cheiro característico e eu apresurábame a levalas a cada casa, era a miña nai a que me dicía como tiña que facer o percorrido e o lugar onde tiña que entregalas.
Unha das cousas que máis lle gustaba á miña nai era cando chegaba o Nadal, recordo que facía un pedido especial ao seu provedor dos produtos de ultramarinos, Victoriano Moldes.
Aqueles turróns duros, que habían que rompelos co martelo, os figos, a champaña, a sidra, e algunha golosa novidade para esa época. Ao chegar a mercadoría, ela indicábame os paquetes de agasallo que tiñamos que preparar , sempre tiña un detalle naquelas épocas cos seus clientes.
Era un agasallo sinxelo, unha botella de cava ou de sidra, uns figos, algún turrón e pouco máis, o envoltorio un papel do xornal e atado con cordel.
Sinxelo, sen adornos, pero con todo o agarimo do mundo cara aos seus veciños e clientes.
Canto che quixemos mamá, canto boto de menos non haberche dito máis veces o que che quería, canto daría por poder abrazarche de novo e dicirche que non che esquezo, que sigo estrañándoche, sempre que chego á Rons manteño no meu recordo cando saías a recibirme co teu sorriso e o teu amor de nai, eso non se esqueze na vida.
Carmen deixounos físicamente o 8 de Xuño do 2002 , pero ela sigue conmigo, no meu corazon.
QUÉROCHE NAI .
Nai miña, aínda estraño,
a túa tenrura e bondade,
a túa beleza e a túa verdade,
e o sacrificio que deches.
A túa paciencia e o amor
aos teus fillos e á vida,
sen que che vises vencida
de tristeza ou de dor.
Nai miña chea de vida,
asi recordarche,
e sempre che mantedrei
aberto ao meu corazon.
O Roque de Cerponzóns 