LA CABAÑA TEJANA.

LA CABAÑA TEJANA.
Corría el año 1873 cuando Levi Strauss se dedicaba a la realización de prendas de trabajo, entre ellas unos pantalones resistentes que soportasen el rigor de las duras jornadas de trabajo. Años más tarde comenzaron a usar los Waist Overall (así se conocían los primeros jeans), algunas estrellas del mundo del cine comenzaron a usarlos, eran los años 50, la popularidad de estos pantalones iba en aumento…

Y llegaron los años setenta, y con ellos los pantalones vaqueros de campana…

PERAL llevaba abierta al público desde el año 1958, de un pequeño bajo comercial que había en la Plaza de Curros Enriquez, año tras año fue creciendo. Los primeros años fueron complicados, había que trabajar de sol a sol, inclusive algún que otro festivo, con el paso de los años la empresa se fue ampliando, instalándose en un nuevo local que estaba situado en la misma plaza, diez años después  se inaugura otro establecimiento, al lado mismo del anterior.

Las tiendas Confecciones Peral, Garbo Mujer y Garbo Hombre cada vez tenían más clientes, todo iba a la perfección, pero había un segmento que no estaba aún consolidado…Los JEANS !

AÑO 1976, INAUGURACIÓN DE LA CABAÑA TEJANA.

Una tienda vaquera que sea la mejor de Pontevedra, que digo Pontevedra, la mejor de Galicia, donde la juventud encuentre los mejores pantalones vaqueros del mercado. Así era nuestros jefes, cosa que se proponían, cosa que hacían.

Y ni corto ni perezoso, con la ayuda de sus colaboradores, D. Antonio y Dª Conchita comenzaron a darle vueltas a la idea de montar una tienda tejana.

Decidieron hacer la tienda en el sótano de Garbo Hombre, allí se iba a crear la tienda más importante en moda vaquera. Durante años en Pontevedra no hubo otra tienda que tuviese la colección de primeras marcas vaqueras como tuvo La Cabaña, ni el Corte Inglés en su establecimiento de Vigo tenía tantas marcas, comprobado por mí mismo.

Después de tener escogido el local, el siguiente paso sería la decoración, tenía que ser algo espectacular, algo que no fuese visto. Decidieron decorar la tienda como si fuese un saloon del viejo oeste, no le faltaba de nada, el mostrador de tablas de madera, sin alisar, la caja era también de tablillas de madera con forma de pozo, con su roldana y su cubo, los probadores tenían las puertas como las de los salones del oeste, las paredes forradas de saco, el tejado de cañas, los vaqueros estaban apoyados en troncos de madera, las estanterías eran tablones tal cuál salían del aserradero…hasta había una horca, colocada enfrente a las escaleras de bajada a la tienda.

Mientras preparaban la tienda, entre ellos José Dapena (el escaparatista), José Luis, Eduardo y algún otro empleado, el jefe estaba dándole vueltas a la cabeza para preparar una buena campaña de publicidad, tenía que ser algo nuevo, diferente a lo habitual, algo que llamase la atención a todo el mundo. La campaña publicitaria surgió de la película Le llamaban Trinidad, un spaguetti western protagonizado por los actores Bud Spencer y Terence Hill, que en esos momentos estaba arrasando en las salas de cine.

Para poder realizar la idea que había surgido tuvo que desplazarse a Pontecesures, había que conseguir un caballo ! Si un caballo ! Sería algo sorprendente ! Un chico vestido de vaquero encima de un caballo, publicitando La Cabaña por toda la ciudad…

Si lo del caballo le costó un tiempo, lo de conseguir un chico que supiera cabalgar también iba a costarle, dónde podría encontrar un jinete ? Pues ni más ni menos que en la Caja de Reclutas, el jefe se enteró a través de sus amistades, que había un chico andaluz que sabía montar a caballo.

Y allá se fue a por el soldado, le explicó lo que quería, tenía que repartir publicidad por la ciudad y también tendría que desplazarse a San Cibrán, ya que se acercaba la festividad de dicho santo, dado que de aquella se cerraba por las tardes, había que aprovechar ese día,  la juventud estaría en una gran mayoría en ese lugar de Tomeza.

Todo preparado, todo listo, la tienda completa de vaqueros, con tres empleados preparados para atender al público, dos chicos y una chica, vestidos, cómo no iba a ser de otra manera, con un uniforme distinto a los demás compañeros, los chicos (José María y Javier) con pantalón vaquero y camisa de cuadros, la chica (Carmela) con un peto vaquero y también una camisa de cuadros. Ah ! Y el jinete, a las puertas del comercio para que le entregasen la publicidad y comenzar a cabalgar, a la mañana y a la tarde por las calles y el dia festivo monte arriba, dirección a San Cibrán, por cierto que el jinete al llegar de noche a la Caja de Reclutas entró con el caballo, generando un poco de barullo, dado que su estado no era el habitual, tanta invitación que tuvo en San Cibrán generó un arresto al día siguiente jajaja.

El jinete camino de San Cibrán, a la derecha José Luis, a la izquierda Argibay.
A lo largo de tantos años que estuvo la tienda abierta al público siempre se trató de tener las mejores marcas de vaqueros, como bien decía una publicidad que habíamos realizado una vez : En la cresta de la ola. Y es que además de las visitas que recibíamos de los representantes de marcas de tejanos, también buscábamos otras que no tenían punto de venta en la ciudad, tanto en Madrid,  Barcelona, como en París, siempre traíamos alguna marca nueva.

Fueron muchísimas las marcas de tejanos que pasaron por LA CABAÑA.

De todas ellas quiero destacar unas cuantas :

Primeramente la marca ROCK, el primer pantalón vaquero que tuve fue un ROCK. Era como una tabla de duro,  hasta después de unos cuantos lavados era tan duro como aquel turrón que comíamos por aquel entonces al llegar la Navidad. ROCK fue una de las pioneras en nuestro pais, marca totalmente española.

La siguiente es LOIS, pertenecía al grupo Saez Merino, que a lo largo de su trayectoria fueron ampliando sus marcas de tejanos : CIMARRON,CAROCHE, CASTER

Quizás una de las marcas más vendidas en nuestra tienda durante años fuese LEE, fue la primera marca que incluyó la cremallera en un pantalón vaquero, eso fue un boom, una gran mayoría de los clientes comenzaron a desencantarse por la cremallera. Además fue la primera marca que fabricó el peto vaquero.

Marca mítica también lo fue WRANGLER, a mi jefe le costó conseguirla, pero al final estuvo durante años en las estanterías de los establecimientos que pertenecían a nuestra cadena.


LAS MARCAS QUE RECUERDO :

Seguramente la lista se irá ampliando cuando este artículo se vaya leyendo, tanto por los empleados como por los que en algún momento determinado comprasteis un vaquero en la tienda :

LEVIS, LEE COOPER, ROCK JACKETS &JEANS, LEE RIDERS, ALTON SPORTWEAR, KENTUCKY, EL VIEJO RUFO, WRANGLER, PIVOT, LAER,  CIMARRON JEANS, CAROCHE JEANS, RÍO GRANDE ORIGINAL JEANS, STYVE’S SPORTSWEAR INTERNATIONAL, GRIN’S FREEWEAR, OLD CHAP THE TOUGHEST JEANS, WILLIE, J TAVERNITI, JERVIS, INTERNATIONAL, PEYTON SPORTSWEAR, ARWILL JEANS PARIS, DERRINGER JEANS, JOCAVI JEANS, JESUS JEANS, MARLBORO JEANS &JACKETS, AUK LAND’S, LOIS JEANS &JACKETS, JOE, YESSI JEANS & JACKETS, LARRI JEANS & JACKETS, RICA LEWIS, JEANS WEST, LA MATRÍCULA, CHEVIGNON, CHIPIE, DIÉSEL, PEPE JEANS, FLORENTINO, GANT, PERTEGAZ, REPLAY, BONAVENTURE, LIBERTO, PRIVATA…

LA MAYORÍA DE LAS FOTOS SON DE MI ÁLBUM PERSONAL :

Mes de Febrero del 2001,en la foto estamos los empleados que nos encargamos de vaciar la tienda), era el último día del decorado inicial de La Cabaña, a partir de ahí tuvo una total transformación, había que adaptarse a los tiempos.


ANÉCDOTAS CONTADAS POR PERSONAL DE LA EMPRESA :

1–Una vez estaba Javi el de A…, y mi compañero Jose pensaba que ya tenía los pantalones puestos, abrió de puerta y le preguntó: que tal te van ? Javi aún comenzaba a ponérselos y quedamos los tres mirándonos jajajaja.

2– Con la marca de pantalones CIMARRON mi novio ganó un viaje  a Norteamérica, había que entregar unos boletos y después había un sorteo para toda España, en aquel momento estábamos trabajando los dos en Peral. Fue en Julio del 1982, yo tenía 20 años y mi novio 25, fue una experiencia única.

La ganadora del viaje a Norteamérica.

3–Yo estaba de empleado en la primera planta de Peral, solíamos ir a La Cabaña cuando algún cliente quería algún pantalón vaquero que no tuviésemos nosotros, una de las novatadas que se hacía en la empresa era la de enviar precisamente a la tienda vaquera al chico o chica recién llegado a la empresa a por un recado : Vete a La Cabaña y dile al compañero que te deje la máquina de afilar los alfileres.

Mi anécdota es que yo estaba trabajando en la primera planta de Peral, allí atendí a un chico que venía con su madre a por ropa, se iba a Santiago a estudiar medicina, hoy en día sigo teniendo su amistad, actualmente es una eminencia en la especialidad de cirugía robótica por toda Europa.

4–Cuando llegaba un compañera/o nuevo a la empresa se le gastaba alguna novatada, una de ellas era enviarlo a buscar la piedra de afilar los alfileres.

Algunas veces lo mandaban a otra de nuestras tiendas, pero otras veces tenía que ir al guardicionero que estaba cerca de la capilla de la Peregrina, al entrar en el local tenía que dirigirse al señor y preguntarle : Es usted El Niño Judio ? Es que vengo a buscar la piedra… el señor ya no esperaba a escuchar más, todo enfadado le contestaba : Si yo soy El Niño Judio, tu padre es un hijo de p…


5–Una idea muy original y que llamaba la atención a todo el mundo era las huellas que se colocaron en los dos establecimientos por donde podían dirigirse los clientes a la tienda vaquera. Tanto si entrabas por Garbo Mujer como Garbo Hombre (Peral Mujer/Peral Hombre) había por el suelo unas huellas que te iban indicando el camino, el cliente que llegaba y al decir que quería un vaquero, nosotros le contestábamos con esta frase : Por favor, en La Cabaña, siga las huellas…

Eran como esta de la marca WRANGLER :

6–Yo recuerdo un chico que entró de aprendiz en la tienda vaquera, nos salió rana, ya no nos daba buena sensación en los primeros días, le encontramos una navaja en el bolsillo, su forma de ser no encajaba con lo que estaba buscando la empresa, así que después de tres meses de prueba, decidieron no hacerle contrato. Al poco tiempo de irse tuvimos su visita, estábamos cerrados y de repente entró por la fuerza y destrozó la puerta de entrada, era un atraco.

7–Al principio la música ambiental de La Cabaña era de los films del oeste, había un radiocasete que estábamos seguido poniendo aquellas cintas jajaja. Más tarde comenzamos a poner música variada, en mi etapa la música era de grupos o solistas que estuviesen en las listas más escuchadas de aquel momento.

8–Teño muitas anécdotas, recordo cando foi a inauguración da tenda vaquera, parece que hoxe que estou vendo a Manolo, un compañeiro que iba detrás do xinete, foi apoteósico o anunciar así a apertura de La Cabaña.

Unha das primeiras compras que fixen foi un pantalón vaquero da marca ROCK, eu daquela tiña un tipazo, que ben me quedaba ! Cando viña o noso xefe de Barcelona traía no seu coche roupa de marcas que non había por estos lares, roupa “rara” para ter na nova tenda vaquera, era novedade, nada visto, nos as empleadas éramos das primeiras en compralas, escollíamos os modelos que mellor nos sentaban, eran lo más ! Jajaja.

Falando de anécdotas, cando instalaron os telefonillos interiores para comunicarnos entre plantas, andábamos a gastarnos bromas chamando uns a outros, nunha destas nos pensábamos que o xefe ainda estaba de viaxe, cando eu chamo a unha compañeira é colleume él o teléfono, vaía bronca jajaja dixome: Así trabajan mis empleadas ! De chistes por el telefonillo !

Aos que entraban a traballar, faciamoslle ir a tenda de Carmiña na rúa da Oliva : vai a de Carmiña e pidelle que nos fenda unha ducia de oxales para as camisas, dille que son para Peral.

Tamén foi boa aquel día que nunha comida das que facía a empresa, creo que foi no Parada, meteron na tarteira unha cabeza dun polo con un pemento encima, foiche boa aquel día jajaja. Non vexas algúns o asco que colleron ! Jajajaja.

Éramos xente traballadora, todos xovens, con ganas de carallada, cando eran carnavais muitos compañeiros é compañeiras eran boisímos, sempre gañaban premios. Estaría contando muitas máis anécdotas, jajaja, agora venme a memoria, tiñamos por costume ir a tomar a pasa a rúa Real, a de Ríos, un día menuda melopea colleu Carmiña, recordas quen era ?  A de Solla, sabes ?

9–Cuántos clientes pasaron por La Cabaña ! recuerdo aquellos qué trabajaban en la mar, cuando llegaban a tierra venían a la tienda, compraban muchísimo, voy a poner un ejemplo, había quién si iba a estar 30 dias embarcado se compraba 30 calzoncillos, cada día estrenaba uno, y el del día anterior lo echaba por la borda.

10–Recuerdo una vez que debía ser una celebración del santo de D. Antonio o de Dª Conchita, nos juntábamos todos los empleados y tomábamos algo, unos días antes un compañero nos convenció para que desfiláramos con los antiguos uniformes que tuvimos a lo largo de los años en el comercio, él fue a buscarlos al trastero y nos fue dando a cada una de las chicas un modelo, que risas pasamos, íbamos bajando las escaleras y él comentando el modelito jajaja.

11–Teníamos muchos clientes que vivían en México, venían de vacaciones en verano, una vez llegó un padre con su hijo y mientras el señor probaba la ropa yo le hablaba al hijo, pero no me hacía caso, resulta que después el padre me dijo que lo habían secuestrado unos días atrás y estaba como ido.

12–Una anécdota que siempre recuerdo fue cuando me operaron de una hernia, estaba despertando de la anestesia y mi sorpresa fue que tenía enfrente mía a los jefes, fue todo un detalle.

13–Un año hicimos una publicidad con unos abanicos, cargué en mi coche 5000 abanicos y los repartimos primero un sábado a la noche en Pasaron, actuaban MECANO, al día siguiente fuimos de nuevo al comercio y cargamos de nuevo otros 5000, esta vez era para repartir en la Plaza de Toros, recuerdo estar viendo la corrida, de aquella la plaza estaba sin cubrir, un día de mucho calor y era un espectáculo ver a toda la afición moviendo los 5000 abanicos ! fue todo un éxito, la semana siguiente del reparto teníamos la primera planta de Peral y La Cabaña a tope de clientes.

14–Para darle más publicidad a La Cabaña el jefe encargó unas láminas de metal que tendrían unas medidas de 50×40 cm., cargábamos en un coche unas cincuenta y al salir de trabajar nos dedicábamos a colocarlas en las fachadas de las casas que estaban pegadas a la carretera, siempre con el permiso de los dueños, claro.

Por cada chapa colocada el jefe nos daba 100 pts. Nosotros hacíamos un recorrido, por ejemplo una semana desde Sanxenxo a Pontevedra, al acabar se lo comunicábamos a D. Antonio, él pasaba por el recorrido y contaba los carteles, después nos daba el dinero y nosotros lo gastábamos en una cena en la Viuda de Campañó.

15–O mellor consello que levei na miña vida foi de Dª Conchita, resulta que o meu marido estaba destinado en Madrid e marchei xunto del cando tiven vacacions, a volta Dª Conchita miroume desmellorada, chamoume a xunto dela é colleume a man, e dixome: eres muy joven, tienes un niño pequeño, vete con tu marido a vivir con él, con la vida que llevas así no te veo bien, vete para Madrid y lo que necesites aquí estamos. Fue una lección de una madre, se lo agradeceré toda la vida.

Al cabo de unos años mi marido vino destinado para Pontevedra, yo sabía que si quisiera ir de nuevo a trabajar a Peral tendría las puertas abiertas, pero ya venía enferma, no quise ir a pedir de trabajar pues dada mi situación, con niños pequeños y mi estado no era posible.

De Dª Conchi siempre estaré agradecida de sus consejos y también de mis compañeras, de todas ! de Merchy, de Carmiña… De Luis, que venía a mi casa, me llevaba y me traía, por la mañana, mediodía y noche en su Dyane 6, para poder llegar antes junto a mi hijo y hacer la comida, que compañero tuve ! Así lo hizo hasta que saqué el carnet de conducir.

16–Íbamos o cine en grupos, os de Peral, os de Simeon, os de Olmedo, os da pastelería…vaya que faciamoslle os acomodadores dos cines jajaja, metíamosnos uns cos outros jajaja, a veces tiñamos que ir de novo a ver a película porque da primeira vez non nos enterábamos de nada jajaja.

17–Una clienta nos robaba siempre que venía, el jefe me avisaba de que no le quitase ojo de encima y que tomase nota de lo que nos hurtaba, un día subí a la oficina llorando, diciéndole a D. Antonio que me había robado tres camisones, pensé que me iba a echar una bronca, me tranquilizó y me dijo que se pasara la factura, que estuviese tranquila.

18–Recuerdo la decoración toda de madera, era una chulada, yo en La Cabaña trabajé con dos compañeros, me llamaba mucho la atención una figura que teníamos en el local, la de un indio que tenía una forma de mirarte que parecía que te estaba controlando todo lo que hacías, de aquella no había cámaras pero el indio que había traído el jefe me daba la impresión que la tenía en su interior jajaja.

Recién inaugurada la nueva imagen de La Cabaña, me pasó un detalle. La transformación fue total, las escaleras y el suelo fueron recubiertas con un piso tipo al que hay en las estaciones de los metros, pues el primer día que bajé a La Cabaña caí de culo desde Peral Hombre hasta la parte de abajo, botando peldaño a peldaño y mira que aún había peldaños !

En esta foto aparecen cuatro empleados de Peral, uno de Anexo Peral , otro de Garbo mujer y yo de La Cabaña.

19–Una vez mi compañera se fue de vacaciones, me quedé solo en La Cabaña, entonces decidí ponerme a colocar las prendas de otra forma, de paso fui reponiendo etc. En una de estas estaba colocando las cazadoras y resulta que vi una cazadora en el almacén que no estaba expuesta en tienda, dio la casualidad que al poco tiempo llegó un cliente y me pidió una cazadora, le mostré todas pero no le convencían hasta que me acordé de la que tenía en el almacén, era una cazadora con parches, muy chula y me acordé de ella, se la fui a buscar, se la muestro y le encantaba, como no tenía precio le puse el precio de otra que había en tienda de la misma marca, se fue con ella todo contento. Cuando llegó un día mi compañera que aún seguía de vacaciones se dirigió al almacén, comenzó a buscar algo, no daba salido y entonces le pregunté qué buscaba, le dije que como estuviera reponiendo a lo mejor estaba la prenda que buscaba estaba en tienda…y me contesta :

-No, no, estoy buscando una cazadora de mi marido que dejó aquí…

Yo quedé a cuadros ! Mira, tierra trágame ! Le contesté que no la iba a encontrar la cazadora, pues la había vendido el día anterior…yo no sabía dónde meterme, me fui escaleras arriba por si venía a por mí jajaja.

20–Recuerdo que hubo épocas que marcaron tendencias, aquel modelo de vaquero que le llamábamos Globo, el pantalón modelo Carpintero, los vaqueros lavados a la piedra, los acampanados y los tobilleros

21–Una vez llegaron unos bultos de mercancía, eran abrigos, abrimos las cajas y las vaciamos, mientras mi compañera lo clasificaba yo me metí dentro de una, desde el bajo avisábamos a las modistas que fuesen al ascensor a retirar las cajas, cuando se abrió el ascensor y cogió la primera caja salí yo de un salto, mira, el susto que llevaron fue mayúsculo! El grito llegó hasta el bajo, no sé cuántos compañeros subieron escaleras arriba a ver qué pasaba jajaja.

22–Las modistas tenían preparada su tipica broma, cuando llegaba un nuevo chico a la empresa le colocaban alfileres en las guatas de su chaqueta, los chicos cuando llegaban a trabajar lo primero que hacían era subir al cuarto para ponerse el uniforme, al ponerse la chaqueta los gritos eran tal, que se escuchaban en el bajo jajaja.

LOS CLIENTES :

Recuerdo de una clienta de la tienda en un grupo de Facebook ( año 2014)

Tú no eres de Pontevedra si no…

fuiste a comprar ropa vaquera a La Cabaña tienda de Peral especializada en ropa de ese estilo, mis primeros pantalones lavados a la piedra marca PIVOT eran de allí eternos, como un guante, parecía q entrabas en un salon de una peli del oeste, Lois, Wrangler, Levis, Pivot.etc etc etc las tenían todas.

RESUMIENDO :

La Cabaña fue una tienda que vivió el imparable crecimiento de la marca LOIS, en los 80 llegó LEVI’S y fue el furor, en los 90 llenamos la tienda con los pantalones de color y elásticos presentados por CIMARRÓN y también PEPE JEANS, que su éxito llegó hasta bien entrado el año 2000.

NOTA : mi sincero agradecimiento a todos los que colaboraron en este relato, un abrazo enorme para todos, un abrazo que abarca desde Pontevedra hasta Canadá, el lugar más lejano donde se encuentra en estos momentos viviendo uno de nuestros compañeros.

Por La Cabaña pasamos : Jose María, Javier, Carmela, José, Encarna, María, Begoña, Jose Manuel, Roberto, Moncho, Pablo, Ramón, José Antonio, Enrique, Monica, Marcos…

LA BODA.

LA BODA DE Mª de CARMEN Y JUAN JOSÉ.

Con motivo de la pandemia que estamos padeciendo llevo unos días pensando en la necesidad que tiene nuestro país en recuperar una de las principales fuentes económicas que tenemos, el turismo.

Recomiendo a todos aquellos que se van a ir de vacaciones que lo hagan pensando en nuestro sector turístico, que viajen por nuestras costas, por el interior, que visiten aquella ciudad que aún no fueron…

Cuando Carmela y yo nos casamos, en nuestro viaje de novios teníamos claro como queríamos pasarlo, recorriendo parte de España, queríamos conocer lugares que nunca habíamos estado.

Hoy quiero recordar aquel Febrero del 81, os invito a conocer nuestro viaje de novios…

Mary y yo nos casamos el 8 de Febrero de 1981, fue un domingo con un sol radiante, parece ser que el domingo era en la época prerromana el día consagrado al dios Sol. La suposición era que el dios Sol derramaría salud, alegría y abundancia sobre los esposos.

Un mes antes de nuestra boda tuvimos que suspenderla debido a un problema grave de salud relacionado con Pepe, el tío de Carmela. Pepe había sufrido unos días antes un gran trallazo en el corazón, su vida corría peligro, así nos lo dijeron los doctores, suspendimos todo pero gracias a Dios, Pepe, tuvo fuerzas y lo superó.

Después de avisar a todos los invitados de la suspensión de nuestro enlace, nos tocó de nuevo avisarlos que la boda se celebraría como habíamos planeado.


La basílica de Sta. María fue el lugar elegido para celebrar la ceremonia religiosa, en ella se habían casado la totalidad de la familia de Carmela, y aunque a nosotros nos tocaba la iglesia de la Virgen del Camino, quisimos seguir la tradición y así fue.

Nuestras dama de honor fueron las hijas del tío Pepe, eran las encargadas de abrir el séquito y acompañarnos hasta el altar, con su padre en el hospital de Montecelo, tuvimos momentos de tristeza y le dimos todo el cariño posible, la boda no iba ser igual al no poder contar con Pepe, un hombre que contagiaba a todos con su forma de ser, cuántos buenos momentos pasamos con él ! Inolvidable Pepe ! Al final fue Ana la que nos acompañó, Lucía estaba triste y necesitaba de muchos mimos en aquellos momentos.


La ceremonia se celebró con toda solemnidad, al salir de la basílica recibimos las felicitaciones de los invitados con unos cuantos kilos de arroz, después nos metimos en el coche y nos dirigimos camino de Combarro, antes pararíamos por Campelo, para hacernos las fotos de rigor, nuestra idea era no hacer esperar mucho a los invitados, así fue que llegamos muy pronto al convite que se celebró en el Restaurante “La Parada”.

Antiguo Reino de Valencia.

La mayoría de los regalos que tuvimos por parte de los invitados fue dinero, pero el dinero se gastó y los únicos regalos que aún nos quedan de aquel día son dos : un cuadro del Reino de Valencia y una figura de barro del escultor catalán Josep Bofill.
El menú fue el siguiente :  Cigalas, Centollo, Camarones y Vieiras. De segundo Merluza a la romana con ensalada y de tercero tuvimos Ternera y Cordero con sus guarniciones correspondientes. Los vinos, aguas, champán, cafés, licores, helados, pasteles y por supuesto la Tarta nupcial. Asistieron al convite 220 personas.

Nuestra boda, como la mayoría, estuvo perfecta, todo el mundo quedó encantado, tanto de la ceremonia, como del convite, terminamos todos bailando y cantando y por cierto, mi querida jefa Dª Conchita, pidiendo una ayuda para los novios que se iban de viaje…para ello anteriormente me había cortado la corbata y con los trozos metidos en un zapato de Carmela anduvo por todo el salón recaudando unas cuantas miles de pesetas de aquel entonces.

En muchos de los sobres que nos entregaron con el dinero en metálico, de aquella no se entregaba la invitación indicando el número de cuenta, venían con la tarjeta de los invitados, en muchas de ellas, por la parte de atrás, nos escribían unas letras dándonos la enhorabuena y deseándonos mucha suerte y felicidad.

En una tarjeta que nos entregó un compañero de trabajo decía lo siguiente : Enhorabuena y que celebréis las bodas de oro, con la misma emoción que vais a celebrar la boda.

Con mis mejores sentimientos…firmado…


Pues resulta que éste compañero que nos entregó esta nota, poco después de la boda se fue de discoteca con unos compañeros que habían asistido con él a nuestro enlace, dando la casualidad que esa noche encontró el amor de su vida, hoy en día la pareja que se formó el día en que nos casamos son unos abuelos súper felices.

EL VIAJE

Eran sobre las siete de la tarde y Carmela y yo decidimos irnos, teníamos previsto ir de viaje de novios en nuestro coche recién estrenado (Citroen GSA), recorriendo varias ciudades de España. Así que dejamos bailando a los invitados, nos despedimos de todos y fuimos dirección a la calle Virgen del Camino.

Llegamos a casa y nos pusimos otra ropa, cogimos las maletas y emprendimos camino de Ourense, pero antes, la primera parada obligatoria era el Hospital Montecelo, queríamos visitar a Pepe y darle un abrazo y un beso, fue emocionante, Mary no pudo acercarse a él, solo fue verlo de lejos y comenzar a llorar, los médicos nos dijeron que no se podía ir a verlo de la forma que estaba llorando Mary, Pepe no debía emocionarse dado su estado, así que  fui yo a saludarlo, mientras que Mary se quedaba unos metros atrás, le dije el motivo a Pepe y lo entendió,  no estuve mucho tiempo con él, los médicos así que vieron que era tiempo suficiente ya nos aconsejaron salir de la UCI, yo tampoco iba al aguantar mucho tiempo allí, estaba a punto de comenzar a llorar…

La primera noche la pasamos en Hotel San Martín (actualmente conocido por Hotel Barceló Ourense), pasar la noche es un decir, dado que estando en la cama recibimos la “visita” de unos cuantos compañeros de trabajo que habían asistido a la boda y que habían quedado con ganas de juerga.

Convencieron al conserje del hotel para que les dejara subir a la habitación, anteriormente nos habían llamado por teléfono preguntándonos que tal estábamos, si habíamos llegado, que tuviésemos cuidado etc., inclusive nos decía una de nuestras queridísimas amistades, que ella ya estaba en casa dándole de cenar a su niña…ten amigos ! Como nos la metieron ! Y todo ello para cerciorarse de que estábamos en ese hotel y en la habitación Nº 609.

No habían pasado ni cinco minutos estaban llamando a la puerta y con el pretexto de que eran del servicio de habitaciones fui a abrir la puerta…La sorpresa fue mayúscula ! Allí estaban ! Y no me dio tiempo a nada, entraron en la habitación y dirigiéndose a una incrédula Carmela, le dijeron : vamos, levántate y vestiros, nos vamos de marcha ! Y no hubo más remedio que salir con ellos, y salimos a conocer Ourense ! Cerca del hotel está el Parque de San Lázaro y la Catedral, la Iglesia de Santa Eufemia y el Puente Romano…pero no, lo que fuimos a conocer fueron los pubs y discotecas de aquel entonces. 

Carmela y yo nos acostamos a las tantas, y ellos se fueron camino de Pontevedra, por cierto llegaron a punto para ir directos a su trabajo, de aquella sus automóviles (Seat 850, Seat 127) daban lo que tenían que dar por aquella carretera llena de curvas y mal asfaltada. Jose Luis, Maruja, Luis, Pepi, Enrique, Ana y Merchi, éstos fueron los compañeros que después de la boda tuvieron ganas de acercarse hasta Ourense, por cierto, de vuelta a Pontevedra no pasaron de 40 Km. la hora, la niebla que había aquel día dificultaba enormemente conducir a más velocidad.

En Ourense estuvimos poco tiempo, desayunamos en el hotel y nos fuimos dirección a Zamora, por cierto, que cuando venimos de vuelta del viaje tuvimos que parar en el hotel, a Carmela se le había quedado olvidado el camisón…las prisas.

Llegamos a Zamora y visitamos los puntos de interés más importantes : la Plaza Mayor, el Palacio de los Momos, la Catedral y el Castillo, a la hora de comer nos fuimos al Restaurante California, habíamos preguntado anteriormente donde comer y nos aconsejaron éste restaurante, 1 ensalada de la casa, 2 ternera, vino de Toro, postres y cafés…sabéis cuánto nos costó ? 918 pesetas, es decir 5,50€…

Éste día fuimos a dormir a Salamanca, en el Hotel Residencia Condal, un lugar desde donde las vistas son extraordinarias, ese día visitamos la Plaza Mayor, la Casa de las Conchas, la Catedral…nos encantó Salamanca, con un ambiente juvenil y mucha marcha por la noche.

El día 10 de Febrero estábamos en Madrid, fuimos a establecernos en el Hotel Sanvy, un cuatro estrellas de lujo, situado en la calle Goya, en el barrio de Salamanca, hoy en día su nombre es NH Collection Madrid Colón. Estuvimos unos días recorriendo Madrid, visitando el Museo, también los comercios, como no, recuerdo que en Galería Preciados llegué a comprar un taladro, unas brocas y un soldador, o muy barato estarían o no entiendo porque llegué a comprar eso allí, como si en Pontevedra no hubiese taladros…

De los hoteles solíamos llevarnos algún recuerdo.
Llegamos a Valencia el día 13 de Febrero, allí nos esperaba Vicent y su familia, mi amigo de la mili viniera a la boda, de aquella estaba soltero y convenció a una amiga para que fuese con él a Galicia, su amiga Susana tenía un Citroen dos caballos, para mí fue una gran alegría contar con su presencia.

Vicent nos enseñó Valencia de punta a rabo, contar con él fue de gran ayuda, su conocimiento de la ciudad y de sus alrededores es total, es un libro abierto cuando habla del inmenso patrimonio cultural que tiene su ciudad.

Nos buscó donde alojarnos, lo primero que hizo fue ofrecernos la casa de la abuela de Susana, después invitarnos a casa de sus padres, situada en el lugar de Foios. El piso estaba muy bien, pero tenía un problema, al estar al lado de la carretera general Valencia-Barcelona, el ruido de los camiones y demás vehículos que emitían en el semáforo situado debajo mismo, no nos dejaba dormir. Así que al día siguiente Vicent nos llevó para Foios, a casa de su madre.

No se nos olvida el día que su madre nos invitó a un cocido, nosotros llevábamos unos días que ya teníamos morriña de nuestra tierra y por supuesto de nuestra comida, así que un cocido era la gloria !.

Cuando nos fuimos de casa de Vicent, su madre nos llenó el coche de naranjas, también nos regaló una mesa de cama, una mujer encantadora.

Una anécdota que tengo del paso por Valencia es la de aquel mismo día que llegamos y fuimos de tiendas, Carmela necesitaba un pantalón vaquero, así que llevamos el coche y lo dejé aparcado en un lugar que no debía haberlo dejado, vino la grúa y 2000 pesetas de multa.

En Valencia pasamos unos cuantos días, visitamos muchísimos lugares, tanto de día como de noche, en Valencia probamos por primera vez la horchata y el Agua de Valencia ! Una combinado a base de cava, zumo de naranja, vodka y ginebra…casi ná ! Por cierto el creador del combinado fue Constante Gil, un gallego afincado en la ciudad del Turia, de profesión pintor y a la vez dirigía la Cervecería Madrid, donde crea la popular bebida que por los años 1970s comienza a ser popular en la noche valenciana.

En aquella época yo tenía una cámara fotográfica Zenith, se la había comprado a mi encargado Eduardo, realizaba unas fotos medianamente aceptables, fueron varias las veces que nos acercamos a los Establecimientos Aleix, en la avenida Peris y Valero, hice varios revelados, guardo esas fotos con mucha nostalgia.

Una de las visitas que más me gustaron fue la visita que hicimos a la Catedral de Valencia, la visita a la Torre del Miguelete fue una experiencia única. Con campanas construidas en los años 1350/1440/1544/1681 etc. campanas donde alguna de ellas alcanzan el peso de 11.000 kilos. También visitamos la impresionante Capilla del Santo Cáliz, el Museo y el Tesoro.

Y estando en Valencia no podíamos dejar de visitar El Palmar, lugar donde se había rodado la serie Cañas y Barro, allí en el Restaurante Mateu probamos el All i pebre y la Paella. El restaurante Mateu llevaba abierto desde 1968, su comida tradicional casera, su comida valenciana era conocida por Vicent, no pudo escoger mejor sitio, por cierto, el camarero que nos atendió se llamaba Sergio, un gran profesional.

Esos días que estuvimos en Valencia solíamos terminar por la noche en el Salón de Baile Casablanca, situado en la Playa de Malvarrosa.

Éste salón de baile había sido anteriormente unas termas, inauguradas en el año 1918, en los años 60/70 se alquilaba el lugar para los bailes en época de fallas. Años más tarde se traspasó el local, los nuevos propietarios inauguraron “Casablanca“, un lugar destinado para el baile nocturno y la alegre copa, años más tarde el local pasó a llamarse “Aquarela“.

Era la época de la Movida Valenciana, recorrimos alguna discoteca que estaban marcando estilo, tanto en lo positivo como en lo negativo, Vicent nos integró con sus amistades y fuimos colegas durante unos días de aquella juventud que comenzaba la “ruta” el jueves y terminaba el lunes. Se llegó a decir que Valencia era la “Ibiza” de invierno en cuanto a referencia musical.

También estuvimos en un club-pub, de nombre Darlin, bueno no sé cómo llegamos a ir a éste local, porque creo que aún sigue siendo una barra americana, seguro que entramos sin darnos cuenta jajaja, espero que Vicent me comente algo al respecto, sólo puedo decirle que está situado en la calle Naturalista Rafael Cisternes.

Otro lugar que recuerdo visitar fue el complejo turístico Devesa Gardens, situado en la carretera de El Saler, un lugar con diversas actividades.

El día 16 de Febrero estábamos en Alicante, nos alojamos en el Hotel Residencia Maya, a los pies del famoso castillo de Santa Bárbara, la habitación que escogimos tenía unas preciosas vistas de la bahía de Alicante.

Hicimos una completa excursión, llegando hasta Benidorm, allí paramos a comer en un restaurante que sólo leer el nombre nos dio una alegría enorme, Casa Modesto, Vivero de langostas…entramos y el lugar daba la sensación de que estabas en Galicia.

Allí nos atendió un camarero que lo primero que hizo al saludarnos fue decirnos el menú, al traer las bebidas nos hace una pregunta : qué tal por Pontevedra ? Quedamos sorprendidos, Carmela y yo nos miramos y nos preguntábamos cómo sabía él que éramos de Pontevedra…la respuesta nos la dio al momento, había visto la matrícula del coche jajaja. Pues resulta que el camarero era de Poio, ya os podéis imaginar, charlando todo el tiempo con él y poniéndolo al día de la ciudad y de su municipio.

Mientras comíamos una paella y unos calamares, en la mesa de enfrente había dos parejas de alemanes, en su mesa unas cuantas bandejas de marisco, una barbaridad ! Centolla, necoras, percebes…ver aquello se nos hacía la boca agua, y ver aquellos cuatro comer el marisco con cuchillo y tenedor, se nos saltaban las lágrimas ! Qué pena de marisco estragado !

A la tarde volvimos para Alicante, por supuesto fuimos al castillo, donde nos encontramos con una pareja conocida de Pontevedra, habíamos hecho los cursillos prematrimoniales juntos y estaban también de viaje de novios, estuvimos toda la tarde con ellos, cenamos juntos y después fuimos a una función de teatro, aquel día estaba trabajando un famoso actor cómico en aquellos años, el título de la comedia era “La tía de Carlos“, el principal protagonista era Paco Martínez Soria, por cierto quién iba a decir que al cabo de un año Paco Martínez fallecía a causa de una angina de pecho.


Después de la obra rematamos el día tomándonos unas copas, nos despedimos de la pareja, ellos iban en sentido contrario al nuestro, cada uno de nosotros nos fuimos para nuestros respectivos hoteles y a la mañana siguiente estábamos camino de Almería.


Llegamos y nos instalamos en el Hotel Playasol, situado en la urbanización donde se encuentra la playa Serena, en Roquetas del Mar.

El hotel era el único abierto en ese momento, los demás estaban cerrados hasta la llegada de la primavera. El Playasol está situado en primera línea de playa, junto al paseo marítimo, un tres estrellas con toda una serie de lujos por aquel entonces, incluida una discoteca, donde nos pasamos la noche bailando con ingleses, alemanes, franceses…menos españoles, había de todas las nacionalidades. Éste hotel tenía 500 camas, piscinas exteriores é interiores, se podía practicar varios tipos de deportes, había sauna, solárium, parque infantil, pista de patinaje, peluquería de señoras, tiendas, tres bares, restaurante, baile con orquesta etc. etc.

Como anécdota decir que la estancia y el desayuno nos fue a 850 pesetas, yo no me lo podía creer cuando estaba pagando, la diferencia era abismal comparando con lo que veníamos pagando en los anteriores hoteles.

Hotel Playasol
Nuestra parada en Roquetas del Mar era una de las que teníamos marcada desde que salimos de Pontevedra, junto con la de Valencia. Allí nos esperaba Antonio, un amigo de la mili como Vicent, y es que la amistad que tuvimos en el cuartel de Figueirido duró para siempre, aunque pasemos años sin vernos, ahí estamos.

En aquella época Antonio Martín trabajaba el huerto, disponía de una enorme extensión de terreno donde cultivaba de todo un poco, estuvimos viendo sus instalaciones y nos explicó la manera de sembrar y recolectar, produciendo todo el año, sin descanso.

Después de pasar el día con Antonio y con su familia, nos fuimos al hotel, al día siguiente nos esperaba Granada, por cierto tuvieron que pasar muchos años para volvernos a ver de nuevo, pero al fin lo hicimos y llegamos a visitar el cuartel de Figueirido para recordar aquellos tiempos.

Era 18 de Febrero, nuestras familias estaban al día de todo lo que hacíamos, por las noches, al llegar al hotel llamábamos a nuestras respectivas familias desde el teléfono fijo, de aquella no había móviles.

En Granada nos instalamos en el Hotel R. Condor, estaba situado en una de las principales avenidas de Granada, antes era la Avd. de Calvo Sotelo, ahora es de la Constitución. Teníamos muy cerca, a cinco minutos andando, la Catedral de Granada, también muy cerca se encuentra la puerta de subida al Albaicin.

El día lo pasamos visitando todo lo que estaba a nuestro alcance sin que moviéramos el coche, recorrimos el claustro del monasterio de la Cartuja, después a la tarde ya fuimos por la zona de comercios y terminamos tomándonos unas tapas. Pasamos dos dias en la ciudad, visitamos también la Alhambra y el Generalife, de aquella la entrada nos costó 200 pesetas a cada uno, la visita a la catedral también tenía un coste si querías ver la catedral,la sacristía y el museo, el precio 40 pesetas. Y es que cualquier visita que realizas a los lugares más importantes tienen su costo, otras 40 pesetas nos llevaron a cada uno por visitar la Real Capilla de Granada, con su cripta y museo de los Reyes Católicos, ah ! y sin derecho a guía, si no era más. Mi cámara recogió unas cuantas instantáneas de aquellos preciosos lugares que estar en ellos parecía que te desplazabas cientos de años atrás.

La gitana casi acierta, le dijo a Carmela que iba a tener tres hijos…
El día 20 de Febrero salimos dirección Ciudad Real, antes de llegar paramos a comer en el Restaurante Los Olivos, situado en la carretera Calzada-Almuradiel, el lugar daba buena impresión, cocina tradicional manchega y con el aparcamiento lleno de camioneros, eso era buena señal.

Llegamos a Ciudad Real, nos fuimos a buscar hotel, en la Avd. del Rey Santo se encuentra Castillos Hotel, un tres estrellas, precio medio, el desayuno muy completo, por cierto las dos llamadas de teléfono nos costaron 125 pesetas.

Pasamos un día, suficiente para conocer lo más destacado de la ciudad, la Plaza Mayor, el Museo Cervantino, la Catedral…

El día 21 de Febrero llegamos de nuevo a Madrid, esta vez nos fuimos a instalar al Hotel-Residencia Mayorazgo, cuatro estrellas, un lujazo de hotel, situado en la calle Flor Baja Nº 3, estuvimos dos días.

El hotel era una pasada, seguramente ahora mucho más después de la última reforma que acaban de hacer el pasado año 2020, está ubicado a escasos metros de la Gran Vía.

Visitamos los lugares que no nos había dado tiempo en el viaje de ida, por cierto, al pasar por el restaurante marisquería Aymara, situado en la calle Reyes, Carmela se fijó en la carta que tenían expuesta, que había percebes ! Pues no lo pensamos dos veces y ese día disfrutamos de nuevo el sabor gallego con unos percebes y un salpicón de marisco, y como no, repetimos paella.

Quedamos de nuevo encantados de las visitas que hicimos por Madrid

Y llegó el día 23 de Febrero, un día para no olvidarnos nunca.

Habíamos llegado ese día a Valladolid, era un día más como otros tantos que llevábamos recorrido, siempre hacíamos lo mismo, madrugábamos para aprovechar bien el día, unos cuantos kilómetros en coche, llegar a la ciudad, escoger hotel, instalarnos y a visitar el lugar.

Nos esperaba el Hotel Felipe IV, otro cuatro estrellas que no tenía nada que envidiarle a los anteriores, situado en el mismo centro de Valladolid, en una ubicación privilegiada del casco antiguo, visitamos la Catedral, la Plaza Mayor, la Casa Cervantes...todo muy lindo.

El día 8 de Febrero de 1981, el día en que nos casamos, se celebró en Mallorca, un congreso del partido UCD, se elegía a Leopoldo Calvo Sotelo como candidato al la presidencia del gobierno.

Bien, éste día en que estamos por Valladolid, se iba a producir la votación para elegir a Leopoldo Calvo Sotelo, como presidente del gobierno, eran las 18:23 horas, en ese momento entraba Tejero pistola en mano en el Congreso, mientras tanto Carmela y yo paseando por la ciudad sin enterarnos de nada.

Muy cerca del hotel nos paramos a ver un escaparate de electrodomésticos, en las imágenes de los televisores estaban retransmitiendo unas imágenes donde se veía el congreso y un guardia civil con el brazo levantado empuñando una pistola, quedé clavado fijándome en la retransmisión, Carmela no se había percatado, Mary, mira, es en el congreso, que estará pasando ? Entramos en el establecimiento para escuchar, dado que en calle solo percibíamos las imágenes pero no lo que comentaban. Al entrar los clientes y los trabajadores de la tienda estaban todos en silencio, escuchando lo que decía el presentador, se estaba dando un golpe de estado en el congreso de los diputados…

Mary y yo decidimos irnos para el hotel y ponernos en contacto con nuestras familias, el momento era tenso, yo comencé a darle vueltas a mi cabeza, llevaba muy pocos meses licenciado de la mili y podía darse el caso que me llamasen a filas, o que allí mismo, en Valladolid me reclutasen de nuevo, todo podía suceder.

Al llegar al hotel lo primero que hicimos fue llamar por teléfono, todos los días comentábamos donde estábamos, los lugares que habíamos visitado, la comida etc., nosotros preguntábamos principalmente por el tío Pepe, era en aquellos momentos lo más importante.

Pero éste día lo qué hablamos fue de lo que estaba sucediendo, de lo que pudiera ocurrir, nuestros padres ya habían vivido en su juventud la desgracia de una dictadura y no querían pasar por otra. Al enterarse que estábamos en Valladolid se acrecentó su nerviosismo, les dijimos que se calmasen, que ya estábamos en el hotel y que no íbamos a salir en toda la tarde-noche. Así lo hicimos, nos sentamos en la cama y nos pusimos a ver la televisión, el mini bar que teníamos a nuestro servicio en la habitación, quedó vacío esa noche, escuchamos el mensaje del Rey y un poco más, nos quedamos dormidos unas horas, eran sobre las nueve ya estábamos viendo que Tejero comienza a rendirse…

Al día siguiente decidimos coger el coche y seguir camino, lo de : Quieto todo el mundo ! no iba con nosotros…

Queríamos llegar cuanto antes a casa, así que allá fuimos, ese día hicimos más kilómetros de los habituales, paramos a comer a dos kilómetros de Ponferrada, en el barrio de Cuatrovientos, situado a la par de la carretera de Madrid-Coruña se encontraba el Hostal Fonteboa, su menú nos convenció a la primera : caldo, ensaladilla, bistec de ternera para Mary y yo me pedí un solomillo de ternera que pesaba 325 gramos, fruta y cafés, vino, pan…con 899 pesetas hicimos la fiesta.

Después de comer subimos al coche y no paramos hasta llegar a casa, miento ! tuvimos que parar en Ourense, en el Hotel San Martin nos había quedado el camisón de Carmela, jajaja, lo recogimos y de nuevo carretera, en total, desde que salimos el día 8 de Pontevedra recorrimos unos 2500 Km.

NOTA : Dedicado a todos aquellos que compartieron ese día con nosotros y que desgraciadamente ya no están con nosotros. Para los que estáis presentes os enviamos un enorme abrazo y os damos las gracias de nuevo por acompañarnos aquel 8 de Febrero de 1981.

10- OS FOGOS NAS FESTAS, A FAVOR OU ENCONTRA ?

OS FOGOS NAS FESTAS.

Cando falamos da celebración das festas da parroquia, no caso de Cerponzóns as que se celebran polo Patrón ou polo Corpus, o noso intelecto márcanos unha serie de actos que son habituais en éstes festexos, un deles é a da tirada de fogos, aínda que últimamente debido ás restricciones non se puideron celebrar como se afacía. En todas as parroquias galegas a celebración das festas requiren o concurso dos foguetes en profusión para lanzalos ao espazo, desde a véspera ao mediodía e pola noite, o día do Santo, ao anuncio da alborada, ao final da función relixiosa, á saída da procesión e durante toda a tarde…para moitos dos veciños si non hai foguetes, non hai festa.

Tampouco nos podemos esquecernos dos que non están en nada de acordo coa tirada de foguetes, é sabido que unha pequena parte da veciñanza non está de acordo en queimar pólvora botando foguetes, respeto a súa opinión, precisamente eu teño comentado algunha vez que non gastaría tanto diñeiro niso, pero hai que recoñecer que é unha tradición máis e que debemos respetala como outras que temos.

Botar uns foguetes en días sinalados é unha manifestación que honra, por unha banda a parte relixiosa e por outro a parte lúdica, o de dar a coñecer os veciños e ás parroquias limítrofes que estamos de festa. É unha manifestación que proba por parte da comisión de festas que ao patrón réndeselle a mellor festa posible, cantos máis tiradas de foguetes, mellor festa. Tamén individualmente hai quen desde a súa casa ten o costume de tirar uns cuantos foguetes en agradecemento ao seu patrón e á vez en ser quen botou máis foguetes que ninguén da parroquia, intentando que cada ano sexa mellor que o anterior e así sentirse fachendoso de ser quen máis bombas botou.

As Festas , a costume dous fogos para que as demáis parroquias escoitasen que estamos de celebración e que se lle quere muito ou santo, cantos máis fogos mellor. (Medicina popular, pág.20)

En relación cos fogos, fai un tempo que teño recollido un comentario de un home, dice así :

Moito ouro gástase en exhibicións de foguetes complicadas sen ter en conta o costo, e os lumes artificiais non teñen outro propósito que a diversión, e non duran máis que o bico dun amante á súa amada, si é que sequera iso”.

Fai uns anos cando estiven falando das festas que organizaba o señor Albino, comentoume que cando contratábanse os fogos, tiñan que desprazarse á cidade e tratar cun paisano a adquisición de determinadas ducias de bombas e foguetes, pagábaselle no momento é o día anterior aos festexos encargábanse as mulleres de ir a por eles. Dicía Albino que as mulleres viñan cos feixes de foguetes na cabeza desde Pontevedra.

Que foguetes comprarían daquela…? 

Pois dependendo do diñeiro recaudado comprarían unhas cantas ducias da variedade que naqueles anos había e que lle ofrecían, entre eles estaban os foguetes voladores, foguetes de luces, foguetes de culebrillas, pés de cabra, foguetes de corneta, foguetes de tres e catro tronos, foguetes de palenque, foguetes de catro e cinco subidas, foguetes de corda, carretillas de chispa, carretillas dobres, alcancías e granadas…ao estar escribindo isto recordo un ano que foi espectacular, era principio dos setenta, os da comisión de festas botaron a casa pola fiestra, era as doce da noite, en plena verbena, mandaron parar á orquesta e comezaron a botar fogos de cores, aquilo nunca tal se vira na parroquia, foi espectacular !!! Tamén no ano 2008, as 2:30 da madrugada, remataba a festa con unha tirada de foguetes de luces.

A DESTACAR :

Estamos falando dun costume de moitos anos atrás, en documentación relacionada coa nosa parroquia recollemos información onde no ano de 1775 indícase que se pagan 4 reais por cinco ducias de lumes artificiais.

Sen ter que ver coa festividad relixiosa, tamén houbo ocasións onde se utilizaron os foguetes para festexar algún acto importante, unha data a destacar foi ou 28 de Xullo do 1852.

Na prensa daquel entonces anunciaban a chegada con cohetes de Antonio de Orleans e María Luisa Fernanda de Borbon , Duques de Montpensier a nosa parroquia de Cerponzóns :

A LAS TRES DE LA TARDE DEL 28 LOS COHETES ANUNCIAN LA LLEGADA DE SS.AA.RR.MA LA CUMBRE DE CERPONZONES , A UNA LEGUA DE DISTANCIA DE PONTEVEDRA.

UN POUCO DE HUMOR:

Comentaba un paisano cando salía a relucir o tema dos foguetes…

É das tradicións que mais me encantan!!!!

Estar tomando un vermùt, batendo cos dentes no vaso cada vez que estoupa un foguete, disfrutar dunha conversación continuada co do lado, comendolle a orella para que poida escoitarte, taparlle os oidos ó pequeno para que non lle reventen os tímpanos, é estar pensando nos cans que están nas casas intentando escapar non se sabe pa onde…..vamos, unha marabilla!!!!

En fin, para ir rematando, podemos resumir o lanzamento de foguetes en dúas partes ben diferenciadas, primeiro a que está a favor da tirada de foguetes, que son aqueles veciños que cando empezan a soar eses inconfundibles silbidos que preceden ás explosións, póñense a mirar arriba o ceo plagado de pequenas nubes de pólvora é emociónanse é dan grazas á vida por celebrar un ano máis a festividade do seu patrón, xunto aos seus seres queridos.
Doutra banda, están aqueles veciños que prefiren que se renuncie nas súas festas patronais ao lanzamento de bombas de palenque para protexer do ruído á persoas con hiperacusia (elevada sensibilidade auditiva), maiores, persoas doentes é tamén para protexer aos seus animais domésticos.

OS VECIÑOS OPINAN :

Os veciños é veciñas tamén quixeron dar a súa opinión, fixen un resumen das opinións :

1–Hai quén opina que lle gusta que boten os fogos, pero si hubese algún motivo polo cal non hubese, tampouco lle parecería mal.

2–Son varias as opinions de que os fogos non deben faltar no día de festa, muitos opinan que botar fogos e motivo de celebración, de festa, de alegría, mismo hai quen se emociona ao escoitalos.

3–Pois penso que como colectividade, dende sempre, as celebracions foron arredor das fogatas, polo sentido purificador do fogo. Mata os malos espíritus. Os fogos de artificio supoñen ledicia, descanso, celebración e coma todo na vida poden ser axeitados se son comedidos. Eu voto a favor, polo espíritu de festa de reencontro e celebración entre os veciños

4–Eu son das qu digo que queda mui bonito que cando comenza a festa se bote algunha bombiña, pero últimamente pensando ben, si pensas nos nenos autistas, nos cans ou outro tipo de animal, esas bombas faille muito mal, por eso de un tempo a esta parte estou en contra das bombas, si se pudera facer algun tipo dde fogos artificiais sin que xeneraxen ese ruido, sería xenial, pero todo o que sexa ruido agora estou en contra, xa che digo, que no seu tempo foi unha cousa mui bonita, teño recordos entrañables, venme o recordó de ver a meu avó debaixo de unha árbore vendo os fogos todo emocionado, pero agora opino que mellor as festas sin ese ruido.

5–Estoy a favor cuando es una fiesta patronal ,de los esporádicos asi sin mas, totalmente en contra,cuando sabes que los van a echar por una fiesta proteges los perros que son los que lo sufren ,pero estos de sorpresa por un partido o una fiesta familiar o fin de año ,sin venir a cuento no.

6– Eu estou a favor, é unha tradición que se debe manter e que non fai dano a ninguén. Recordos da infancia, de velos cos avós, pais…e máis tarde cos amigos e a parella. Marcan toda a vida de calquer pontevedrés, tanto os do Apóstolo coma os da Peregrina ou os da nosa parroquia.

7– Eu estou a favor, a verdade é que unha festa sen fogos non parece festa, o outro día votaronnos en Campañó é xa parecía que había outra vida.

8–Home, home, eu que queres que che diga, sempre lle tuven muito medo os fogos, teño un problema de audición é para min era un sacrificio, tamén me quedou un mal recordo cando vin fai anos polo Paseo de Colon, cando pasaba o tren por alí, a unha muller entroulle un fogo pola espalda é queimouna, tamén a outros señores, veciños do Castelo, unha vez tiñan gardados os foguetes no Convento de Lérez é reventaron os fogos, estouparon todos, vaía susto; fora no día de San Salvador. Ainda así gústame velos, pero lonxe.

9–Eu estou a favor, é o máis bonito que hai para decirlle a parroquia que estamos de festa, pero sempre respetando o clima si a celebración e no vran, pero no Patrón por suposto que sí.

10–Eu estou a favor, é o máis bonito que hai para decirlle a parroquia que estamos de festa, pero sempre respetando o clima si a celebración e no vran, pero no Patrón por suposto que sí.

11–Estou moi a favor de que se boten fogos, xa que e sinónimo de festa é temolo moi asociado a tal función.

12–Os fogos e algo que recordo dende cativa, se se escoitaban fogos e que habia festa, e coa festa alegria.

Hoxe xa non hai romarias, verbenas, xa non se celebra nada, mais aunque houbese xa non sabemos se en tal ou cual lugar celebran o patron. Tamen temos os que non queren fogos por os animais, cans e cabalos tamen. So sei que todo mudou, na epoca de pequena ivase con un rabaño de vacas, no noso caso, cruzando a carretera de lado a lado e outro tal rabaño de cans detras, non habia atropelos nen cousa parecida, os dos coches, os que o tiñan ian con sentidiño, non como agora que todo e noso. Gustanme os fogos, tranme moitos recordos, pero sinto por os animais que co tempo tamen se volveron mais finos de oido. Despois de tanto rollo direi que nin a favor nin en contra, quixera voltar a outra epoca donde non habia tanta modernidade, nin tantas normas pero eramos moito nais cívicos, respetuosos e educados.

13–Totalmente a favor e iso que eu disfruteinos desde a miña casa pois daquela estábamos de luto,tres anos sin poder ir as festas.

14–Para min os fogos son unha parte inseparable da festa, penso que os fogos non deberían desaparecer, debían de estar ahí é de seguir. Dacordo que hai un perigo que son os incendios e quizáis había que ter máis cuidado, penso que sería necesario montar unha vixianza cando se botan. Pa min e algo que na parroquia todo o mundo sabe o que está pasando, que se a misa, que si acabou, que si a procesion, que si empeza a verbena…eu que sei ! Eche coma un reloj que che vai decindo o que vai pasando, aparte eche bonito, ata cando botan as tracas do final da misa, é un espectáculo, e unha cousa que pa min non deben desaparecer, eso sí, polo menos en época de verán debese ter un pouco de control cando se botan, saber dónde poden caer é estar vixiantes. Non deberían de desaparecer, ademáis hai tamén que ter en conta que hai unha industria detrás é que son postos de traballo, que desgraciadamente hai pouco traballo e xa se perderon demasiados.

15–Los fuegos son importantes por que anuncian que la parroquia esta en fiestas es una tradición que no se debe perder salvo estas circunstancias , yo recuerdo las fiestas de Albino muchos años cuando hacía la tirada de fuegos a las 8 de la mañana y anunciaban las fiestas patronales. Era una alegría inmensas dentro de cada hogar . Y eso que cuando llovía nos metíamos debajo del palco de tablas y salíamos cómo PITOS MOJADOS.

16–Os fojos xa son das festas. Recordo a meu pai cando viña a festa do patrón, o fuerte del era botar os fojos. Viña Albino facendo a alborada cos gaiteiros, cando paraba na nosa casa, deixaba unha ducia é media de fojetes para os tres dias de festa. Os tres dias invitabos a entrar dentro da casa, alí tomaban rosca é un no viño, tocaban dúas pezas. Si eran muitos músicos facianno fora, a meu pai gustaballe muito respetar as festas, todolos anos era así. Sempre tiña que haber fojos, porque si nos había, para él non eran festas. 

OS RIOS DA PARROQUIA.

Son tres os ríos que bañan coas súas augas a parroquia de Cerponzóns: Río Rons, Río Gándara e Río Costa. O Furtivismo, a contaminación, o pouco caudal, os depredadores…con este panorama atopámosnos actualmente, si non se toman medidas, en pouco tempo os nosos ríos mórrense.
RIO RONS

Coñocido tamén en documentos antigos coma ARROIO ARROUS , CAEIRO, ELBA/ELVA, VEAM/BEAM, GÁNDARA e RIO DAS CABRAS, dependendo o lugar por donde pasa.

Cando se xunta co Rio Gándara da paso a coñocerse coma RIO ALBA. Tamén nos archivos antigos aparece coma Rio Elba, Rio Vean ou Rio de las Cabras, dependendo o lugar de paso.

HISTORIA:

O principal río que pasa pola nosa parroquia é o denominado Río Rons, a súa formación sitúase na parroquia de Moraña, no Monte Acibal, onde forma o embalse da cidade de Pontevedra, coñecido como Pontillón de Castro, a súa lonxitude é de uns 6 km. Tamén no embalse desemboca o Rego das Cortes ( que nace no lugar de Bordel/Verducido). Desemboca o Rons no Río Lérez, na zona denominada As Correntes, lugar onde se xuntan as correntes do Río Lérez e o Río Rons coas augas da Ría de Pontevedra.

O seu percorrido  pasa polas parroquias de Verducido, Cerponzóns, Campañó e Alba, desembocando na parte norte da cidade de Pontevedra, onde está situada a Xunqueira de Alba.

No lugar de San Caetano xuntase co Río Gándara, unidos éstos no arrabal da Moureira co Río Lérez, dan orixen a Ria de Pontevedra.

É cruzado polas estradas PO-224 e a N-550. Conta ao longo do seu curso con numerosos restos de muiños.

NOVAS RELACIONADAS CO RIO RONS :

Uns palistas encontran un tiburón no Río Rons : https://www.diariodepontevedra.es/articulo/pontevedra/hallan-tiburon-rio-rons/201912141004421065070.html

Con motivo da Senda de San Caetano, realizan unha limpeza no Río Rons : https://www.farodevigo.es/pontevedra/2020/10/01/arranca-limpieza-rio-rons-14773228.html

A Asc. de Veciños O Chedeiro fixo a petición a Augas de Galicia : https://pontevedraviva.com/xeral/51175/contorna-ponte-malvar-imaxe-tres-dias-traballos-limpeza/?lang=es

A Asc. de Veciños O Chedeiro denuncia o escaso caudal do Rio Rons : https://www.farodevigo.es/pontevedra/2018/01/24/vecinos-cerponzons-advierten-escaso-caudal-16103256.html

O 8 de DECEMBRO 2018 falamos das nutrias no Rons :

Hai unhas nutrias polo Río Rons que o está deixando sen troitas !!!

Desde fai un tempo a Asociación de Veciños O Chedeiro dispón dun colaborador que nos vai informando do que acontece polos ríos da parroquia.

Hai unhas nutrias polo Rons que está deixandonos sen troitas, díxonos fai unhas horas.

O seu coñecemento dos ríos é amplo, son moitos os anos que ten como pescador, coñece todo os seus percorridos, desde o inicio ata o final, coñece cada recuncho de cada un deles.

As nutrias non só están acabando coas troitas, senón con calquera outra especie que estean por estes ríos, sempre buscan as especies máis sabrosas, coméntanos o noso colaborador, porque algún outro peixe de pouco valor nutritivo nin o toca, están localizadas entre dous puntos, abundan desde a Ponte das Correntes e chegan ata a Ponte Malvar, de aí non pasan.

Normalmente adoitan aparecer á noitiña, sábese que cazan ou ben pola mañá ben cedo e tamén á tarde, pero estas que hai polo Rons son máis ben nocturnas.

Pero ás veces descobren que teñen máis facilidade de atopar comida durante o día que á noite e poden variar o seu horario, vanse adaptando o medio.

Non só son as nutrias, aínda que son as que maior dano están causando, senón que tamén algunha garza anda as troitas, están localizadas nas inmediacions da Ponte por onde pasa o tren, preto de San Caetano.

Pero tamén algún personaxe, porque non se lle pode chamar pescador, dedícase a pescar calquera troita, sen importarlle o tamaño que teña, este tipo de irresponsables que habitan nos nosos ríos xunto coas nutrias en pouco tempo do Rio Rons van a facer un río sin vida.

XANEIRO 2022

O Rio Rons sufre unha vez mais un atentado ecolóxico, apareceu completamente de cor branco, estivo así un día enteiro.

RÍO GÁNDARA

O segundo río en importancia que pasa pola parroquia. A formación do río comeza na unión do Rego Pozo Negro (nace no lugar de A Ermida/Cerponzóns) e dous máis, o Rego de Caste é o Rego dás Cachadas (que nacen no Concello de Barro), máis adiante únese ao Río Gándara o Rego do Castrado (do lugar do mesmo nome), e desde o lugar de Moldes (Campañó) as augas do Rego do Bispo xúntanse con Gándara para atoparse un pouco máis adiante co Río Rons no lugar de San Caetano, as súas augas recollen tamén o Río de Cons (procedente tamén do lugar de Moldes), para que finalmente únase tamén o Río Costa ( que nace no lugar do mesmo nome, na parroquia de Cerponzóns).

RÍO COSTA

O Río Costa é o mais curto é o de menos caudal dos tres, nace no lugar denominado A Costa (Cerponzóns), o seu percorrido discorre por esta parroquia é a de Alba, onde desemboca no Río Gándara.

O peixe máis común que se atopa nestes ríos é a troita, fai anos era ríos onde se daban moito as anguías, hoxe en día prácticamente desaparecidas. A finalización dos tres ríos que pasan pola nosa parroquia remata no Parque Natural dá Xunqueira de Alba, un espazo que abarca 67 hectáreas, sendo o principal humedal do municipio. A súa importancia fixo que se declarase no ano 2012 Espazo Natural de Interese Local de Galicia (ENIL). Neste espazo chegáronse a catalogar máis de 160 especies vegetales diferentes, 130 de aves, 14 de libélulas, 40 de bolboretas, 10 especies de anfibios e 13 especies de mamíferos.

REFERENCIA NO BLOG DE VELLA A BELLA

Xosé Álvarez escribiu un artigo titulado “O que nos contan os nomes das xunqueiras “, recollo unha parte do escrito donde fai referência ao Rio Rons :

As referencias ao Alba están relacionadas co río que a atravesa (tamén chamado Elba/Elva, Veam/Beam, Rons, río da Gándara e “río das Cabras”).

A “Xunqueira de Campañó” denomina a parte oeste e o límite con Lérez marcábao a canle do río (hoxe desviado). A “Xunqueira do Vao” refírese á parte sur e o nome vén do latín vadus (paso), porque esa zona era lugar de paso entre Pontevedra e as terras de Poio e Campañó, xa que antigamente non existían as pontes da Barca nin das Correntes. Este paso era impracticable parte do ano polo que había que recorrer á ponte situada no norte (onde está a fábrica da CROS) e chamada Ponte das Cabras. Algúns eruditos pontevedreses facían referencia a que o Lérez e o Alba correspondía aos Illerh e Elva que o historiador árabe Ben Adzari sinalaba como que foran cruzados pola expedición deAlmanzor cando se dirixía cara Compostela.

OFICIOS DOS VECIÑOS (XXIV) VIGAIRO, MORDOMO, ALCALDE DE BARRIO…

VIGAIRO : Persoa que, nalgúns lugares e por roldas, reúne e preside a asemblea de veciños, represéntaos no concello, encárgase de asuntos de interese comunal e, máis modernamente, organiza as festas da parroquia.RAG.

MORDOMO : Persoa encargada de organizar a festa da parroquia. RAG.

ALCALDE BARRIO : O designado polo alcalde como delegado seu nos barrios das cidades e vilas grandes ou nas parroquias.RAG.

Unha parroquia milenaria como Cerponzóns debeu ter ao longo de tantos anos muitos veciños que desempeñaron, entre outras denominacións o oficio de Vigairo, Maiordomo ou Alcalde Barrio.

VIGAIRO :

Dadas as características das nosas aldeas e parroquias, desde sempre houbo quen tiña a función de representar aos seus veciños e á vez de ser o delegado ou representante do señor xurisdiccional, a súa función era necesaria para executar cobros, informar e dirixir obras a realizar, vixiar polo seu cumprimento etc., en época romana coñecíase a este personaxe como “Villicus ” ou “Vigairo”.

Tiña tamén  a obriga de gardar as pesas e medidas fieles da parroquia, hai quen as gardaba na sacristía, mismo na parede de algunha igrexa facían a marca das medidas polas cales sé guiaban. O Vigairo poñía adíutos (edictos) na porta da igrexa para así informar a veciñanza.

Na parroquia temos un lugar que se denomina Vigario, o máis seguro que nese lugar houbo un veciño que ocupou o cargo de Vigairo e “bautizouse ” o lugar con esta denominación. No ano 1713 o lugar xa recibía o nome de Vigario.

MORDOMO :

Foi na Idade Media cando se lle comeza a coñecer como Mordomo, ademais nomeábase un Xuíz, elixido por votación popular, anos máis tarde os xuíces serían nomeados polo Señor ou o Rei.

Aínda así, dependendo do lugar, por exemplo a nosa parroquia, un pequeno ámbito territorial, o cometido a realizar naquelas funcións administrativas e xudiciais recaía nunha soa persoa, recibindo o nome de maiordomo pedáneo.

Os mordomos realizaban a cobranza dos diezmos ou rendas, inclusive as multas.

Eran numerosas as funcións que tiñan naqueles tempos, constantemente tiñan obrigación de realizar censos, estatísticas, realizar a función de policía rural, vixiando e dando aviso para a conservación dos camiños, responsabilizábase de aproveitar os montes e plantíos reais, vixiaba as curtas de árbores, preocupábase de manter os viveiros reais, impedía a ocupación de terreo das dehesas polos propietarios colindantes, tamén era  o encargado de facer as festas etc.

A través dos tempos a elección de mordomo foi variando, ao principio eran os veciños quen elixian quen sería o mordomo, anos despois era o señor civil, o xuíz ordinario ou o eclesiástico, quen o nomeaban.

De momento non teño datos referentes a como elixian os veciños de Cerponzóns ao seu mordomo. Sirvan dous exemplos que vou comentar para supoñer que na nosa parroquia sería escollido seguramente do mismo xeito, dado que son datos recollidos de parroquias próximas á nosa.

A maioría das veces a designación de mordomo realizábase o día primeiro do ano ou o día do Patrón, a reunión celebrábase no atrio da igrexa e despois da misa, acudían á reunión os Cabezas de familia, o mordomo saliente tiña unha lista preparada cos nomes dos posibles candidatos.

Unha das formas consistía na de puxar polo posto, o veciño que máis diñeiro ofrecía para ostentar o cargo era o que saía nomeado, o diñeiro que ofrecía na púxaa utilizábase despois para celebrar cos veciños unha comida, así de paso festexábase a nominación de mordomo durante un ano.

A outra elección era máis curiosa, o mordomo saliente levaba consigo unha baralla de corenta cartas, barallaba as cartas e cortábase, todos os cabeza de familia asistentes colocábanse en círculo e comezaba a dar volta carta por carta, collía a lista é nomeábase un veciño e ensinábase a carta que saía, así ata que aquel veciño que lle tocase o rei de espadas era o elixido e quedaba designado mordomo para ese ano.

Nas xuntanzas cos veciños o mordomo vai decindo os asuntos a tratar, os demáis veciños tiñan dereito a decir é opinar o que pensan sobre cada asunto, e os acordos eran por maioría.

O habitual que se trataba era o relacionado cos arranxos dos camiños, limpeza de fontes, limpeza da igrexa, do cemiterio, de algún edificio do común, tamén se trataba o reparto de persoal para traballar nos lugares indicados, de asuntos que foran necesarios para aproveitar os montes : rozas, cortas de leña etc., horarios para as augas pró rego, horarios de muiños etc.

Daquela unha gran maioría dos homes eran de poucas letras, o analfabetismo era predominante, pero tiñan unha gran memoria, cousa que dese xeito non había muito que escribir, quedaballe ben grabado tódalas obligacións.

Con relación a función de mordomo na parroquia de Cerponzóns atopamos documentos onde no ano 1652 aparece como Mordomo/Maiordomo Gregorio dá Barçia, tiña ao seu cargo a cofradía de San Xpobal (así o recollemos).

No ano 1752, no Interrogatorio do Marqués da Ensenada atopamos a lista de veciños que había naquel ano, no documento do interrogatorio aparece o listado de veciños realizado por Benito Blanco, mordomo, Domingo Castro e Nicolás do Freixo, peritos, homes intelixentes dos veciños.

Anos máis tarde no ano de 1807, Alberto Casas, era ou mordomo pedáneo dá Feligresía de San Vicente, xunto con Mauro Perez.

ALCALDE DE BARRIO.

A denominación Alcalde de Barrio aparece na época de Carlos III, a palabra barrio provén do arabe (BARR), que significa terra, campo, aforas…a diferenza dos alcaldes pedáneos, teñen unha orixe máis recente.

As funcións do Alcalde de barrio e a de Alcalde pedáneo (denominación para os que pertencían ao rural) era a de ser mediadores entre o Concello e os veciños aos cales representaban, maiormente o alcalde pedáneo, que é o que daba a coñecer as queixas e peticións , como tamén o de transmitir os acontecementos que lle encomendaba o mesmo Concello en relación á súa parroquia, é dicir, que o Alcalde pedáneo tiña unhas funcións propias, unhas competencias que tiñan súas propias da parroquia, aínda que fosen poucas, eran súas, mentres que o alcalde de barrio non tiña máis competencias nin funcións que as que lle delegaba o Alcalde-Presidente.

O alcalde pedáneo convocaba e presidía as reunións, executava os acordos da xunta veciñal, aplicaba o orzamento, ordenaba os pagos e rendía contas da súa xestión, ademais de velar pola conservación dos camiños rurais, fontes e montes, funcións moi similares ás que fixeron as súas antecesores, os vigairos e os mordomos.

Coa colaboración dos veciños fun facendo unha lista de “alcaldes” que tivemos na nosa parroquia, uns con máis acerto que outros , fixeron o mellor posible para levar a cabo o traballo polo cal foran nomeados :

Antonio O Recacho, Albino Chan, Moncho O Rei, Jesus O Moreno.

 José Barragans, Faustino O Morrón, Ramón O Chaciras…